Στο Φτερό / Η επίθεση του γιγαντιαίου χταποδιού ή Προσομοίωση Ζερικό

 «Crash Park, η ζωή ενός νησιού» / Σκηνοθεσία: Φιλίπ Κεν.

Εν αρχή ην η πτήση. Σε βίντεο. Μεγάλο αεροπλάνο, πολλοί επιβάτες, τους σερβίρουν, δίσκοι φαγητού, τρώνε, διαβάζουν, κοιμούνται φορώντας μάσκες ύπνου, κάποια στιγμή τραντάζονται... 

Γύρω απ’ την πλατεία του θεάτρου οι ηθοποιοί περιφέρουν στα χέρια, σε προσομοίωση πτήσης, ένα μεγάλο μοντέλο-αεροπλάνο. Που πέφτει σε τροπική καταιγίδα. Σκοτάδι και, μετά, ένα «τοπίο» τροπικό. Θάλασσα, ένα μέρος της ατράκτου του αεροπλάνου, που ’χει συντριβεί πια, μέσα στη θάλασσα, κάτι βραχάκια, απέναντι η προσομοίωση ενός τροπικού νησιού με κοκοφοίνικες, μπανανιές..., που στην κορυφή του είχαν εμφανιστεί, πριν απ’ την πτώση του 

αεροπλάνου, κάποια άγρια ζώα... Απ’ το συντρίμμι ξεπροβάλλουν, 

σιγά-σιγά, ταλαιπωρημένοι, βρώμικοι, σουρνάμενοι, σούρνοντας κάποιες αποσκευές, επτά επιζήσαντες που συγκεντρώνονται στα βράχια. Σε λίγο θ’ ακούσουν τις κραυγές, μέσα απ’ το αεροπλάνο, μιας γυναίκας που ζητάει βοήθεια. Την τραβούν και τη φέρνουν 

μαζί τους, πάνω σε τρεις απ’ τις πολυθρόνες του αεροπλάνου. Είναι πια οκτώ. Κολυμπώντας στα -πολύ ρηχά- νερά ή με τη βοήθεια ενός καραβόσκοινου θα περάσουν στο νησί. Ένα νησί που περιστρέφεται συνεχώς. Θα το εξερευνήσουν, θα το περιηγηθούν, με τον ένα τους να παίζει το ρόλο του ξεναγού κρατώντας ψηλά ένα μεγάλο φύλλο α λα λόλιποπ επίσημου ξεναγού, ζέστη, γδύνονται, κουνούπια που τους τσιμπούν, πίνουν το γάλα από καρύδες, ψαρεύουν, τραγουδούν και χορεύουν, μεταμορφώνονται σε ιθαγενείς, βρίσκουν μια ξεχασμένη πειρατική σημαία, βρίσκουν

ένα σκελετό απ’ το παρελθόν του νησιού, βρέχει, κρυώνουν, καταφεύγουν στο συντρίμμι της ατράκτου, στην κορυφή του βράχου ένα ηφαίστειο ξερνάει φωτιά, ανοίγουν στο νησί ένα... μπαρ που προσφέρει ποτά... Ώσπου τους επιτίθεται ένα γιγαντιαίο χταπόδι. Θα καταφέρουν να το εξοντώσουν και, μετά, θα καθίσουν πάνω στην άτρακτο να... ροκανίσουν τα πλοκάμια του ενώ, σιγά-σιγά, τα κουρελιασμένα ρούχα τους μετατρέπονται σε κοστούμια

περιηγητών του 19ου αιώνα. Η παράσταση κλείνει με το περιστρεφόμενο νησί να μεταβάλλεται σε κάτι σαν υποβρύχιο, με τους σωσμένους σε κάτι σαν κουκέτες ν’ ακούνε Φρανκ Σινάτρα και «Fly me to the Moon». 

Αυτή, σε γενικές γραμμές, είναι η νέα παράσταση «Crash Park, η ζωή ενός νησιού» (2018) που ο Φιλίπ Κεν δημιούργησε (σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία) για το Εθνικό Δραματικό Κέντρο Ναντέρ-Αμαντιέ το οποίο διευθύνει. Μια παράσταση που, όπως θα καταλάβατε, αντιμετωπίζει την πτώση του αεροπλάνου όχι ως 

τραγικό γεγονός αλλά ως αφορμή για διασκέδαση -σαν τα βιβλία με περιπέτειες για παιδιά. Μια παράσταση, «ακατέργαστη», όπου όλα φαντάζουν -συνειδητά- ψεύτικα, σα να παίζουν και να μιμούνται τη συντριβή και τους ναυαγούς παιδιά, με πολύ ειρωνικό χιούμορ -πλάκα θα ’ταν, νομίζω, το σωστότερο-, μια παράσταση που παραπέμπει σε πάρκο αναψυχής για παιδιά. Εξ ου και στον τίτλο του το «Park» -ένα «Πάρκο Συντριβής». Ο Φιλίπ Κεν εμπνέεται απ’ τον Όμηρο και την «Οδύσσειά» του, εμπνέεται απ’ τον Σέξπιρ και την «Τρικυμία» του, εμπνέεται απ’ τον «Ροβινσόνα Κρούσο» του Ντάνιελ Νταφόε, εμπνεέται -πολύ- απ’ τον Ζιλ Βερν -«20.000 λεύγες κάτω από την θάλασσα»,

«Η  σχολή των Ροβινσόνων», «Το ναυάγιο της Κίνθιας», «Η μυστηριώδης νήσος»...-, εμπνέεται απ’ την «Οικογένεια ελβετών Ροβινσόνων» του Γιόχαν Ντάβιντ Βις, εμπνέεται απ’ τα αμερικάνικα κινηματογραφικά μπλογκμπάστερ και τις ταινίες για παιδιά της Ντίσνεϊ, εικαστικά εμπνέεται ακόμα κι απ’ την «Σχεδία της Μέδουσας», την ελαιογραφία του Τεοντόρ Ζερικό, κι αντλεί

απ’ αυτά και τα μεταπλάθει -δεν αφήνει ούτε ένα κλισέ απ’ τις ιστορίες με ναυάγια και ναυαγούς αχρησιμοποίητο. Βέβαια, πέρα απ’ αυτό το παιχνίδι, το σχεδόν χωρίς λόγια -λίγες λέξεις, λίγες φράσεις στα αγγλικά και στα γαλικά ακούγονται μόνο-, το βουτηγμένο στις μουσικές, επίτηδες τύπου soundrack, του Πιερ Ντεπρά αλλά και σε επιλογές από Σοπέν, Ντεμπισί και Φρανκ Μαρτέν μέχρι Ριζ Ορτολάνι, Σινάτρα και Pan Sonic, που το υπηρετούν συνεπέστατα οι οκτώ ηθοποιοί, βρήκα κάποιες οικολογικές νύξεις, κάποιες νοσταλγικές στιγμές αλλά μεγαλύτερο βάθος δεν κατάφερα να εντοπίσω. Και κέρδος, όχι, δεν τη θεωρώ. Πάλι, πριν κλείσει μήνας, νοστάλγησα στην «Στέγη», την Αριάν Μνουσκίν -«Tο τελευταίο καραβάνσεράι (Οδύσσειές)» της μετά το «Ithaca-Our Odyssey 1» της Κριστιάν Ζαταΐ, τους «Ναυαγούς της Τρελής Ελπίδας (Αυγές)» της τώρα... (Φωτογραφίες: Martin Argyroglo).

(Χρήσιμο, το -δωρεάν- έντυπο πρόγραμμα της παράστασης, υπέροχη η α λα Ζερικό καρτολίνα που το συνοδεύει -η βασική φωτογραφία στο κείμενο).

«Στέγη» Ιδρύματος Ωνάση / Κεντρική Σκηνή, «Nanterre-Amandiers, 28 Δεκεμβρίου 2018.