Έως και Λένα Μαντά στη σκηνή...

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 157

  

Σας έγραφα στο totetartokoudouni.blogspot.com, πολύ πρόσφατα-στις 27 Σεπτεμβρίου-, για το Μεγάλο Φαγοπότι του ελληνικού θεάτρου -για τις εκατοντάδες παραστάσεις με τις οποίες θα μας μπουκώσει και φέτος το χειμώνα η ελληνική σκηνή. Μέχρι κορεσμού. Κι όποιος αντέξει.

Εντρυφώντας στη σχετική ενημέρωση τι να δω; Ότι έως και Λένα Μαντά θα δούμε φέτος στη σκηνή: το πολυδιαβασμένο μυθιστόρημά της του 2007 «Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι», μεταφρασμένο στα αγγλικά και σ’ άλλες γλώσσες -διεθνής!-, με δεκάδες επανεκδόσεις και χιλιάδες αναγνώστες/-ριες, σε διασκευή για το θέατρο και σκηνοθεσία Ειρήνης Ιακώβου. Στο θέατρο «Coronet» του Παγκρατίου. Έως και «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Βασίλη Πλατάκη θα δούμε στο θέατρο «Μικρό Μπροντγουαίη / Αίθουσα ‘Μάνος Κατράκης’».

Καλή μας όρεξη, καλή μας δύναμη, καλή μας χώνεψη. Κουράγιο!

«Μήδεια» μετά βαΐων και κλάδων

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 156

 

Χτες, μόλις, σας έγραφα για την «Μήδεια» του Λουίτζι Κερουμπίνι, που θα παρουσιάσει η Εθνική Λυρική Σκηνή -συμπαραγωγή με την Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Ιόρκης, την Καναδική Όπερα και την «Λυρική Όπερα» του Σικάγου-, τη ναυαρχίδα του φετινού ρεπερτορίου της. Πόσο μάλλον όταν η παράσταση ανεβαίνει μ’ αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων απ’ τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, της κορυφαίας όλων των εποχών Ελληνίδας της όπερας.

Ε, λοιπόν, η παράσταση έκανε μόλις προχτές, 27 Σεπτεμβρίου, την πρεμιέρα της στην «Μετροπόλιταν Όπερα». Και διαβάζω, δημοσιευμένες ήδη χτες, την επομένη της πρεμιέρας, κατά το αμερικάνικο συνήθειο, στον ειδικευμένο στην όπερα ιστότοπο «OperaWire», απ’ τον Ντέιβιντ Σαλαζάρ, και στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», απ’ τον Ζάκαρι Γουλφ, τις πρώτες -μακροσκελείς- κριτικές: ευμενείς έως ευμενέστατες. Για τη «σκοτεινή» παράσταση του Ντέιβιντ ΜακΒίκαρ, την ορχήστρα υπό τον Κάρλο Ρίτσι και τη διανομή, με βασικό αποδέκτη των επαίνων την Σόντρα Ραντβανόφσκι-Μήδεια αλλά και τον Ιάσονα του Μάθιου Πολενζάνι.

Στην Αθήνα, βέβαια, θα δούμε την παράσταση του ΜακΒίκαρ που υπογράφει και τα σκηνικά, με τα ίδια εντυπωσιακά κοστούμια της Doey Lüthi (Ελβετίδα, ΠΏΣ να τη μεταγράψω στα ελληνικά;...) αλλά μ’ άλλο αρχιμουσικό -τον Φιλίπ Ογκέν- κι άλλη διανομή.

Μήδεια, πάντως, θα ερμηνεύσει, ντεμπουτάροντας στο ρόλο, η ιταλίδα δραματική σοπράνο κολορατούρα Άννα Πιρότσι η οποία διαπρέπει διεθνώς, είναι στην ακμή της και τη χαρακτηρίζουν σήμερα ως την «κορυφαία δραματική σοπράνο κολορατούρα της Ιταλίας».

Αναμένουμε, λοιπόν, με ανυπομονησία: στις 25, 28 και 30 Απριλίου και στις 3, 9 και 14 Μαΐου. 

Να θυμίσω  πως η «Μήδεια» του Κερουμπίνι έχει παρουσιαστεί απ’ την Λυρική δυο φορές: το καλοκαίρι του 1961 -η ιστορική παράσταση με την Μαρίας Κάλλας στον επώνυμο ρόλο, με αρχιμουσικό τον Νικόλα Ρεσίνιο, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, με σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, με Ιάσονα τον Τζον Βίκερς και Νέριδα την Κική Μορφωνιού- και το καλοκαίρι του 1973 -στα 50 χρόνια απ’ τη γέννηση της Κάλλας-, στο Ηρώδειο, με Μήδεια την Λεονί Ρίζανεκ, Ιάσονα τον Μπρούνο Πρεβέντι και Νέριδα και πάλι την Κική Μορφωνιού. Με διευθυντή της ορχήστρας εκ νέου τον Νικόλα Ρεσίνιο, σε σκηνοθεσία Ντίνου Γιαννόπουλου και με σκηνικά και κοστούμια Γιάννη Στεφανέλλη. Άρα η Λυρική έχει πενήντα χρόνια ν’ ανεβάσει την όπερα του Κερουμπίνι. 

Πάντως, η «Μήδεια» στην Ελλάδα παρουσιάστηκε άλλες δυο φορές, εκτός Λυρικής: τη σεζόν 1994/1995, στο Μέγαρο Μουσικής, με αρχιμουσικό τον Κάρλο Φελίτσε Τσιλάριο, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, με την Γκρέις Μπάμπρι και την Ρόζαλιντ Πλόουράιτ εναλλάξ στον επώνυμο ρόλο και Ιάσονα τον Βίνσον Κόουλ και το 2007, ως παραγωγή του Ελληνικού Φεστιβάλ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου μ’ αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων απ’ το θάνατο της Μαρίας Κάλλας -η μουσική διεύθυνση ήταν του Λουκά Καρυτινού, η σκηνοθεσία και τα κοστούμια του Γιάννη Κόκκου, με την καλλιτεχνική συνεργασία της Αν Μπλανκάρ, την Μήδεια ερμήνευσε η Άνα Κατερίνα Αντονάτσι και τον Ιάσονα ο Τζον Κέτιλσον (Φωτογραφίες: 1, 2. Sara Krulwich).

Ο κύριος στόχος μιας Εθνικής Όπερας

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 155

 

Με μεγάλα καλάθια πήγα στον «Αντρέι. Ρέκβιεμ σε οκτώ σκηνές», την καινούργια «παράσταση ήχου», όπως η ίδια η συνθέτρια τη χαρακτηρίζει, της Δήμητρας Τρυπάνη, που άνοιξε -οπερατικά τουλάχιστον- τη σεζόν 2022/2023 της Λυρικής, στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» και στην οποία, εκτός απ’ τη σύλληψη και τη σύνθεση, η Δήμητρα Τρυπάνη υπογράφει και τη μουσική διεύθυνση, τη σκηνοθεσία και τη μουσική διδασκαλία. Με μεγάλα καλάθια πήγα, δηλαδή με ιντριγκάριζε, επειδή είχα ενθουσιαστεί με την προηγούμενη δουλειά της, την «Αμίλητη», που ’χε παιχτεί στην «Εναλλακτική Σκηνή» της Λυρικής, το 2019 , πάνω σε ποιητικό κείμενο του Παντελή Μπουκάλα -είχα γράψει εδώ, στο tetartokoudouni.blogspot.com, σχετικά και κατέληγα: «Θα πρέπει να της δοθούν και άλλες, μεγαλύτερες ευκαιρίες»-, επειδή -πόσο μάλλον- το θέμα της ήταν αντλημένο απ’ τις ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι κι επειδή το κείμενο ήταν και πάλι του εκλεκτού Παντελή Μπουκάλα.

Δυστυχώς απογοητεύτηκα. Ίσως το θέμα Ταρκόφσκι ήταν υπερβολικά φιλόδοξο. Καλόγουστη η παράσταση αλλά εξομολογούμαι ότι έπληξα.

Άλλο είναι, όμως, που θέλω να επισημάνω, καθώς το έργο αποτελεί ανάθεση της Λυρικής: τη συστηματική πλέον ένταξη, επί καλλιτεχνικής διεύθυνσης Γιώργου Κουμεντάκη, στο πρόγραμμά της, νέων λυρικών έργων ελλήνων συνθετών. Και ήταν πολλά, έως τώρα, τα ενδιαφέροντα, τα σημαντικά, τα καλά -και, κάποια, εξαιρετικά. Σύγχρονα έργα στην ελληνική γλώσσα, ώστε να εμπλουτιστεί το ελληνικό λυρικό ρεπερτόριο.

 Αν αυτό δεν πρέπει να ’ναι ο κύριος στόχος ενός λυρικού Θεάτρου με τη λέξη «Εθνική» στον τίτλο του, τότε ποιος άλλος μπορεί να ’ναι; Αν είναι επιτυχημένα ή όχι ή αν μας αρέσουν ή όχι, δεν έχει καμιά σημασία.

Απ’ την άλλη, το πρόγραμμα που ανακοίνωσε για φέτος η Λυρική, πρώτη χρονιά απελευθερωμένη απ’ τις δουλείες της πανδημίας, τόσο για τη Σκηνή «Σταύρος Νιάρχος» όσο και για την «Εναλλακτική» με προγραμματιστή τον Αλέξανδρο Ευκλείδη- είναι τόσο ενδιαφέρον που δεν ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις. Με κορυφαίο γεγονός την «Μήδεια» του Κερουμπίνι, συμπαραγωγή με την Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Ιόρκης, την Καναδική Όπερα και την «Λυρική Όπερα» του Σικάγου, μ’ αφορμή της επέτειο των 100 χρόνων απ’ τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας. Καλή αρχή! Καλή συνέχεια! (Φωτογραφίες: 1. Ανδρέας Σιμόπουλος, 3. Ιωάννης Καμπάνης).

Ακόμα δεν τις είδανε, Γιάννη τις βαφτίσανε... ή Το Μεγάλο Φαγοπότι του ελληνικού θεάτρου

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 154

 

Πέντε-πέντε, δέκα-δέκα, είκοσι-είκοσι... οι παραστάσεις που αναγγέλλουν, τις μέρες αυτές, για τη χειμωνιάτικη σεζόν 2022/2023, τα θέατρά μας. Ρεπερτόριο ή «φιλοξενούμενες». Παραστάσεις κατά συρροήν. Τίτλοι, ονόματα, σκηνοθέτες, ηθοποιοί... Πέφτουν τα δελτία Τύπου σαν το χαλάζι κι ο τραυματισμένος δημοσιογράφος του πολιτιστικού αναστενάζει. Τίποτα δεν άλλαξε με την πανδημία -σε λίγη περίσκεψη ήλπιζα.

Απ’ την άλλη, όλο και διαβάζω για τις «δέκα παραστάσεις που πρέπει να δω οπωσδήποτε», για τα «20 must του χειμώνα», για τις «30 καλύτερες τις σεζόν» -μα πού το ξέρουνε; Ακόμα δεν τις είδανε, Γιάννη τις βαφτίσανε;... Αφιερώματα, ένθετα, ρεπορτάζ, κακό μεγάλο...

Ε, λοιπόν, ενώπιον όλων αυτών, παθαίνω κορεσμό. ΤΟΝ κορεσμό. Κάτι σαν «Το μεγάλο φαγοπότι» του Μάρκο Φερέρι: να τρως, να τρως, να τρως συνέχεια -να καταναλώνεις, στη συγκεκριμένη περίπτωση, θέατρο- μέχρι σκασμού. Τώρα, είναι που ’μαι βαρυστομαχιασμένος, με δυσπεψία, απ’ τις εκατοντάδες, απ’ τις χιλιάδες παραστάσεις εξήντα και... χρόνων που ’χω καταπιεί; Δεν ξέρω. Αλλά διαβάζω -επί τροχάδην, πια, ομολογώ- και νοιώθω τέτοιο κορεσμό -έγκωσα, δηλαδή-, που λέω «δε θα δω τίποτα». Δε θα το τηρήσω, να ’στε σίγουροι, όλο και κάτι με τσιγκλάει, αλλά αναρωτιέμαι: υπάρχει κοινό για ΟΛΟ ΑΥΤΟ το θέατρο; Υπάρχουν λεφτά για ΟΛΑ ΑΥΤΑ τα θέατρα;

Ιστορία μου, αμαρτία μου...

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 153

Στην επικαιρότητα και το επίθετο «ιστορικός». Που αρχίζει να χάνει πια τη σημασία του. Μετά το «μεγάλος». Κολλημένο το βλέπω, όλο και συχνότερα, σε κινηματογράφους και θέατρα. «Το ιστορικό θέατρο», «ο ιστορικός κινηματογράφος»... Προβλέπω, προσεχώς, να διαβάσω και για «ιστορικά σίριαλ»...

Παιδιά, μην τα ανακηρύσσετε, από μόνοι σας, «ιστορικά». Αφήστε το χρόνο να τα ανακηρύξει. Δεν επέστη. Κάποιοι, άλλωστε, θυμόμαστε ακόμα, για ορισμένα τουλάχιστον, ποιοι τα ίδρυσαν, ποιοι τα διαχειρίζονταν, τι έπαιζαν... Και μ’ αυτά δεν πρόκειται ν’ ασχοληθεί η ιστορία.