July 28, 2023

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και οφειλές υπουργείου Πολιτισμού...

 
Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 213
 
Έπεσε η αυλαία και του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας (KDF). Με εξαιρετική επιτυχία. Που τη μετράει απ’ την πρώτη διοργάνωση -το 1995, την αρχή του. Ένα φεστιβάλ που ’χει εκτοξεύσει την Καλαμάτα στο διεθνές στερέωμα του Χορού. Και δεν είναι δημοσιογραφικά λόγια του αέρα αυτά. Ειν’ η αλήθεια. Παρακολουθώ το Φεστιβάλ και την εξέλιξή του χρόνια τώρα.
Πιστεύω ότι η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη που ήταν παρούσα και φέτος στην πρεμιέρα του, ο καινούργιος υφυπουργός Πολιτισμού Χρίστος Δήμας, ο δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος κι ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας -που, άλλωστε, έχει διατελέσει δήμαρχος Καλαμάτας-, να το έχουν συνειδητοποιήσει: τι έχει προσφέρει στον ελληνικό πολιτισμό το KDF. Και να ’χουν καταλάβει πως χρειάζεται ενίσχυση των κονδυλίων του για να αναπτυχθεί και να λάμψει περισσότερο. Πόσο μάλλον όταν τον επόμενο Ιούλιο θα κλείσει τα 30 χρόνια του και θα τα γιορτάσει. 30 χρόνια! Περιμένω, μ αφορμή την επέτειο, μια γενναιόδωρη κίνηση. Του την οφείλουν. 
 

...κι άλλη μια οφειλή
 
Και κάτι ακόμα εν όψει του 30ου Φεστιβάλ. Όπως πιστεύω -και το ’χω ξαναγράψει- το KDF χρωστάει τα πάντα- πρωταρχικά τουλάχιστον-, στην Βίκυ Μαραγκοπούλου που το ίδρυσε, το έθρεψε, με μεγάλες δυσκολίες, και το μεγάλωσε, ως ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντριά του επί 21 ολόκληρα χρόνια. Η Κατερίνα Κασιούμη που τη διαδέχτηκε κι η νυν διευθύντρια Λίντα Καπετανέα στα χνάρια της πάτησαν κι είχαν την ικανότητα να το κρατήσουν σε ανάλογο επίπεδο και να το αναπτύξουν.
Υποθέτω ότι όλοι θα συμφωνούν πως στο επετειακό 30ο Φεστιβάλ θα πρέπει να τιμηθεί η Βίκυ Μαραγκοπούλου. Και καλύτερος τρόπος να τιμηθεί δεν υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, παρά να δοθεί τ όνομά της στην Κεντρική Σκηνή του Μεγάρου Χορού της Καλαμάτας.
Ελπίζω ότι οι συνάδελφοι δημοσιογράφοι, Καλαμάτας και Αθήνας και λοιπής Ελλάδας, που ΞΕΡΟΥΝ κι έχουν παρακολουθήσει το Φεστιβάλ, να υποστηρίξουν αυτή την πρόταση. Της το οφείλουμε της Βίκυς Μαραγκοπούλου.

July 25, 2023

Στο Φτερό / Επιστροφή χωρίς στροφή

 

29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας 
 
«(Επι)Στροφή στο Σώμα» ήταν το φετινό μότο στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας -14 έως 23 Ιουλίου. Που φέτος έγινε 29 ετών. Και, ολοταχώς, προχωρεί για να κλείσει, τον επόμενο Ιούλιο, τα 30 του. Επίτευγμα! Ένα Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, άξιο του τίτλου του, σε μία πόλη της περιφέρειας! Και άντεξε! Και αντέχει! Από το 1995, όταν το έσπειρε η Βίκυ Μαραγκοπούλου. Είναι η έκτη χρονιά που τα ηνία του κρατάει, ως καλλιτεχνική διευθύντρια, η Λίντα Καπετανέα. Και, παρά τα χρόνια της πανδημίας και τις δυσκολίες που προέκυψαν, δεν το έβαλε κάτω: το Φεστιβάλ δεν διακόπηκε, από πέρσι, μάλιστα, και ξανά προς τη δόξα τραβά. Βρέθηκα και πάλι στην Καλαμάτα -έχω χάσει πια το λογαριασμό πόσες φορές έχω κατέβει...-, καλεσμένος για δύο μέρες από το Φεστιβάλ συν μία εξ ιδίων για το πρώτο τριήμερο του KDF, όπως συνοπτικά το αποκαλούν πια -Kalamata Dance Festival. Πολλή ζέστη, βουτήξαμε στη ζεστή θάλασσα, συναντήσαμε φίλους και συναδέλφους, χάρηκα βρίσκοντας για άλλη μια φορά όλες τις «παλιοσειρές» -Βούλα Λαδά κλπ- αλλά και τους νεότερους του Φεστιβάλ, η Λήδα Καρανικολού, υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας, φρόντισε για όλα... Και, βέβαια, είδαμε παραστάσεις.
Παρασκευή βράδυ, επίσημη πρεμιέρα του Φεστιβάλ (Κεντρική Σκηνή), με το, κινεζικής προέλευσης, «Χοροθέατρο Τάο»: «11» από την «Αριθμητική Σειρά» -αριθμεί τις χορογραφίες του- που ανεβάζει ο χορογράφος Τάο Γιε -μας τον πρωτογνώρισε, όπως και την ομάδα του, στην Ελλάδα, η «Στέγη» του Ιδρύματος Ωνάση, το 2016, με τα κομμάτια του
«6» και «7». Σφριγηλή, αδρή, δυναμική χορογραφία με, πάνω στη σκηνή, μία ευθυγραμμισμένη σειρά, «κάθετα» ως προς την πλατεία, έντεκα εξαιρετικά γυμνασμένων χορευτών, στα μαύρα, με μία ασύμμετρη λευκή πινελιά στην πλάτη του κοστουμιού -οι χορευτές μόνον προφίλ: ένδεκα, επίσης, σκηνές πάνω στην, επίσης δυναμική, ηλεκτρονική μουσική, με έντονους ρυθμούς του Ζιάο Χε. Επαναλήψεις, αυστηρά περιορισμένη, χορογραφημένη κίνηση των κάτω άκρων και αυτοσχεδιαστική ελευθερία από τη μέση και πάνω -το στιλ του Τάο-, χορευτές που αποσπώνται από τη σειρά σε ατομικές επιδόσεις... Μία φίλη βρήκε τη -σκληρά δουλεμένη- χορογραφία πολύ βίαιη και επιθετική, εγώ τη βρήκα κάπως εγκεφαλική. Χειροκροτήθηκε, πάντως, θερμά.
Το Σάββατο ξεκινήσαμε από το «Black Box» -την Εναλλακτική Σκηνή- του Μεγάρου Χορού με ένα σόλο: «Στη θέση του» (2020) του Γάλου Κριστιάν Ριζό -γνωστού μας τόσο από το Φεστιβάλ Αθηνών όσο και από την «Στέγη», επίσης, του Ιδρύματος Ωνάση- για τον μπρέικ ντάνσερ Νικολά Φαγιόλ. Στη σκηνή, μία υδρία, τρία κυπροκούδουνα, κάτι σαν βράχος, ένα μπεκετικό ζευγάρι μπότες... Ο χορευτής, με σορτσάκι, αθλητικά παπούτσια και ένα φούτερ με κόκκινα σχέδια σε μαύρο φόντο, εισέρχεται, με ένα μεγάλο μπουκέτο λουλούδια στην αγκαλιά του, που το ακουμπάει μπροστά στην υδρία -μία νύξη, ίσως, από «Ζιζέλ». Θα πετάξει παπούτσια, κάλτσες και φούτερ και, ξυπόλυτος, θα επιδοθεί σε ένα δυναμικό σόλο χτυπώντας κατά καιρούς τα κυπροκούδουνα και ενώ καπνοί γεμίζουν το χώρο. Μπορεί να μην ενθουσιάστηκα μαζί του αλλά σίγουρα είχε ενδιαφέρον.
Η συνέχεια στην Κεντρική Πλατεία της Καλαμάτας. Στο κέντρο της, πλάι στα καφέ και τα ζαχαροπλαστεία, μία μεγάλη, ψηλή εξέδρα με τον απαραίτητο εξοπλισμό και ημίωρες παραστάσεις δωρεάν για το κοινό, καθισμένο σε πλαστικές καρέκλες ή όρθιο τριγύρω, δωρεάν: «Χορός στην Πόλη», το πρόγραμμα που δημιούργησε η Λίντα Καπετανέα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ και, ίσως, η σημαντικότερη προσφορά του, με την έννοια της εισαγωγής του ευρύτερου κοινού και των παιδιών στην
κουλτούρα του χορού -το φυτώριο για ένα μελλοντικό κοινό. Πολύς ο κόσμος. Οι δικοί μας Δανάη και Διονύσιος, στενά δεμένοι, έδειξαν ένα ενδιαφέρον «ζωομορφικό» ντουέτο, χορογραφημένο από τους ίδιους, το «Fárisa», και, στη συνέχεια, ο επίσης δικός μας Αντώνης Φωνιαδάκης, έδειξε το δικό του «Μπολερό» πάνω στη μουσική του Μορίς Ραβέλ. Κομμάτι χιλιοχορογραφημένο αλλά ο χορογράφος το ανανεώνει αποφασιστικά: πέντε -ελληνίδες-χορεύτριες,
χρωματικά υπέροχα, τα πλουμιστά κοστούμια του Αναστάσιου Σωφρονίου -κάτι από μαζορέτες-, πάλλονται πάνω σε μικρά στρογγυλά τραμπολίνο η καθεμιά τους, σε κάθετη κίνηση διαρκώς επιταχύνοντας το ρυθμό τους. Απολαυστικές! Συν ο θαυμασμός μας για την αντοχή τους στην αφόρητη ζέστη...
Την Κυριακή το απόγευμα είχαμε την Ομάδα του Άντον Λάτσκι: «Οι άλλοι» (2021). Ένα παραμύθι. Ένα παραμύθι για μικρούς. Αλλά και για μεγάλους. Που εμένα με γοήτευσε, με συνεπήρε -η σημαντικότερη εμπειρία μου από το τριήμερο. Δύο γυναίκες, δύο άντρες απομονωμένοι σε έναν παράξενο, περίκλειστο κόσμο, προσπαθούν να απελευθερωθούν με το χορό -ένας χορός απεγνωσμένος. Τέσσερις υψηλού επιπέδου χορευτές, οδηγημένοι από τον σλοβάκο χορογράφο, σε μία νευρώδη χορογραφία, πάνω σε ένα παστίς γνωστών κλασικών μουσικών, τα δίνουν όλα. Κάθε παραμύθι, όμως, πρέπει να έχει και έναν αφηγητή. Και «Οι άλλοι» στηρίζονται και στην αφήγηση -σημαντικός ο ρόλος της. Η Ελεονόρ Βαλέρ-Λάτσκι έχει γράψει το τρυφερό κείμενο, μεταφρασμένο σε εξαιρετικά ελληνικά από τον Μενέλαο Κυπαρίσση και ψύχραιμα, συναρπαστικά διαβασμένο voice over από την Ορόρα Μαριόν -μία ηθοποιό που ΞΕΡΕΙ να διαβάζει, όχι πολύ συνηθισμένο για τους ηθοποιούς μας... Ομολογώ ότι βγήκα ενθουσιασμένος. 
Επόμενη -και τελευταία στάση του τριήμερου-, η Κεντρική Πλατεία και πάλι, με την Δανάη και τον Διονύσιο και πάλι, σε μία  χορογραφία τους, για παιδιά κυρίως, ελκυστική: «Ο Νάπι, το κορίτσι και η φούσκα», εμπνευσμένη από την animation ταινία «Ο γείτονάς μου ο Τότορο» του κορυφαίου Ιάπονα σκηνοθέτη Χαγιάο Μιγιαζάκι. Ένα κορίτσι και ένας αρκούδος. Και μία σχέση με χιούμορ.
Εδώ τελειώσαμε. Δευτέρα πρωί γυρίζουμε στην Αθήνα. Ο καύσωνας μας περιμένει. Με την ελπίδα και την ευχή να γυρίσουμε στην Καλαμάτα για να γιορτάσουμε, όπως του πρέπει, το 30ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Το αξίζει! (Φωτογραφίες: Albert Vidal).
 
(Καλόγουστο, σωστά συμπυκνωμένο και απολύτως ενημερωτικό το έντυπο πρόγραμμα του Φεστιβάλ (καλλιτεχνική επιμέλεια-σχεδιασμός metoo communication design, υπεύθυνη περιεχομένου Ιωάννα Νασιοπούλου). 
 
Μέγαρο Χορού Καλαμάτας / Κεντρική Σκηνή και Εναλλακτική Σκηνή και Κεντρική Πλατεία Καλαμάτας, 14, 15, 16 Ιουλίου 2023.

July 21, 2023

Στο Φτερό / Αφρός γαλικής σαμπάνιας

 
«Το ταξίδι στη Σελήνη» του Ζακ Όφενμπαχ (στη μουσική έκδοση της παρτιτούρας αξιοποιήθηκε η διασκευή των Τιμπό Περίν - Ζαν-Κριστόφ Κεκ), λιμπρέτο (Βερν) Αλμπέρ Βανλό-Εζέν Λετεριέ-Αρνόλ Μορτιέ (προσαρμογή λιμπρέτου και νέα εκδοχή διαλόγων Αγκάτ Μελινάν) / Μουσική διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης. Σκηνοθεσία: Λοράν Πελί.
 
Ο βασιλιάς Βρόντος επιθυμεί να παραιτηθεί υπέρ του διαδόχου γιου του, πρίγκιπα Καπρίς. Εκείνος όμως, που του αρέσουν τα ταξίδια, επιθυμεί να ταξιδέψει πρώτα στην Σελήνη. Ο έμπιστος του βασιλιά επιστήμονας Μικροσκόπιος αναλαμβάνει να υλοποιήσει την επιθυμία του νεαρού: 
κατασκευάζει ένα θαλαμίσκο στον οποίο εισέρχονται, εκτός από τον πρίγκιπα, και ο βασιλιάς πατέρας του και ο ίδιος ο Μικροσκόπιος και ο οποίος εκτοξεύεται προς τη Σελήνη με ένα τεράστιο κανόνι. Όταν φτάνει, οι κάτοικοι της Σελήνης, που θεωρούσαν τη γη ακατοίκητη, μένουν έκπληκτοι. Και ο δικός τους βασιλιάς, ο Κόσμος, ετοιμάζεται να τους συλλάβει. Αλλά με τη
μεσολάβηση της βασίλισσας Μαρμίτας, συζύγου του βασιλιά, και της κόρης του, πριγκίπισσας Φαντασίας, που τους έχουν συμπαθήσει, τη γλυτώνουν. Ο Καπρίς ερωτεύεται την Φαντασία και ο Μικροσκόπιος την Μαρμίτα αλλά ανακαλύπτουν ότι στην Σελήνη δεν υφίσταται η έννοια του έρωτα και ότι τα παιδιά... παραγγέλνονται. Ένα μήλο, όμως, από αυτά που έχουν φέρει από τη γη και που ο Καπρίς προσφέρει στην Φαντασία, 
όταν εκείνη το δαγκώσει -κάτι από Βιβλικό Προπατορικό Αμάρτημα...-, της δημιουργεί μαγικά αποτελέσματα: ερωτεύεται και εκείνη τον Καπρίς. Οι συμπατριώτες της τη θεωρούν άρρωστη. Αλλά το ελιξήριο που παράγουν από τα μήλα κάνει και την Μαρμίτα να υποκύψει στον Μικροσκόπιο. Στο μεταξύ, στην Σελήνη ξεσπάει μία τρομερή χιονοθύελλα, απειλητική για τη ζωή όλων κάτι από Βιβλικό Κατακλυσμό...
Καταφεύγουν, Σεληνίτες και Γήινοι, σε ένα ηφαίστειο για να γλυτώσουν από το θανατηφόρο κρύο. Αλλά μία ηφαιστειακή έκρηξη τους ξαναφέρνει στην επιφάνεια διαλύοντας τον παγετό. Έτσι σώζονται και όλοι θαυμάζουν, πια, τη γη που ανατέλλει και το «γήφως» -κατά το σεληνόφως που θαυμάζουμε εμείς. Ο εβραϊκής καταγωγής Γερμανός Ζακ Όφενμπαχ, που διέπρεψε με τις αγέραστες οπερέτες του στην Γαλία, τον 19ο αιώνα, έγραψε (1875) την τρισχαριτωμένη όπερα-φαντασμαγορία, όπως τη χαρακτηρίζει,
«Το ταξίδι στην Σελήνη», πάνω στο -αδύναμο, με σκηνές περισσότερο αφορμές για εφέ και με ανοιχτό, εκκρεμές τέλος- σατιρικό λιμπρέτο των Αλμπέρ Βανλό, Εζέν Λετεριέ και Αρνόλ Μορτιέ, πολύ χαλαρά εμπνευσμένο από τα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας του Ζιλ Βερν «Από την Γη στην Σελήνη» και «Ταξίδι στο κέντρο της Γης»: ένα παραμύθι με μελωδικές, χαρούμενες, χορευτικές, ξεσηκωτικές
μουσικές, από το οποίο εμπνεύστηκε και ο Ζορζ Μελιές την ομώνυμη («Ταξίδι στην Σελήνη», 1902) βουβή ταινία του. Ο γάλος σκηνοθέτης Λοράν Πελί, ξεσκολισμένος -η «ειδικότητά» του!- και με εντυπωσιακά αποτελέσματα 
στον Όφενμπαχ -έχει ήδη ανεβάσει, και όχι μόνο μία φορά την καθεμία, έξι οπερέτες του και την όπερά του «Τα παραμύθια του Χόφμαν»- βασίστηκε για την παράστασή του (2021 σε live streaming, 2023 με κοινό) σε μία διασκευή της μουσικής του έργου από τους Τιμπό Περίν και Ζαν-Κριστόφ Κεκ και σε προσαρμογή του
λιμπρέτου και νέα εκδοχή των διαλόγων από την Αγκάτ Μελινάν, ώστε να το φέρει πιο κοντά μας και να το κάνει ένα θέαμα κατάλληλο και για παιδιά -εξ ου και η ένταξή του στον Κύκλο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής «Όπερα για Όλη την Οικογένεια». Η επιτυχία του -διότι περί επιτυχίας πρόκειται- έγκειται, βασικά, στο ότι η σκηνοθεσία του (που προσαρμόστηκε ειδικά για την ΕΛΣ) είναι απόλυτα συντονισμένη, μέσα από την κίνηση και το χορό, με τη μουσική
του Όφενμπαχ -έγινε ΠΑΝΩ στη μουσική του Όφενμπαχ: μία όπερα-μπαλέτο, με γούστο, με χιούμορ, με γαλική φινέτσα, ανάλαφρη, χαριτωμένη, εύφορη, χαρμόσυνη -σαν αφρός σαμπάνιας. Γαλικής σαμπάνιας. Τα υπέροχα σκηνικά της Βελγίδας Μπαρμπαρά ντε Λεμπούρ -αυτή η γη-χωματερή σκουπιδιών αλλά τόσο καλόγουστα και χρωματικά ελκυστικά «συμπυκνωμένων»-, άριστα φωτισμένα
από τον Γάλο Ζοέλ Αντάμ και τα ευφάνταστα κοστούμια -υπέροχο το πορτοκαλί του Καπρίς, ανάμεσα στα σκουρόχρωμα των άλλων Γήινων και στα λευκά των Σεληνιτών- που υπογράφει ο ίδιος ο σκηνοθέτης συντελούν αποφασιστικά στο αφρώδες παραστασιακό αποτέλεσμα. Ως προς το μουσικό μέρος η
Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής υπό τον Ηλία Βουδούρη στην αρχή ακουγόταν κάπως χαλαρή και άδετη αλλά, σύντομα, βρήκε τον εαυτό της και, μαζί με την εξαιρετική Λαϊκή Χορωδία Νέων της «Κωμικής Όπερας» που διευθύνει η Σαρά Κονέ, επιτυχημένα μπολιασμένη από την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ που διευθύνει η Κωνσταντίνα Πιτσιάκου, στηρίζουν το αποτέλεσμα. Τα μέλη της διανομής -οι
περισσότεροι καλλιτέχνες, μέλη νυν ή πρώην της Λαϊκής Χορωδία Νέων της «Κωμικής Όπερας», δεν έχουν, ίσως, υψηλές φωνητικές προδιαγραφές αλλά ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του έργου. Ο Λοράν Πελί, εξάλλου, τους έχει οδηγήσει εξαιρετικά, όπως και την πολυμελή μικτή χορωδία. Σαφώς, πάντως, ξεχώρισα την Λουντμιλά Μπουακάζ, έξοχη φωνητικά και υποκριτικά, με χιούμορ, πριγκίπισσα Φαντασία. Μία παράσταση έξυπνη, φωτεινή, 
 
ανοιχτόκαρδη, ένα παραμύθι που ξεσηκώνει μικρούς και μεγάλους. Θα ήταν ευχής έργο αν επαναλαμβανόταν την επόμενη χειμερινή
περίοδο. Δύο παραστάσεις εκτός σεζόν, μέσα στον Ιούλιο, δεν της άξιζαν. Ξεσήκωσε τόσο το κοινό που η αίσθησή μου είναι ότι θα μπορούσε να παίζεται για πολλά βράδια. Όσο για τον Λοράν Πελί πιστεύω ότι θα άξιζε να τον καλέσει η Λυρική για να ανεβάσει μία από τις μεγάλες οπερέτες του Όφενμπαχ. Κυλούν στο αίμα του (Φωτογραφίες: Βαλέρια Ισάεβα). 
 
(Ικανοποιητικό το -δίγλωσσο, ελληνικά και αγγλικά- έντυπο πρόγραμμα της παράστασης -υπεύθυνος έκδοσης Νίκος Λ. Δοντάς).
 
Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», «Όπερα για Όλη την Οικογένεια», συμπαραγωγή Εθνική Λυρική Σκηνή-Κωμική Όπερα του Παρισιούαϊκή Όπερα της Βιένης-Όπερα Ανζέ/Νάντης, 13 Ιουλίου 2023.