Αναζητώντας το βαριετέ: από το καρναβαλικό στα νούτικα και στο Μπουρανί
Ο Σίμος Κακάλας αποτόλμησε μία παράσταση μπουλουκιού στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών: ένα μπουλούκι δίνει μία παράσταση βαριετέ. Δεν ειρωνεύτηκε, δεν παρώδησε το ύφος, απλώς θέλησε να το αναβιώσει με σύγχρονα μέσα βρίσκοντας τη σχέση του με την επιθεώρηση: μία σειρά σκετς που σατιρίζουν, 
που παρωδούν, που καταγγέλλουν, που στιγματίζουν τα πολιτιστικά μας, κυρίως, πράγματα -από τις εκπομπές της τηλεόρασης μέχρι τις μεταδραματικές παραστάσεις, από το «κίνημα» Κιτσοπούλου μέχρι το «Survivor» και τα εστιατόρια με την εξαιρετικά προχωρημένη κουζίνα-, χωρίς να αφήνουν απ’ έξω το πολιτικό, το κοινωνικό, το σεξουαλικό γίγνεσθαι, απολύτως ελληνικά αλλά διανθισμένα με αγγλόφωνα σύγχρονα τραγούδια -ο κομφερανσιέ/ντιζέρ- και με ύφος, κάποια στιγμή, α λα Ταραντίνο. Εν ολίγοις, ο εθνικός μας
αχταρμάς. Μία παράσταση στημένη σε μικρή σκηνή με μπούκα α λα 19ος αιώνας -θυμήθηκα τη σωζόμενη (άραγε σώζεται ακόμα;…) μπούκα ενός απ’ τα παριλίσσια θεατράκια του τέλους του παρελθόντος αιώνα, εκεί, στο άνοιγμα της Αποστόλου Παύλου απ’ την Αμαλίας, απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός)- και με διπλή αυλαία, επί σκηνής «Ολύμπια», με πασαρέλα που προβάλλεται από τη σκηνή και χώνεται στην τάφρο της ορχήστρας, με τετραμελή -με καρναβαλικές μάσκες,
αντλημένες από κόμικς- ζωντανή ορχήστρα υπό τον Χρίστο Θεοδώρου, ο οποίος έχει επιμεληθεί και τις ενορχηστρώσεις, στο πιάνο. Ανάμεσα στα σκετς, και μία νούτικη κωμωδία -μονόπρακτη φάρσα που βασίλευε στα περιοδεύοντα μπουλούκια για να εξελιχθεί, όπως διαπίστωσα, σ’ αυτό που λέμε το «δεύτερο μέρος» της επιθεώρησης, δηλαδή το μονόπρακτο όπου συμμετέχει όλος ο θίασος. Η παράσταση έχει ελαττώματα: τα κείμενα πλατειάζουν κάποτε, κουράζοντας, υπάρχουν αρρυθμίες, χρειαζόταν μεγαλύτερη τεχνική προετοιμασία στο στήσιμο, κάποιες στιγμές χάνεται το 
μέτρο… Από την άλλη, όμως, ο σκηνοθέτης Κακάλας που υπογράφει και τη σύνθεση των κειμένων, με οξύτητα, που ποτέ όμως δεν γίνεται αντιπαθητική, για μένα τουλάχιστον, κατεδαφίζει με «ύπουλο» τρόπο το πολιτιστικό μας -και όχι μόνο…- οικοδόμημα και μάλιστα αυτοσαρκαζόμενος -κάθε τόσο μιλάει για την αρπαχτή που ετοίμασαν για το Φεστιβάλ. Ανατρέχοντας στα
καρναβάλια, στις διονυσιακές γιορτές, στο «άσεμνο» Μπουρανί του Τυρνάβου -το νούμερο με τους μάγειρους με τους φαλλούς, που εκσπερματώνουν, αυνανιζόμενοι, πάνω στο κέικ που ετοιμάζουν… Και καταλήγοντας, με οργή, για τις μύγες που φτάνουν, τελικά, στα (πολιτιστικά) σκατά και με ένα βροντερό «στ’ αρχίδια μου». Το νούμερο «Η αλήθεια της Λίτσας», όπου επαναφέρει στη σκηνή την απολαυστική Λίτσα, ηρωίδα στο «Λιωμένο βούτυρο» του Σάκη Σερέφα, που ανέβασε πριν από χρόνια για το Εθνικό Θέατρο, να έχει πια τηλεοπτική εκπομπή «Η αλήθεια της Λίτσας», στην οποία καλεί τηλεοπτικές «προσωπικότητες» -στη δεδομένη περίπτωση τον Κλέωνα 
Γρηγοριάδη- που «εξομολογούνται» τη ζωή τους, σπαρταριστό, με την ατάκα για τον άντρα με τα μαύρα δερμάτινα και τις μπότες στο πλοίο των διακοπών, Αύγουστο μήνα, με 42 βαθμούς, που «ίσως θα ήταν ο Μιχαήλ Μαρμαρινός αλλά δεν ήταν γιατί μιλούσε κανονικά», να σε ρίχνει κάτω από τα γέλια. Το παιχνίδι με το κοινό, τα παρεΐστικα κλεισίματα του ματιού, το κατέβασμα στην πλατεία, όσο κι αν θεωρηθούν «εσωτερικά» ή φτηνά αστεία, είναι όλα αντλημένα από τις λαϊκές παραστάσεις βαριετέ και επιθεώρησης -και είναι απορίας άξιο πώς ο Σίμος Κακάλας, που
δεν έχει προλάβει να ζήσει το είδος, τα καταφέρνει με τόση αμεσότητα και χωρίς ίχνος δηθενισμού και «αφ’ υψηλού» -«παίζουμε à la manière»-, ακόμα και αν στο διάλειμμα διαβάζει (επίσης απολαυστικά) απόσπασμα από τον «Μεγάλο Ανατολικό» του Εμπειρίκου. Υπάρχει το κιτς, υπάρχει το «χυδαίο», υπάρχει η φλυαρία, αλλά βρήκα την παράσταση ένα γνήσιο λαϊκό θέαμα, «πειραγμένο» όσο πρέπει και ξεκαρδιστικό. Η εξαιρετική δουλειά του Αντώνη Δαγκλίδη στο σκηνικό, τα ευφάνταστα κοστούμια της Claire Bracewell, οι υπέροχες μάσκες της Μάρθας Φωκά και του Jonathan Becker, οι φωτισμοί του Περικλή Μαθιέλλη, οι χορογραφίες του -επίσης αυτοσαρκαζόμενου- Φωκά Ευαγγελινού στηρίζουν γερά το αποτέλεσμα. Συν τοις άλλοις, ξαναθυμήθηκα πόσο σπουδαίος ηθοποιός -γειωμένος στο σανίδι, κίνηση, τραγούδι, χιούμορ, γκελ…- είναι ο Σίμος Κακάλας που είχε απεμπολήσει την ιδιότητά του αυτή χάριν της σκηνοθεσίας, διαπίστωσα και πάλι τι γκάμα έχει η Έλενα Μαυρίδου -αυτή η Λίτσα της ήταν και είναι ακόμα περισσότερο αφοπλιστικά αστεία-, ποτέ δεν είδα στη σκηνή τόσο χαλαρό τον Κλέωνα Γρηγοριάδη και, μαζί τους, να συμπαραστέκονται αντάξια η Δήμητρα Κούζα, ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης, ο Μιχάλης Βαλάσογλου -επιτυχέστατη η μίμηση Σταυρίδη στο νούτικο- και ο Γιώργος Λόξας. 
Θα σας έστελνα στην παράσταση οπωσδήποτε, εφόσον πηγαίνατε χωρίς προκαταλήψεις για το τι σημαίνει λαϊκό θέαμα. Και τότε θα ανακαλύπτατε πως ο Σίμος Κακάλας δεν παίζει εν ου παικτοίς…
No comments:
Post a Comment