April 10, 2020

Online θεατρική πανδημία…


Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 4

Δωρεάν διαδικτυακές μεταδόσεις, μαγνητοσκοπήσεις, βιντεοσκοπήσεις, κινηματογραφήσεις, youtube, online προβολές, livestream, onDemand θεατρικές παραστάσεις, παραστάσεις όπερας, παραστάσεις χορού...: με το που μας έκλεισαν στα σπίτια μας λόγω covid-19 κι έκλεισαν τα θέατρα, κι έκλεισαν όλοι οι χώροι ψυχαγωγίας, ξεχύθηκαν στο διαδίκτυο. Παραστάσεις πρόσφατες και παλαιότερες και παλαιότατες, παραστάσεις εξαιρετικές, απλώς καλές, μέτριες ή και άθλιες -που, κανονικά, θα ’πρεπε να τις κρύβουν κι όχι να τις δείχνουν...-, οι περισσότερες εκ των ενόντων, στο πόδι, πρόχειρα, για λόγους αρχείου βιντεοσκοπημένες ή -λίγες- ευπρεπώς ή καλά ή ειδικά κινηματογραφημένες, όπως η «Ηλέκτρα» του «Θεσσαλικού», του Τσιάνου και της Κονιόρδου την οποία πρότεινα. Τις ανεβάζουν πια, τις προσφέρουν με ρυθμό πολυβόλου ηθοποιοί, σκηνοθέτες, δημόσιοι και ιδιωτικοί θεατρικοί οργανισμοί, ΔΗΠΕΘΕ, ιδιωτικοί θίασοι και ομάδες...
Το φαινόμενο αυξάνεται κατά γεωμετρική πρόοδο. Αν προσθέσουμε τις θεατρικές παραστάσεις, παραστάσεις όπερας και χορού που ρίχνουν στο διαδίκτυο, επίσης κατά δεκάδες, Άγγλοι, Γάλοι, Πορτογάλοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Πολονοί, αγάδες, πασάδες, ντερβισάδες, Ρόσοι, Μπόερς και Οθομανοί..., αυτές, συνήθως, ειδικά και εξαιρετικά μαγνητοσκοπημένες/κινηματογραφημένες, φτάνουμε σ’ ένα σύνολο που δεν το πιστεύουν τα μάτια σου, διαδιδόμενο με ταχύτητα φωτός, που τύφλα να ’χει ο κορονοϊός.
Κατανοώ την ανάγκη των καλλιτεχνών κάποιο τρόπο να βρουν να υπάρξουν στις ώρες αυτές της αχρήστευσης και ακινητοποίησής τους. Κατανοώ τις καλές προθέσεις αυτών που τις διανέμουν. Κατανοώ απολύτως τις ανάγκες απασχόλησης και ψυχαγώγησης ημών, των ανά την υφήλιο εγκλείστων. Κατανοώ την ευκαιρία των απομακρυσμένων από τα κέντρα και αποκλεισμένων από τη δυνατότητα να δουν τις παραστάσεις αυτές στον τόπο τους και στην ώρα τους. Δε θέλω με τίποτα να μπω στη συζήτηση αν σημαίνει κάτι, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, να βλέπουν με τόσο μεγάλες εκπτώσεις τις παραστάσεις αυτές. Ούτε στη συζήτηση ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες στο Μ.Κ. (Μετά Κορονοϊόν) μέλλον αυτής της τακτικής, αυτής της μόδας του τζάμπα για το θέατρο. Ούτε στη συζήτηση περί πνευματικών, συγγενικών κλπ δικαιωμάτων -ειδικός δεν είμαι, προφήτης ή μελλοντολόγος δεν είμαι. Εμένα προσωπικά, όσο καλές παραστάσεις κι αν είναι οι διανεμόμενες, όσο καλά βιντεοσκοπημένες/κινηματογραφημένες κι αν είναι, δε μ’ ενδιαφέρει να βλέπω θέατρο σε κονσέρβα, εκτός κι αν είναι γεγονότα που ’χω ήδη πιστοποιήσει ιδίοις όμμασι, όπως οι «Τρεις αδελφές» του Τιμοφέι Κουλιάμπιν και του Κρατικού Θεάτρου του Νοβοσιμπίρσκ, παράσταση που και είχα δει και πρότεινα και ξαναείδα διαδικτυακά.
Άλλο είναι εκείνο στο οποίο θέλω να μείνω, άλλο είναι που δεν είδα να θίγεται έως τώρα. Ήλπιζα ότι η φετινή περιπέτεια του ριγμένου στη δίνη του πληθωρισμού θεάτρου μας, περιπέτεια που ξεκίνησε με καθίζηση στα ταμεία και συνεχίστηκε/ολοκληρώθηκε (;) με το ολέθριο υποχρεωτικό κλείσιμο των θεάτρων, για τους ανθρώπους του θεάτρου θα ήταν η ευκαιρία, θα ήταν το έναυσμα για αγρανάπαυση, για περισυλλογή και περίσκεψη σχετικά με το πού οδηγεί -που, ήδη, οδήγησε...- αυτός ο φρενήρης θεατρικός πληθωρισμός των 1000 (;), 1500 (;), 2000 (;), ετησίως παραστάσεων -κανείς δεν μπορεί πια, δεν τολμάει να τις μετρήσει. Φρούδες οι ελπίδες μου. Αντ’ αυτού βλέπω το ακριβώς αντίθετο: ο «live» θεατρικός πληθωρισμός να ’χει μεταφερθεί στο διαδίκτυο, να ’χει εξελιχθεί σε online θεατρικό πληθωρισμό.
Μπορεί να λαθεύω. Και να βλέπω μόνο τα αρνητικά. Αλλά, εδώ και δεν ξέρω πόσα χρόνια, γράφω για τον θεατρικό πληθωρισμό και μου ’λεγαν «γιατί δεν το βλέπεις θετικά; Έχει ενέργεια το ελληνικό θέατρο». Ιδού, όμως, που η πολλή ενέργεια το ’καψε. Όχι; Ελπίζω κι εύχομαι οι εξελίξεις να μη χειροτερέψουν την κατάσταση και να μην την οδηγήσουν και σε μεγαλύτερες εκπτώσεις, να μην την οδηγήσουν στο τέλμα και στην απόγνωση.

April 3, 2020

Ένα άψογα προγραμματισμένο μη πρόγραμμα


Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 3

Μ απορία και περιέργεια περίμενα την ανακοίνωση του «καλλιτεχνικού προγράμματος των Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου» που επρόκειτο να κάνει διαδικτυακά, λόγω των συνθηκών, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Ελληνικού Φεστιβάλ Κατερίνα Ευαγγελάτου. Δυο φεστιβάλ που, όπως όλα δείχνουν, δεν είναι δυνατόν ή, έστω, είναι πάρα πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν. Που οι περισσότερες προγραμματισμένες εκδηλώσεις τους με ξένα συγκροτήματα και καλλιτέχνες έχουν ήδη ακυρωθεί κι οι εκδηλώσεις τους -οι θεατρικές, κυρίως- μελληνικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες δεν υπάρχει πια ο χρόνος να τύχουν επαρκούς προετοιμασίας. 
Άκουσα, λοιπόν, όχι σε απευθείας μετάδοση αλλά σ ένα άψογα προετοιμασμένο βίντεο -με cut, με κοντινά και μακρινά, μ αλλαγές γωνίας...-, την Κατερίνα Ευαγγελάτου, άψογα ντυμένη, άψογα χτενισμένη, άψογα μακιγιαρισμένη, σένα άψογα συνταγμένο και προβαρισμένο κείμενο, με άψογο λόγο, με άψογη αποφασιστικότητα Σιδηράς Κυρίας, να δικαιολογεί την απόφασή της να ανακοινώσει ένα πρόγραμμα που βρίσκεται εντελώς στον αέρα, όπως, άλλωστε, οι ζωές όλων μας αυτόν τον καιρό, «από σεβασμό σε όλη την ομάδα του Φεστιβάλ και προς τους καλλιτέχνες που εργάστηκαν γι αυτό» και ως «μήνυμα ελπίδας».
Και έκπληκτος είδα στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ να αναρτάται το πρόγραμμα αυτό -ένα πρόγραμμα με πολλά ενδιαφέροντα, στα χνάρια, πάντως, της γραμμής που χάραξε πρώτος ο Γιώργος Λούκος και, με επιτυχία, ακολούθησε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (οι προκάτοχοι της Κατερίνας Ευαγγελάτου), το οποίο, όπως όλοι γνωρίζουμε και αντιλαμβανόμαστε, σαφώς και δε θα τηρηθεί- με λεπτομερείς ημερομηνίες -αρχίζει, υποτίθεται στις 30 Μαΐου και λήγει στις 15 Αυγούστου. 
Κι η απορία μου παρέμεινε: προς τι όλο αυτό; Μόνο ένα ναρκισσιστικό «κοιτάξτε τι έκανα εγώ με τους συνεργάτες μου» και ένα «ιδού τι ΘΑ βλέπατε και τι ΘΑ ακούγατε ΑΝ...» εισέπραξα. Και φοβάμαι πως, απλώς, ως μια επίδειξη ικανοτήτων έχει εκληφθεί. Όχι μόνο από μένα. Αφήστε που λυπήθηκα τους συναδέλφους οι οποίοι είχαν να γράψουν για ένα πρόγραμμα-φάντασμα... Η επισήμανση με κόκκινα στοιχεία, η οποία, στην ιστοσελίδα, συνοδεύει την κάθε εκδήλωση, στην κάθε ημερομηνία, «λόγω των εκτάκτων συνθηκών, οι ημερομηνίες των παραστάσεων είναι πολύ πιθανόν να αλλάξουν» ειρωνικά υπογραμμίζει το άστοχο του εγχειρήματος. 
Περίμενα, ομολογώ, μια λιγότερο άψογη αλλά πιο σεμνή, πιο συγκρατημένη, πιο αυθόρμητη ανακοίνωση, του τύπου, ας πούμε, «είμαστε έτοιμοι αλλά όλα είναι στον αέρα και θα σας ανακοινώσουμε τι θα γίνει, τελικά, με τα δυο φεστιβάλ, όταν περάσει η μπόρα». Δε θα θεωρηθεί επιπόλαιο και υποτιμητικό για το κύρος του αν, τότε, ανακοινωθεί ένα «άλλο» Φεστιβάλ; Προς τι αυτή η βιασύνη, προς τι αυτή η ανασφάλεια;