December 30, 2011

Και πάλι


Τελικά κάποιο Πνεύμα Kαλό έβαλε το χέρι του και μπορώ και πάλι να αναρτώ _ κατά κάποιο τρόπο _ τα θέματα από totetartokoudouni.blogspot.com. Ευχαριστώ.

Free Εφραίμ!


Free Willy! Free Εφραίμ! Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

ΛΑΟΣ για τον λαό


Στο ένα κανάλι μιλάει ο Καρατζαφέρης, στο άλλο ο Πλεύρης, σ’ ένα τρίτο ο Βελόπουλος, σε τέταρτο κάποιος Γρηγορόπουλος _ του ΛΑΟΣ επίσης. Όλοι μαζί _ ταυτόχρονα. Βοήηηηηηθειαααααα… Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Το Τέταρτο Κουδούνι / 29 Δεκεμβρίου 2011


Σαραντάρισε ο «Οδυσσεβάχ» της Ξένιας Καλογεροπούλου. Και πολυταξιδεμένος! Και πού δεν έχει πάει, και σε πόσες εκδοχές δεν έχει παιχτεί, και σε πόσες γλώσσες δεν έχει μεταφραστεί, και πόσες γενιές δεν έχει θρέψει αυτά τα σαράντα χρόνια... _ απ’ την πρεμιέρα του το ’81. Φέτος η Ξένια Καλογεροπούλου τον παρουσιάζει για τέταρτη φορά, με την «Μικρή Πόρτα» της _ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο νεαρός Δημήτρης Καραντζάς. Αλλά το έργο έχει ανεβεί και στην Θεσσαλονίκη. Απ’ το «Θέατρο του Βορρά», στο «Βακούρα». Σκηνοθέτης, άλλος ένας νέος, ο Κώστας Γάκης. 


Επιτέλους! Ξανάρχεται στην Ελλάδα! Η σοπράνο Αλεξία Βουλγαρίδου. Που εδώ και χρόνια διαπρέπει στη διεθνή οπερατική σκηνή. 
Εδώ έχει κάνει Παμίνα στον «Μαγικό αυλό» και Βιολέτα στην «Τραβιάτα» το 2001 στην Λυρική _ στην «Τραβιάτα» ήταν που την πρωτόδα κι εντυπωσιάστηκα και με τη φωνή και με την υποκριτική της που συνδυάζονται μ' εμφάνιση ελκυστική. Γύρισε με Μιμή στην «Μποέμ» _ η μεγάλη της επιτυχία _ το 2006 με την Όπερα της Θεσσαλονίκης _ στην Θεσσαλονίκη. Δε θα την ξεχάσω. Δε θα ξεχάσω πάνω απ’ όλα τα χέρια της. Που μιλούσαν. Είμαι ευτυχής που της έκανα τότε μια συνέντευξη. Οι επόμενες ελληνικές εμφανίσεις της ήταν συναυλιακές: στο Φεστιβάλ των Φιλίππων _ στη γενέθλια Καβάλα της _ το 2007 μ’ ένα ρεσιτάλ, στο Φεστιβάλ Αθηνών του 2009 _ τραγούδησε με την Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ «Ρέκβιεμ» του Βέρντι στο Μέγαρο _ και το 2009 στην Θεσσαλονίκη, στο γκαλά για τα πενήντα χρόνια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. 
Τώρα επιστρέφει. Μ’ ένα ρόλο που της αξίζει. Έστω κι αν δεν είναι ο επώνυμος: Μαργαρίτα στον «Φάουστ» του Γκουνό _ ρόλο στον οποίο έχει ήδη διαπρέψει στο εξωτερικό (η φωτογραφία απ’ την παράσταση της Κρατικής Όπερας του Αμβούργου τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο της χρονιάς που λήγει) _, με την Λυρική, στο Μέγαρο. Μια στάση στις συνεχείς μετακινήσεις μιας διεθνούς καριέρας: απ’ την Σκάλα του Μιλάνου και το Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου μέχρι την Κίνα. 
Εγώ, που ’γραφα και ξανάγραφα γιατί δεν τη μετακαλούν νοιώθω ευτυχής που θα την ξανακούσω και θα την ξαναδώ στη σκηνή _ η πρεμιέρα στις 20 Ιανουαρίου. 


Γουστάρω που τα παιδιά της λεγόμενης «Κίνησης Μαβίλη» _ νέες ομάδες θεατρικές _ όρμησαν αποφασιστικά κι έβαλαν χέρι στο εγκαταλειμμένο «Εμπρός». Που αυτό το άχρηστο το κράτος, το ανίκανο να διαχειριστεί την περιουσία του, το μπλεγμένο στα σκοτεινά, γραφειοκρατικά γρανάζια, βορά στα οποία θέλει να ρίξει και τους καλλιτέχνες, αυτό το κράτος που επιμένει να διατηρεί για άλοθι και _ ουσιαστικά αχρηστευμένο πια… _ υπουργείο Πολιτισμού, το αφήνει, χρόνια τώρα, να σαπίζει. Ένα θέατρο ιστορικό και μόνο για τους πνευματικούς, ανανεωτικούς ανέμους που έπνευσαν εκεί.
Γουστάρω που μπήκαν και οργανώνουν δράσεις καλλιτεχνικές. Κατάληψη; Ναι, κατάληψη, στεγνοί μου, χωρίς φαντασία γραφειοκράτες! Πολύ καλά έκαναν. Και μην τολμήσει κανένας να τους αγγίξει! 


Του ’στησαν άγαλμα. Του Ρίγκαν. Στην Πολωνία! Ναι!! Και τα αποκαλυπτήρια τα ’κανε, φυσικά, ο _ πρώην πρόεδρος _ Λεχ Βαλέσα. Τι μπορεί να δει στη ζωή του ο άνθρωπος…
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… 


Δεν είναι τυχαίο. Τρία απ’ τα βραβεία που έδωσε η Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών _ τα Βραβεία Κουν και τα δικά της _ δόθηκαν σε παραγωγές του Ελληνικού Φεστιβάλ οι οποίες παρουσιάστηκαν το περασμένο καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Αθηνών: Βραβείο Κουν Σκηνοθεσίας Ελληνικού Έργου _ στον Θωμά Μοσχόπουλο για την παράσταση «Μέδουσα: Σχέδια και αυτοσχεδιασμοί για σχεδίες και ναυάγια» _, Έπαινος Κουν Δραματουργίας Ελληνικού Έργου _ στον «Δαίμονα» της Μαρίας Ευσταθιάδη που σκηνοθέτησε η Ρούλα Πατεράκη _ και Τιμητική Διάκριση Νέου Θεατρικού Δημιουργού _ στην ομάδα «Vasistas» για την παράσταση «Spectacle» που σκηνοθέτησε η Αργυρώ Χιώτη. Κι άσε τους προβληματικούς και τους κακόβουλους να βρίζουν…
Μόνο που το Φεστιβάλ δεν ξέρει το μέλλον του _ σε Αθήνα και Επίδαυρο _ για το επόμενο καλοκαίρι… Απ’ το υπουργείο Πολιτισμού _ η γνωστή τακτική… _ άκρα του τάφου σιωπή ακόμη, περί προϋπολογισμού του. Λέτε να μην έχουμε καν Φεστιβάλ; Αν συμβεί πια κι αυτό σ’ ένα θεσμό τόσο πετυχημένο και με αντίκρισμα διεθνές, ε, τότε… 


«Μην είμαι στον ''Μύλο''; Μην είμαι στην ''Πύλη Αξιού''; Μήγαρις είμαι στο ''Principa''; Ή μήπως στο ''Love Casual Living'';». Αναρωτιόμουνα, εκεί ψηλά, στην Σαλονίκη, στο διάλειμμα της παράστασης «Οι Άγαμοι Θύται στο… Δημόσιο». «Όχι. Μηδέ στον ‘Μύλο’, μηδέ στην ‘Πύλη Αξιού’, μηδέ στο ‘Principal’, ούτε στο ‘Love Casual Living’ είστε . Είστε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, την κύρια Σκηνή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος» με διαβεβαίωναν οι ταξιθέτριες. 
Αλλά με την τέχνη του θεάτρου που οφείλει να υπηρετεί μια κρατική Σκηνή ποία η σχέση αυτού που ’βλεπα κι άκουγα στη σκηνή; Ένα σκετσάκι χιουμοριστικό, τραγούδι, άντε και το μπαλετάκι, πάλι σκετσάκι, πάλι τραγούδι, πάλι μπαλετάκι και φτου κι απ’ την αρχή… Κάποια _ πολύ λίγα… _ έξυπνα νούμερα, το χιούμορ του Ιεροκλή Μιχαηλίδη, κάποιες φωνάρες όπως του Ταξιάρχη του Χάνου ή της Ρούλας Μανισάνου, η εξαίρετη σόουγούμαν Εβελίνα Παπούλια αλλά… ώς εκεί.
Εντάξει, είναι ένα είδος θεάτρου, κατά κάποιο τρόπο, κι αυτό, αλλά το καμπαρέ, το βαριετέ, το σόου _ όπως θέλετε πείτε το _ τι θέση έχει στο ΚΘΒΕ; Να φέρει κόσμο και λεφτά, θα μου απαντήσετε. Σε χαλεπούς καιρούς. Και φέρνει. Φίσκα το θέατρο _ σχολεία, σύλλογοι… Αλλά σώζεται η άθλια οικονομική κατάσταση έτσι; Είναι λύση αυτή που βρήκαν; Να κατεβάσουν τα βρακιά; Και μη μου πουν ως άλλοθι ότι ο Καραντινός _ ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής και θεμελιωτής τού, ετών πενήντα, Θεάτρου της Θεσσαλονίκης _ ήθελε ένα Θέατρο λαϊκό. Ναι. Αλλά δεν κάλεσε για την εναρκτήρια παράσταση την Ζωζώ Σαπουντζάκη. Ούτε μετακάλεσε την επιθεώρηση πίστας του «Μοστρού».
Τώρα ανακοινώνουν πως στο «Βασιλικό» θα πάει το «Αμάν αμήν» του Σταύρου Ξαρχάκου. Έξοχο ακρόαμα _ τότε, τουλάχιστον που το πρωτάκουσα, με την Πόλυ Πάνου. Αλλά με την τέχνη του θεάτρου ποία, επίσης, η σχέση του;
Αν πάνε έτσι _ σαφώς κι έχουν χάσει την ψυχραιμία τους _ φοβάμαι πως στην επόμενη σεζόν θα φτάσουμε, αλίμονο, στο «Προσεχώς Βουλγάρες»…


Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα

Εγνώσθη ότι στην όπερα «Βέρθερος» του Μασσενέ που θα ανεβάση η Λυρική Σκηνή στις 4 Ιανουαρίου στα «Ολύμπια», τα σκηνικά και τα κοστούμια φιλοτεχνεί η νέα σκηνογράφος – ενδυματολόγος Έλλη Σολωμονίδου. 29 Δεκεμβρίου 1961. 



Υπερβαίνουν τα εβδομήντα τα έργα που είδαν το φως στην αθηναϊκή σκηνή το 1961 _ χωρίς τα μουσικά. Αυτή είναι η πρώτη διαπίστωσις από μια σύντομη ματιά στο θεατρικό 1961. Δεύτερη διαπίστωσις: Η ελληνική θεατρική παραγωγή κυριαρχεί. Τα νέα ελληνικά έργα πρόζας που πρωτοανεβάσθηκαν εφέτος είναι δεκατέσσερα […]. (Από θεατρικό απολογισμό για το 1961 του Φάνη Κλεάνθη). 30 Δεκεμβρίου 1961. 


Η Ξένια Καλογεροπούλου ήταν η τυχερή της πίττας του «Νέου Θεάτρου», η Ρίτα Μουσούρη του «Ελληνικού Λαϊκού Θεάτρου» και ο Μίμης Κουγιουμτζής του «Θεάτρου Τέχνης». 2 Ιανουαρίου 1962. 


Η δραματική υψίφωνος Έλσα Πρωτοψάλτη, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Έλσα Καστέλα εμφανίστηκε ως Κλεοπάτρα στο μελοδραματικό έργο του Χαίντελ «Καίσαρ και Κλεοπάτρα», στην Κρατική Όπερα της Βόννης στη Γερμανία. Η ελληνίς καλλιτέχνις εσημείωσε επιτυχία, κατόπιν της οποίας προσελήφθη στο θέατρο, με διετές συμβόλαιο, ως πρωταγωνίστρια. 3 Ιανουαρίου 1961.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».

Το Τέταρτο Κουδούνι / 21 Δεκεμβρίου 2011


Άλλ
Άλλο ένα βιβλίο ηθοποιού έφτασε στα χέρια μου. Ο Δημήτρης Σταμούλης το εξέδωσε απ’ τον «Ποταμό». Ένα βιβλίο πανέμορφο: πενήντα «μικρές νυχτερινές ιστορίες», όπως τις χαρακτηρίζει, με τον τίτλο «Ποιος είπε ότι η νύχτα είναι μαύρη;». Πολύ σύντομα κείμενα, σαν ανάσες, ποιητικές πρόζες που την καθεμιά τους έχει ο ίδιος _ εξαίρετος, επίσης, ζωγράφος _ εικονογραφήσει. «Ιστορίες» που αναδίνουν ποίηση και μια ανεπαίσθητη μελαγχολία. Αλλά και με πινελιές χιούμορ.  
 
 
Δε θα γίνει τελικά τον Φεβρουάριο στο «Βασιλάκου» η παράσταση «Δε μ’ αγαπάς. Μ’ αγαπάς» _ η βασισμένη στο βιβλίο «Δε μ’ αγαπάς. Μ’ αγαπάς. Τα παράξενα της μητρικής στοργής. Τα γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου» της Φωτεινής Τσαλίκογλου. Που ’χε σχεδιάσει ν’ ανεβάσει ο Πέτρος Ζούλιας με Ρένη Πιττακή και Πέγκυ Τρικαλιώτη κλείνοντας τον φετινό, άτυπο «Κύκλο» Μαργαρίτας Καραπάνου. Παράσταση για την οποία σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 24 Νοεμβρίου.
Όχι. Δεν τσακώθηκαν και το διέλυσαν. Όχι. Δεν υπήρξαν προβλήματα με τον παραγωγό Κώστα Μπάλλα ή με τα δικαιώματα βιβλίου. Όχι. Τίποτα το δυσάρεστο δε συνέβη _ όλοι καλά είναι. Η αιτία της ματαίωσης είναι ευχάριστη. Η Πέγκυ Τρικαλιώτη περιμένει παιδάκι. Με το καλό!
 
 
«[…] Τώρα, βέβαια, για να μιλήσουμε επί της ουσίας δηλαδή, όπως θα ’λεγε κι ένας από τους ‘Αγροίκους του Γκολντόνι, το βραβείο απονέμεται σε όλους τους συνεργάτες, αφού την παράσταση δύσκολα θα ισχυριζόταν κανείς ότι την δημιουργεί ένας μόνο _ θα ήταν αδιανόητο όσο ισχυρή κι αν είναι η κατευθυντήρια γραμμή του. Επομένως, απονέμεται σ’ εμένα, στον Γιάννη Νταλιάνη, στην Αλεξία Καλτσίκη, τον Δημήτρη Ήμελλο, τον Παντελή Δεντάκη, τον Βασίλη Κουκαλάνι, τον Θάνο Τοκάκη, την Εύα Μανιδάκη, τον Δημήτρη Καμαρωτό, τον Λευτέρη Παυλόπουλο. Και βέβαια, μέσα από αυτούς, στο αδιαχώριστο σύνολο των συνεργατών μου σε ολόκληρο το φάσμα της πορείας μου […]».
Τα λόγια ήταν του Λευτέρη Βογιατζή. Τα διάβασε απ’ το τετράδιό της η Αμαλία Μουτούση _ καλύτερη επιλογή δε θα μπορούσε να γίνει _ εκ μέρους του. Μια κι ο σκηνοθέτης - ηθοποιός δεν ήταν δυνατό για λόγους υγείας να είναι παρών. Στην απονομή των Βραβείων Θεάτρου και Μουσικής της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. Η οποία τον τίμησε με το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου της σεζόν 2010 – 2011. Για το «Θερμοκήπιο» του Πίντερ (στη φωτογραφία) που ανέβασε αλλά και για το σύνολο της σχεδόν σαραντάχρονης δουλείας του στο θέατρο. Ένα βραβείο που θα ’πρεπε προ πολλού να του ’χει απονείμει… Ένα βραβείο που όλοι το χειροκροτήσαμε πολύ. Κι από την ψυχή μας. Γιατί καλύτερον δεν έχουμε.
 
 
Πενήντα χρόνια κλείνουν σήμερα _ 21 Δεκεμβρίου του 1961 ήταν. Όταν ο Κώστας Νίτσος, πανίσχυρος τότε διευθυντής στην εφημερίδα που τώρα γράφω, ο οποίος είχε αναδείξει, μέσα απ’ την περίφημη δεύτερη σελίδα, τις τέχνες, με πρώτο το θέατρο, σ’ έναν απ’ τους βασικούς μοχλούς της κυκλοφοριακής επιτυχίας των «ΝΕΩΝ», εξέδωσε το «Θέατρό» του _ ένα περιοδικό αφιερωμένο στο θέατρο. Μια προσωπική υπόθεση στην οποία στηρίχτηκε όμως απ’ τους αριστείς της δημοσιογραφίας και της διανόησης δίνοντας ταυτόχρονα το βήμα σε νέους ανθρώπους, «γραφιάδες» και θεωρητικούς, που μέσα απ’ τις σελίδες του «Θεάτρου» ήταν που ξεπετάχτηκαν.
Τριάντα τεύχη μέχρι τον Δεκέμβριο του ’66, το 31 το πρόλαβε η απριλιανή δικτατορία η οποία πολτοποίησε τα εναπομείναντα αντίτυπα του τεύχους 30 με το αφιέρωμα στον… κομμουνιστή Λόρκα, επανακυκλοφορία μετά από σιωπή εξίμισι χρόνων το 1973 και το «Θέατρο», που συνέχισε μέχρι το 1981 _ τελευταίο τεύχος το 67/68 _, όταν ο Κώστας Νίτσος ανέλαβε το Εθνικό Θέατρο, έγραψε ιστορία: ένα περιοδικό με έξοχη ύλη, με εξαίρετη εμφάνιση και _ κυρίως _ με άποψη για τα πράγματα.
Όσοι το διαβάζαμε ή το διαβάσαμε, άπαξ έστω, Ξέρουμε _ κάποιους μάς σημάδεψε κιόλας. Όσοι δεν το διαβάσατε ψάξτε το. Κάπου θα βρείτε παλιά του τεύχη. Και θα καταλάβετε τι εννοώ.
Ο Κώστας Νίτσος, αειθαλής _ στις 30 Νοεμβρίου καβατζάρισε τα ενενήντα ένα_, πάντα ενεργός, αφιερωμένος στη δημοσιογραφία και στην Αντίσταση που υπηρέτησε, θα παραμείνει φάρος σε μια πορεία που δυστυχώς έχει χάσει τον μπούσουλα… 
 
 
Ε, όχι. Αλίμονο… Ο «Χορός μεταμφιεσμένων» του Βέρντι που ανέβασε ο Δημήτρης Μαυρίκιος στην Λυρική δεν παρουσιάζεται «για πρώτη φορά στην Ελλάδα». Όπως άκουσα απ’ τον παρουσιαστή του κυριακάτικου μεσημεριανού δελτίου ειδήσεων του Mega. Ε, όχι…  
 
 
Εντάξει. Δε λέω όχι. Να κατεβώ και στις τουαλέτες του «Bios». Για να δω το «Τρίπτυχο» του Χάινερ Μίλερ. Το ’κανα. Και μου άρεσε _ πολύ ενδιαφέρουσα βρήκα τότε την παράσταση του Δημήτρη Μπίτου και της ομάδας «Ασίπκα». Αλλά υπάρχουν και κάποια όρια στην ανθρώπινη αντοχή _ ειδικά των ανθρώπων με μια κάποια ηλικία...
Έρχονται τώρα ο Δημήτρης Μπίτος, πάλι, κι η ομάδα «Ασίπκα» κι ανεβάζουν τις «Σιωπηλές φωνές» της Μαρούλας Κλιάφα εν είδει «παράστασης – ντοκιμαντέρ». Στο «Παλιό Βυρσοδεψείο» _ κάπου στην Ορφέως. Εντάξει, λέω και πάλι. Να μεταφέρω το ταλαιπωρημένο μου το σαρκίο κι εκεί _ στο κρύο και στην υγρασία, χειμωνιάτικα. Αλλά στις 6 _ ναι, στις έξι!!!!!! _ το πρωί, βρε άσπλαχνα παιδιά; Με την τσίμπλα στο μάτι; Παρασκευοσάββατα και Σαββατοκύριακα από 23 Δεκεμβρίου μέχρι 15 Ιανουαρίου; Μέσα στην παγωνιά; Όσο κι αν πιάσουν οι αλκυονίδες… Και μετά ποιος θα πληρώσει τους γιατρούς; Αμείλικτοι αυτοί οι νέοι σκηνοθέτες. Όρθιους μας έχουν στήσει, να περιμένουμε με τις ώρες ν’ αρχίσουν, να περιμένουμε έξω από πόρτες κλειστές, να πατάμε σε πατάρια σαθρά, ν’ ανεβοκατεβαίνουμε σκάλες, σε καύσωνες και εν μέσω κυμάτων ψύχους, σε βουνά και σε θάλασσες, σε νταμάρια και σε υπόγεια ανήλιαγα, σε παραστάσεις τρίωρες, και τετράωρες, και δωδεκάωρες, και εικοσιτετράωρες μας έχουν σύρει αλλά να μας σηκώνουν απ’ το ζεστό μας το πάπλωμα, χάραμα, χριστουγεννιάτικα, για να τρέχουμε σε παλιά βυρσοδεψεία _ κι ούτε καν να προλάβουμε να εκκλησιαστούμε… _ πρώτη φορά μου ’χει τύχει. Δηλαδή το λεγόμενο concept της παράστασης δεν μπορεί να λειτουργήσει άλλη ώρα; Αυτό είναι Θέατρο της Σκληρότητας, όχι Αρτό και κουραφέξαλα…
«Θα πας ή όχι, στην τελική;», θα με ρωτήσετε; Να δω, να μετρήσω ως πού φτάνουν οι μαζοχιστικές μου τάσεις _ «με λεν Μαριάνθη κι είμαι από τρελή γενιά…» που λέει κι ο Χατζιδάκις _ και θα σας απαντήσω.


Προ 50ετίας

Τα Θεατρικά Νέα


Απόψε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει στο «Βασιλικό» Θεσσαλονίκης το έργο του Θόρντον Ουάιλντερ «Η προξενήτρα», που ανεβάζεται κατά σκηνοθεσία Αποστόλου και με σκηνογραφίες και κοστούμια Λίζας Ζαΐμη. Τους κύριους ρόλους υποδύονται η Μαίρη Λαλοπούλου και ο Θάνος Τζενεράλης. 22 Δεκεμβρίου 2011.
 
 
 
Το Εθνικό Θέατρο […] παρουσιάζει απόψε τον «Πειρασμό» του Γρ. Ξενοπούλου. Λαμβάνουν μέρος οι Χριστόφορος Νέζερ, Άννα Κυριακού, Μιράντα, Νέλλη Αγγελίδου, Νίκος Τζόγιας και άλλοι. 26 Δεκεμβρίου 1961.  
 
 
«[…] Η κ. Παΐζη, ιδιαίτερα στην πρώτη και την τελευταία πράξη, είτανε πραγματικά λαμπρή. Η ερμηνεία της είχε πολλή θέρμη και συγκίνηση. Ο κ. Πάρλας, με αναμφισβήτητα σκηνικά προσόντα, βρίσκεται, νομίζω, ακόμη στο στάδιο της μαθητείας και των επιδράσεων, πράγμα που δεν τον εμπόδισε εν τούτοις, να κρατήσει τον ρόλο του, ο δεύτερος σε σημασία και έκταση του έργου, με αξιέπαινη συνέπεια και κατανόηση. Ζωντανή και εντυπωσιακή, όπως το θέλησε ο συγγραφέας, η σερβιτόρα της κ. Βούρτση. Καλός, επίσης, κυρίως ως θυρωρός, ο κ. Καζάκος […]». (από κριτική του Βάσου Βαρίκα για την παράσταση του Λεωνίδα Τριβιζά με το έργο «Μια όμορφη Κυριακή του Σεπτέμβρη» του Ούγκο Μπέττι). 28 Δεκεμβρίου 1961.


Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».

December 24, 2011

Να το προικιό μας!


Είναι ένα κείμενο που έχει καθορίσει, μέσα μου τουλάχιστον, τον Παπαδιαμάντη: «Η φόνισσα». Θα ήθελα να πω «το σημαντικότερό του» αλλά δεν τολμώ. Η γριά Φραγκογιαννού, που σκοτώνει _ ή αποπειράται ή σκέφτεται να σκοτώσει  _ κοριτσάκια ή εύχεται το θάνατό τους και η ευχή της εισακούεται, εκφράζει βίαια μία κοινωνική πραγματικότητα του τόπου και της εποχής της _ Ελλάδα, 1903. Αλλά δεν άντεξε στο χρόνο γι αυτό το λόγο.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης άφησε ένα κείμενο, ντοστογιεφσκικών αποχρώσεων, με ηρωίδα άλλη μια ταπεινή και καταφρονεμένη, δεμένο όμως με τη γη του, ένα κείμενο που ανασαίνει, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της πεζογραφίας του, μέσα από τους πόρους της. Ένα κείμενο εξαιρετικά ισορροπημένο και αναπτυγμένο. Και, πάνω απ’ όλα, με μια «αυθαίρετη» αλλά απόλυτα γοητευτική γλώσσα που το ανάγει σε ποιητικό γεγονός. Ένα κείμενο που αποτελεί ένα βασικό μας «προικιό» _ και καθόλου με την ειρωνική, πικρή διάσταση που δίνει στη λέξη η καταδιωκόμενη Φραγκογιαννού στις τελευταίες κουβέντες της πριν την καταπιεί και της προσφέρει την  εξιλέωση η παλίρροια.
Ο Στρατής Πασχάλης σεβάστηκε στη διασκευή του για το θέατρο απόλυτα το κείμενο αυτό χωρίς να το «εκσυγχρονίσει» με τρόπο άγονο: μία ομάδα ηθοποιών αναλαμβάνει να το κατανοήσει και να μας το κατεβάσει, να το κάνει κατανοητό και σε μας μέσα από τις σημερινές κοινωνικές συνθήκες. Και ο Στάθης Λιβαθινός, που έχει ήδη δοκιμάσει πάνω στον Παπαδιαμάντη πριν από αρκετά χρόνια με την «Νοσταλγό» του δίνοντας μία εξαίρετη, μουσικότατη παράσταση, στη μουσική του λόγου επέμεινε και τώρα. Η σκηνοθεσία του, με την αέναη κίνηση των ηθοποιών του και με την καθήλωση της γριάς Χαδούλας στο σκάμμα με την άμμο _ την άμμο που θα βυθιστεί μέσα της στο τέλος αλλά και στην οποία σαν να είναι βυθισμένη ολόκληρη η ζωή της _ μουσικήν ποιεί _ έστω κι αν άκουσα κάποιους λανθασμένους τονισμούς.
Η συμβολή της μουσικής του Τηλέμαχου Μούσια, αποφασιστικότατη χωρίς οι ήχοι να καπελλώνουν το λόγο.
Η Ελένη Μανωλοπούλου με την ιδιαίτερα διακριτική δουλειά της στα σκηνικά και τα κοστούμια, υποστηριγμένη από τους φωτισμούς του Αλέκου Αναστασίου, δίνει τη δική της χείρα βοηθείας στην  σφιχτή, παλλόμενη από ρυθμούς παράσταση που κορυφώνεται προοδευτικά _ σαν οι ηθοποιοί να ξεκινούν «διστακτικά» και να κατακτούν βαθμιαία το κείμενο.
Το αποτέλεσμα στηρίζει σθεναρά όλη η διανομή _ Λουκία Μιχαλοπούλου, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Τζίνη Παπαδοπούλου, Χάρης Χαραλάμπους _ ο πιο αδύναμος _, με πρώτη τη τάξει την Λίλη Μελεμέ, ηθοποιό ώριμη πια και με μέγεθος όχι συνηθισμένο.
Η Μπέττυ Αρβανίτη, εκπληκτικά μακιγιαρισμένη από τον Γιάννη Παμούκη, είναι, πάντως, παρά κάποιες στιγμιαίες αδυναμίες της, ο γερός άξονας γύρω από τον οποίο κινείται άψογα η παράσταση. Και κάποιες στιγμές της είναι συγκλονιστικές _ για παράδειγμα ο μονόλογος πριν η Φραγκογιαννού στραγγαλίσει το εγγόνι της, που δίνει το στίγμα της σκηνοθεσίας εν είδει φεμινιστικού μανιφέστου. Είναι η δεύτερη φορά στην καριέρα της, μετά την Σολάνζ της στις «Δούλες» του Ζενέ στο έξοχο ανέβασμα του Λευτέρη Βογιατζή, που την βλέπω να βγαίνει από τον εαυτό της και να απογειώνεται.
Μια παράσταση που ΟΦΕΙΛΕΤΕ να τη δείτε.

Θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας», 23 Δεκεμβρίου 2011.

December 21, 2011

Με… δόσεις


«Κανένας δε διαβάζει μεγάλα κείμενα πια». Χρόνια το ακούω. Από σήμερα, λοιπόν, αποφάσισα να βγάζω στο Facebook «Το Τέταρτο Κουδούνι» σε… μικρές δόσεις που θα τις αρχίζω απ’ τη μέρα της αρχικής δημοσίευσής του στα «Νέα» για να μη σας πέφτει βαρύ _ ένα, ένα κομμάτι. Μπορείτε, άλλωστε, να το διαβάσετε την Πέμπτη (σήμερα, κι όποτε υπάρχει ανάγκη, εκτάκτως Τετάρτη) ολόκληρο στην εφημερίδα ή στην ηλεκτρονική της έκδοση. Αφού ολοκληρωθεί η τμηματική ανάρτηση και πριν κλείσει η βδομάδα του θα το αναρτώ και ολόκληρο στο blog μου totetartokoudouni.blogspot.com και στο Facebook. 

Καθόλου τέλμα!



Μια περφόρμανς με τον τίτλο «Τέλμα» παρουσιάζει η Ομάδα «Stimulus», δηλαδή ο Μιχάλης Παλίλης (ιδέα, δραματουργία) και η Βάσω Καμαράτου (σκηνοθεσία), που και οι δυο τους υπογράφουν τα πρωτότυπα κείμενα, τη διαμόρφωση του σκηνικού χώρου και τους φωτισμούς και ερμηνεύουν. Δεν είναι παρά η διακριτική, προσεκτική, σύγχρονη ματιά τους πάνω στην αίσθηση που τους έχει αφήσει ο σεξπιρικός «Άμλετ»  _ ο τίτλος «Τέλμα» αναγραμματισμός του «Άμλετ» είναι. Κι όχι πάνω στον ίδιο τον «Άμλετ» _ ο άντρας έχει καρφιτσωμένο στο πέτο μία μικρούλα, μόλις διακρινόμενη «ετικέτα» που γράφει «Άμλετ» και που την ξυλώνει και την πετάει στο τέλος.
Κείμενα βιωματικά, ρεαλιστικά αλλά με μια αναδυόμενη ποίηση, κείμενα με ανθρωπιά, δυνατά στην καθημερινότητά τους _ αυτά τα μικρά πράγματα, τα ασήμαντα αλλά κάποτε τόσο καθοριστικά… _, κείμενα που καθηλώνουν κάποιες στιγμές και μια παράσταση αισθαντική, ήρεμη, σχεδόν κατανυκτική, παλλόμενη όμως από εσωτερική ενέργεια. Μέσα στον απόλυτα λιτό χώρο, πάνω στο στρωμένο χώμα _ μνήμη, ίσως, από την αμλετική σκηνή στον τάφο _ που σκεπάζει τα γυμνά πόδια _ μια γλαστρούλα στο βάθος, μια κορνίζα με μια φωτογραφία παιδιού κάτω _ ή πάνω στο μικρό σανιδένιο ικρίωμα με το στημένο μικρόφωνο οι δυο ικανότατοι περφόρμερ, ντυμένοι σωστά από την Σόνια Μπλουμ, με μέτρο, ακρίβεια, εσωτερικότητα και με κινήσεις γεωμετρικές αλλά χωρίς ψευτοστιλιζάρισμα μας δίνουν μια πινελιά σημερινή _ μελαγχολική έως την απόγνωση.
Το αγόρι που κλαίει _ κλάμα υπαρξιακό _ μέσα στη σιωπή στο φινάλε, μέχρι να φύγουμε, το κορίτσι που απομακρύνεται κρατώντας στην αγκαλιά του το γλαστράκι κι ένα παπούτσι, το φουστάνι του, πάνω απ’ όλα, που συναντούμε ριγμένο στη σκάλα καθώς την ανεβαίνουμε φεύγοντας _ μνήμες Οφηλίας _, αφήνουν να κατακαθίσει μια πικρή γεύση και μια συγκίνηση όχι συνηθισμένες.
Μία παράσταση που δεν κραυγάζει αλλά υποβάλλει. Ίσως θα ήθελα και κάποιες πινελιές χιούμορ.  

«Bios» / Basement, 19 Δεκεμβρίου 2011.

December 20, 2011

Εντελώς της πεντάρας…


«Η όπερα της πεντάρας»; Του Παμπστ; Ο συνδυασμός Μπρεχτ / Βάιλ που τον λατρεύω _ φετίχ τον έχω; Και μάλιστα να προβάλλονται ΚΑΙ η γερμανική ΚΑΙ η γαλλική βερσιόν _ την οποία ούτε ήξερα πως υπάρχει; Τρέχοντας! Και τις δυο!
Έριξα κι έναν υπνάκο για να ’μαι φρέσκος και να μην κουραστώ, καβάλλησα τη μηχανή, μέσα στη βροχή, μούσκεμα, κόντεψα να πέσω, έφτασα, τέλος πάντων, στον ολοκαίνουργιο «Capitol Ζέφυρος» _ καλορίζικος _, αρχίζει η γαλλική κόπια. Τοπίο «ομιχλώδες» ήτοι εικόνα άθλια, ήχος μετριότατος, κίνηση σα σπασμωδική _ βίντεο! Και μάλιστα κακής ποιότητας _ της πεντάρας. Έφυγα απογοητευμένος στο τέταρτο πάνω. Και υποπτεύομαι πως και η γερμανική εκδοχή αυτής της ποιότητας θα ’ναι. Αλλά διαβάζω σχόλια και κριτικές που ούτε νύξη δεν κάνουν…
Γιατί δηλαδή να τρέχω μέσα στη βροχή και να μη βρω το βίντεο να το δω σπίτι μου; Θυμήθηκα τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, με τα καλοκαιρινά τα σινεμά και τα «αφιερώματα» που ’καναν με ταινίες «ποιότητας» σε κάτι κόπιες άθλιες, πετσοκομμένες _ εκείνος ο «Θάνατος στην Βενετία», μικρού μήκους είχε καταντήσει. Και ξέρετε πως κατέληξαν… 
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

December 15, 2011

Το Τέταρτο Κουδούνι / 15 Δεκεμβρίου 2011


Eίναι μια σημαντική θεατρική δουλειά _ πολύ σημαντική: η Γιασεμί Κηλαηδόνη με τον βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Θωμά Ψύρρα μονόλογο «Μαράν Αθά», διδαγμένη _ προφανώς εξαντλητικά _ απ’ τον Δήμο Αβδελιώδη που υπογράφει και τη διασκευή για το θέατρο, κάνει την υπέρβαση. Καθηλωτική! Σ’ ένα κείμενο που μόνο εύκολο και πιασάρικο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί _ ένας 90χρονος γέροντας μονολογεί σε μια ιδιωματική, δύσκολη γλώσσα. Ένας άθλος για τη νεαρή ηθοποιό που επαναλαμβάνει την παράσταση για τρίτη σεζόν στο «Μεταξουργείο» _ κάθε Κυριακή. Δείτε την! 


Τώρα που πάτησε το θεατρικό σανίδι κι ο Τρύφων Σαμαράς, ε, δε θέλω τίποτ’ άλλο απ’ τη ζωή. Μόνο να τον δω. Να παίζει. Ναι, για τον Νίκο Μουτσινά _ που ηθοποιός έχει σπουδάσει και που επιμένω πως είναι ηθοποιός ΚΑΛΟΣ _, τον οποίο ο συμπαθέστατος ομολογώ κομμωτής – τηλεοπτική «περσόνα» αντικατέστησε στις παραστάσεις του έργου «Οι απελπισμένοι» του Γιώργου Βάλαρη που μεταφέρονται στο «Αριστοτέλειον» της Θεσσαλονίκης, έγραψα τα καλύτερα. Γιατί τον είδα στη σκηνή σεμνό _ κι ας λένε ότι θέλουν. Αλλά όλα έχουν κάποιο όριο. Όταν το θέατρο γίνεται σούργελο, άστα να πάνε… 


«Ο Προμηθέας στην Αθήνα» των «Ρίμινι Προτοκόλ», μια πρόταση ουσιαστικά πολιτικού θεάτρου, έκλεισε το Φεστιβάλ Αθηνών του 2010, στις 15 Ιουλίου του καλοκαιριού εκείνου, με τρόπο συγκλονιστικό: εκατό κάτοικοι της Αθήνας, από παιδάκια μέχρι γέροντες, επί σκηνής Ηρωδείου ν’ αφηγούνται σε τόνο προσωπικό ιστορίες, στιγμιότυπα, μαρτυρίες… που συνδέονταν άμεσα ή έμμεσα με την πόλη την οποία κατοικούν κι η συγκίνηση ν’ αναβλύζει. Με αποκορύφωμα τη στιγμή που η φωνή της Κωνσταντίνας Κούνεβα ακούστηκε ν’ αναφέρεται στην απάνθρωπη εμπειρία που είχε στην Αθήνα και στα παρεπόμενά της…
Το νεότερο είναι πως η παράσταση _ σκηνοθεσία Χέλγκαρντ Χάουγκ και Ντάνιελ Βέτσελ _ που παίχτηκε ήδη στο Έσεν της Γερμανίας τον Ιούλιο του 2010 έχει περιληφθεί στο πρόγραμμα του προσεχούς (11 Μαΐου - 17 Ιουνίου 2012) Φεστιβάλ της Βιέννης _ καλλιτεχνικός διευθυντής απ’ το 2002 ο Λικ Μποντί, διευθύντρια Παραστατικών Τεχνών η Στέφανι Καρπ _ και θα παιχτεί 9 και 10 Ιουνίου με την καινούργια μορφή που ’χει πάρει: προβολή στο βάθος της σκηνής, ψηλά, σε οθόνη, της ταινίας απ’ την παράσταση στο Ηρώδειο, την οποία έχει γυρίσει η Αθηνά – Ραχήλ Τσαγγάρη _ κι η οποία παίχτηκε και στο Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 2010 _ ενώ, κάτω απ’ την οθόνη, τέσσερις - πέντε κάτοικοι της Αθήνας _ ανάμεσά τους ο βοηθός σκηνοθέτη ηθοποιός Πρόδρομος Τσινικόρης που συνεργάστηκε και στην έρευνα _ αφηγούνται τις ιστορίες τους εμπλουτίζοντάς τες με περισσότερα προσωπικά στοιχεία.
Σημειώστε πως η μόνη αμιγώς ελληνική συμμετοχή σ’ αυτό το πολύ σημαντικό ευρωπαϊκό Φεστιβάλ _ διεξάγεται απ’ το 1951, εδώ και εξήντα χρόνια _ ήταν του «Theseum Ensemble» που παρουσίασε το 2008, σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, το «Πεθαίνω σα χώρα» του Δημήτρη Δημητριάδη, παράσταση, επίσης, του Φεστιβάλ Αθηνών της ίδιας χρονιάς. 


Δύσκολοι καιροί, καταθλιπτικοί. Γι αυτό πολύ καλά έκανε η Έλλη Βοζικιάδου. Που για τη χριστουγεννιάτικη παράσταση της Παιδικής Σκηνής της «Θυμέλης» της με το θεατροποιημένο «Κοριτσάκι με τα σπίρτα» του Άντερσεν _ αυτό το δύστυχο που, αφού ανάψει όλα τα σπίρτα που πουλάει και που κανένας δεν του αγοράζει μέσα στην παγωμένη νύχτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, στο τέλος πεθαίνει απ’ το κρύο _ έγραψε, στο σχετικό δελτίο Τύπου για τη διασκευή που παρουσιάζει, μετά τον τίτλο, σε παρένθεση: «Με χαρούμενο φινάλε!»! 


Διάβασα το καινούργιο βιβλίο του Γιώργου Κοτανίδη απ’ τις Εκδόσεις Καστανιώτη _ είναι γνωστό πως ο ηθοποιός είναι ικανότατος και στο χειρισμό του γραπτού λόγου, είχε ήδη τρία βιβλία στο ενεργητικό του απ’ το ’95. Το «Όλοι μαζί τώρα!», όμως, είναι κάτι διαφορετικό: μια αυτοβιογραφική μαρτυρία του Γιώργου Κοτανίδη που μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στο θέατρο και στην πολιτική _ κι όταν λέμε πολιτική εννοούμε στράτευση ενάντια στην χούντα, συλλήψεις ( σαν να ’ταν χτες θυμάμαι ν’ ακούω ένα μεσημέρι απ’ το ραδιόφωνο: «συνελήφθησαν για παράβαση του νόμου 509 του ’47» κι ανάμεσα στα ονόματα «Κοτανίδης Γεώργιος, ηθοποιός»), ενεργή συμμετοχή στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, φυλακίσεις, βασανιστήρια αλλά χωρίς να εξαργυρώσει τους αγώνες του…
Ένα βιβλίο που αρχίζει με μια γλαφυρότατη αφήγηση της ιστορικής πρεμιέρας, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1970 στο «Βέμπο», της «Όπερας του ζητιάνου» του Τζον Γκέι απ’ το πρωτοεμφανιζόμενο «Ελεύθερο Θέατρο» του οποίου ο Κοτανίδης υπήρξε ιδρυτικό μέλος _ απόσπασμά της προδημοσίευσα στις 4 Σεπτέμβριο του 2010 στο σαββατιάτικο φύλλο των «Νέων» στο αφιέρωμα για τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων απ’ την πρώτη εμφάνιση του «Ελεύθερου». Μιας πρεμιέρας που, συνδυασμένη με τη σαφή αντιδικτατορική γραμμή της σκηνοθεσίας του Γιώργου Μιχαηλίδη, έφερε μια καινούργια, αναζωογονητική πνοή στο θέατρό μας. 
Και συνεχίζει το βιβλίο με παράλληλα φλας μπακ εξαιρετικά επιδέξια μπλεγμένα. Που ξεκινούν, ως προς το θέατρο, απ’ τη μέρα που ο φοιτητής της Κτηνιατρικής Κοτανίδης κατεβαίνει απ’ την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, δίνει εξετάσεις στην δραματική σχολή του Εθνικού και περνάει και, ως προς την πολιτική, απ’ τη στιγμή που, δεκαοχτάρης, στην Θεσσαλονίκη, γίνεται αυτόπτης μάρτυρας, λίγη ώρα μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, στην καταδίωξη και σύλληψη απ’ τον κόσμο του Γκοτζαμάνη που χτύπησε το βουλευτή της τότε ΕΔΑ με το τρίκυκλό του. Και κλείνουν, αντίστοιχα, με την αποχώρησή του ηθοποιού απ’ το «Ελεύθερο» και με την Μεταπολίτευση.
Χούντα, παρανομία, βασανιστές, κελιά, πρόσωπα, πράγματα, δάσκαλοι, συνάδελφοι, σύντροφοι, η Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’60, η Αθήνα της δεκαετίας του ’70, άξονας βασικός η ίδρυση και τα πρώτα χρόνια του «Ελεύθερου Θεάτρου», φτώχεια, γλέντια, αναπαραδιές, ατελείωτες συζητήσεις, διενέξεις, έρωτες, δουλειά στις οικοδομές, μπογιατίσματα για να βγει κάνα φράγκο, ο κολλητός του φίλος Δημήτρης Καμπερίδης που πρόσφατα χάθηκε κι ο Γιώργος Κοτανίδης, με ποντιακή ευθύτητα και με μια λεβεντιά, χωρίς κομπασμούς και χωρίς ούτε μια στιγμή να κιτρινίζει αλλά και με χιούμορ, καταθέτει ευθαρσώς την αλήθεια του για ένα κομμάτι του θεάτρου και της πολιτικής. Αλήθεια που χρειάζονταν να τη μάθουμε. Κι επιπλέον την καταθέτει μ’ έναν τρόπο που, εμένα τουλάχιστον, που ’χω ζήσει από μια άλλη γωνία τα γεγονότα αυτά, με καθήλωσε. Και μ’ έκανε να ρουφήξω το βιβλίο _ και δεν είναι μικρό, 519 σελίδες _ μέσα σε δυο μέρες. 


Η νεαρή Λήδα Μανιατάκου έχει αντικαταστήσει την Σεραφίτα Γρηγοριάδου στον _ περίπου _ μονόλογο στον οποίο έχει μετατραπεί το πεζό «Η Κασσάνδρα και ο λύκος» της Μαργαρίτας Καραπάνου κι ο οποίος παίζεται στον «Φούρνο» _ σας έγραφα σχετικά στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 24 Νοεμβρίου.


Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα

Ο θίασος Κατερίνας παρουσιάζει απόψε στο «Άλφα» […] την πρωτότυπη κωμωδία του Άγγλου συγγραφέως Άλλαν Μέλβιλ «Σίμων και Λώρα». […]. Ο Σίμων και η Λώρα για την κοινή γνώμη είναι το ευτυχέστερο καλλιτεχνικό ζευγάρι της Αγγλίας, αφού μάλιστα έχουν συμπληρώσει και δέκα τέσσαρα χρόνια εγγάμου βίου… Με αυτή την προϋπόθεσι καλούνται από την τηλεόρασι για μια καθημερινή εκπομπή μισής ώρας, που θα γίνεται μέσα στο σπίτι τους, για να βλέπη το κοινό σαν από την κλειδαρότρυπα στιγμιότυπα από την… τρισευτυχισμένη οικογενειακή ζωή τους […]. Το έργο ενέπνευσε τον σκηνοθέτη Ντίνο Δημόπουλο να παρουσιάση πραγματική εκπομπή τηλεοράσεως με την συνεργασία του ειδικού της εταιρίας Φίλιπς κ. Ζωγράφου. […]. Τους δύο κεντρικούς ήρωας της κωμωδίας υποδύονται η Κατερίνα και ο Τίτος Βανδής. Βασικούς ρόλους παίζουν επίσης ο Ανδρέας Φιλιππίδης, ο Στέφ. Ληναίος, η Λίλη Παπαγιάννη και ο μικρός Γιαννάκης Καλαντζόπουλος. Στο έργο λαμβάνουν μέρος και οι Μαίρη Μεταξά, Αλίκη Ζαβερδινού, Τ. Βοσκόπουλος […]. 16 Δεκεμβρίου 1961. 



Κυκλοφορεί σήμερα το νέο θεατρικό περιοδικό, που με την υψηλή ποιότητα ύλης και την αρτία του εμφάνισι, ήλθε να καλύψη ένα σοβαρό εκδοτικό κενό. Το «Θέατρο», για να μπορέση να διατηρήση την υψηλή ποιότητά του, θα είναι δίμηνο. 21 Δεκεμβρίου 1961.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».

Ξύπνα, όπου να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες…


Για την «επόμενη ημέρα» συζητούν στο ΠΑΣΟΚ. Ναι! Μα η επόμενη ημέρα δεν έχει ήδη περάσει; Προ πολλού; Τώρα που οι ημέρες όλο και μικραίνουν, ο ΠΑΣΟΚ όλο και τις ξεχειλώνει, όλο και τις ξεχειλώνει. Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

December 9, 2011

Το Τέταρτο Κουδούνι / 8 Δεκεμβρίου 2011


Λάμπει στη σκηνή _ λάμψη ασυνήθιστη. Ένα κορίτσι στο «μπούγιο» της «Κρητικοπούλας» _ της οπερέτας του Σαμάρα που ανέβασε ο Πέτρος Ζούλιας στην Λυρική. Εκφραστική _ κι ας μη λέει λέξη _, υπέροχη κίνηση, πανέμορφη. Ρώτησα για το κορίτσι αυτό. Είναι Αλβανίδα. Αποφοίτησε πέρσι απ’ τη δραματική σχολή Θεοδοσιάδη. Με άριστα. Με προδιαγραφές ρολίστας _ όχι μόνο «Η Όμορφη», όχι μόνο μια τυπική ενζενί. Και φαίνεται έξυπνο πλάσμα. Τ’ όνομά της, Λαουρέτα Γκιάτα. Κάτι μου λέει πως το όνομα αυτό σύντομα θα το ξανακούσουμε.


Την εικοστή πέμπτη χειμερινή σεζόν της διάγει η «Πράξη» της Μπέττυς Αρβανίτη και του Βασίλη Πουλαντζά. Ένα τέταρτο του αιώνα! Από ’κείνη τη βραδιά του Δεκέμβρη του ’87 που σήκωσε αυλαία _ τρόπος του λέγειν, το θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας», το οποίο έκτοτε τους στεγάζει, αυλαία δε διαθέτει… _ με τα _ τολμηρότατα για την εποχή τους _ «Πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ» του Φασμπίντερ, τη θαυμάσια παράσταση της Ρούλας Πατεράκη.
Μια πορεία άκρας συνέπειας: δυνατό, ασπαίρον, ενδιαφέρον ρεπερτόριο χωρίς συμβιβασμούς, τολμηρές επιλογές, άνοιγμα στις μοντέρνες εκφράσεις και στα νέα ρεύματα του θεάτρου, πλήθος έργων άπαιχτων στην Ελλάδα και συγγραφέων που μας τους πρωτογνώρισαν, δημιουργία της πιο πειραματικής, πιο νεανικής Β΄ Σκηνής, συνεργασίες με το άνθος των ελλήνων σκηνοθετών, μεταφραστών, σκηνογράφων, ενδυματολόγων, μουσικών και λοιπών συντελεστών, συνεργασίες με πρώτης γραμμής ηθοποιούς που η Μπέττυ Αρβανίτη ακομπλεξάριστα στάθηκε πλάι τους, βήμα για νέα πρόσωπα που πολλά εξελίχθηκαν αλματωδώς, και, βέβαια, καλλιτεχνικά αποτελέσματα από _ τουλάχιστον _ επαρκή έως _ το συνηθέστερο _ εξαιρετικά. Κι όλα αυτά, χωρίς ιδιαίτερο θόρυβο, διακριτικά, με καλό όνομα στη θεατρική πιάτσα, χωρίς στενομυαλιές, με μυαλό ανοιχτό. 

Και τη συνεχίζουν την πορεία τους αυτή. Χωρίς κρατική επιχορήγηση πια. Με την έξωθεν καλή μαρτυρία και με την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη ενός δικού τους πια κοινού. Και με συμπαραστάτη τα τελευταία χρόνια το σκηνοθέτη Στάθη Λιβαθινό με τον οποίο ταίριαξαν τα χνώτα τους.
Δεν είδα ακόμα την «Φόνισσά» τους _ τον φετινό Παπαδιαμάντη τους. Για τον οποίο ακούω ήδη λόγια καλά. Η παράσταση μπορεί να μου αρέσει ή να μην μου αρέσει. Αλλά, έτσι ή αλλιώς, τους σέβομαι. Και τους εκτιμώ. 


Διόρθωση της διόρθωσης… «Η ζωή είναι ένα όνειρο» είναι ο τίτλος του έργου του Καλντερόν που ανεβάζει ο Σλόμπονταν Ουνκόφσκι στο Βελιγράδι και στην Ελλάδα πιο πρόσφατα έχει ανεβάσει ο Θωμάς Μοσχόπουλος. Κι όχι «Η ζωή είναι ωραία» _ που ’ναι ο τίτλος της ταινίας του Ρομπέρτο Μπενίνι _, όπως έγραψα τη δεύτερη απ’ τις δυο φορές που ανέφερα το έργο στο «Τέταρτο Κουδούνι» της περασμένης Τετάρτης σε σχετική… διόρθωση προηγουμένου. 
Επίσης οι δυο ειδήσεις της υποστήλης «Προ 50ετίας. Τα Θεατρικά Νέα» είχαν δημοσιευτεί στις 2 Δεκεμβρίου _ κι όχι Μαρτίου _ του 1961 ενώ η παράσταση «Τα ίδια και τα ίδια» του ΚΘΒΕ στην Αθήνα παίχτηκε στο Εθνικό κι όχι στο «Βέμπο».
Υπεύθυνος, ίσως, ο…δαίμων του πανικού λόγω της απεργίας της Τετάρτης και της δημοσίευσης της στήλης μια μέρα νωρίτερα.



Διαβάζω σε κυπριακές εφημερίδες πως ο διορισμός ως νέου διευθυντή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου του Γιώργου Παπαγεωργίου, που εξελέγη απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο όπως σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 10 Νοεμβρίου, έχει προσκρούσει σε νομικά, λέει, προβλήματα. Τα οποία προέκυψαν μετά από ένσταση του ετέρου βασικού υποψήφιου _ εκ των επτά συνολικά _ και νυν διευθυντή Βαρνάβα Κυριαζή ως προς την νομιμότητα του τρόπου εκλογής.
Κάτι μαθαίνω όμως και για κομματικά μαγειρέματα… Καθόλου δε γνωρίζω τα κυπριακά πράγματα, εκτιμώ τον Βαρνάβα Κυριαζή αλλά επειδή κι οι Έλληνες της Κύπρου από ελληνικές νοοτροπίες διέπονται _ οι οποίες είδαμε ΠΟΥ μας οδήγησαν… _, ας τα προσέξουν λιγάκι αυτά, όταν μάλιστα αφορούν τις τέχνες και ειδικότερα το Θέατρό τους. Ο Βαρνάβας Κυριαζής, άλλωστε, έδειξε ήδη, στην τετραετία που κατέχει τη θέση, τις δυνατότητές του, ας αφήσει κι έναν νεότερο και μάλιστα όχι καλλιτέχνη αλλά λάτρη του θεάτρου με αποδεδειγμένες ικανότητες μάνατζερ να δείξει τις δικές του. Για το καλό του ΘΟΚ.



Πολύ αγαπητό απ’ το ελληνικό θέατρο το έργο αυτό του Λονδρέζου αλλά _ τονισμένα αυτό… _ ιρλανδικής καταγωγής Μάρτιν ΜακΝτόνα. Έστω κι αν, κάθε τόσο, αλλάζει ελληνικούς τίτλους. Πέντε επαγγελματικά ανεβάσματα μετράω απ’ το 2005, όταν το πρωτοπαρουσίασε, ως «Ο Πουπουλένιος» _ η πιο επιτυχημένη, κατά τη γνώμη μου, απόδοση του τίτλου στα ελληνικά _, σε μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου – Παγκουρέλη, η Βίκυ Γεωργιάδου στον Εξώστη του «Αμόρε» για το «Θέατρο του Νότου». Τον ίδιο τίτλο _ και την ίδια βέβαια μετάφραση _ χρησιμοποίησε κι ο Γρηγόρης Χατζάκης ο οποίος το ανέβασε το 2009 στο «Κτήριο».
Το 2007 έγινε «Μια αγκαλιά για να πεθάνεις» στη μετάφραση της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα - Καλογήρου για την παράσταση του Κοραή Δαμάτη στο «Αγγέλων Βήμα». 

Το 2009 το ανέβασε στην Κρήτη κι ο Αντώνης Διαμαντής με την ομάδα του «Όμμα Στούντιο». Η μετάφραση ήταν του Δημήτρη Κιούση κι ο τίτλος «Ο Μαξιλαρένιος». Με τον ίδιο τίτλο μετέφρασε το έργο κι ο Ερρίκος Μπελιές _ η άπαιχτη ακόμα μετάφρασή του έχει εκδοθεί απ’ τον «Ηριδανό».
Φέτος το έργο του ΜακΝτόνα παίζεται στην ίδια με της Κρήτης μετάφραση του Δημήτρη Κιούση_ και σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου _ στον Κάτω Χώρο του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου». Μόνο που διατηρείται ο πρωτότυπος τίτλος: «Pillowman».

Εδώ να σταθώ και να πω πως την παράσταση αυτή (φωτογραφία) την είδα και πιστεύω πως, δουλεμένη στη λεπτομέρεια, είναι η καλύτερη έως τώρα του νεαρού Μαυρογεωργίου. Αν δεν είχε υποκύψει _ μόδα ή ανασφάλεια; _ στο κούρδισμα των ηθοποιών κάποιες στιγμές σε πολύ υψηλούς τόνους _ βλέπε: ξελαρυγγιάζομαι _, θα μπορούσα να τη χαρακτηρίσω εξαιρετική. Με δυο, τουλάχιστον, ηθοποιούς _ Μιχάλης Φωτόπουλος και Γιώργος Βαλαής _ να κάνουν ερμηνείες.


ΜακΝτόνα, όμως, φέτος έχουμε και στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο» του Γιώργου Αρμένη. Ο Βλαδίμηρος Κυριακίδης έχει ανεβάσει στην Κεντρική Σκηνή του, σε μετάφραση Ερρίκου Μπελιέ, το _ επίσης ξαναπαιγμένο, τουλάχιστον δυο φορές, στην Ελλάδα _ έργο του «Μοναξιά στην άγρια Δύση» που παρουσιάζεται τα Δευτερότριτα.

Προ 50ετίας

Τα Θεατρικά Νέα


Για την μεταπροσεχή
Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου προσδιωρίσθη, από τον θίασο Ντίνου Ηλιόπουλου, η πρεμιέρα της νέας κωμωδίας των Ν. Τσιφόρου – Πολ. Βασιλειάδη «Τα κοκκόρια των δώδεκα». Στο νέο έργο, ως γνωστόν, σε μια σκηνή που διαδραματίζεται σε σύγχρονο «νάιτ κλαμπ», ο Ντίνος Ηλιόπουλος και η Άννα Φόνσου θα εκτελέσουν ένα πρωτότυπο χορευτικό, με χορογραφία Φ. Μεταξόπουλου. Στην ίδια σκηνή η Καίτη Γώγου θα λανσάρη τον νέο χορό «τουίστ». 11 Δεκεμβρίου 1961.



Κατά τηλεγραφικές πληροφορίες από το Μιλάνο, η Μαρία Κάλας εσημείωσε νέον θρίαμβο χθες το βράδυ στη Σκάλα με την «Μήδεια» του Κερουμπίνι. Το κοινόν, που παραληρούσε από ενθουσιασμό, ανεκάλεσε την διάσημη Ελληνίδα σοπράνο τριάντα φορές στη σκηνή. Το ανέβασμα της «Μήδειας» από τον Αλέξη Μινωτή, με σκηνικά και κοστούμια Τσαρούχη και χορογραφία Μαρίας Χορς, εχαρακτηρίσθη ότι έφερε στη Σκάλα κάτι από το κλασσικό πνεύμα του Φεστιβάλ Επιδαύρου. Την παράσταση παρηκολούθησαν πολλές προσωπικότητες μεταξύ των οποίων η Μπεγκούμ, η Βάλλυ Τοσκανίνι, η Κατίνα Παξινού και άλλοι. 12 Δεκεμβρίου 1961.  


Η Αλίκη Βουγιουκλάκη μεταβαίνει σήμερα στον Βόλο και θα παρουσιάση απόψε την κωμωδία του Μπέρναρ Σω «Ωραία μου Κυρία». Ο θίασος θα παραμείνη έως την προσεχή Πέμπτην […]. 14 Δεκεμβρίου 1961.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».

December 7, 2011

Το Τέταρτο Κουδούνι / 30 Νοεμβρίου 2011


Μίνι φεστιβάλ Γιώργου Ηλιόπουλου φέτος στο «Αμιράλ». Δυο έργα του ικανού συγγραφέα της νεότερης γενιάς από δυο διαφορετικούς θιάσους εναλλάσσονται στο θέατρο της οδού Αμερικής: τα Δευτερότριτα μπορείτε να δείτε το πρώτο του (2000), το «Desperados», που παίζεται σε σκηνοθεσία του συγγραφέα απ’ την ομάδα «Vertigo» την οποία απαρτίζουν νέοι ηθοποιοί, μαθητές του, τις υπόλοιπες μέρες, το πιο πρόσφατο, την κωμωδία «Το κελεπούρι» σκηνοθετημένη απ’ τον Πέτρο Φιλιππίδη με θίασο δόκιμων ηθοποιών στον οποίο συμμετέχει κι ο ίδιος ο συγγραφέας – ηθοποιός.


Αθάνατος! Ο Μέγας Σατιρικός Σουρής επανέρχεται δριμύτερος. Το ποίημά του «Ποιος είδε κράτος λιγοστό» που ’χουν περιλάβει η Ρούλα Πατεράκη κι ο Άκις Βλουτής στην πάνω στον Ξενόπουλο διασκευή τους «Ο κόκκινος βράχος», η οποία παίζεται στην Νέα Σκηνή του Εθνικού, είναι σα να γράφτηκε ειδικά για τις συνθήκες στις οποίες ζούμε αυτόν τον καιρό στην Ελλάδα…
Και το καλοκαίρι τα «Βήματα» της Ελένης Γερασιμίδου και του Αντώνη Ξένου, στα οποία συμμετέχει κι η επίσης ταλαντούχα κόρη τους Αγγελική Ξένου, Σουρή πρόκειται να κάνουν. Σε περιοδεία. 

Η Μαρία Μάλλιου ετοιμάζει μια _ ατιτλοφόρητη ακόμα _ σύνθεση διασκευή κειμένων του, που θα συν-σκηνοθετήσουν η ίδια κι η Ελένη Γερασιμίδου. Και που περιλαμβάνει τρία μονόπρακτα του Γεωργίου Σουρή _ «Αναπαραδιάδης», «Η περιφέρεια», «Δεν έχει τα προσόντα» _, τα οποία θα τα συνδέουν αποσπάσματα απ’ τους αξεπέραστους διαλόγους του «Φασουλής και Περικλέτος» και ποιήματά του.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια θα ’ναι του Κώστα Βελινόπουλου, η μουσική του Δημήτρη Λέκκα και θα παίζει, πλην των τριών μελών της οικογένειας Γερασιμίδου / Ξένου, άλλος ένας ηθοποιός.
Θυμήθηκα πως τον Σουρή επανέφερε στη θεατρική επικαιρότητα το 1976, με τη σύνθεση «Τα ίδια και τα ίδια» _ στην οποία, μάλιστα, συμπεριλαμβάνονταν επίσης τα μονόπρακτα «Αναπαραδιάδης» και «Η περιφέρεια» _ που ανέβασε στο ΚΘΒΕ το οποίο τότε διηύθυνε, ο Μίνως Βολανάκης. Επιτυχία μεγάλη που παρουσιάστηκε και στην Αθήνα, στο «Εθνικό». Και την οποία άρπαξε ο μακαρίτης ο Βαγγέλης ο Λιβαδάς _ τι δόξες και τι άδοξο τέλος… _ και την επόμενη σεζόν την παρουσίασε στο «Βέμπο» ως δική του πλέον παραγωγή. 



Η ανακοίνωση έφτασε απ’ την Θεσσαλονίκη στις 24 Νοεμβρίου. Την υπογράφει ο διευθυντής και ψυχή της εκεί Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης», θεατρολόγος, καθηγητής στο Αριστοτέλειο και σκηνοθέτης, Νικηφόρος Παπανδρέου. Αμφισβήτησα κατά καιρούς κάποια καλλιτεχνικά αποτελέσματα της Πειραματικής ποτέ όμως τη σοβαρότητα του ρεπερτορίου της, τη συνέπεια και, κυρίως, το Ήθος της. Επειδή θα ’χα πάρα πολλά να πω, δε θα πω, τελικά, ούτε καν πολλά. Ένα μόνο: Πως _ εγώ τουλάχιστον _ ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ. Κι αφήνω το κείμενο να μιλήσει:
«Έπειτα από 32 χρόνια αδιάλειπτης συμμετοχής στη θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης, η Πειραματική Σκηνή της ‘Τέχνης’ είναι αναγκασμένη να ανακοινώσει την αναστολή της λειτουργίας της. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια η οικονομική κατάσταση του θεάτρου μας επιδεινώνεται διαρκώς, για γνωστούς αντικειμενικούς λόγους, όπως συμβαίνει άλλωστε με όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Η κατάσταση όμως έφτασε σε οριακό σημείο έπειτα από την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να μη δοθούν καθόλου επιχορηγήσεις για την περσινή θεατρική περίοδο. Πέρσι το φθινόπωρο, παρά την αβεβαιότητα που επικρατούσε, δεν είχαμε κρίνει σωστό, σε εποχή οικονομικής κρίσης και γενικής απαισιοδοξίας, να συντελέσουμε (στο μέτρο που μας αναλογεί), στη συρρίκνωση της καλλιτεχνικής ζωής της πόλης και στη γενικότερη αποκαρδίωση. Έτσι, υλοποιήσαμε κανονικά τον προγραμματισμό μας, με εναλλασσόμενο ρεπερτόριο και τέσσερα νέα έργα, ελπίζοντας ότι θα υπάρξει, έστω αναδρομικά, κάποια κίνηση εκ μέρους του Υπουργείου (όχι ειδικά για μας, αλλά για το επιχορηγούμενο θέατρο στο σύνολό του). Δυστυχώς αυτό δεν έγινε, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε σήμερα σε αδιέξοδο, με πολλά χρέη, απλήρωτους συνεργάτες, δάνεια με επαχθές επιτόκιο κλπ.

Παρ’ όλα αυτά, έπειτα από τη διαβεβαίωση ότι οι όποιες αποφάσεις για τη φετινή θεατρική περίοδο θα ανακοινωθούν εγκαίρως (πράγμα που δεν συνέβη), προχωρήσαμε στον σχεδιασμό της νέας σεζόν, με ένα πρόγραμμα που δίνει έμφαση στις συνεργασίες και τις συμπαραγωγές με άλλες θεατρικές δυνάμεις της πόλης, όπως επιβάλλουν οι δύσκολοι καιροί που περνάμε. […]. Ωστόσο, γίνεται κάθε μέρα σαφέστερο ότι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί δεν έχει διέξοδο, κάθε παράταση διογκώνει ακόμη περισσότερο τα χρέη.
Γιατί είναι προφανές ότι το είδος του θεάτρου που υπηρετούμε, το ποιοτικό ρεπερτόριο, η ανάδειξη νέων συγγραφέων, σκηνοθετών, σκηνογράφων, το φυτώριο νέων ηθοποιών, το κόστος λειτουργίας μόνιμης στέγης, ο πολυμελής θίασος, η καλλιέργεια του πειραματισμού και της θεατρικής παιδείας, το χαμηλό εισιτήριο, όλα αυτά αποτελούν χαρακτηριστικά ενός Θεάτρου που είναι μαθηματικώς αδύνατον να επιζήσει μόνο με τις εισπράξεις του, ακόμα και αν υπάρχει ικανοποιητική προσέλευση θεατών στις παραστάσεις του. 
Φυσικά, κατανοούμε απολύτως ότι η οξύτατη οικονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα έχει μειώσει δραστικά τις δυνατότητες της Πολιτείας να στηρίζει τον σύγχρονο πολιτισμό. Και δεν παραβλέπουμε το γεγονός ότι οι στερήσεις και οι θυσίες που ζητούνται από τον ελληνικό λαό κάνουν να φαίνεται σε πολλούς πολυτέλεια η καλλιτεχνική δημιουργία και πρόκληση το αίτημα για την ενίσχυσή της. Ωστόσο, έχουμε την πεποίθηση ότι, ακριβώς σε εποχές κρίσης και ψυχικής καθίζησης, η τέχνη (μιλούμε γενικά, όχι ειδικά για τη δική μας περίπτωση) αποκτά ζωτική σημασία, μας δίνει μια ανάσα, μας βοηθάει να μη βουλιάξουμε ψυχικά, μας παρακινεί να στοχαστούμε με νηφαλιότητα, ενώ παράλληλα ενισχύει την κοινωνική συνοχή – αυτό ισχύει για τον πολιτισμό γενικά, και ιδιαίτερα για το θέατρο που είναι κατεξοχήν τέχνη συλλογική, τέχνη της κοινότητας.
Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, το να κλείνουν θέατρα αποτελεί σύμπτωμα παρακμής και επιδεινώνει τη γενικευμένη κρίση, οικονομική, κοινωνική, ηθική, που περνάει η χώρα. Αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Έτσι, αφού παίξουμε τις νέες μας παραστάσεις για δύο μήνες, ώστε να κλείσει αυτός ο κύκλος δημιουργικά και ει δυνατόν χαρούμενα, θα διακόψουμε τη λειτουργία μας στο τέλος Ιανουαρίου.
Ευχαριστούμε το κοινό που μας στήριξε με την εμπιστοσύνη του όλα αυτά τα χρόνια, και τους συνεργάτες μας που τον τελευταίο καιρό μας επιχορηγούν με τη δουλειά τους».
Τ’ άλλα είναι σιωπή…
(Στη φωτογραφία, σκηνή απ’ το έργο του Άκη Δήμου «Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης» _ η σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου: απ’ τις μεγάλες επιτυχίες, καλλιτεχνικές και ταμειακές, της Πειραματικής που αναγκάζεται για λόγους οικονομικούς να κατεβάσει αυλαία στο θέατρο «Αμαλία» της Θεσσαλονίκης). 


Και βέβαια δεν ανέβασε ο Δημήτρης Μαυρίκιος πέρσι στο Εθνικό το έργο (1635 με 1636) του Ισπανού Καλντερόν «Η ζωή είναι ένα όνειρο». Όπως με… μεγάλη βεβαιότητα σας έγραφα στο περασμένο «Τέταρτο Κουδούνι» αναφερόμενος στον γνώριμό μας Σλόμπονταν Ουνκόφσκι που ετοιμάζει το έργο στο Εθνικό θέατρο του Βελιγραδίου. Τη συνομήλική του «Φρεναπάτη» (1636) του Γάλλου Κορνέιγ ανέβασε _ εξαιρετικά _ ο Μαυρίκιος.
Δεν ξέρω τι συνειρμούς έκανα και το ’γραψα τόσο, μα τόσο σίγουρος, χωρίς να το διασταυρώσω. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν πρέπει πια να εμπιστεύομαι τη μνήμη μου _ ειδικά την πολύ πρόσφατη…

Το «Η ζωή είναι ένα όνειρο» στην ελληνική σκηνή για τελευταία φορά παρουσιάστηκε απ’ το «Θέατρο του Νότου» στην Κεντρική Σκηνή του «Αμόρε» σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου το χειμώνα 2003 – 2004 για να μεταφερθεί, λόγω μεγάλης επιτυχίας, την επόμενη σεζόν στο θέατρο «Πόρτα». Ευχαριστώ τους φίλους που μου το επεσήμαναν. 


Προ 50ετίας

Τα Θεατρικά Νέα


Το Έπαθλο Μαρίκας Κοτοπούλη, για την διετία 1959 – 1961, απενεμήθη χθες στην Βούλα Ζουμπουλάκη, για την ερμηνεία της στο έργο του Έμλυν Γουίλλιαμς «Το φως της καρδιάς». Η απόφασις ελήφθη δια ψήφων 3 κατά 2 κατά την χθεσινή συνεδρίασι της Επιτροπής […]. Η επιτροπή […] έλαβεν υπόψιν τις αποδόσεις που είχαν κατά το 1959 – 61 οι εξής πρωταγωνίστριες: Μελίνα Μερκούρη, Έλλη Λαμπέτη, Άννα Συνοδινού, Βούλα Ζουμπουλάκη, Ασπασία Παπαθανασίου, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Αντιγόνη Βαλάκου, Ελένη Χατζηαργύρη, Νέλλη Αγγελίδου, Ίλια Λιβυκού, Μάρω Κοντού, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Τζένη Καρέζη, Κάκια Αναλυτή, Βίλμα Κύρου, Σμαρούλα Γιούλη, Άννα Φόνσου, Μαίρη Χρονοπούλου, Γκέλλη Μαυροπούλου, Άννα Κυριακού και Τζένη Ρουσσέα. Προεκρίθησαν τελικά για τις ατομικές αποδόσεις των η Βούλα Ζουμπουλάκη και η Ασπασία Παπαθανασίου. Κατά την ψηφοφορία υπέρ της απονομής του Επάθλου στην Βούλα Ζουμπουλάκη εψήφισαν οι Άγγελος Τερζάκης, Μανώλης Σκουλούδης και Αχ. Μαμάκης. Οι Κώστας Οικονομίδης και Λέων Κουκούλας εψήφισαν υπέρ της Ασπασίας Παπαθανασίου. 2 Δεκεμβρίου 1961.  


Απόψε, στις 9, στο ριζικώς ανακαινισθέν «Βασιλικό» της Θεσσαλονίκης, αρχίζει τις παραστάσεις του το Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος. Ως εναρκτήριο έργο θα παρουσιάση τον «Παπαφλέσσα» του Σπύρου Μελά, με σκηνοθεσίαν Πέλου Κατσέλη και σκηνικά και κοστούμια Σπύρου Βασιλείου. Στον ρόλο του Παπαφλέσσα ο Ιορδάνης Μαρίνος. 2 Δεκεμβρίου 1961.
 
Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».


December 5, 2011

Δημοψηφίζω, δημοψηφίζεις, δημοψηφίζει...

Αμέσως μετά τη μούντζα της Χάγης _ την οποία καλλωπίζουν για να μας τη σερβίρουν οι δικοί μας που έφαγαν τη χυλόπιτα _ βγαίνει _φυσικά _ κι ο Καρατζαφέρης. Και ζητάει δημοψήφισμα _ πολύ in έχουν γίνει τα δημοψηφίσματα, ειδικά εκείνα που αναγγέλλονται ή αιτούνται αλλά δε γίνονται ποτέ... Δημοψήφισμα, λέει, για να αποφασίσουμε ΕΜΕΣ για το όνομα ενός ΑΛΛΟΥ κυρίαρχου κράτους. Ενός κράτους το οποίο οι πάντες πλέον αποκαλούν Δημοκρατία της Μακεδονίας αλλά εμείς, ντε και καλά, επιμένουμε να το φωνάζουμε ΠΓΔΜ _ που, ω της γελοιότητος, δε σημαίνει παρά Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ... Οπου το θράσος, η αλαζονεία και η βλακεία συναντώνται και βγαίνουν βόλτα αγκαζέ με τον Γκρούεφσκι και τους συν αυτώ, των ιδίων φρονημάτων. Όλος ο κόσμος, μια σκηνή... 

November 29, 2011

Το Τέταρτο Κουδούνι / 24 Νοεμβρίου 2011


Εντάξει, εξωφρενικό βρίσκω το ποσό των 400.000 ευρώ στο οποίο οι του Θεατρικού Μουσείου άφησαν να φτάσει το χρέος τους _ στο ΙΚΑ κλπ, κλπ. Αλλά, απ’ την άλλη, να βγουν στον πλειστηριασμό τα εκθέματά του; Σύμφωνα με την κοινοποίηση που ήδη έφτασε; Να το δω κι αυτό, να βγαίνουν στο σφυρί τα κοστούμια του Βεάκη και της Κοτοπούλη, και να πεθάνω. ΠΟΙΟΣ θα πάρει την ευθύνη; Αυτοί οι Μαικήνες μας που κυκλοφορούν στα ελβετικά σαλέ δεν έχουν λίγο φιλότιμο; 


Παλιός μας γνώριμος. Έχει κάνει στο Εθνικό, τη σεζόν 2003/2004, στο «Κάππα», την «Τέταρτη αδελφή» του Γκλοβάτσκι και το 2005/2006, στην Σκηνή «Κοτοπούλη», τον σεξπιρικό «Βασιλιά Λιρ». Και στο ΚΘΒΕ, το καλοκαίρι του 2008, τον «Ορέστη του Ευριπίδη που παίχτηκε και στην Επίδαυρο. Ο ΠουΓουΔουΜίτης (είμαι πολιτικά ορθός;) Σλόμπονταν Ουνκόφσκι ετοιμάζει τώρα στο Βελιγράδι, στο εκεί Εθνικό Θέατρο, για τον Ιανουάριο, το αριστούργημα του Καλντερόν «Η ζωή είναι όνειρο» _ που είδαμε πέρσι στο δικό μας Εθνικό, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου (σ.σ. η επανόρθωση στο επόμενο). Στην σέρβικη παράσταση προβλέπεται πολυπληθής διανομή στην οποία περιλαμβάνονται και είκοσι φοιτητές της Σχολής Δραματικών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου.
Μετά το Βελιγράδι σειρά για τον Σλόμπονταν Ουνκόφσκι έχει το Βισμπάντεν όπου στο εκεί πολύ αξιόλογο Κρατικό Θέατρο καλείται να σκηνοθετήσει για τρίτη φορά _ τη φορά αυτή τον «Δόκτορα Φάουστους» του Τόμας Μαν σε διασκευή του για το θέατρο.
Σημειώστε πως για τον Ουνκόφσκι, με καριέρα πια διεθνή μια και σκηνοθετεί και στις ΗΠΑ, υπουργό Πολιτισμού στην πατρίδα του τη διετία 1996/1998, ισχύει το «ουδείς προφήτης δεκτός έστιν εν τη πατρίδι αυτού». Στα Σκόπια, όπου και διδάσκει σκηνοθεσία, έχει να σκηνοθετήσει αρκετά χρόνια _ προφανώς διότι οι ιδέες του δεν ταυτίζονται με τα καραγκιοζιλίκια της κυβέρνησης Γκρούεφσκι, στα οποία σθεναρά έχει αντιταχθεί... 


«Θα προβάλει τρεις ταινίες – σταθμοί», «το πατρονάρισμα κάποιου μέντορα – σκηνοθέτης», «η βίαιη ιστορία δύο εραστών – κυνηγοί»… Τα διαβάζω σ’ ένα και μόνο κομμάτι, μεταξύ πολλών άλλων αναλόγου σύνταξης που με γρονθοκοπούν κάθε βδομάδα, σε εβδομαδιαίο περιοδικό που θεραπεύει τας τέχνας. Πιθανόν η, άνευ λόγου και αιτίας πλην του άλοθι του δήθεν μοντέρνου δημοσιογραφικού λόγου, πυκνότατη χρήσις της αγγλικής στα κείμενά του πέταξε όξω τα μάτια της ελληνικής «απλοποιώντας» την. Στην αρχή νόμιζα πως πρόκειται για το «δαίμονα» της φωτοσύνθεσης. Σύντομα κατάλαβα πως πρόκειται για γλωσσική «γραμμή». Η οποία ακολουθείται σ’ όλα τα κείμενα. Τυφλά. Σιγά, μόνο, μην πέσουν σε τοίχο…
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… (Περί της σκηνής – σανίδι ομιλώ). 


Την Μαργαρίτα Καραπάνου ανακαλύπτει το ελληνικό θέατρο φέτος _ σχεδόν υστερία! Τη βασανισμένη απ’ τη μανιοκατάθλιψη μεγαλοαστή, τη σημαντική πεζογράφο, κόρη της επίσης σημαντικής συγγραφέα Μαργαρίτας Λυμπεράκη _ μια σχέση παιδιού / μάνας δύσβατη, που σημάδεψε δια βίου την Μαργαρίτα Καραπάνου και στοιχειώνει όλα της τα γραπτά. Τέσσερις παραστάσεις βλέπουμε ή θα δούμε τον φετινό χειμώνα _ φοβερή σύμπτωση, υποθέτω _ βασισμένες σε κείμενά της! 
«Η Κασσάνδρα και ο λύκος», το πρώτο _ συνταρακτικό _ πεζό της που εκδόθηκε, παρουσιάζεται στον «Φούρνο» ως μονόλογος σε σκηνοθεσία Γεωργίας Ανδρέου απ’ την Σεραφίτα Γρηγοριάδου.
Παράσταση με τον τίτλο «Μαργαρίτα, Μαργαρίτα» βασισμένη σε αυτοβιογραφικά κείμενα της Καραπάνου παίχτηκε, ως μονόλογος επίσης, απ’ τον Ορέστη Μεσοχωρίτη, για οχτώ βραδιές στην Θεσσαλονίκη _ στην αίθουσα «Sp!timou» / Ground Floor.
Στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση η Άντζελα Μπρούσκου _ η πρώτη, αν δεν κάνω λάθος, που με το «Ναι» της το 2001 έφερε την Μαργαρίτα Καραπάνου στη σκηνή _ επανήλθε από χτες στη συγγραφέα με την παράσταση «Μαμά - Η ζωή είναι αγρίως απίθανη», βασισμένη στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά της «Μαμά» και στα ημερολόγιά της που εκδόθηκαν με τον τίτλο «Η ζωή είναι αγρίως απίθανη» _ παίζουν η ίδια κι η Παρθενόπη Μπουζούρη.
Και τον Φεβρουάριο ο Πέτρος Ζούλιας, σε διασκευή του, ανεβάζει με Ρένη Πιττακή και Πέγκυ Τρικαλιώτη το «Δε μ’ αγαπάς. Μ’ αγαπάς» απ’ το ομώνυμο βιβλίο της Φωτεινής Τσαλίκογλου που ’χει τον υπότιτλο «Τα παράξενα της μητρικής αγάπης» και δεν είναι παρά «Τα γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου» κατά τον δεύτερο υπότιτλο του βιβλίου. 


Σκίζει, όπως σας έγραφα, στα ταμεία «Ο κόκκινος βράχος». Η διασκευή απ’ την Ρούλα Πατεράκη και τον Άκι Βλουτή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Γρηγορίου Ξενοπούλου αλλά και της μεταφοράς του απ’ τον ίδιο στο θέατρο με τον τίτλο «Φωτεινή Σάντρη». Φουλ η Νέα Σκηνή του Εθνικού. Τόσο που ο Γιάννης Χουβαρδάς, ο διευθυντής του Εθνικού, δεν έχασε την ευκαιρία κι αποφάσισε να κάνει τις έξι παραστάσεις τη βδομάδα οχτώ _ προσθέτει απογευματινές, εκτός Σαββάτου, και Τετάρτη και Κυριακή. Όπως ο νόμος για την απασχόληση των ηθοποιών τού επιτρέπει. Κάτι _ οχτώ παραστάσεις τη βδομάδα _ που γίνεται μετά από χρόνια στο Εθνικό. 
Το πράγμα δε θεωρείται _ δυο παραστάσεις του ίδιου έργου την ίδια μέρα τρεις φορές τη βδομάδα _ ιδιαίτερα ψυχοφελές για τους ηθοποιούς... Αλλά ας όψεται η οικονομική κρίση κι οι συνεχείς καθυστερήσεις απ’ το υπουργείο Πολιτισμού των επιχορήγησεων προς τα κρατικά Θέατρα _ στην Θεσσαλονίκη, το ΚΘΒΕ ήδη ματαίωσε για το λόγο αυτό τρεις απ’ τις προγραμματισμένες για το χειμώνα παραγωγές του. Οπότε τι να κάνει κι ο Χουβαρδάς; Και μη χειρότερα... 


Τα δώδεκά του χρόνια κλείνει αύριο, 25 Νοεμβρίου, «Το Τέταρτο Κουδούνι» _ στην έντυπη εκδοχή του. Προσπάθησε να ηχεί με ειλικρίνεια. Και ανιδιοτέλεια. Όσους αποδέχτηκαν την ειλικρίνεια αυτή και το στήριξαν, με λόγια και με πράξεις, τους ευχαριστώ. Θερμά. Από βάθους καρδιάς. Οι υπόλοιποι κρίνονται όπως κρίνομαι κι εγώ. Όσο οι συνθήκες μού το επιτρέπουν θα ’μαι εδώ. Και θα λέω αυτά που πιστεύω. 


Κι εσύ, λαέ βασανισμένε _ είμαι ακόμα υπό την επήρεια της επετείου του Πολυτεχνείου... _, μην ξεχνάς: totetartokoudouni.blogspot.com
  

Προ 50ετίας 
Τα Θεατρικά Νέα

Σήμερα με αβάν πρεμιέρ 4 – 6 και επίσημη «πρώτη» 6 – 8 αρχίζει τις παραστάσεις του ο γυναικείος θίασος του θεάτρου «Καλουτά» με το έργο του Γ. Γιαννακόπουλου «Της φυλακής τα σίδερα». Επικεφαλής του θιάσου είναι η Άννα και η Μαρία Καλουτά, η Ρένα Βλαχοπούλου, η Καίτη Μπελίντα και η Μπέττυ Μοσχονά. Εκτός από τις 5 δημοφιλείς καλλιτέχνιδες, στο έργο του Γιαννακόπουλου λαμβάνουν μέρος και αι Μαρίνα Μπιούτη, Ντόρα Αναγνωστοπούλου, Ντόρα Κωστίδου, Ράνια Κωστίδου, Άννη Ραζή, Τιτίκα Γαϊτάνου, Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Βαλέρια, Β. Αλεξάνδρου και η Φλορέττα Ζάννα [...]. 24 Νοεμβρίου 1961. 


Την ερχομένη Παρασκευή, στο θέατρο «Ακροπόλ» θα δοθή, με επίσημο και εορταστικό χαρακτήρα η 150ή παράσταση της μουσικής σατιρικής φαντασίας των Ασημακοπούλου, Σπυροπούλου, Παπαδούκα « Μπετόβεν και μπουζούκι». Την παράστασι θα προλογίση ο ακαδημαϊκός Σπ. Μελάς. 27 Νοεμβρίου 1961. 


Την ερχομένη Κυριακή το ειδικό κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου αρχίζει την περιοδεία του στα επαρχιακά κέντρα από την Λαμία όπου θα εγκαινιάση το Δημοτικόν θέατρο της πόλεως με το έργο του Γρηγ. Ξενοπούλου «Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας». Πρωταγωνιστεί, συμπράττουσα εκτάκτως με την Κρατική Σκηνή, η μεγάλη πρωταγωνίστρια Κυβέλη. 29 Νοεμβρίου 1961.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».

November 24, 2011

Το Τέταρτο Κουδούνι / 17 Νοεμβρίου 2011

«Ξεπερ
«Ξεπερασμένος», «ξεπερασμένος»..., αλλά ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, τελικά, μοιάζει ν’ αντέχει στο χρόνο. Έστω και διασκευασμένος. Δεν είναι τυχαίο ότι φέτος, εκτός απ’ τον «Κόκκινο βράχο» του που ’χει ανεβάσει η Ρούλα Πατεράκη _ σε διασκευή την οποία συνυπογράφει με τον Άκι Βλουτή _ και που σκίζει στην Νέα Σκηνή του Εθνικού, στο «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου θα παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο το άγνωστό μας έργο του «Χαίρε νύμφη» σε διασκευή και σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου _ δυο σκηνοθέτριες ιδιαίτερα, μάλιστα, τολμηρές.
Σας τα ’λεγα στο «Τέταρτο Κουδούνι» της προπερασμένης Πέμπτης 3 Νοεμβρίου: πάμε για σεζόν Στρίντμπεργκ, με αφορμή και την επέτειο, το 2012, των εκατό χρόνων απ’ το θάνατό του. Κι εκτός απ’ όσες παραστάσεις Στρίντμπεργκ ανέφερα πως παίζονται η ετοιμάζονται, πρόσθετα πως είμαι σίγουρος ότι κάποιες ακόμα θα υπάρχουν που μου ’χουν διαφύγει ή δεν έχουν ακόμα ανακοινωθεί.
Ιδού η πρώτη: το πολιτικό μανιφέστο (1884) του πάντα ανήσυχου Στρίντμπεργκ «Μικρή κατήχηση για τις κατώτερες τάξεις» μεταμορφώθηκε απ’ τον Κώστα Περούλη _ διασκευή / δραματουργική επεξεργασία _ σε θεατρικό μονόλογο που τον ανεβάζει στο «Bios / Basement» ο Αλέξανδρος Αβρανάς με την Ελένη Ρουσσινού _ τη θυμάμαι θετικά απ’ τη θητεία της στην Πειραματική Σκηνή του Στάθη Λιβαθινού, στο Εθνικό.
Ο αναγεννησιακής πολυμέρειας Λαρισαίος Αβρανάς, εικαστικός, με μια εικαστικότατη ταινία _ το «Without» _, που εισέπραξε το 2008 έξι απ’ τα _ το πάλαι ποτέ _ Κρατικά Βραβεία Ποιότητας, μεταξύ των οποίων το Πρώτο για Ταινία Μυθοπλασίας και του Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, στο ενεργητικό του, δοκιμάζεται για πρώτη, νομίζω, φορά στο θέατρο. Στηριγμένος από καλούς, πάντως, συνεργάτες. Είδωμεν. 
Άσπλαχνος φίλος με παρέπεμψε στο YouTube να δω ένα απόσπασμα απ’ το πρωινάδικό «Τους». Όπου βλέπω το ζευγάρι των παρουσιαστών να καλοδέχεται εξαίρετο κωμικό πρωταγωνιστή μας και να τον παινεύει, μπας και πειστούμε κι εμείς, πόσο σπουδαίος, εκτός από ηθοποιός, και σκηνοθέτης είναι. Και κατόπιν, εντελώς αυθόρμητα, να τον ρωτάνε τι κριτικές πήρε για την καλοκαιρινή παράσταση που σκηνοθέτησε. Και ν’ ανοίγει το στόμα του ο κωμικός πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης μας _ που, ως φαίνεται, πολύ βαθύ τραύμα ψυχικό τού ’χει προκληθεί απ’ όσα του ’γραψαν για την παράσταση αυτή και πρέπει να το κοιτάξει τώρα που ’ναι νωρίς _ και να λέει και να λέει… Που κάποιοι δεν τον παραδέχονται ως σκηνοθέτη και πόσο άσχετοι κι ασήμαντοι είναι _ που δεν τον παραδέχονται ως σκηνοθέτη. (Βέβαια, αλλιώς μας τα ’λεγε για τους ίδιους σε συνέντευξη που ’δωσε τον Φεβρουάριο, όταν οι ίδιοι του ’γραφαν καλά για δυο ελληνικές κωμωδίες που ’χε σκηνοθετήσει και τον εξυμνούσαν έως και τον θεοποιούσαν αλλ’ αυτό με την ελληνική θεατρική πραγματικότητα ουδεμία σχέση έχει...).
Κι ύστερα να τον ρωτάνε, αυθόρμητα πάλι, αν αυτοί που γράψανε τα κακά πράματα για τη σκηνοθεσία του τον παραδέχονται ως ηθοποιό. Και ν’ απαντά ο πρωταγωνιστής μας: «Επί προσωπικού δε μπορούν να μιλήσουν. Για το ταλέντο μου σαν ηθοποιού δεν τολμάει κάποιος να πει κάτι _ είναι η αλήθεια. Διότι έρχεται σε σύγκρουση με το από πού ανατέλλει ο ήλιος. Είναι σα να σου λέει ότι ο ήλιος ανατέλλει από την δύση». Ναι, επί λέξει. Τότε έχασα τις αισθήσεις μου. Και δεν είδα τη συνέχεια.
Ήλιε μου, ήλιε μου, βασιλιά μου.
Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι… 
Πολύ καλή δουλειά γίνεται. Στην νεαρή Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Απ’ την αρχή κι απ’ το πρόγραμμα της πρώτης χρονιάς φάνηκε ό,τι κάτι καλό τρέχει εκεί. Φέτος, έτος δεύτερο, η πεποίθησή μου εμπεδώνεται. Χωρίς ιδιαίτερο θόρυβο, διακριτικά, μεθοδικά, με επιλογές τολμηρές, με αίσθηση του μέτρου και της οικονομίας, έχει δημιουργηθεί στο ελκυστικό, υπέροχο τη νύχτα, όταν φωτίζεται, κτίριο της Συγγρού, κάτι σα συνέχεια, από φθινόπωρο μέχρι και την άνοιξη, του Φεστιβάλ Αθηνών. Ίσως επειδή οι υπεύθυνοι του καλλιτεχνικού προγραμματισμού είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι στις κατάλληλες θέσεις.
Ειδικά στο θεατρικό κομμάτι, που με ενδιαφέρει περισσότερο και μπορώ και το παρακολουθώ συστηματικά, βλέπω ένα μείγμα ελληνικών και ξένων παραστάσεων ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ενδιαφέρον. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο πως την ευθύνη του θεάτρου _ όπως και του χορού _ έχει η Κάτια Αρφαρά. Η οποία σαφώς και Ξέρει.
Για να μην μιλήσω για τα προγράμματα των παραστάσεων. Που δεν είναι πολυτελή, δεν είναι ογκώδη αλλά είναι ουσιώδη.
Παράδειγμα στα παραπάνω, το πρόσφατο ανέβασμα στη σκηνή της Στέγης του μυθιστορήματος του Παπαδιαμάντη «Οι έμποροι των εθνών» απ’ τον Θοδωρή Αμπαζή και την ομάδα του «Opera» _ έξι ηθοποιοί και δυο μουσικοί _ σε συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και σε δραματουργική επεξεργασία της Έλσας Ανδριανού.
Ο Θοδωρής Αμπαζής που ’χει ιδρύσει την ομάδα το 2000 κατάφερε να εκφράσει, μέσα απ’ την παράσταση αυτή, για πρώτη φορά τόσο ολοκληρωμένα τις απόψεις του για ένα μουσικό θέατρο που συνενώνει ισότιμα τη μουσική με το θέατρο.
Πλαισιωμένος από άξιους συνεργάτες, όπως η Ελένη Μανωλοπούλου για τα σκηνικά και τα κοστούμια, ο Στάθης Αθανασίου για τα έξοχα βίντεο, ο Αλέκος Αναστασίου για τους φωτισμούς, η Ζωή Χατζηαντωνίου για την κίνηση, οδήγησε τους έξι ηθοποιούς του _ Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Κώστας Καλλιβρετάκης, Νέστορας Κοψιδάς, Μαρία Παρασύρη, Δανάη Σαριδάκη _ να «διαβάσουν» ανάγλυφα, υποστηριγμένοι απ’ τους μουσικούς Ιάκωβο Παυλόπουλο και Σοφία Ευκλείδου, το παπαδιαμάντειο κείμενο. Μια «ανάγνωση» που ανέδειξε τη μουσικότητά της γλώσσας του _ το πρώτο απ’ τα προσόντα του _ κατεβάζοντας το λόγο στο κοινό με τρόπο συναρπαστικό, καθηλωτικό.
Ελπίζω πως η παράσταση αυτή θα ’χει συνέχεια. 
Έχω δει το «Γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη όπως το ανέβασε η Άννα Βαγενά _ μεγάλη εμπορική επιτυχία, πέντε χρόνια το παίζει και το ξαναπαίζει δώθε - κείθε. Είδα, τώρα, και το «Γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη όπως το μετέφερε ο Γιώργος Σιούγας στον κινηματογράφο. Κι ομολογώ πως κάθε φορά εκτιμώ ακόμα περισσότερο το πρώτο ανέβασμα _ στο Εθνικό. Το 2005 – ’06 απ’ τον Νίκο Μαστοράκη. Ο οποίος, επιμένω, ανέδειξε όλες τις αρετές, όλα τα προτερήματα του κειμένου, απάλυνε, μεταμφίεσε τα ελαττώματά του, στέγνωσε τους μελοδραματισμούς του και το βάθυνε μέχρι την ουσιαστική συγκίνηση. Πράγμα που καμιά άλλη σκηνοθεσία δεν το ’χει κάνει.


Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα


Για το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου προσδιωρίσθη η έναρξις παραστάσεων του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στο «Βασιλικό» Θεσσαλονίκης. Η απόφασις ελήφθη υπό της Επιτροπής Οργανώσεως έπειτα από εισήγησι του γενικού διευθυντού Σωκρ. Καραντινού […]. Ως εναρκτήριο έργο η νέα Κρατική Σκηνή θα παρουσιάση τον «Παπαφλέσσα» του Σπύρου Μελά, που θ’ ανεβασθή με σκηνοθεσία Πέλου Κατσέλη και με τον Ιορδάνη Μαρίνο στον επώνυμο ρόλο. 17 Νοεμβρίου 1961.
Λόγω κοπώσεως της Ξένιας Καλογεροπούλου, τον ρόλο της, στις απογευματινές του «Γαλιλαίου», θα υποδύεται η Λήδα Πρωτοψάλτη. 18 Νοεμβρίου 1961.


«Ένα από τα πρώτα έργα του Ζαν Ανούιγ, το ‘Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές’, διάλεξε ο κ. Δημήτρης Χορν για εναρκτήριο έργο του θιάσου του […]. Η παράσταση […] προσέφερε στον κ. Δημήτρη Χορν, την ευκαιρία μιας έξοχης δημιουργίας. Δεν ήταν μονάχα ο λόγος. Η μάσκα με τις άπειρες μεταλλαγές της, μια χειρονομία, ένα κίνημα, ένα βλέμμα, προσέδιδαν, συχνά απροσμέτρητες διαστάσεις στο εσωτερικό δράμα και την αγωνία του ‘ήρωα’. Όλη η κλίμακα από την αμφιβολία, στην εναγώνια αναζήτηση και τελικά στη γνώση και τη συντριβή, δόθηκε με μοναδική ένταση, ακρίβεια και πειστικότητα. Πρόκειται, το επαναλαμβάνω, για μια λαμπρή δημιουργία, από κείνες που δυστυχώς δεν μας δίνεται συχνά η ευκαιρία να χειροκροτάμε […]». (από κριτική του Βάσου Βαρίκα). 18 Νοεμβρίου 1961.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».


November 18, 2011

Άτιτλο

Απολογία


Αυτό το blog λειτουργεί ολίγον σπασμωδικά... _ το ξέρω. Φταίει πως το ξεκίνησα κάπως βεβιασμένα, φταίει που στα τεχνικά θέματα είμαι ανίδεος _ και φορτώνομαι σε φίλο καλό που ζει έξω αλλά που μου τα λύνει όλα και του είμαι ευγνώμων γι αυτό _, φταίει που δεν έχω βρει ακόμα τους... ηλεκτρονικούς ρυθμούς μου, φταίνε κι οι δύσκολες οι μέρες. Ελπίζω να στρώσω. Αυτά ως απολογία _ είμαι και άτομο ενοχικό και βλαστήμα τα...
Εκείνο που πρέπει να ξέρετε είναι πως κάθε Πέμπτη θα αναρτώ εδώ το... ομώνυμο «Τέταρτο Κουδούνι», την ηλικίας δεκατριών (φτου...) στήλη μου, που έχει δημοσιευτεί την προηγούμενη Πέμπτη στα «Νέα» και που μπορεί να μην τη διαβάσατε ή να θέλετε να την ξαναδιαβάσετε.

November 17, 2011

Αξεπέραστη

Είναι _ φυσικά... _ του σκιτσογράφου Δημήτρη Χαντζόπουλου που τον θεωρώ σπουδαίο, δημοσιεύτηκε στα «Νέα» την 1 Νοεμβρίου, έχει «ξεπεραστεί» αλλά τη θεωρώ αξεπέραστη. Και, τώρα που πάμε «κατευθείαν στο διάολο», θέλω να την αναρτήσω εδώ.
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Ευαισθησίες

«Nα λυθούν με τη μέγιστη δυνατή ευαισθησία προβλήματα κοινωνικού χαρακτήρα, τα οποία έχουν προκύψει για διάφορες ευπαθείς ομάδες», έδωσε εντολή ο κ. Βενιζέλος, διαβάζω. Ως προς την εφαρμογή του ειδικού τέλους ακινήτων μέσω της ΔΕΗ _ «πληρώνεις ή σου το κόβουμε το ρεύμα» κλπ. Σίγουρα! Με την «μέγιστη δυνατή ευαισθησία» που ήδη έχουμε γνωρίσει... Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Το Τέταρτο Κουδούνι / 10 Νοεμβρίου 2011

Δή
Δήμητρα Παπαδοπούλου εις διπλούν φέτος _ ως συγγραφέας, κι ο Θεός μαζί μας: «Η σεξουαλική ζωή του κυρίου και της κυρίας Νικολαΐδη» συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά στο «Χώρα», το παλαιότερο «Ο παππούς έχει πίεση» ανέβηκε και πάλι, στο «Ήβη» αυτή τη φορά. Σημειώστε πως και στα δυο η Δήμητρα Παπαδοπούλου συνυπογράφει τη σκηνοθεσία με την Αγγελίτα Τσούγκου χωρίς να παίζει ή ίδια. 


Ο Γιάννης Μπέζος θα ’ναι ο Στρεψιάδης, ο Αλέξανδρος Μυλωνάς ο Σωκράτης κι ο Μάκης Παπαδημητρίου ο Φειδιππίδης, υιός Στρεψιάδου, στις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που θ’ ανεβάσει ο Νίκος Μαστοράκης, σε μετάφραση Κ. Χ. Μύρη, για το Εθνικό Θέατρο το καλοκαίρι του 2012 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου.
Ο καλός σκηνοθέτης _ ο οποίος θα κάνει επίσης τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης _ από Αριστοφάνη έχει στο ενεργητικό του τον «Πλούτο» που τον ανέβασε για το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας τη σεζόν 1997 – 1998 στον κλειστό χώρο του Δημοτικού Θεάτρου «Παλλάς» της Καβάλας αλλά και με τον Λάκη Λαζόπουλο στην Επίδαυρο το καλοκαίρι του 2004.
Ο Νίκος Μαστοράκης είχε αναλάβει ν’ ανεβάσει τις «Νεφέλες» με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου το καλοκαίρι του 2009 αλλά αποχώρησε απ’ τις δοκιμές λόγω των δυσμενών συνθηκών που αντιμετώπισε. Η παράσταση του ΘΟΚ, που ανέβηκε, τελικά, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΘΟΚ Βαρνάβα Κυριαζή «πλαισιωμένου» από «σκηνοθετική ομάδα» που αποτελούσαν οι Γιώργος Μουαΐμης, Λέα Μαλένη, Ανδρέας Τσουρής και Νεοκλής Νεοκλέους και που άνοιξε το Φεστιβάλ Επιδαύρου του 2009 για να επαναληφθεί την επόμενη σεζόν στο Ηρώδειο, είναι κι η πιο πρόσφατη _ επαγγελματική _ παράσταση των «Νεφελών» που ’χουμε δει στην Ελλάδα. 


Θεατρικός Σύλλογος Σπάτων «Το Τέταρτο Κουδούνι»! Το ανακάλυψα στο διαδίκτυο. «Ιδρύθηκε το 2001», διαβάζω, «με σκοπό τη διάδοση και τη καλλιέργεια της θεατρικής παιδείας στα Σπάτα». Δεν ξέρω αν την ιδέα να βαφτιστούν έτσι τούς την έδωσε η στήλη (η οποία δημιουργήθηκε το 1999), πράγμα που θα με κολάκευε _ όχι, δε θα ζητήσω δικαιώματα… _, ή αν είναι τυχαίο. Πάντως, κρίμα που δεν έχουμε έρθει σ’ επαφή αυτά τα δέκα χρόνια. 


Δεν άντεξα, διότι πολύ μου άρεσε, και το αντιγράφω απ’ την περί τα του θεάτρου καλή ιστοσελίδα tospirto.net _ είναι στη σειρά «Το Σύνθημα της Ημέρας», όπου άνθρωποι των τεχνών καλούνται, ένας κάθε μέρα, να γράψουν ένα «σύνθημα». Το ’γραψε ο Νίκος Κουρής και είναι του Γκέτε: «Αν αναγνωρίζεις σε κάποιον μόνο υποχρεώσεις και κανένα δικαίωμα πρέπει τουλάχιστον να τον πληρώνεις πολύ καλά».
Για δες καιρό που διάλεξε… 



Ο Γιώργος Παπαγεωργίου είναι o νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Εξελέγη στις 25 Οκτωβρίου απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του Θεάτρου και αναλαμβάνει από 1 Φεβρουαρίου οπότε και λήγει η πενταετής θητεία του νυν διευθυντή Βαρνάβα Κυριαζή. Θα ’ναι, μετά τον Νίκο Χατζίσκο, τον Σωκράτη Καραντινό, τον Εύη Γαβριηλίδη, τον Άντη Παρτζίλη, τον Χρίστο Σιοπαχά και τον Βαρνάβα Κυριαζή, ο έβδομος διευθυντής του ΘΟΚ. Που σε λίγες μέρες σαρανταρίζει _ στις 18 Νοεμβρίου του 1971 έκανε την πρεμιέρα του, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, ο εναρκτήριος «Αγαμέμνων» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζίσκου. Κι ο πρώτος που δεν είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης ή σκηνογράφος αλλά μάνατζερ. Αλλά ένας μάνατζερ που Ξέρει. Που γνωρίζει ΑΡΙΣΤΑ το θέατρο το οποίο το ζει, χρόνια τώρα, ως φανατικός _ αλλά και με άποψη και γνώσεις _ θεατρόφιλος.
Ο Γιώργος Παπαγεωργίου, από πατέρα Ελλαδίτη και μητέρα Ελληνίδα της Κύπρου, είναι τα τελευταία τρία χρόνια Διευθυντής Οικονομικών και Διοίκησης στο Ίδρυμα Πολιτισμού Κύπρου έπειτα από δεκαετή ευδόκιμη πορεία σε διάφορες επιχειρήσεις, στο Λονδίνο _ όπου έχει σπουδάσει εγκεκριμένος λογιστής κι έχει ειδικευτεί στον τομέα των παραστατικών τεχνών _ και στην Αθήνα. Είχε ιδρύσει δική του εταιρεία παραγωγής ενώ είναι συνιδρυτής, το 2004, της κυπριακής θεατρικής ομάδας «Persona».
Κάτι μου λέει πως ο άνθρωπος αυτός που δεν είναι δηλωμένος καλλιτέχνης αλλά λατρεύει το θέατρο και πάντα γύρω απ’ αυτό τριγύριζε είναι μια επιλογή που υπόσχεται πολλά. Καλορίζικος! 


Πολύ χαίρομαι που η υπό τον Νίκο Δοντά ομάδα της Λυρικής, η οποία επιμελούνταν τα προγράμματα των παραστάσεών της επέστρεψε στη βάση της. Γιατί τα προγράμματα που εξέδιδε ήταν συλλεκτικά. Μετά από μια μεσοβασιλεία, όπου οι εκδόσεις της Λυρικής, λόγω οικονομικής στενότητας, μιζέρεψαν _, πήρα στα χέρια μου το πρώτο της καινούργιας της σεζόν _ για «Το ελιξήριο του έρωτα». Και με χαρά ανακάλυψα πως τα προγράμματα ξανάγιναν ιδιαίτερα ελκυστικά. Και πως το καινούργιο μικρό σχήμα που επελέγη μαζί με το πάντα εκλεκτό περιεχόμενο _ κι ας έχουνε γίνει περικοπές για λόγους οικονομικούς _ οδηγούν και πάλι σ’ ένα εξαίρετο αποτέλεσμα.



Σεζόν των Επαναλήψεων: ο χειμώνας 2011 – 2012. Πολύ πληκτική σεζόν: επαναλήψεις, επαναλήψεις, επαναλήψεις… Παραστάσεις που αξίζει _ έως και πρέπει _ να ξαναπαιχτούν (όπως, για παράδειγμα, το «Σόλο ντουέτο» του Τομ Κεμπίνσκι, που ’χει ανεβάσει η Ελένη Μποζά στην Β΄ Σκηνή του θεάτρου «Οδού Κεφαλληνίας» με Μάνια Παπαδημητρίου και Νίκο Αρβανίτη, απ’ όπου και η φωτογραφία). Παραστάσεις επιτυχημένες που σηκώνουν συνέχεια _ αλλά ενίοτε τις φτάνουν μέχρι ξεζουμίσματος. Παραστάσεις όχι ιδιαίτερα επιτυχημένες που δε σηκώνουν συνέχεια αλλά άντε ν’ ανεβάσεις καινούργια παραγωγή μέρες που ’ναι και μέρες που ’ρχονται… Παραστάσεις καθόλου επιτυχημένες που συνεχίζονται και μόνο για το ονόρε. Ή από πείσμα. Παραστάσεις που κανείς δεν έχει καταλάβει γιατί επαναλαμβάνονται. Παραστάσεις που παίζονται δεύτερη, τρίτη, τέταρτη… σεζόν.
Μ’ επικεφαλής το «Σεσουάρ για δολοφόνους» _ ένα, μεταξύ μας, όχι και… πολύ θεατρικό έργο, εντελώς τριτοκλασάτη αμερικανιά εξελληνισμένη, κάτι σαν τηλεπαιχνίδι _ που παίζεται στην «Αποθήκη» για δέκατο τρίτο χειμώνα (!). Σπάζοντας κάθε ρεκόρ μακροβιότητας στην ελληνική σκηνή. 



Μα το δόντι του; Ένα δόντι; Ένα προ πεντηκονταετίας βγαλμένο δόντι; Όταν ο Τζον Λένον πήγε στον οδοντίατρο κι έκανε εξαγωγή; Να το βγάζουν κι αυτό σε δημοπρασία; Ένα δόντι με την κουφάλα του; (Αφήστε που νόμιζα πως η Γιόκο άνοιξε πια και τον τάφο και του ξεριζώνει δόντια για να τα πουλήσει...).
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… 



Για περισσότερα: totetartokoudouni.blogspot.com 
   

Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα
Ανεχώρησε χθες ο Αλέξης Μινωτής, στο Μιλάνο, όπου θα σκηνοθετήση την όπερα του Κερουμπίνι «Μήδεια», που θα ανεβασθή στην «Σκάλα» στις 12 Δεκεμβρίου. Τον κύριο ρόλο του έργου θα τραγουδήση η κ. Μαρία Κάλας. Το έργο θα παιχθή, κατά την ιδίαν σκηνοθετικήν γραμμήν, της εφετεινής του παραστάσεως στην Επίδαυρον, αλλά με άλλους λυρικούς καλλιτέχνας, πλην της κ. Κάλας. Ο κ. Αλ. Μινωτής θα επιστρέψη εις τας Αθήνας την επομένην της «πρώτης» της «Μήδειας» […]. 13 Νοεμβρίου 1961. 


Πληροφορούμεθα ότι η Αλίκη Βουγιουκλάκη θα συναντηθή με τον Κάρολο Κουν για να συζητήσουν και πάλι το θέμα της ενδεχόμενης συνεργασίας τους για την χειμερινή περίοδο 1962 – 63. Ως γνωστόν, ο Κάρολος Κουν είχε κάμει προ καιρού προκαταρκτική συζήτησι με την Βουγιουκλάκη για την δημιουργία ενός θιάσου υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια και σκηνοθετική διεύθυνσί του και με πρωταγωνίστρια την δημοφιλή ηθοποιό. Στην περίπτωσι που θα επιτευχθή συμφωνία ο θίασος θα στεγασθή σε άλλο θέατρο και θα είναι εντελώς ξεχωριστή εργασία από του «Θεάτρου Τέχνης». Όπως εδήλωσε δε ο Κάρολος Κουν σε συντάκτη των Θεατρικών «Νέων» η Αλίκη Βουγιουκλάκη διαθέτει πολλά προσόντα και με μία συστηματική δουλειά «θα δώση πολλά στο ελληνικό θέατρο». 15 Νοεμβρίου 1961.  

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».