September 29, 2018

Στο Φτερό / Παλιό, καλό κρασί Χατζιδάκι


«Το χαμόγελο της Τζοκόντας»-«Ο Μεγάλος Ερωτικός» του Μάνου Χατζιδάκι / Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
 
Εξαιρετική ιδέα ο Κύκλος «Μάνος Χατζιδάκις» που χει εντάξει στο πρόγραμμά της η Εθνική Λυρική Σκηνή από πέρσι. Ακόμα καλύτερη η υλοποίησή του, με καλλιτεχνική επιμέλεια του Γιώργου Χατζιδάκι: καθόλου βεβιασμένη, χαλαρή, απλωμένος ο Κύκλος σε τρεις σεζόν, με καίριες, ισοζυγιασμένες επιλογές και -κυρίως- προσεκτικά σχεδιασμένος κι εκτελεσμένος, με την ακρίβεια που θα εκτιμούσε ο συνθέτης. Τέταρτο πρόγραμμα, πρώτο για φέτος, δεύτερη χρονιά του Κύκλου, και, «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» και «Ο Μεγάλος Ερωτικός». Τι καλύτερο να ζητήσει κανείς; Η 

βραδιά ανοίγει με τη δεκαμερή εκδοχή της ελληνικής ηχογράφησης (1965) του «Χαμόγελου της Τζοκόντας» -«δέκα τραγούδια στο ίδιο κλίμα για ορχήστρα» χαρακτηρίζει ο συνθέτης το έργο του που ξεκίνησε ως κύκλος τραγουδιών το 1960, έξι μέρη του 
ηχογραφήθηκαν για πιάνο το 1962 και το 1965, πριν απ’ την ελληνική ηχογράφηση για ορχήστρα, ηχογραφήθηκε, στην Νέα Ιόρκη, στη δωδεκαμερή, ορχηστρική, επίσης, μορφή του. Η Ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής απέδωσε τα ιδιαίτερα ηχοχρώματα αυτής της ποιητικής, ανεπαισθήτως μελαγχολικής σύνθεσης -που ο Μάνος Χατζιδάκις τής έχει δώσει προγραμματική υφή, μ’ αφετηρία τη φιγούρα μιας μοναχικής γυναίκας, χαμένης μέσα στο πλήθος της νεοϊορκέζικης 5ης Λεωφόρου, που τη συνάντησε τυχαία και που την μπλέκει με την «Τζοκόντα» του Ντα Βίντσι κι ένα θέμα του Βιβάλντι- με ενάργεια, έστω κι αν ο μαέστρος Λουκάς Καρυτινός, κάποιες στιγμές, επέλεξε βιαστικούς ρυθμούς και δυναμικές υψηλές, ειδικά στον «Χορό με τη σκιά μου», ανοίκειες προς το
ύφος του έργου. Στον «Μεγάλο Ερωτικό» (1972), αντίθετα, οδήγησε το έξοχο εννεαμελές σύνολο -Βίκυ Στυλιανού, Φρίξος Μόρτζος, Χάρης Κανελλίδης, Άρης Χατζησταύρου, Χρήστος 


Κομισόπουλος, Διονύσης Βερβιτσιώτης, Ρενάτο Ρίπο, Μαρία Μπιλντέα, Βιβή Γκέκα- και την έξοχη Χορωδία της Λυρικής Σκηνής ν’ αγκαλιάσουν τους δυο τραγουδιστές διακριτικά. Τα 
έντεκα υπέροχα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι -παλιό, καλό κρασί, ίσως η κορυφή της τέχνης του-, πάνω σε ποίηση ή στίχους Ελύτη, Μυρτιώτισσας, Καβάφη, Σαραντάρη, Γκάτσου, Σολωμού, Σαπφώς, Ευριπίδη/Πρεβελάκη, Χορτάτζη, σ’ ένα δημοτικό και στο 
«Άσμα ασμάτων»-, αγέραστα, είχαν τύχη και στην ερμηνεία. Ιδανική για το ύφος η φωνή της Δήμητρας Σελεμίδου, όσο κι αν έχει ν αντιπαλέψει με την καθοριστική ερμηνεία της Φλέρυς Νταντωνάκη στο δίσκο, αλλά ο Αλκίνοος Ιωαννίδης είναι που κλέβει τις εντυπώσεις: ώριμη φωνή, δουλεμένη τεχνική, συναίσθημα, μέτρο, ακρίβεια -συναρπαστική ερμηνεία, εκ βαθέων. Μια συναυλία -με τα εξώφυλλα 
των δίσκων της «Τζοκόντας» και του «Ερωτικού», φιλοτεχνημένο απ’ τον Γιάννη Μόραλη, μεγεθυμένα, στην οθόνη, στο βάθος της σκηνής- που τιμά τον Χατζιδάκι και που θ’ άξιζε να την παρακολουθήσετε (Φωτογραφίες: Δημήτρης Σακαλάκης).

Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», Κύκλος «Μάνος Χατζιδάκις», 28 Σεπτεμβρίου 2018.

September 28, 2018

«Νεφέλες»: Ο πρώτος Αριστοφάνης του Δημήτρη Καραντζά στην Επίδαυρο με Φωτοπούλου, Καραμπέτη, Καραθάνο, Λούλη, Γάλλο


Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση 



Ο Δημήτρης Καραντζάς καταπιάνεται με τον πρώτο του Αριστοφάνη: το επόμενο καλοκαίρι -του 2019- ανεβάζει στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου, τις «Νεφέλες» του. Μ’ έναν εξαιρετικό θίασο στον οποίο ήδη ανήκουν -χωρίς
ακόμα να ’χει προσδιοριστεί η ακριβής διανομή-, μεταξύ άλλων -κρατώ αλφαβητική σειρά-, οι Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιώργος Γάλλος, Νίκος Καραθάνος, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Έμιλυ Κολιανδρή, Χρήστος Λούλης, Θεοδώρα Τζήμου, Λυδία Φωτόπουλου.
Οι όχι πολύ τακτικά παιζόμενες «Νεφέλες» -όπου ο καταχρεωμένος Στρεψιάδης, αφού ο ίδιος αποδεικνύεται ανεπίδεκτος μαθήσεως, στέλνει τον άσωτο γιο του Φειδιππίδη να μαθητεύσει στο Διδακτήριο του Σωκράτη για να διδαχτεί την αδικία και ν’ αντιμετωπίσει τους δανειστές του πατέρα του αλλά ο Φειδιππίδης, αφού παρακολουθεί
έναν Αγώνα του Δίκαιου Λόγου με τον Άδικο, όπου κερδίζει ο δεύτερος, δέρνει, μ’ αφορμή ότι ο Στρεψιάδης απεχθάνεται τον Ευριπίδη, τον πατέρα του ο οποίος, τελικά, βάζει φωτιά στο Διδακτήριο του Σωκράτη-, έργο του 423 π.Χ, που ο Αριστοφάνης αναθεώρησε -υπολογίζεται μεταξύ 420 και 417 π.Χ. και που αυτής της αναθεώρησης είναι το κείμενο που σώζεται, θεωρούνται ένα αποφασιστικό βήμα στην καταδίκη και θανάτωση του Σωκράτη το 399 π.Χ. 
Ο νεαρός, ταχύτατα αλλά σταθερά ανερχόμενος σκηνοθέτης έχει εκπορθήσει ήδη την Επίδαυρο απ’ το Φεστιβάλ του 2014, όταν, μόλις 27χρονος -ο νεότερος σκηνοθέτης της Επιδαύρου-, παρουσίασε μια ανανεωτική, ανάλαφρη και πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση της «Ελένης» του Ευριπίδη, με την οποία είχε πρωτοασχοληθεί, τη σεζόν 2012/2013, στο Φουαγιέ της Σκηνής «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου. 

Το καλοκαίρι του 2017 επανήλθε στο αρχαίο δράμα και στο Φεστιβάλ Επιδαύρου με «Μήδεια» του Ευριπίδη για τρεις ηθοποιούς, εξαιρετική παράσταση που, στη συνέχεια, το χειμώνα 2017/2018, παρουσιάστηκε και στο θέατρο «Πορεία». 
Τη φετινή χειμερινή σεζόν ο Δημήτρης Καραντζάς έχει αναλάβει τρία σημαντικά σχέδια: ανεβάζει «Γυάλινο κόσμο» του Τενεσί Γουίλιαμς, στο θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας», για την 
«Πράξη» της Μπέττυς Αρβανίτη, με την ίδια, τον Χάρη Φραγκούλη κ.α., στις 2 Νοεμβρίου, «Βρικόλακες» του Χένρικ Ίψεν, στο «Θέατρο Τέχνης» της οδού Φρυνίχου, με Ρένη Πιττακή, Μιχάλη Σαράντη, Ακύλλα Καραζήση κ.α., στις 22 Φεβρουαρίου, και «Το ξύπνημα της άνοιξης» του Φρανκ Βέντεκιντ, στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου», με Μαρία Σκουλά, Γιάννη Κλίνη κ.α., στις 8 Μαΐου.
Οι «Νεφέλες» θα παρουσιαστούν σε μετάφραση Γιάννη Αστερή ο οποίος έχει ήδη υπογράψει τη μετάφραση και συνυπογράψει, με το

σκηνοθέτη Νίκο Καραθάνο, τη διασκευή τόσο στους «Όρνιθες», επίσης του Αριστοφάνη, που παρουσιάστηκαν το καλοκαίρι του 2017 στο Φεστιβάλ Επιδαύρου και, στη συνέχεια, τη χειμερινή σεζόν 2017/2018, στην «Στέγη» του Ιδρύματος Ωνάση και, την 
άνοιξη του 2018, στην Νέα Ιόρκη, όσο και στην «Οπερέτα, μια παράσταση με αφορμή τη ‘Οπερέτα’ του Βίτολντ Γκομπρόβιτς» που ανέβηκε για το Εθνικό Θέατρο, στην Σκηνή «Κοτοπούλη» του «Rex», τη σεζόν 2016/2017, για να επαναληφθεί την επόμενη 2017/2018.
Οι «Νεφέλες» έχουν να παιχτούν στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Επιδαύρου -αλλά και γενικότερα στην Ελλάδα, επαγγελματικά-, απ’ το καλοκαίρι του 2012, όταν τις ανέβασε ο Νίκος Μαστοράκης, με το Εθνικό Θέατρο -Στρεψιάδης ο Γιάννης Μπέζος, Σωκράτης ο Αλέξανδρος Μυλωνάς, Φειδιππίδης ο Μάκης Παπαδημητρίου, Δίκαιος Λόγος ο Νίκος Ψαρράς, Άδικος Λόγος ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος.
Το καλοκαίρι του 2015 η κωμωδία αυτή του Αριστοφάνη είχε περιληφθεί στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ, με Στρεψιάδη τον Πέτρο Φιλιππίδη, αλλά μετά από πολλές περιπέτειες -αποχώρηση του
Βασίλη Παπαβασιλείου που ’χε επωμιστεί τη σκηνοθεσία, την οποία ανέλαβε ο ίδιος ο Πέτρος Φιλιππίδης, αλλά κι άλλων συντελεστών-, η παράσταση ακυρώθηκε απ’ τους παραγωγούς.
Μια διασκευή, πάντως, των «Νεφελών» για εφήβους ανέβασε, για την Εφηβική Σκηνή του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου», η Τζωρτζίνα Κακουδάκη, τη σεζόν 2016/2017, παράσταση που επαναλήφθηκε την επόμενη 2017-2018 (Φωτογραφία 9: Κυριάκος Μακαρονίδης).

September 27, 2018

Απάντηση Δημήτρη Δημητριάδη

Ιδού, αυτούσια, και η επιστολή-απάντηση (717 λέξεις) του συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη σε σχόλιο (53 λέξεις) που δημοσιεύτηκε στο χτεσινό (26 Σεπτεμβρίου) «Τέταρτο Κουδούνι». Χωρίς κανένα σχόλιο. Θα ήταν περιττό, αυτοσχολιάζεται.

«Κύριε Σαρηγιάννη, διάβασα, σήμερα, στο σημερινό, 27.9.2018, Τέταρτο Κουδούνι σας, ένα σχόλιό σας για τα κείμενα που έχω δημοσιεύσει στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο.
Αναφέρετε δύο, Το βδέλυγμα και Ο πάτος, δημοσιευμένα στο "αγαπημένο" μου, όπως γράφετε, "περιοδικό".
Εχουν δημοσιευτεί άλλα τρία : τα δύο πρώτα, Εγώ είμαι ο Αντρέας Λούμπιτς και Ω ξειν' , στο "Βήμα τής Κυριακής" , τον Απρίλιο τού 2015 το πρώτο, τον Αύγουστο τού 2105, το δεύτερο. Το τρίτο, με τίτλο Ο γάντζος στο περιοδικό Athens Review of Books, τον Φεβρουάριο τού 2017.
Το σχόλιό σας βρίθει από ανακρίβειες.
Αγνοείτε το πεζογραφικό, ποιητικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό μου έργο. Το "βασικά" δεν σημαίνει τίποτε άλλο εκτός από άγνοια ή μεροληψία ή και απουσία πληροφόρησης - απαράδεκτη για έναν δημοσιογράφο -, διότι όλες οι άλλες πλευρές τής συγγραφικής μου δουλειάς είναι ΟΛΕΣ ΙΣΟΤΙΜΕΣ ΓΙΑ ΜΕΝΑ.
Εαν γνωρίζατε, λοιπόν,το σύνολο τής δουλειάς μου, αλλά και τον δημόσιο βίο μου εδώ και πολλά χρόνια, δεν θα προβαίνατε σε τόσο κατάφωρες παρεξηγήσεις οι οποίες σημαίνουν εμπάθεια, μικροπρέπεια, εν ολίγοις φτήνια, και οδηγούν σε ανεπίτρεπτες παρερμηνείες.
Οπως και πολλοί άλλοι, δεν γνωρίζετε ανάγνωση, εννοώ την πραγματική.
Παραναγνώσατε ένα απλούστατο κείμενο το οποίο, με έναυσμα μία κατάπτυστη δημόσια στάση ενός συγγραφέα, έθιξε ένα οξύτατο ζήτημα Ηθικής (με κεφαλαίο Θ) συμπεριφοράς, ζήτημα που δημιουργήθηκε από την απόλυτη σιωπή ανθρώπων οι οποίο, πρώτοι αυτοί, θα έπρεπε να θιγούν και να εξοργιστούν με την εγκληματική πολιτική μιάς κυβέρνησης η οποία, και πάλι πρώτα αυτούς, ως αριστερούς, θα έπρεπε να έχει εξεγείρει εφόσον τούς εξαπατά καταπατώντας όλες τις αρχές τής ιδεολογικής τους πίστης.
Αυτό λέει το κείμενό μου. Τι σάς έκανε να μην το καταλάβετε;
Τόσο δύσκολο ήταν για σάς, που διατείνεστε ότι γνωρίζετε τα κείμενα, τα οποία και κρίνετε, να διακρίνετε στο κείμενο αυτό το αληθινό νόημα και κίνητρό του.
Διότι, ως κίνητρο, μού αποδίδετε την επιδίωξη τών "5 λεπτών δημοσιότητας".
Αλήθεια, κύριε Σαρηγιάννη; Αυτό ήταν το κίνητρό μου;
Πιστεύετε ότι χρειάζομαι την δημοσιότητα με τα κείμενα που έχω δημοσιεύσει;
Τόσο χαμερπή και ευτελή με θεωρείτε;
Μήπως εσείς είστε αυτός;
Δεν ήταν κάποτε αυτή η γνώμη σας για μένα, απεναντίας.
Τι έγινε και αλλάξατε; Περάσατε σε άλλα στρατόπεδα;
Δεν θέλω να θίξω ζητήματα παραγοντισμού και αυλοκολακείας, ρόλους εισαγγελέα και υπερασπίσεως, ανάλογα με το ποιον κατά καιρούς συμπαθούμε ή διαγράφουμε από την λίστα των προτιμήσεών μας.
Σας γράφω για να σας επισημάνω ότι εάν με έχετε διαγράψει από αυτήν την λίστα, μού κάνετε πολύ μεγάλη χάρη, δεν διανοούμαι να αποτελώ μέλος των συμπαθειών σας, θα το καταλόγιζα στον εαυτό μου.
Είναι όμως αποκρουστικό να κρίνετε ένα δύο κείμενά μου χωρίς να γνωρίζετε ένα μέρος τουλάχιστον από την συγγραφική παραγωγή μου, να βγάζετε συμπεράσματα ειδεχθή παραβλέποντας ή διαστρέφοντας το τι όντως ΛΕΕΙ ένα κείμενο, να αποδίδετε σ’ έναν άνθρωπο, τον οποίο σαφώς παρεξηγείτε, δεν γνωρίσατε ποτέ αληθινά, παρόμοιες προθέσεις που τού είναι και ξένες και απεχθείς.
Τόσο εύκολα, λοιπόν, διαγράφετε κάποιον τον οποίο, ούτως ή άλλως δεν εκτιμάτε πλέον, άγνωστο για ποιούς λόγους - πάντως η ελλιπέστατη ενασχόλησή σας με τα έργα μου που παίζονται τα τελευταία χρόνια, είναι κραυγαλέα για τις αληθινές διαθέσεις σας.
Δεν σάς ζητώ, κύριε Σαρηγιάννη, να σχοληθείτε με το έργο μου, το έργο μου δεν σάς χρειάζεται, και μην τολμήσετε να επανέλθετε σ’ αυτό με οποιονδήποτε τρόπο, σάς το απαγορεύω με βαθιά αποστροφή.
Συνεχίστε την δουλειά σας κρατώντας το επίπεδο που είναι το δικό σας.
Αν κάποιος είναι "Ζευς νεφεληγερέτης", αυτός είστε εσείς, παρόλο το ελάχιστο ανάστημά σας.
Οσο για την συμπλήρωση τής "τριλογίας", να είστε βέβαιος ότι όχι μόνο θα συμπληρωθεί αλλά και θα επαυξηθεί, προς βαθύτατη απογοήτευσή σας, διότι η απόλυτη ηθική καταρράκωση δεν έχει πια όρια, οι εκπρόσωποί της είναι άπειροι, από τούς "απλούς" πολίτες μέχρι τούς δήθεν συγγραφείς, αρσενικού και θηλυκού γένους, τούς δήθεν σκηνοθέτες, τούς δήθεν μεταφραστές, και δεν έχει τέλος αυτή η λίστα των ηθικών αποβλήτων.
Τελειώνω λέγοντας σας ότι αν υπάρχει ένας βαθύτερος και αφανής, εκτός των εμφανών, λόγος που γράφω και δημοσιεύω αυτά τα κείμενα, είναι εκείνο που έχει γράψει ο Σολωμός, με κάποια παραλλαγή : φωνάζω όχι για δείξω ότι δεν είμαι νεκρός, γιατί είμαι ζωντανός, αλλά για να σηκώσω απ' τούς τάφους τούς νεκρούς που είναι πλέον οι περισσότεροι κάτοικοι αυτής τής χώρας.
Με τα θερμά μου συλλυπητήρια, κύριε Σαρηγιάννη.

Δημήτρης Δημητριάδης

Την επιστολή μου αυτή σάς δίνω την άδεια να την δημοσιεύσετε, αν τολμάτε, στο ΤΚ σας. Τολμάτε;».

September 26, 2018

Μαθήματα θεατρικής υστερίας


Το Τέταρτο Κουδούνι / 26 Σεπτεμβρίου 2018 


Παραάργησε το «Τέταρτο Κουδούνι» αυτή τη φορά. Κοντά δυο μήνες. Αλλά να μην κάνει διακοπές; Να μη χαλαρώσει; Ήταν, βέβαια, να το βγάλω νωρίτερα αλλά μ’ αυτά τα αλλεπάλληλα τούβλα των αναγγελλομένων «πολυρεπερτορίων» και των, κατά συρροήν, θεατρικών φεστιβάλ και «φεστιβάλ», σε συσκευασία μέιλ(ς)/δελτίων Τύπου έως και 50 σελίδων, να εκτοξεύονται κατά της κεφαλής μου και να ’χω χάσει τον μπούσουλα πια -μια ζάλη, ένας ίλιγγος, μια αντράλα...-, τι «Τέταρτο Κουδούνι» να συγκεντρωθώ να γράψω; Να χαν η μάνα το παιδί κι η «Δεσποινίς Ζουλί» την «Κυρά της θάλασσας» κι ο «Άμλετ» τον Ψαθά. Και να τα διαβάζω πια -τα μέιλ(ς)- κουράστηκα. Αφού και το δύστυχο το λάπτοπ τα ’φτυσε. Θεατρική υστερία! Δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες παραστάσεις. Αγιούτο χριστιανοί! (Στη φωτογραφία [Farina6000], θεατρόφιλη [ή θα μπορούσε να ’ναι...] στα πρόθυρα νευρικής κρίσης). 
Κι όλοι, ο ένας μετά τον άλλο, πλην ελαχίστων σωφρόνων εξαιρέσεων, να υποκύπτουν. Θέατρα με 15, 20, 25, 30... παραστάσεις στην καθισιά τους -μέσα σε μια σεζόν. Και τι θέατρα... Κάτι θεατράκια που λες ΠΏΣ θα τα χωρέσουν ολ’ αυτά; Και πόσοι θα πάνε; Πόσοι θα τα δούνε; Πόσοι για πόσα θα προλάβουμε να γράψουμε, που τα χωνεύουμε αμάσητα;
Πάλι καλά που, μέσα στον θεατρικό παραλογισμό, βρέθηκε κι ο Θωμάς Μοσχόπουλος της «Πόρτας» -επιτέλους κι ένας, μεταξύ ολίγων, σκεπτόμενος στο ελληνικό θέατρο...- να ’χει συνειδητοποιήσει την κατάσταση -στην οποία είχε εμπλακεί κι ο ίδιος- και να κάνει πίσω (ή, μήπως, να κάνει μπροστά;) και να βγάλει αυτή την ανακοίνωση/αυτοκριτική που βάζει τα πράγματα στη θέση τους -«[...] συνεχίζουμε, όμως, να βομβαρδίζουμε με προϊόν και πληροφορία τον θεατή χρησιμοποιώντας κάθε μέσο θεμιτό και αθέμιτο για να τραβήξουμε την προσοχή του, μέσα σ’ έναν ορυμαγδό παραστάσεων [...]». Ορυμαγδός: η σωστή λέξη! Οι άλλοι -οι περισσότεροι-, με σπασμένα φρένα... Ελπίζω να το σκεφτούν και να χαλαρώσουν λίγο. Και να συνειδητοποιήσουν το κοινότοπον «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Διότι σα να ’χουν στραβωθεί. 



Μετά τις Εκδόσεις Σοκόλη που κατάφεραν να εκδοθεί στην Αγγλία, απ’ τον εκδοτικό οίκο «Oberon Books», μια συλλογή σύγχρονων ελληνικών θεατρικών έργων, με πέντε έργα μεταφρασμένα στα αγγλικά, ιδού η σειρά και της Ισπανίας. Στην Μαδρίτη, απ’ τον εκδοτικό οίκο «Antígona», ο οποίος εκδίδει 

αποκλειστικά θέατρο κι είναι ο κορυφαίος στο είδος του στη χώρα του, οσονούπω κυκλοφορεί ένας τόμος, με τον τίτλο «Σύγχρονο ελληνικό θέατρο», που θα περιλαμβάνει, 

μεταφρασμένα στα ισπανικά, τα έργα «Πείνα» του Χαράλαμπου Γιάννου (Κρατικό Βραβείο Θεάτρου 2016) και «Γιοι και κόρες» του Γιάννη Καλαβριανού, και τα δυο σε μετάφραση Αλμπέρτο Κονεχέρο, «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α» της Λένας Κιτσοπούλου σε 

μετάφραση Κυριακής Χριστοφορίδη, «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας» της Αλεξάνδρας Κ*, «Το τυφλό σημείο» του Γιάννη Μαυριτσάκη και «Θέλω μια χώρα» του Ανδρέα Φλουράκη, και τα τρία σε μετάφραση Κριστίνα Μαγιόργκα 

-όλες οι μεταφράσεις απ’ το πρωτότυπο, μ’ επιμέλεια της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, στην οποία οφείλεται η πρωτοβουλία και που το πάλευε απ’ το 2015, όταν παρουσιάστηκαν στην Μαδρίτη, σε μορφή «θεατρικού αναλογίου», τα τρία απ’ τα εκδιδόμενα έργα -του Καλαβριανού, της Κιτσοπούλου και του Φλουράκη. Ο πρόλογος, του προέδρου της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων της Ισπανίας Ιγνάθιο δελ Μοράλ.
Η επίσημη παρουσίαση του τόμου με τα έξι έργα θα γίνει στο πλαίσιο του 19ου Διεθνούς Σαλονιού Θεατρικού Βιβλίου, στις 3 Νοεμβρίου, παρουσία των τριών απ’ τους συγγραφείς -Γιάννης Καλαβριανός, Χαράλαμπος Γιάννου, Αλεξάνδρα Κ*, οι άλλοι τρεις έχουν ανειλημμένες υποχρεώσεις- ενώ τη συζήτηση θα συντονίσουν η Κοντσίτα Πίνια, μια εκ των εκδοτών, κι η Μαρία Χατζηεμμανουήλ.
Θέλω να ελπίζω ότι η έκδοση αυτή θ’ ανοίξει μια πόρτα για το ελληνικό θέατρο όχι μόνο στην Ισπανία αλλά και στην Λατινική Αμερική. 



Πενήντα χρόνια μέτοικος -εκ Βόλου- στην Αθήνα έκλεισα στις 15 Σεπτεμβρίου. Πενήντα χρόνια και στο Ηρώδειο και το Φεστιβάλ Αθηνών. Το πρώτο μου Ηρώδειο! Το θυμάμαι τόσο καλά! Ήταν 22 Σεπτεμβρίου, μεσούσης της Χούντας, η τελευταία εκδήλωση του Φεστιβάλ Αθηνών του ’68, η τελευταία (για ’κείνο το καλοκαίρι, διότι παιζόταν απ’ το ’57 μέχρι το ’80!) της «Λυσιστράτης» του Αλέξη Σολομού και του Εθνικού Θεάτρου. Με Μαίρη Αρώνη. Τότε πρόλαβα να δω και τον Χριστόφορο Νέζερ. Πού, σπουδαίος ηθοποιός βέβαια, έπαιζε, γεννηθείς το 1887, στα 81 του(!!!!), τον εν στύσει Κινησία -έτσι ήταν, τότε, οι κανόνες κι
οι ιεραρχίες στο (θεωρούμενο σήμερα ιδανικό, την εποχή εκείνη) Εθνικό, αν ήσουν ο πρώτος διδάξας το ρόλο στην ίδια παράσταση (ο Νέζερ τον ανέλαβε -ναι, τον Κινησία!- στα 70 του, το 1957), τον έπαιζες μέχρι τον τάφο. Ήταν η τελευταία παράσταση που ’δωσε, μετά από ενάμιση χρόνο, το 1970, έφυγε απ’ τη ζωή.
Στην πάνω ζώνη -εκεί βρήκα εισιτήριο, ήταν φίσκα το Ωδείον, γκραν σουξέ η «Λυσιστράτη»-, σε πλαϊνή κερκίδα -διότι δεν ήξερα ακόμα τα κατατόπια και τους τρόπους και τους σωστούς χρόνους προσέλευσης-, με τη θεία Μάρω (που ’χε σοκαριστεί απ’ τα λεγόμενα του Αριστοφάνη...). Αχ, και να ’μουνα σήμερα ο αθώος θεατής του ’68, να με μαγεύουν όλα, ακόμα κι ο 81χρονος Κινησίας... 



Ταααα ’λεγα ’γω -άγγελος κακών... Στις 14 πόλεις μας που αγωνίζονταν και διαγκωνίζονταν για τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας του 2021, που ήταν η σειρά της Ελλάδας: προς τι ο αλληλοσπαραγμός, παιδιά; Τι έγινε στην Αθήνα το ’85 -και δε βγήκε στα φόρα-, τι έγινε στην Θεσσαλονίκη το ’97 και βγήκε -όσα βγήκαν...- στα φόρα, τι έγινε στην Πάτρα το 2006 κι επίσης βγήκαν -όσα βγήκαν...- στα φόρα -στις τρεις προκάτοχες ελληνικές Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, δηλαδή- δεν τα ξέρατε; Κι αν δεν τα ξέρατε, δε ρωτούσατε;
Στην Ελευσίνα η οποία το πήρε, τελικά, το χρίσμα -μ’ έναν φάκελλο που ’δειχνε ιδιαίτερα ενδιαφέρων και σοβαρός- άρχισαν ΗΔΗ τα όργανα. Μ’ ανησυχητικά ρεπορτάζ κι ανακοινώσεις εκ των ένδον, καρφωτικές, που μας τις στέλνουν, μετά μας γράφουν ότι «αφορούν μόνο τη δική σας ενημέρωση (!) και όχι δημοσίευση» (δηλαδή, τι; Να μείνει μεταξύ μας;) κι ύστερα τις αποσύρουν κιόλας...
Κι ως το ’21 έχουμε μέλλον. Θα με θυμηθείτε.
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...



Ε, λοιπόν, το «τολμηρό» καναδέζικο έργο του Τζον Χέρμπερτ, που ανεβαίνει στο «Vault» με τον τίτλο «Τύχη και των ανδρών τα βλέμματα (Σονέτο 29)» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου
Κυριακού δεν παρουσιάζεται «για πρώτη φορά στην Ελλάδα», όπως διάβασα. Έχει παρουσιαστεί -είχα δει την παράσταση- ήδη απ’ τη σεζόν 1981/1982 -τότε κι αν ήταν τόλμη...- σε μετάφραση Δημήτρη Παπακωνσταντίνου, με τον τίτλο «Η μοίρα και τα μάτια των ανδρών» απ’ το «Ασκητικό Θέατρο» του Κωνσταντίνου Μάριου, σε σκηνοθεσία του, στην αίθουσά του -ένα μαγαζί ήταν...- ονόματι «Ασκός», στην Κωστή Παλαμά, κάπου στα Πατήσια, με Γιώργο Κροντήρη, Σπύρο Μπιμπίλα, Σπύρο Κουβαρδά, Λεονάρδο Αυγερινό, Αντώνη Φουστέρη και τον ίδιο το σκηνοθέτη.


Φαντάζομαι οι Κερκυραίοι κι όσοι βρεθήκατε στην Κέρκυρα να επωφεληθήκατε απ’ τις καταπληκτικές εκπτωτικές τιμές που πρόσφερε εκείνο εκεί το εστιατόριο: ΜΟΝΟ 90 ευρώ το άτομο (αντί 180, τα μισά λεφτά)…
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...


Εξαιρετικός ο καινούργιος ιστότοπος Artivist, πρωτοβουλία του εκλεκτού συναδέλφου Γιώργου Βουδικλάρη, με τη στήριξη αξιολογότατων συνεργατών. Οι περί το θέατρο και, γενικότερα, οι περί τα πολιτιστικά, ψάξτε τον.



«Το βδέλυγμα», «Ο πάτος»… Οι φανατικοί αναγνώστες του -θεατρικού, βασικά, συγγραφέα- Δημήτρη Δημητριάδη την περιμένουμε τη συμπλήρωση της τριλογίας των άρθρων που εξαπολύει, ως νεφεληγερέτης Ζευς, μέσα απ’ το αγαπημένο του έντυπο. Κι ας έχουν κατακτηθεί τα, κατά Έντι Γουόρχολ, «15 λεπτά δημοσιότητας». Το θέμα είναι πώς τη συντηρείς τη δημοσιότητα…


Κλεισμένος, για λόγους πέρα απ’ τη θέλησή μου, στο σπίτι, προ πολλού καιρού, χωρίς να μπορώ να κοιμηθώ, χωρίς καμιά, μα καμιά όρεξη για γράψιμο, διάβασμα ή ίντερνετ, το ’ριξα στην τηλεόραση -Mezzo, πολλή και καλή μουσική. Οπότε πέφτω σε μια γαλική παράσταση του «Γάμου του Φίγκαρο» του Μότσαρτ, που ’χει μαγνητοσκοπηθεί στο Παρίσι, απ’ το κανάλι, τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στην κεντρική αυλή του χρονολογούμενου απ’ την εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ΄ συγκροτήματος των «Απομάχων» («Invalides»), στο πλαίσιο του ετήσιου 17ου Φεστιβάλ «Όπερα στην Ύπαιθρο» που οργανώνεται εκεί -ενώ προηγείται ή ακολουθεί περιοδεία σε ανάλογους, «ειδικούς χώρους-, για να προωθήσει νέους λυρικούς καλλιτέχνες και να φέρει την όπερα πιο κοντά στο ευρύτερο κοινό, με την ιδιοτυπία να καλεί, κάθε χρόνο, μια διασημότητα, συχνά άσχετη με την όπερα, ν’ αναλάβει τη σκηνοθεσία -για παράδειγμα τον οικονομολόγο Ζακ Αταλί, την τραγουδίστρια/ηθοποιό Αριέλ Ντομπάλ, το δημοσιογράφο Πατρίκ Πουάβρ ντ’ Αρβόρ…
Τον περασμένο Σεπτέμβριο την παράσταση είχαν αναλάβει, ως συν-σκηνοθέτες η ηθοποιός/κινηματογραφική παραγωγός Ζιλί Γκαγιέ κι ο ηθοποιός Κεν Ιζλέν. Για τη διεύθυνση ορχήστρας
διαβάζω στους τίτλους: Yannis Pouspourikas. Yannis Pouspourikas; Καθόλου ελληνικό τ’ όνομα… Γκουγκλάρω: «Γάλος» -καλά…- «διευθυντής ορχήστρας. Γεννημένος στην Μασαλία το 1971». Πουθενά -και στην επίσημη σελίδα του- αναφορά σ’ ελληνική καταγωγή, ρίζες… Πάντως η διατήρηση του δυσπρόφερτου για τους ξένους ονοματεπώνυμου κάτι σημαίνει. Ίσως είναι απ’ τους παλιούς Έλληνες της Μασαλίας.
Με σπουδές στην Γενέβη -όπου, στην Όπερά της, έκανε και το ντεμπούτο του το 1999-, εκπαίδευση στην Ζιρίχη, βοηθός στην Εθνική Όπερα στο Παρίσι, κοντά στον Σάιμον Ρατλ στο Φεστιβάλ του Γκλάιντμπορν, ο Πουσπουρίκας κινείται δραστήρια στην Ευρώπη, τόσο στο χώρο της όπερας όσο και της συμφωνικής μουσικής. Πριν από λίγες μέρες, στο φετινό Φεστιβάλ «Όπερα στην Ύπαιθρο», στους «Invalides» και πάλι, διάβασα ότι διηύθυνε «Κάρμεν» του Μπιζέ, αυτή τη φορά, με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη θεάτρου Νικολά Μπριανσόν και το σκηνοθέτη κινηματογράφου και σεναριογράφο Ράντου Μιχαϊλεάνου να ’χουν συνεπωμιστεί τη σκηνοθεσία, παράσταση η οποία, προηγουμένως, περιόδευσε σε πύργους και κάστρα της Γαλίας. Έψαξα -Γιάννης Πουσπουρίκας- μήπως έχει διευθύνει στην Ελλάδα ολ’ αυτά τα σχεδόν είκοσι χρόνια της καριέρας του, δε βρήκα τίποτα. Εύχομαι να κάνω λάθος…


Αυτό πάλι; Που γιόρτασαν εις τας εορτάς «Πρέσπες 2018», τον Αύγουστο, τα 70 χρόνια απ’ τη λήξη του Εμφύλιου; Ο οποίος έληξε τον Αύγουστο του ’49; Πριν από 69 χρόνια; Μηδέν, κουλούρα στην αριθμητική -στην αφαίρεση ειδικά...
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...



Η Δανάη Σκιάδη (φωτογραφία: Νίκος Νικολόπουλος), τελικά, αντί της Βίκυς Παπαδοπούλου, θα συμπρωταγωνιστήσει με τον Νίκο Πουρσανίδη στο έργο του Άρτουρ Σνίτσλερ «Reigen» που ανεβάζει, όπως σας έγραφα στις 29 Απριλίου, στο totetartokoudouni.blogspot.com, η Αλίκη Δανέζη-Κνούτ/σεν, στο «Θησείον». Ο οριστικός τίτλος της ελληνικής παράστασης, «Reigen-Δέκα διάλογοι για το σεξ». Η πρεμιέρα, προγραμματισμένη για τις 19 Οκτωβρίου.
Ελάτε, όμως, που ανακαλύπτω ότι το ίδιο έργο του Σνίτσλερ, με τον γαλικό του τίτλο «La Ronde», ανεβαίνει και στο «Αγγέλων Βήμα», σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά (φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μάντζαρης), επίσης σ’ εκδοχή με δυο ηθοποιούς -εδώ η Τζούλι Τσόλκα κι ο Αποστόλης Ψαρρός. Η πρεμιέρα, στις 7 Νοεμβρίου.
Ελάτε, όμως, που διαβάζω ότι το έργο με τον τίτλο «Ο κύκλος
του έρωτα» θ’ ανεβάσει ΚΑΙ ο Θωμάς Μοσχόπουλος, στο Δημοτικό του Πειραιά, την άνοιξη. Με τους δέκα ηθοποιούς που προβλέπει η διανομή στο πρωτότυπο: Στεφανία Γουλιώτη, Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, Αυγουστίνο Κούμουλο, Αλέξανδρο Λογοθέτη, Άννα Μάσχα, Κίττυ Παϊταζόγλου, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Σίσσυ Τουμάση, Χάρη Φραγκούλη, Αλέξανδρο Χρυσανθόπουλο.
Όοοχι, δεν τελειώσαμε. Διότι θα ’χουμε και γκέι εκδοχή του έργου! Ο Αντώνης Γαλέος, όπως έγραψε ο Βασίλης Μπουζιώτης στο enikos.gr, σκηνοθετεί το πόνημα του Αμερικανού Τζο NτιΠιέτρο «Fucking Men», προσαρμογή του έργου του Σνίτσλερ μόνο με ανδρικούς ρόλους. Για 3 Νοεμβρίου αναγγέλλεται η πρεμιέρα.
Πρωτοφανές! Το μόνο αντίστοιχο που θυμάμαι ήταν τη σεζόν 2002/2003, με πέντε «Γλάρους» του Τσέχοφ αλλά όχι όλους στην Αθήνα -δυο στην Αθήνα, δυο στην Θεσσαλονίκη (ο ένας εισαγόμενος εκ Ρωσίας) κι έναν στην Λάρισα.
Δεν ξέρω τι θα πράξετε εσείς οι θεατρόφιλοι αλλά εγώ -ο αδιόρθωτος- σχεδιάζω να... εμπλακώ και στα τέσσερα «Γαϊτανάκια». Κι ο θεός βοηθός.



Όπου και να ταξιδέψω ο Γιούρι Γκριγκaρόβιτch, ο θρύλος των Μπαλshόι, με πληγώνει…

September 24, 2018

Στο Φτερό / Κέικ για τα ανείπωτα


«Κρυφή συνταγή» / Σκηνοθεσία: Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ 


Ο Όρεν, ισραϊλινός μπίζνεσμαν, επισκέπτεται τακτικά το Βερολίνο για τις δουλειές του. Και συχνάζει στο καφέ του Τόμας για τα υπέροχα γλυκά που ο νεαρός αρτοποιός/ζαχαροπλάστης φτιάχνει.
Αλλά όχι μόνο γι αυτά... Θα προσεγγίσουν ερωτικά ο ένας τον άλλο, θα δημιουργήσουν σχέση -ο Γερμανός Τόμας, ομοφυλόφιλος και μόνος, ο Ισραϊλινός Όρεν, παντρεμένος, χωρίς να το κρύβει απ’ τον εραστή του, στην Ιερουσαλίμ, με γυναίκα που έχει επίσης ανοίξει καφέ, εγκεκριμένο για να τηρεί το κοσέρ -τους αυστηρούς εβραϊκούς θρησκευτικούς κανόνες στη διατροφή-, και μ’ ένα αγοράκι. Ο Όρεν, κάποια στιγμή εξαφανίζεται -δεν ξανάρχεται 
στο Βερολίνο. Ο Τόμας μάταια τον ψάχνει στο κινητό του και του αφήνει μηνύματα. Απ’ την εταιρεία του θα μάθει ότι ο Όρεν έχει σκοτωθεί σε τροχαίο. Κλείνει το καφέ και φεύγει στην Ιερουσαλίμ. Θα ψάξει και θα βρει το καφέ της Ανάτ, της -χήρας, πια- γυναίκας του
Όρεν. Θα την προσεγγίσει, θα της ζητήσει δουλειά, κρύβοντάς της το παρελθόν του, εκείνη θα τον προσλάβει ως λαντζέρη αλλά σύντομα θ’ ανακαλύψει ότι είναι μάστορας στην κατασκευή υπέροχων κέικ, θα τον αναβαθμίσει σε σεφ, το καφέ θα γεμίσει κόσμο και, στο τέλος, η πικραμένη,

μόνη νέα γυναίκα θα πλησιάσει ερωτικά τον Τόμας, θα κάνουν έρωτα, θα κάνουν σχέση. Αλλά τίποτα δε μένει κρυφό. Όταν η Ανάτ πάρει 
το κουράγιο που δεν είχε έως τότε ν’ ανοίξει το κινητό του Όρεν, θ’ ακούσει τα μηνύματα του Τόμας, θ’ ανακαλύψει, ταυτόχρονα, σ’ ένα συρτάρι του άντρα της, ένα πλήθος ταμειακών αποδείξεων απ’ 
το καφέ του Τόμας στο Βερολίνο, που ο Όρεν τις κρατούσε, και θα καταλάβει. Μαζί με τον υπερσυντηρητικό, ορθόδοξο εβρέο αδελφό του Όρεν θα πετάξουν τον Τόμας έξω απ’ το καφέ και θα τον ξαποστείλουν πίσω, στο Βερολίνο και στο μαγαζί του. Το φινάλε, όμως, είναι ανατρεπτικό. Η Ανάτ φτάνει στο Βερολίνο και πηγαίνει έξω απ’ το καφέ του Τόμας. Θα τον δει από 
μακριά, χωρίς αυτός να τη δει, την ώρα που το κλείνει και φεύγει. Δε θα του μιλήσει. Προς το παρόν. Ο ισραϊλινός σκηνοθέτης Οφίρ Ραούλ Γκράιτσερ, στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του -ισραϊλινογερμανική παραγωγή- «Κρυφή συνταγή» («The Cakemaker», 2017), αφήνει το φινάλε ανοιχτό. Πριν απ’ το φινάλε, όμως, έχει κάνει, πάνω σε δικό του σενάριο, που βασίζεται σε 
πραγματικά γεγονότα, μια πυκνή, λεπτής ύφανσης, εξαιρετικά διακριτική ταινία. Όπου πολλά -τα περισσότερα- υπονοούνται παρά λέγονται. Η απεγνωσμένη προσπάθεια του Τόμας ν’ ακολουθήσει τα ίχνη του ανθρώπου με τον οποίο ήταν ερωτευμένος και που τον έχασε, να μάθει τα πάντα για τη ζωή του από κοντά, να ταυτιστεί μαζί του -σα να μπαίνει 

μέσα του-, αλλά χωρίς να μπορεί να πει μια κουβέντα, με το φόβο μήπως και κάτι του ξεφύγει, αποτελεί μια ψυχολογικά διεισδυτική ματιά που εξελίσσεται σ’ ένα συγκινητικό -και ποτέ μελοδραματικό- φιλμικό αποτέλεσμα -σκηνή του Τόμας με τη μητέρα του Όρεν, υπέροχη, με το δεύτερο επίπεδό της, οι μανάδες 

έχουν πάντα ένστικτο...- ενώ δεν του λείπει η κριτική στο συντηρητισμό της ισραηλινής κοινωνίας. Ο Τιμ Κόλκχοφ είναι, εμφανισιακά, μια άριστη επιλογή για το ρόλο του Τόμας αλλά μου φάνηκε κάπως άχρωμος. Απ’ τους υπόλοιπους ηθοποιούς ξεχώρισα τον Ρόι Μίλερ-Όρεν και την Σάντρα Σαντέ-Χάνα (η μάνα του Όρεν). Αλλά εκείνη που κλέβει την παράσταση είναι η Σάρα Άντλερ. Η Ανάτ της είναι εκφραστικότατη, συγκινητική και περνάει όλα όσα ένοιωσε και νοιώθει μέσα απ’ το βαθύ, διεισδυτικό βλέμμα της: μια 
έξοχη ερμηνεία. Δείτε την ταινία. Μια ταινία για τα ανείπωτα, μια ταινία ανεπαισθήτως μελαγχολική, μια ταινία για τη μοναξιά, μια ταινία χωρίς κορώνες. Αν και συγκρατημένη, συγκινεί βαθιά.

Κινηματογράφος «Παλλάς» (Ερμούπολη, Σύρος), 2 Σεπτεμβρίου 2018.