Στο Φτερό / Ο «άλλος» Μίκης

 

Απόστολος Παληός, πιάνο: ρεσιτάλ «Ο κλασικός Μίκης Θεοδωράκης για σόλο πιάνο»

 

Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν έχει ανάγκη συστάσεων. Τα τραγούδια του και τα μεγαλύτερα έργα του που κινούνται στο χώρο της «έντεχνης μουσικής» αλλά την μπολιάζουν με λαϊκά στοιχεία -«Άξιον εστί», «Canto General»...- είναι πασίγνωστα. Υπάρχει, όμως, και ο «άλλος» Μίκης. Ο Μίκης της λόγιας μουσικής. Που δεν είναι άγνωστος αλλά σίγουρα δεν είναι και ιδιαίτερα γνωστός. Είναι ο Μίκης που αυτή ήταν η αφετηρία

του και σ’ αυτή τη μουσική αφιερώθηκε από την αρχή και έως τον «Επιτάφιο» του 1960. Είναι ο Μίκης που σ’ αυτήν επανήλθε μετά το 1980. Ένας όγκος έργων -όπερες, συμφωνικά, μουσική δωματίου, μουσική για σόλο όργανα...- που παίζονται μεν αλλά όχι συχνά. Στο πλαίσιο του Κύκλου «Μίκης Θεοδωράκης» που του αφιερώνει, η Εθνική Λυρική Σκηνή περιέλαβε ένα ρεσιτάλ με έργα του για

σόλο πιάνο -«Ο κλασικός Μίκης Θεοδωράκης για σόλο πιάνο». Στο πιάνο, ένας από τους καλούς πιανίστες μας της μεσαίας γενιάς: ο Απόστολος Παληός. Απνευστί, χωρίς διάλειμμα, έπαιξε τέσσερα έργα του συνθέτη, τα οποία διατρέχουν όλη την πορεία του. Το ρεσιτάλ άνοιξε με τα νεανικά Πρελούντια για πιάνο, AST 44 (1947, πρώτη εκτέλεση 1952). Τα έντεκα πρελούντια, αν και δεν κρύβουν ότι εμπνέονται από την ελληνική παραδοσιακή και τη

βυζαντινή μουσική αλλά και από την παράδοση της δυτικής μουσικής έως και από την τζαζ, καθόλου με πρωτόλεια δεν μοιάζουν -ο λυρισμός τους ξεχειλίζει. Με τη Μικρή Σουίτα για πιάνο, AST 90 (1955, πρώτη εκτέλεση 1958) ο φλογερός Μίκης Θεοδωράκης πέφτει με ορμή στο κλαβιέ χωρίς να χάσει το λυρισμό του αφήνοντας απόηχους

Σοστακόβιτς. Ο Απόστολος Παληός αντεπεξήλθε με σθένος και ευαισθησία, όπως και στο ανάλογου ύφους, με αρώματα παραδοσιακής κρητικής μουσικής, επόμενο έργο του ρεσιτάλ, την Σονατίνα, AST 99 (1955, πρώτη εκτέλεση 1956). Τελευταίο της βραδιάς, από την τελευταία περίοδο του συνθέτη, το μεγαλύτερης διάρκειας «Μέλος» (1998): δωδεκαμερές, αντλεί μουσικό υλικό από τους κύκλους τραγουδιών του «Τα λυρικότερα»

(1994-1995) και «Τα λυρικότατα» (1996), με αναφορές στους ρομαντικούς της μουσικής. Έξοχη η ερμηνεία του Απόστολου Παληού. Μία βραδιά που, τόσο τα έργα όσο και η εκτέλεσή τους, την κατέταξαν στις κερδισμένες (Φωτογραφίες: Βαλέρια Ισάεβα).

 

(Μία καρτολίνα με τα απαραίτητα και ένα καλογραμμένο κείμενο συνιστούσε το έντυπο πρόγραμμα του ρεσιτάλ -επιμέλεια «Εναλλακτική Σκηνή» ΕΛΣ).

 

Εθνική Λυρική Σκηνή / «Εναλλακτική Σκηνή», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», Κύκλος «Μίκης Θεοδωράκης», 23 Σεπτεμβρίου 2023.

Στο Φτερό / Όνειρο ζεστής φθινοπωρινής νύχτας

 

«A Summer Evening» της Ιωάννας Πανταζοπούλου

 

Η Εθνική Λυρική Σκηνή επιχείρησε την τρίτη συνεργασία της -ενταγμένη στο πρόγραμμα «The Artist on the Composer» («Ο Καλλιτέχνης στο Συνθέτη»)- με τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης «ΝΕΟΝ», στην προσπάθειά της, στο πλαίσιο του Κύκλου «Μουσική και Εικαστικές Τέχνες», να δέσει τους

στόχους της με τον εικαστικό χώρο. Και πέτυχε. Μετά τον εικαστικό Νίκο Ναυρίδη και το σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο, στην εικαστικό Ιωάννα Πανταζοπούλου έκανε τη φετινή ανάθεσή της. Για να προκύψει ένα γοητευτικό, ονειρικό αποτέλεσμα. Η εικαστική παρέμβαση συνδυάστηκε με το πολύ ενδιαφέρον πενταμερές έργο του αμερικανού συνθέτη της πρωτοπορίας Τζον Κραμπ «Μουσική για ένα καλοκαιρινό

σούρουπο», για δύο ενισχυμένα πιάνα (Στέφανος Θωμόπουλος, Νίκος Κυριόσογλου) και δύο εκτελεστές κρουστών (Κώστας Αργυρόπουλος, Καζούγιο Τσουνεχίρο), τρίτο βιβλίο (1974) τής «τετραλογίας» του «Μακρόκοσμος». Οι απολύτως σύγχρονης έκφρασης μουσικές του Κραμπ, με πολλές ελευθερίες για τους τέσσερις εκτελεστές που, σε κάποια σημεία, συμμετέχουν και φωνητικά, δέθηκαν με το οπτικό κομμάτι της Ιωάννας Πανταζοπούλου: ένας έντονα διακοσμητικός, μπαρόκ, ανεστραμμένος «κήπος» -δέντρα

ασημένια, κομμάτια βράχων σαν μετεωρίτες, ρίζες, κορμοί, φύλλα, καρποί..., 135 συνολικά γλυπτά-, σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό Φάνη Καφαντάρη και Νικόλα Αρνή, που, άλλοτε, κατέβαινε αργά, έξοχα φωτισμένος από την Ελένη Χούμου, από τη σχάρα -την οροφή της σκηνής- και άλλοτε ανέβαινε, άλλοτε κατά τμήματα, άλλοτε ολόκληρος, άλλοτε ευθυγραμμισμένος, πάνω από τα κεφάλια των επί σκηνής μουσικών. Μία

γοητευτική αίσθηση αιώρησης που παντρευόταν αρμονικά με τη σφριγηλά παιγμένη, προχωρημένη μουσική του Τζον Κραμπ. Και μπορεί έξω να μην είχαμε καλοκαιρινό σούρουπο αλλά και το ζεστό φθινοπωρινό παρήγαγε εξίσου ονειρικά αποτελέσματα. Ο Γιώργος Κουμεντάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ και η διευθύντρια του ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη που είχαν την επιμέλεια της όλης παραγωγής έκαναν καλή και προσεκτική δουλειά (Φωτογραφίες: Ανδρέας Σιμόπουλος).

 

(Καλά σχεδιασμένο και ενημερωτικό το πρόγραμμα της εκδήλωσης -επιμέλεια: Τομέας Δραματολογίας ΕΛΣ).

 

Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», Κύκλος «Μουσική και Εικαστικές Τέχνες», Πρόγραμμα «The Artist on the Composer», Εθνική Λυρική Σκηνή και Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης «ΝΕΟΝ», 23 Σεπτεμβρίου 2023.

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ματαιοδοξίας...

  

Το Τέταρτο Κουδούνι /Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 215

 

Θλιβερό... Να ’χεις ξεκινήσει από σπουδές όπερας και σημαντικούς Δασκάλους της όπερας, να ’χεις γυρίσει την πλάτη στην όπερα από πολύ νωρίς για χάρη ενός διαφορετικού είδους τραγουδιού και για χάρη του crossover και, ξαφνικά, στα 57 σου, να ξαναθυμάσαι την όπερα και να οργανώνεις το σκηνικό πρωταγωνιστικό σου ντεμπούτο στην όπερα -σε πλήρη παράσταση όπερας.

Και να μην έχεις πια ούτε την πείρα, ούτε την άσκηση πίσω σου αλλά ούτε και τις ικανότητες και τις δυνάμεις να το υπερασπιστείς. Και να κάνεις δυο μέρες «sold out» στο Ηρώδειο και να αποθεώνεσαι από ένα κοινό  πολύ «διαφορετικό» -το είδα ιδίοις όμμασι...- απ’ το κοινό που ακούει και που ξέρει από όπερα -όσο, τέλος πάντων, υπάρχει στην Ελλάδα...- και να επαινείσαι από φιλικές σου πένες και, κατόπιν αυτού -το άκρον άωτον της ματαιοδοξίας-, να εθελοτυφλείς και να θεωρείς όχι ότι απλώς πέτυχες αλλά ότι θριάμβευσες. Και δεν είναι μόνο θλιβερό. Είναι και επικίνδυνο. Να το πιστέψεις και να καταλήξεις Φλόρενς Φόστερ-Τζένγκινς...