Η καλύτερη Επίδαυρος ever! ή «Απόπειρες» πιο επιτυχημένες, πεθαίνεις

Το Τέταρτο Κουδούνι / 24 Οκτω(μ)βρίου 2018

Το καλύτερο Φεστιβάλ Επιδαύρου! Ever, που λέμε. Το 65ο, του 2019 -του επόμενου καλοκαιριού. Κυριολεκτώ. Διεθνές -με την ουσιαστική έννοια του όρου: Ρόμπερτ Γουίλσον με Άνγκελα 

Βίνκλερ, Ίβο φαν Χόβε και «Κομεντί Φρανσέζ», η Κάθριν Χάντερ στο ρόλο του Προμηθέα -αυτό κι αν το περιμένω!... Πολύ καλά ισορροπημένο -Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης-, με οκτώ ανεβάσματα -ευτυχώς δεν αυξήθηκαν. Ελληνικά ονόματα καθιερωμένα πρώτης γραμμής: Λυδία Κονιόρδου, Λυδία Φωτοπούλου, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Αμαλία Μουτούση, Φιλαρέτη Κομνηνού, Στάθης Λιβαθινός, Δημήτρης Λιγνάδης -Οιδίπους!-, Σταύρος Τσακίρης κι άλλοι κι άλλοι. Απ’ τους σημαντικούς νεότερους: η τριπλή «γυναικεία» -Ιώ Βουλγαράκη, Λίλλυ Μελεμέ, Γεωργία Μαυραγάνη στη σκηνοθεσία, μια τραγωδία της τριλογίας η καθεμιά τους- «Ορέστεια» του Εθνικού -πολύ 

τολμηρή κίνηση!-, Στεφανία Γουλιώτη, Δημήτρης Καραντζάς, Χρήστος Λούλης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Μαρία Κίτσου, Νίκος Καραθάνος, Αργύρης Ξάφης, Δέσποινα Κούρτη, Γιάννης Καλαβριανός, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιώργος Γάλλος, Θεοδώρα Τζήμου, Έμιλυ Κολιανδρή κι άλλοι κι άλλοι, για να σταθώ, έτσι ανάκατα, σε ονόματα σκηνοθετών κι ηθοποιών μόνο -ας με συγχωρήσουν όσοι τους παρέλειψα, είναι τόσο πολλοί...

Για να μη σας πω για το πρόγραμμα -αχ, μεγαλύτερο, αυτό, από πέρσι...- της Μικρής Επιδαύρου -θέατρο, μουσική, σύγχρονο μουσικό θέατρο, χορός-, μ’ έργα αρχαιόθεμα -έως και
«Δαναΐδες» του Ανδρέα Κάλβου!- αλλά κοιταγμένα μέσα από πιο εναλλακτικό, πιο πειραματικό πρίσμα, μ’ επίσης απλωμένη βεντάλια σε ονόματα σκηνοθετών, ηθοποιών, άλλων συνεργατών. Η Μικρή Επίδαυρος σα να βρήκε τον προορισμό της και δέθηκε επιτέλους με την Μεγάλη.

Κι είναι και το Λύκειο της Επιδαύρου κι οι συνεργασίες κι άλλα κι άλλα πολλά. Και το πρόγραμμα -για το Φεστιβάλ του 2019- ν’ ανακοινώνεται

στις 22 Οκτωβρίου του 2018. Που, επίσης, ΔΕΝ έχει ματαγίνει.

Τι άλλο να θέλω από ένα σύγχρονο φεστιβάλ με άξονα το αρχαίο δράμα; Ό,τι ονειρευόμουν, να βλέπω τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, μαζί με τους πολύτιμους ανθρώπους του, να το υλοποιεί και να μας βουλώνει το στόμα. Είμαι ενθουσιασμένος! Θα ’ναι όλα καλά; Και, βέβαια, όχι. Μπορεί και πατάτες να 

προκύψουν. Φυσικό δεν είναι; Αλλά ότι ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ οργανώνεται ΕΤΣΙ το Φεστιβάλ Επιδαύρου μ’ αφοπλίζει.

Αν δώσουν μεγαλύτερη έμφαση και στο οργανωτικό, αν ενισχύσουν -οπωσδήποτε!- και την προβολή, αν βελτιώσουν και το αισθητικό μέρος -λογότυπα, αφίσες, έντυπα, προγράμματα...- 
που πέρσι καθόλου δε μου ’χε αρέσει- το Φεστιβάλ θα εκτιναχτεί ακόμα πιο ψηλά.

Αναμένω, μ’ ανυπομονησία πλέον, και το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών (Φωτογραφίες: 1, 5. Εύη Φυλακτού, 3. © RSC, 4. Σταύρος Χαμπάκης).

Δε νομίζω ότι έχει ξαναγίνει. Παράσταση που παίχτηκε σε δυο συνεχόμενα Φεστιβάλ Αθηνών -η συγκεκριμένη στα Φεστιβάλ του 2017 και του 2018- να ξαναπαρουσιαστεί, και το χειμώνα: οι «Αποτυχημένες απόπειρες αιώρησης στο εργαστήριό μου» -σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνικά (όλα εξαιρετικά) του Δημήτρη Κουρτάκη, ερμηνεία καθηλωτική του Άρη Σερβετάλη- επαναλαμβάνονται στην «Πειραιώς 260» για δεκαπέντε παραστάσεις, από 28 Νοεμβρίου έως 16 Δεκεμβρίου.

Πρόκειται για μια παράσταση πολυμέσων που ο Δημήτρης Κουρτάκης έχει δημιουργήσει «διατρέχοντας» το πεζογραφικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ: «Ένας περφόρμερ αποχωρισμένος από τον κόσμο», όπως σημειώνεται, «χρησιμοποιεί το σώμα του ως υλικό και πεδίο για πείραμα μέχρι την οριστική διάλυση του Εαυτού και την εξάντληση των λέξεων, σ’ ένα χώρο στον οποίο προσπαθεί, διαρκώς και μάταια, να κατοικήσει: ένα μη-τόπο. Μέσα στο εκμαγείο του εσωτερικού ενός διώροφου κτίσματος, ο περφόρμερ κινηματογραφεί -σαν άλλος Κραπ που ηχογραφεί- τον εαυτό του και το χώρο. Οι θεατές προσκαλούνται σε μια λαθραία κι απατηλή θέαση, αφού σύντομα ανακαλύπτουν ότι κι αυτοί μοιράζονται τη συνθήκη του: είναι κι οι ίδιοι έγκλειστοι στον δικό τους προθάλαμο -σε μια μάταιη αναμονή».

Τη δραματουργική επεξεργασία υπογράφουν ο σκηνοθέτης η Ελένη Παπάζογλου κι η Αναστασία Τζέλλου ενώ ο Ζερεμί Μπερναέρ έχει τον, αποφασιστικότατο για την παράσταση, χειρισμό της βιντεοκάμερας.
Η παράσταση -πολύ λογικό το βρίσκω, προβλέπω καριέρα διεθνή- έχει προσκληθεί και θα συμμετάσχει στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου και Χορού «Vie» («Δρόμοι») που διεξάγεται στην Μπολόνια και στην Μόντενα -ένα απ’ τα σπουδαιότερα φεστιβάλ της Ιταλίας. Θα παιχτεί στο θέατρο «Στόρκι» της Μόντενα, αρχές Μαρτίου.

Έγραφα σχετικά στο totetartokoudouni.blogspot.com, στις 21 Ιουλίου 2017, μετά τον πρώτο κύκλο παραστάσεων: «Ο κύκλος των τριών παραστάσεων της περφόρμανς που τίμησε το Φεστιβάλ Αθηνών, ολοκληρώνοντας θριαμβευτικά τις εκδηλώσεις στην ‘Πειραιώς 260’, έκλεισε αλλά, απ’ ό,τι πληροφορούμαι, η παράσταση θα επαναληφθεί. Την είδα δυο φορές -τη δεύτερη μου άρεσε ακόμα περισσότερο. Όταν ξαναπαιχτεί, θα την ξαναδώ. Να είστε κι εσείς εκεί. Αυτά 

-προσέξτε!- δεν τα χάνει κανείς. Είναι γεγονότα». Την ξανάδα. Το καλοκαίρι που πέρασε. Για τρίτη φορά. Η γνώμη μου ισχυροποιήθηκε. Αν δεν την είδατε, μην κάνετε το λάθος να τη χάσετε. Θα επαναλάβω: Αυτά -προσέξτε!- δεν τα χάνει κανείς. Είναι γεγονότα.

«Γοργόνες και μάγκες», και «Μαντάμ Σουσού», και «Οι γαμπροί της Ευτυχίας», πέρσι. Και «Ο φίλος μου ο Λευτεράκης, το περασμένο καλοκαίρι. Επί -ελληνικής- σκηνής πλέον. «Μαριχουάνα στοπ», και «Ξύπνα Βασίλη», και «Χτυποκάρδια στο 
θρανίο», και «Υπάρχει και φιλότιμο», και «Ζητείται ψεύτης», και «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες», και «Η νεράιδα και το παλικάρι» -και βλέπουμε...-, φέτος. Το θεατρικό καμ-μπακ, που λέμε, στο ελληνικό σινεμά των σίξτι’ς, που λέμε -όχι ότι τα περισσότερα δεν ήταν και θεατρικά-, εξαπλούται. Ταχύτατα. Ως ο ιός Έμπολα στην Αφρική. Σα να κοιμήθηκα και να ξύπνησα στη δεκαετία του ’60. Πότε θα ενηλικιωθούμε; Σε καλό μας...

Στο δε «Μαριχουάνα στοπ», το μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη, που αναβιώνει ο πολυσχιδής Γιώργος Βάλαρης, στο «Gazi Theater», έχοντας πάρει το κολάι, μετά την επιτυχία του περσινού «Γοργόνες και μάγκες», στο «Μπροντγουαίη» (της Αγίου Μελετίου, όχι το αμερικάνικο...), μεταξύ των πρωταγωνιστών, ο «Άρχοντας» Τόλης Βοσκόπουλος κι η Μαρία Ιωαννίδου. Μα αυτό δεν θα ’ναι παράσταση, αυτό θα ’ναι μουσείο κερίνων ομοιωμάτων. Μήπως θα πρέπει ν’ αναζητήσουν χορηγία από «Μαντάμ Τισό»;

«Masterclass» του Τέρενς ΜακΝάλι με Μαρία Κάλλας την Μαρία Ναυπλιώτου -σας το ’χω γράψει στο totetartokoudouni.blogspot.com ήδη απ’ τις 23 Απριλίου-, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, από 7 Νοεμβρίου, στο «Μικρό Χορν» -τέως «Αμιράλ»- στην Αθήνα -γκραν σουξέ προβλέπω.

Ελάτε, όμως, που ’χε κι η Θεσσαλονίκη το «Masterclass» της. «Maria Callas Masterclass» ο τίτλος της παράστασης, στο πλαίσιο των 53ων «Δημητρίων» -όπου σα να υπάρχουν κάποιες ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις αλλά εμάς τους χαμουτζήδες δε μας ενημερώνουν. Η οποία παράσταση παίχτηκε στο «L’ Abattoir» -τα παλαιά Δημοτικά Σφαγεία της πόλης- απ’ το γνωστό μας -δεκαετία του ’80- γεοργιανό Κρατικό Δραματικό Θέατρο «Σότα Ρουσταβέλι», σε σκηνοθεσία του ακόμα πιο γνωστού μας -καθότι σκηνοθέτησε 
κι ελληνικές παραστάσεις στην Επίδαυρο (τον θρυλικό, κραγμένο «Οιδίποδα τύραννο» των Καρέζη-Καζάκου) και στην Πάτρα και στην Θεσσαλονίκη...- Ρόμπερτ Στούρουα ο οποίος έχει διασκευάσει το έργο του ΜακΝάλι. Μαρία Κάλλας εδώ, η Λέλα Αλιμπεγκασβίλι -η οποία, ουδεμία σχέση με τη φωτογραφία που ’ναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα των «Δημητρίων»...

Με Θέμη Πάνου αντί Γιώργου Χρυσοστόμου, ο οποίος αποχώρησε μετά από διαφωνίες με το σκηνοθέτη Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, συνεχίζονται στο «Καρέζη», όπου έχει φέτος «επεκταθεί» το «Θέατρο του Νέου Κόσμου», οι δοκιμές στο έργο του Σάιμον Στίβενς «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα». Οπότε κι η προσδιορισμένη στις 3 Νοεμβρίου πρεμιέρα μετακινήθηκε γι αργότερα.

Α, και μια διευκρίνιση: το έργο δεν παρουσιάζεται «για πρώτη φορά» στην Ελλάδα, όπως κάπου διάβασα. Έχει παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τη σεζόν 2013/2014, στο «Αγγέλων Βήμα» -η παράσταση επαναλήφθηκε την επόμενη 2014/2015, στο «Θησείον»-, σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά.

Το τι πέρασε φέτος απ’ το Ηρώδειο, «μεταφεστιβαλικά», δε λέγεται... Η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα -και δεν εννοώ όλους, βέβαια. Μήπως το καθ’ ύλην αρμόδιο για τις παραχωρήσεις ΚΑΣ παραέχει «διευρύνει» τους ορίζοντές του; Και, μήπως, λίγο να μαζευτεί; Γιατί, παλιά, αλλιώς μας τα ’λεγαν οι κύριοι και κυρίες αρχαιολόγοι περί «φθοράς του αρχαίου μνημείου» απ’ την πολυχρησία. Άσε που θυμήθηκα και τον Γιώργο Λούκο ο οποίος έλεγε ότι μ’ αυτές τις λεγόμενες «παραχωρήσεις», από τέλος Αυγούστου μέχρι μέσα Οκτωβρίου -μια εκδήλωση τη μέρα σχεδόν-, αποδυναμώνεται το καθαυτό Φεστιβάλ.

Κάτι περίεργα συμβαίνουν, ακούω, εκεί στο ΔΗΠΕΘΕ Βόλου... Το οποίο, ναι, υπάρχει ακόμα. Σε χειμερία νάρκη, βέβαια, βρίσκεται και κάθε τόσο ρωτάω αν λειτουργεί ακόμα -πώς το κατάντησαν έτσι;...

Όσο για τη βασική αίθουσά του -το Δημοτικό Θέατρο Βόλου- εδώ και δέκα χρόνια, αφότου, τυχαία (!) ανακαλύφθηκε ότι -καινούργιο κτίριο, τη δεκαετία του ’80 εγκαινιασμένο!- έχει 

επικίνδυνα προβλήματα στατικότητας, εγκαταλειμμένο, σήπεται. Πολύ πρόσφατα έμαθα, πάντως, ότι εντάχτηκε σε ΕΣΠΑ κι ότι αρχίζουν οι εργασίες αποκατάστασης. Ελπίζω και να τελειώσουν. Kαι τα κονδύλια να μη ροκανιστούν στο δρόμο...

Αυτές οι θρυλικές τρεις ώρες και είκοσι λεπτά της διαδρομής Αθήνα-Θεσσαλονίκη και τούμπαλιν του τρένου, οι εδώ και χρόοοονια εξαγγελλόμενες και μηδέποτε υλοποιούμενες, αλλά και με ημερομηνία -6 Ιουνίου- προσδιορισμένες, αυτή τη φορά -τον περασμένο Ιανουάριο…- απ’ τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σπίρτζη, που μεταφέρθηκαν, κατόπιν, για τον Σεπτέμβριο, όπως ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΡΑΙΝΟΣΕ ανακοίνωσε ότι «εκτιμάται», αλλά, τελικά -κι αφού το καθ’ ύλην 

αρμόδιο σούπερ τρένο, ονόματι «Ασημένιο Βέλος», ήρθε, το ’δαμε, δοκιμάστηκε επισήμως, άπαξ, στη διαδρομή Θεσσαλονίκη-Κατερίνη -κάτι σα χωριό Πατιόμκιν...- και, μετά, πήρε των ομματιών του και απήλθε και πήγε από ’κει που ’ρθε-, οι τρεις ώρες και είκοσι λεπτά μετατέθηκαν για του Αγίου Πούτσου (με συγχωρείτε, ξέρετε, πρόκειται για φανταρίστικη έκφραση την οποία μετά βδελυγμίας, αγαπητό face book, αποκηρύσσω ως χυδαία αλλά, στη δεδομένη περίπτωση, την έκρινα ως απολύτως απαραίτητη), μόνο με τα εγκαίνια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης μπορούν να συγκριθούν: αστικοί -που λέμε- μύθοι… (Με συγχωρείτε, επίσης, αγαπητοί αναγνώστες για τη σχοινοτενή, χωρίς τελείες, πρόταση που προηγείται -τις συνηθίζω τις σχοινοτενείς...- αλλά η συγκεκριμένη είναι τέκνο της Ανάγκης κι ώριμο τέκνο της Οργής. Διαβάζεται απνευστί).

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Πρωτόδα τον Άγγελο Αντωνόπουλο να υποδύεται τον Μαρξ -χωρίς να τον μιμείται- στο μονόλογο του Χάουαρντ Ζιν «Ο Μαρξ στο Σόχο», τη σεζόν 2005/2006, στο «Προσκήνιο», σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου.

Ο Χάουαρντ Ζιν, διακεκριμένος ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας, παρουσιάζει μια φανταστική επάνοδο του Μαρξ στη σημερινή εποχή. Δυστυχώς, όμως, οι αρχές του άλλου κόσμου, από γραφειοκρατικό λάθος, τον έχουν στείλει στο Σόχο όχι του Λονδίνου, όπου είχε ζήσει, αλλά στο Σόχο της Νέας Υόρκης. Έτσι, «επανεμφανίζεται» στο κέντρο του καπιταλισμού, για «να αποκαταστήσει τ’ όνομά του». Με χιούμορ αλλά και με παράπονο ο γερμανός διανοούμενος που σημάδεψε την παγκόσμια Ιστορία, θυμάται με συγκίνηση κι αγάπη την οικογένεια του, «ξεκαθαρίζει» τις περίφημες ρήσεις του, νοσταλγεί και συνδιαλέγεται με τους άλλους μεγάλους της εποχής του -τον Ένγκελς, τον Μπακούνιν…- και, τελικά, διαπιστώνει ότι τίποτα δεν άλλαξε στον κόσμο τα τελευταία εκατό χρόνια.

Ήταν -είναι- ο καλύτερος, κατά τη γνώμη μου, ρόλος που ’χει κάνει ο Άγγελος Αντωνόπουλος. Ισορροπώντας στην κόψη μεταξύ πολιτικής και χιούμορ. Τον επανέλαβε. Και τώρα ξαναγυρίζει σ’ αυτόν, αυτοσκηνοθετούμενος πια, στο θέατρο «Άλμα» -στην Κεντρική Σκηνή του. Αν είναι τόσο καλός όσο ήταν στο πρώτο ανέβασμα -ίσως να ’ναι και καλύτερος- μην τον χάσετε (Φωτογραφία: Παύλος Φυσάκης).

Αχ, αυτός ο Σταύρος Θεοδωράκης... Γιατί δεν τον προσέχει κάποιος, όταν γράφει για πολιτιστικά; Μ’ αφορμή ένα παρεμβατικό κείμενο του εικαστικού-ηθοποιού-τραγουδιστή Άγγελου
Παπαδημητρίου, για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, έγραψε στο Facebook: «[...] Ο Άγγελος Παπαδημητρίου δεν είναι απλή περίπτωση. Το καλοκαίρι έπαιζε στο Ηρώδειο, στον ‘Άγγελο εξολοθρευτή’ του Λουίς Μπουνιουέλ, που διασκεύασε η Άντζελα Μπρούσκου». Έλα, όμως, που η παράσταση δεν παίχτηκε στο Ηρώδειο. Στην «Πειραιώς 260» παίχτηκε. Τι τις θέλει τις λεπτομέρειες;

«Πέθανε ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της χώρας»: ο τίτλος (!) με τον οποίο η ηλεκτρονική σελίδα των «Νέων» ανάγγειλε το θάνατο του σκηνοθέτη -και δευτερευόντως θεατρικού συγγραφέα- Γιώργου Μιχαηλίδη. Χωρίς τίποτα σχετικό να υπάρχει στο κείμενο που ακολουθούσε. Μα ποιοι τα γράφουν; Με αυτόματο πιλότο μπαίνουν πια οι τίτλοι;

Το διαπιστώνω χρόνια τώρα -ειδικότης κτηθείσα εν τω στρατεύματι. Ο κάθε καλλιτέχνης -«εμπορικός», «ποιοτικός», «εμπορικός» του «ποιοτικού», «ποιοτικός» του «εμπορικού»…, μπορεί να ψάχνει, να ψάχνει αλλά τελικά, τον βρίσκει το δημοσιογράφο που του ταιριάζει, που τον εκφράζει, που ταιριάζουν τα χνώτα τους.