«Οι σονάτες του Σούμπερτ με την Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια»: 1ο ρεσιτάλ.
Θέλω να γράψω για μια Μεγάλη πιανίστα. Αλλά το επίθετο Μεγάλος,-η,-ο έχει τόσο ευτελιστεί πια... Πώς, όμως, να χαρακτηρίσω τη, γεννημένη από ρόσικη οικογένεια στην Γεοργία της τότε Σοβιετικής Ένωσης αλλά κάτοικο Αυστρίας απ’ το 1978, Γιελιζαβιέτα -Ελίζαμπετ πια- Λεόνσκαγια; Η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια ανήκει στη χορεία των κορυφαίων. Όχι απλώς του πιάνου. Της Μουσικής. Κι αυτό μας το απέδειξε -αν και δεν έχει πια κανένα λόγο να «αποδεικνύει», μας το ξαναθύμισε, μας το υπογράμμισε είναι οι πιο σωστές λέξεις- αρχίζοντας να υλοποιεί το σχέδιο να ερμηνεύσει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών όλες τις Σονάτες για πιάνο του Σούμπερτ σ’ έξι ρεσιτάλ -ένα σχέδιο συναρπαστικό. Πρώτη μεγάλη κορυφή του ρομαντισμού στη μουσική, μετά τον «μεταβατικό» -απ’ τον κλασικισμό στο ρομαντισμό- Μπετόβεν, ο κακότυχος στη ζωή Φραντς Σούμπερτ
άφησε με το θάνατό του, στα 31 μόλις χρόνια του, το 1828, ολοκληρωμένα κι εκδομένα πολύ λίγα έργα αλλά κι ένα πλήθος έργων ανέκδοτων ή μη ολοκληρωμένων, ακατάτακτων και σκορπισμένων, που χρειάστηκε να φτάσει το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα για να μπουν σε κάποια τάξη. Ανάμεσά τους, μερικά πιανιστικά αριστουργήματα -όπως οι Σονάτες του. Πρώτη συναυλία κι η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια επέλεξε -πολύ σωστά- τρία κομμάτια από τρεις διαφορετικές περιόδους του Σούμπερτ, που δείχνουν και την εξέλιξή του. Άνοιξε με την ανάλαφρη, νεανική του Σονάτα σε λα ελάσσονα, D. 537 (1817), συνέχισε με την
αριστουργηματική, υψηλών τεχνικών δυσκολιών, Φαντασία σε ντο μείζονα, D. 760 (1822) -που, αν κι ο Σούμπερτ δεν τη χαρακτηρίζει σονάτα, πολλοί τη συμπεριλαμβάνουν στο σώμα των Σονατών του και που, εκ των υστέρων, τιτλοφορήθηκε «Του oδοιπόρου», καθώς ο αυστριακός συνθέτης έχει χρησιμοποιήσει θέμα απ’ το προγενέστερο τραγούδι του «Ο οδοιπόρος»- κι ολοκλήρωσε το
πρόγραμμά της με την Σονάτα σε σολ μείζονα D. 894 (1826), στο δεύτερο μέρος: άλλο ένα αριστούργημα, βαθύ και στοχαστικό, πιο σκοτεινό και μελαγχολικό, καρπός της τελευταίας, πιο ώριμης, συνθετικής περιόδου του Σούμπερτ. Με ήχο σκοτεινά λαμπερό, με στοχαστικότητα, με πλούσιο συναίσθημα που δεν το καλύπτει η τεχνική της, με θηριώδη τεχνική που δεν καταπνίγει το συναίσθημά της, με δύναμη -κεραυνοί έπεφταν, το πιάνο ηχούσε σα συμφωνική ορχήστρα- αλλά και με σπάνια ευαισθησία -σαν αεράκι, σαν κυματάκια που σπάνε μαλακά στην άμμο-, με ήρεμο πάθος, με συγκίνηση αλλά και με τη δέουσα απόσταση η Ελίζαμπετ
άφησε με το θάνατό του, στα 31 μόλις χρόνια του, το 1828, ολοκληρωμένα κι εκδομένα πολύ λίγα έργα αλλά κι ένα πλήθος έργων ανέκδοτων ή μη ολοκληρωμένων, ακατάτακτων και σκορπισμένων, που χρειάστηκε να φτάσει το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα για να μπουν σε κάποια τάξη. Ανάμεσά τους, μερικά πιανιστικά αριστουργήματα -όπως οι Σονάτες του. Πρώτη συναυλία κι η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια επέλεξε -πολύ σωστά- τρία κομμάτια από τρεις διαφορετικές περιόδους του Σούμπερτ, που δείχνουν και την εξέλιξή του. Άνοιξε με την ανάλαφρη, νεανική του Σονάτα σε λα ελάσσονα, D. 537 (1817), συνέχισε με την
αριστουργηματική, υψηλών τεχνικών δυσκολιών, Φαντασία σε ντο μείζονα, D. 760 (1822) -που, αν κι ο Σούμπερτ δεν τη χαρακτηρίζει σονάτα, πολλοί τη συμπεριλαμβάνουν στο σώμα των Σονατών του και που, εκ των υστέρων, τιτλοφορήθηκε «Του oδοιπόρου», καθώς ο αυστριακός συνθέτης έχει χρησιμοποιήσει θέμα απ’ το προγενέστερο τραγούδι του «Ο οδοιπόρος»- κι ολοκλήρωσε το
πρόγραμμά της με την Σονάτα σε σολ μείζονα D. 894 (1826), στο δεύτερο μέρος: άλλο ένα αριστούργημα, βαθύ και στοχαστικό, πιο σκοτεινό και μελαγχολικό, καρπός της τελευταίας, πιο ώριμης, συνθετικής περιόδου του Σούμπερτ. Με ήχο σκοτεινά λαμπερό, με στοχαστικότητα, με πλούσιο συναίσθημα που δεν το καλύπτει η τεχνική της, με θηριώδη τεχνική που δεν καταπνίγει το συναίσθημά της, με δύναμη -κεραυνοί έπεφταν, το πιάνο ηχούσε σα συμφωνική ορχήστρα- αλλά και με σπάνια ευαισθησία -σαν αεράκι, σαν κυματάκια που σπάνε μαλακά στην άμμο-, με ήρεμο πάθος, με συγκίνηση αλλά και με τη δέουσα απόσταση η Ελίζαμπετ
Λεόνσκαγια ερμήνευσε τα τρία κομμάτια που ’χε διαλέξει χωρίς να επιδείξει «νέους ερμηνευτικούς δρόμους», «κλασικά». Αλλά σ’ ένα τέτοιας ποιότητας ερμηνευτικό μέγεθος τι να αντιτάξεις; Ότι, ίσως, το ύφος της ήταν περισσότερο μπετοβενικό παρά σουμπέρτειο; Απλώς ήταν το ύφος μιας Μεγάλης Πιανίστας. Που δεν καπέλωνε αλλά αναδείκνυε το συνθέτη. Μας καθήλωσε. Τα δυο ανκόρ που χάρισε στο κοινό ήταν, βέβαια, στο πνεύμα του ρεσιτάλ: Σούμπερτ -το αρ. 1 σε μι ύφεση μείζονα απ’ τα Τρία Κομμάτια για Πιάνο, D. 946 (1828) και η αρ. 3 σε σολ ύφεση μείζονα, απ’ τις Τέσσερις Εμπρομπτί, D. 899 (1827). Ο Κύκλος «Οι Σονάτες του Σούμπερτ με την Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια» είναι, ίσως, το σημαντικότερο μουσικό γεγονός για φέτος και την επόμενη σεζόν στην Αθήνα. Το Μέγαρο Μουσικής θα ’πρεπε να το προβάλει περισσότερο -όπως του αξίζει. Κι οι συνάδελφοι θα ’πρεπε να του δώσουν μεγαλύτερη έμφαση -όπως του αξίζει. Ποτέ δεν είναι αργά. Μη χάσετε τα επόμενα πέντε ρεσιτάλ -δυο φέτος, τρία την επόμενη σεζόν. Πρόκειται για συγκλονιστική εμπειρία.
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος», Κύκλος «Μεγάλοι Ερμηνευτές / Οι Σονάτες του Σούμπερτ με την Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια, 20 Οκτωβρίου 2018.
No comments:
Post a Comment