Στο Φτερό / Μ’ απλωμένα τα ολόλευκα πανιά

«Το Αϊβαλί η πατρίδα μου» των Όλιας Λαζαρίδου-Αμαλίας Μουτούση (Φώτης Κόντογλου) / Σκηνοθεσία: Όλια Λαζαρίδου-Αμαλία Μουτούση 

 

Φώτης Κόντογλου: λογοτέχνης, μεταφραστής, ζωγράφος, αγιογράφος... Αντιπροσωπευτικός της Γενιάς του ’30. Ο οποίος 

αναζήτησε την αυθεντική ελληνικότητα μέσα απ’ τη λαϊκή και τη βυζαντινή παράδοση. Ναΐφ. Ταμένος στην Ορθοδοξία, με τάσεις μοναχισμού στα νεανικά του χρόνια. Με μια ιδιαίτερη, προσωπική

γλώσσα στα κείμενά του. Γεννημένος στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, στο οποίο ξαναγύρισε, μετά τις -ημιτελείς- σπουδές του στην Αθήνα και στο Παρίσι και τα ταξίδια του, για να βρεθεί και πάλι στην Αθήνα, το 1922, ως πρόσφυγας. Ήταν φυσικό στα 

γραπτά του να μιλήσει για τη χαμένη του πατρίδα που λάτρευε. Καρπός, η συλλογή «διηγημάτων» του -ουσιαστικά για μαρτυρίες πρόκειται- «Το Αϊβαλί η πατρίδα μου» (1962): Το Αϊβαλί(κ) -αι «Κυδωνίαι», το δεύτερο, μετά την Σμύρνη, κέντρο του ελληνισμού 

στην Μικρά Ασία-, η τοπογραφία του -στην ακτή, απέναντι απ’ την Λέσβο κι ανάμεσα τα Μοσχονήσια-, οι άνθρωποί του, γνώριμοι του Κόντογλου... Πρόσωπα όχι «διακεκριμένα» αλλά πρόσωπα-«τίποτα», Αϊβαλιώτες που σφράγισαν, όμως, τη νεανική μνήμη του Κόντογλου -μεροκαματιάρηδες, αγιασμένες ψυχές αλλά και κακούργοι. Κείμενα προσωπικά, απλά, ειλικρινή, άμεσα, «αφελή», ήμερα, αθώα. Κείμενα ιδεώδη για την ιδιοσυστασία της Όλιας 

Λαζαρίδου -που ’χει ήδη δουλέψει σε ανάλογα «μικρά » κείμενα- και της Αμαλίας Μουτούση, που φαίνεται να συμπλέουν πνευματικά και καλλιτεχνικά: απ’ τα κείμενα αυτά έχουν κάνει ένα συμπίλημα, μόνες τους, και μόνες τους το ’χουν ανεβάσει -έστω κι αν δεν αναφέρεται σκηνοθεσία- ερμηνεύοντάς το με το κείμενο στα χέρια αλλά κι αφήνοντάς το. Στα λευκά και οι δυο, σ’ ένα όμορφο, λευκό επίσης, σκηνικό της Δάφνης Ρόκου -μικροσκοπικά ξύλινα καραβάκια που μέσα τους ανάβουν φωτάκια, με μεγάλα, ολόλευκα πανιά μαζεμένα ή απλωμένα, ένα φάρος μίνιμαλ, πάνω του κάτι σαν δέντρο με καραβάκια-τάματα...-, ένα απ’ τα πανιά,

απλωμένο, να γίνεται οθόνη και πάνω της να προβάλλονται διαφάνειες με τις ναΐφ ζωγραφιές του Κόντογλου ή ν’ ανοίγουν οι δυο τους βιβλία και να φωτίζονται οι σελίδες τους, με τα πρόσωπα αυτά για τα οποία μιλάει ο Κόντογλου, ζωγραφισμένα απ’ τον ίδιο... Μια παράσταση ναΐφ, «χειροποίητη», σαν παιχνίδι, που εκφράζει απόλυτα τα κείμενά της, με συγκίνηση -στο κομμάτι του Διωγμού και της 

Καταστροφής-, με χιούμορ και, πάνω απ’ όλα, μ’ ελαφράδα -λες κι ένα δροσερό, θαλασσινό, ζωογόνο αεράκι φυσάει. Όταν έχεις κι αυτές τις δυο σπουδαίες Ηθοποιούς στη σκηνή, απ’ τις κορυφαίες μας, τι άλλο θέλεις; Υπήρχαν κάποιες ατέλειες, κάποια κενά στην εκφώνηση του κειμένου αλλά, 

τελικά, θ’ άξιζε να τη δείτε. Λειτουργεί καθαρτήρια. Πόσο μάλλον όταν, τώρα, δίνεται για φιλανθρωπικό σκοπό -τα έσοδα πάνε στην Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας «Γαλιλαία» της Μητρόπολης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής για την οποία οι δυο ηθοποιοί δουλεύουν εθελοντικά (Φωτογραφίες: Δαυίδ Μπάκας).

Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός», 15 Οκτωβρίου 2018.