Στο Φτερό / Για ένα κοστούμι αδειανό...

«Noli me Tangere» («Μη μου άπτου») του Νίκου Ναυρίδη. 

Πολύ ενδιαφέρουσα και δημιουργική η ιδέα, η πρωτοπορούσα, πια, Λυρική να συνδυάσει το κύριο αντικείμενό της με τα εικαστικά. Ξεκινώντας, σε συνεργασία με τον εντατικά δραστηριοποιούμενο στο χώρο των εικαστικών Oργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης 

«ΝΕΟΝ», ένα τριετές πρόγραμμα με τον τίτλο «The Artist on the Composer» και με πρώτο καλεσμένο τον εικαστικό Νίκο Ναυρίδη. «Noli me Tangere» («Μη μου άπτου») ήταν ο τίτλος της περφόρμανς/εγκατάστασης που πρότεινε ο καλλιτέχνης -αντλώντας (τον τίτλο αλλά και υλικό) απ’ τον ομώνυμο πίνακα (1522-1523) 

του Αντόνιο Αλέγκρι ντα Κορέτζο που βρίσκεται στην Μαδρίτη, στο Μουσείο του Πράδο-, μ’ επιμελητές τον Γιώργο Κουμεντάκη, καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ, και την Ελίνα Κουντούρη, διευθύντρια του «ΝΕΟΝ». Εμείς, οι θεατές, καθισμένοι στο βάθος της σκηνής της Αίθουσας «Σταύρος Νιάρχος», όπου οδηγηθήκαμε απ’ τα παρασκήνια, απέναντί μας, επί σκηνής -στο προσκήνιο, σχεδόν-, η Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και, στο βάθος, το όμορφο κοχύλι της αίθουσας, με τα κόκκινα βελούδινα 

καθίσματα κενά. Η ορχήστρα, με τον νεαρό Γιώργο Ζιάβρα στο πόντιουμ, ερμηνεύει ικανοποιητικότατα τα «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» (1901-1904, πρώτη εκτέλεση 1905) του Αυστριακού Γκούσταφ Μάλερ πλαισιώνοντας τη μέτζο Λένια Ζαφειροπούλου -φωνή χωρίς μεγάλο όγκο αλλά εξαιρετικής ποιότητας και μ’ εκχειλίζουσα μουσικότητα, απαραίτητη προϋπόθεση για τα πέντε, γραμμένα πάνω σε ποιήματα της ομώνυμης συλλογής (1834, πρώτη έκδοση -μεταθανάτια- 1872) του Γερμανού Φρίντριχ Ρίκερτ, τραγούδια του μαλερικού Κύκλου, μουσικότητα με την οποία τα αγκαλιάζει στοργικά και τα ερμηνεύει υπέροχα- ενώ, σ’ όλη τη 

διάρκεια της εκτέλεσης, σαράντα νέοι και νέες, μαυροντυμένοι, φέρουν τελετουργικά (χορογράφοι Παυλίνα Ανδριοπούλου, Ολύβια Θανάσουλα), στην πλατεία του θεάτρου, κοστούμια απ’ το βεστιάριο της Λυρικής και τα εναποθέτουν, εξίσου στοργικά, σκόρπια στις πολυθρόνες των θεατών. Κοστούμια πολυτελή, 

κοστούμια λιτά, κοστούμια εποχής, κοστούμια σύγχρονα, κοστούμια που καταλήγουν σε ζωόμορφες μάσκες-κεφάλια, κοστούμια πολύχρωμα, κοστούμια σε μονοχρωμίες... -γύρω στα 250. Μετά την ολοκλήρωση της εκτέλεσης των τραγουδιών και  

της περφόρμανς και υπό τους επιβλητικούς, ανησυχητικούς ήχους ηχογραφημένων αναπνοών, οδηγηθήκαμε στην πλατεία, πλέον, για να καθίσουμε στις κενές πολυθρόνες, ανάμεσα στ’ αδειανά κοστούμια. Και ν’ ακούσουμε, απ’ την, πάντα, επί σκηνής αλλά 

πλάτη, πια, προς εμάς, χωρίς να γυρίσει, ορχήστρα, υπό τον Γιώργο Ζιάβρα, κάτι σύγχρονο: το πολύ ενδιαφέρον, σύντομο έργο «...Quasi una Fantasia…» (1988) του Ούγγρου Τζερτζ Κούρταγκ, για πιάνο κι ομάδες οργάνων διασκορπισμένες στο χώρο -βλέπαμε ένα τρομπόνι σε θεωρείο, ακούγαμε άλλα όργανα κάπου πίσω μας... Ιδιαίτερη εμπειρία, ειδικά ως προς τη γειτνίασή μας με τ’ αδειανά 

κοστούμια, λίγο αμήχανη αλλά ενδιαφέρουσα. Αναρωτήθηκα ποια ήταν η πρόθεση του Νίκου Ναυρίδη: να πει πως το κοινό είμαστε, τελικά, ένα σύνολο από αδειανά κοστούμια/πουκάμισα, που η ορχήστρα του γυρίζει την πλάτη; Δε θα ’χε κι άδικο... Και μια τεχνική -αλλά, τελικά, και ουσιαστική- παρατήρηση: οι -καθισμένοι- θεατές, στο πρώτο μέρος, με την ορχήστρα απέναντί 

μας, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο, είχαμε περιορισμένη οπτική επαφή με το δρώμενο στην πλατεία -καμιά σχέση μ’ αυτό που δείχνουν οι φωτογραφίες που ’χουν ληφθεί απ’ τα θεωρεία. Έπρεπε ή να καθόμαστε σ’ εξέδρα ψηλότερη ή με μεγαλύτερη κλίση ή η ορχήστρα να ’ναι απλωμένη στο πλάι της σκηνής, να μην εμποδίζει την ορατότητα (Φωτογραφίες: 1, 8, 9 Δημήτρης Σακαλάκης, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10 Πάνος Κοκκινιάς).

(Το έντυπο πρόγραμμα της περφόρμανς -επιμέλεια Τομέας Δραματολογίας ΕΛΣ-, ενημερωτικότατο, με κάπως νεφελώδες το σημείωμα του Νίκου Ναυρίδη).

Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», Κύκλος «Μουσική και Εικαστικές Τέχνες», Πρόγραμμα «The Artist on the Composer», Εθνική Λυρική Σκηνή και Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης «Νέον», 3 Φεβρουαρίου 2019.