Αρχιμάστορας Σόλνες του Ίψεν ο Γρηγόρης Βαλτινός στο «Ιλίσια»

«Το Τέταρτο Κουδούνι» / Είδηση 

Τον «Αρχιμάστορα Σόλνες», απ’ τα έργα της ωριμότητας του Χένρικ Ίψεν, θα παρουσιάσει ο Γρηγόρης Βαλτινός, την επόμενη σεζόν 2019/2020, στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου «Ιλίσια» το οποίο διαχειρίζεται τα τελευταία χρόνια.

Στο έργο, ο Χάλβαρντ Σόλνες, μεσήλικας αρχιμάστορας -ο οποίος δεν έχει τελειώσει τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική αλλά έχει στο ενεργητικό του σημαντικά κτίρια, διατηρεί αρχιτεκτονικό γραφείο σε μια μικρή νορβιγική πόλη κι έχει αποκτήσει φήμη-, στην καμπή της ηλικίας του, με φόβους πια ότι θα τον υπερσκελίσουν νεότεροί του, όπως ο υπάλληλός του Ράγκναρ στην εξέλιξή του οποίου προσπαθεί να βάλει εμπόδια, δέχεται την επίσκεψη απ’ το πουθενά ενός παράξενου, απελευθερωμένου απ’ τις συμβάσεις, τολμηρού κοριτσιού, της 23χρονης Χίλντα Βάνγκελ. Η οποία, ορμητική και κατακτητική, του θυμίζει ότι τον είχε συναντήσει δέκα χρόνια πριν, κοριτσάκι ακόμα, στην πόλη της κι επιμένει ότι μια ρομαντική ιστορία είχε δημιουργηθεί μεταξύ τους κι ότι της είχε υποσχεθεί πως θα γυρίσει κοντά της, μετά από δέκα χρόνια, και «θα της χαρίσει ένα βασίλειο». Που, καθώς εκείνος δε γύρισε, έρχεται, επιτακτικά, σχεδόν με θρασύτητα, να του το ζητήσει. Ο Σόλνες δεν το θυμάται -ή δε θέλει να το θυμάται...- αλλά η ιδεοληπτική κοπέλα, με το έτσι θέλω, εγκαθίσταται στο σπίτι του, κάτω απ’ τα μάτια της ενοχλημένης γυναίκας του, της Αλίνε -απ’ την οποία τον χωρίζει ψυχικά μια τραγική ανάμνηση απ’ την εποχή που το πατρικό της σπίτι, όπου ζούσαν, κάηκε και μαζί τα δίδυμα μωρά τους, πυρκαγιά, όμως, που ’ταν η αρχή της καριέρας του Σόλνες ο οποίος πούλησε τη γη για να κτιστούν σπίτια -και μπερδεύεται στις δουλειές του. Και, στο τέλος, τον παρασύρει, ενώ ξέρει πως πάσχει από ακροφοβία και παρά τις εκκλήσεις τις Αλίνε που προσπαθεί να τον αποτρέψει, να σκαρφαλώσει, μπροστά στον κόσμο που ’χει μαζευτεί, απ’ τις σκαλωσιές, στην κορυφή της σκεπής του καινούργιου σπιτιού που κτίζει για την Αλίνε και τον ίδιο, για να κρεμάσει, όπως ήταν, τότε, το έθιμο, ένα δάφνινο στεφάνι. Ο Σόλνες σκαρφαλώνει αλλά τον πιάνει ίλιγγος και πέφτει, με αποτέλεσμα να τσακιστεί. Για την Αλίνε είναι ένας θρίαμβος: ο Σόλνες, πριν πεθάνει, έφτασε στην κορυφή.

Το πιο αυτοβιογραφικό, ίσως, έργο του Ίψεν, μια αλληγορία όπου ο ρεαλισμός συναντάει το συμβολισμό, είναι καρπός της σύντομης -κράτησε δυο μήνες, οπότε, όπως αποκαλύφθηκε, μετά το θάνατό του, το 1906, είχε σκεφτεί ακόμα και να χωρίσει απ’ τη γυναίκα του Σουζάνα- «ερωτικής φιλίας» του, κατά την παραμονή του, το καλοκαίρι του 1889, στο Τιρόλο, όταν ήταν στα 61 του χρόνια, με την 18χρονη βιενέζα φοιτήτρια Έμιλι Μπάρνταχ. «Ερωτική φιλιά» η οποία, όταν γύρισε στο Μόναχο, όπου ήταν τότε εγκατεστημένος, συνεχίστηκε επί ένα χρόνο, περίπου, με αλληλογραφία την οποία ο ίδιος αποφάσισε, κάποια στιγμή, να διακόψει. Για το έργο επηρεάστηκε, όμως, κι απ’ τις σχέσεις του, την ίδια εποχή, μ’ άλλες δυο κοπέλες: την Χελένε Ραφ, την οποία είχε γνωρίσει απ’ την Έμιλι, και την πιανίστα Χίλντουρ Άντερσεν, κόρη φίλων του, που ’μοιαζε στην Έμιλι, κι απ’ την οποία ίσως, δανείστηκε τ’ όνομα της Χίλντα του έργου. Ο «Αρχιμάστορας Σόλνες» πρωτοεκδόθηκε το 1892, στην Κοπεγχάγη, κι ανέβηκε για πρώτη φορά, στα γερμανικά, τον Ιανουάριο του 1893, στο Βερολίνο, δυο μήνες πριν γίνει στο Όσλο και στην Κοπεγχάγη η ταυτόχρονη πρεμιέρα του πρωτότυπου κειμένου.

Ο «Αρχιμάστορας Σόλνες» πρωτοπαρουσιάστηκε στην Ελλάδα τη σεζόν 1924/1925, με τον τίτλο «Αρχιτέκτων Σόλνες», απ’ το θίασο του Θωμά Οικονόμου, στο κτίριο του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία του 

ίδιου που ’χε επωμιστεί και τον επώνυμο ρόλο, με Χίλντε την Τασία Αδάμ. Έκτοτε ο ρόλος παίχτηκε, μεταξύ άλλων, απ’ τον Αλέξη Μινωτή, σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη, απ’ τον Δημήτρη Χορν -ο τελευταίος του ρόλος-, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, απ’ τον Τάκη Βουτέρη, σε σκηνοθεσία του, απ’ τον Νικήτα Τσακίρογλου, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ιορδανίδη, απ’ τον Γιώργο Κιμούλη, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη.

Στην ελληνική σκηνή, αυτούσιο, το έργο έχει να παιχτεί απ’ τη σεζόν 2013/2014, όταν το ανέβασε, σε μια πολύ καλή παράσταση, η Κατερίνα Μπερδέκα, στο «Από Μηχανής Θέατρο», με τον Άκι Βλουτή στον επώνυμο ρόλο, Χίλντε την Βασιλική Τρουφάκου και Αλίνε την Διώνη Κουρτάκη. Τη σεζόν 2014/2015, όμως, ανέβασε το έργο κι ο νεαρός Κωνσταντίνος Κάρολος Αρμένης, στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο» του Γιώργου Αρμένη, σε μια εκδοχή με μόνο τα τρία βασικά πρόσωπα -Σόλνες, Χίλντε, Αλίνε- που τα έπαιζαν οι μαθητές, ακόμα, της Δραματικής Σχολής του «Νέου Ελληνικού Θεάτρου» Νίκος Κουφάκης, Αγγελική Σιδηροπούλου, Δήμητρα Τζιμούρτου.

Οι συζητήσεις για το σκηνοθέτη που θ’ αναλάβει την παράσταση του «Αρχιμάστορα Σόλνες» στο «Ιλίσια», τους συντελεστές και τη διανομή είναι σ’ εξέλιξη.

Προς το παρόν, φέτος, στην Κεντρική Σκηνή του «Ιλίσια» παρουσιάζονται, εναλλάξ, «Το τίμημα» του Άρθουρ Μίλερ -για δεύτερη σεζόν-, σε σκηνοθεσία Ιωάννας Μιχαλακοπούλου, με τους Γιώργο Μιχαλακόπουλο, Ρένια Λουιζίδου, Γεράσιμο Σκιαδαρέση και Χρήστο Σαπουντζή, τα «Έξι μαθήματα χορού σε έξι εβδομάδες» του Ρίτσαρντ Αλφιέρι, σε σκηνοθεσία Δημοσθένη Παπαδόπουλου, με την Ναταλία Τσαλίκη και τον ίδιο κι απ’ την Παιδική Σκηνή το «Αλ, το παλιό ρομπότ» των Νικηφόρου Βαλτινού και Θωμά Αντωνάτου, σε σκηνοθεσία του δεύτερου, ενώ στο «Ιλίσια/Βολανάκης» παίζεται το «Κάθε Τρίτη με τον Μόρι» των Τζέφρι Χάτσερ και Μιτς Άλμπομ, σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη, με τον Γρηγόρη Βαλτινό και τον Γιάννη Σαρακατσάνη -όλα με μεγάλη επιτυχία (Φωτογραφία 1: Βίκη Κουτρή).