Πιάσε μια χωριάτικη με ξεχωριστότητα ή «Ευρωπαϊκό Βραβείο Καινοτομίας» και βάλε...

Το Τέταρτο Κουδούνι / 15 Ιανουαρίου 2019 

Ογδόντα δυο (82) μέρες χωρίς «Το Τέταρτο Κουδούνι» σας είχα. Πάνω από δυόμισι μήνες. Αφότου, κάπως, διαφοροποίησα το περιεχόμενο του ιστολόγιου totetartokoudouni.blogspot.com μετατρέποντάς το σε... Ημερολόγιο Καταστρώματος, καθώς γράφω, πια, σχεδόν αμέσως για ό,τι βλέπω κι ακούω -θέατρο, βασικά, αλλά κι όπερα, κι οπερέτα, και μιούζικαλ, και μουσικό θέατρο, και χορό, και συναυλίες, και κινηματογράφο…-, η στήλη «Το Τέταρτο Κουδούνι», που ήδη είχε πάψει να ’ναι τακτική κάθε Πέμπτη, αραίωσε περισσότερο τις... εμφανίσεις της. Γιατί απαιτεί περισσότερο χρόνο -δεν ειμ’ ο τύπος που κάθεται και ξεπετάει με μεγάλη ευκολία το κείμενο που γράφει, θέλω το χρόνο μου, γιατί τα ψάχνω όλα. Πάντως, δε σας ξέχασα. Και ιδού που επανεμφανίζεται η στήλη.
Η οποία στήλη σας ενημερώνω ότι στις 25 Νοεμβρίου έκλεισε τα 19 της χρόνια. Στις 25 Νοεμβρίου του 1999 ήταν που πρωτοεμφανίστηκε στα «Νέα», σ’ έντυπη μορφή, δίνοντας αργότερα τ’ όνομά της και στο ιστολόγιο. Μπήκαμε στα 20 λοιπόν, άρα σφύζουμε από νιάτα. Και μη γελάτε!
Α, και καλή μας χρονιά!

«Τα όνειρα του Αϊνστάιν»: την παράσταση την είδα στα Σκόπια -την πόλη εννοώ, την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας, κι άντε να τελειώνουμε...- τον περασμένο Μάιο. Στο εκεί νεότευκτο Εθνικό Θέατρο. Κτισμένο ακριβώς πάνω στα σχέδια του ωραίου παλιού θεάτρου που καταστράφηκε απ’ το σεισμό του 1963, ο οποίος είχε ισοπεδώσει την πόλη -μεγαλόπρεπο, εξωτερικά, κτίσμα κι, ευτυχώς, με καλή σκηνή και μ’ εξαιρετική σχέση πλατείας- σκηνής αλλά διακοσμημένο στο στιλ Υπέρτατο Κιτς (οι τουαλέτες λίγο από Αίθουσα Κατόπτρων των Βερσαλιών...) του διαβόητου Σχεδίου «Σκόπια 2014» που πρέσβευε ο (εκεί μακριά, στην Ουγγαρία, πια, παρέα με τον Όρμπαν...) Γκρούεφσκι και που παραμόρφωσε και κατέστρεψε, ίσως και περισσότερο απ’ το σεισμό του ’63..., το κέντρο της πόλης.

Την έχει σκηνoθετήσει ο ντόπιος Σλόμπονταν Ουνκόφσκι. Ο γνωστός μας στην Ελλάδα από τρεις παραστάσεις τις οποίες ανέβασ’ εδώ -«Η τέταρτη αδελφή» και «Βασιλιάς Λιρ» στο Εθνικό, «Ορέστης» για το ΚΘΒΕ, που παρουσιάστηκε και στην Επίδαυρο-, γλυκύτατος «Ούνκο» τον οποίο λάτρεψαν οι ηθοποιοί που συνεργάστηκαν μαζί του, σκηνοθέτης διαπρεπής, με σκηνοθεσίες στην Γερμανία, στις ΗΠΑ, στην Ροσία, στην Μεγάλη Βρετανία, στην Σουιδία, στην Ιταλία, στο Βέλγιο, στην Σερβία κι 

άλλες πρώην Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες, καθηγητής υποκριτικής και σκηνοθεσίας επί πολλά χρόνια στο Τμήμα Δραματικών Τεχνών του Πανεπιστημίου «Κίριλος και Μεθόδιος» των Σκοπίων, υπουργός Πολιτισμού της γείτονος μεταξύ 1996 και 1998, στη δεύτερη κυβέρνηση Μπράνκο Τσερβένκοφσκι -της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης της Μακεδονίας, ήτοι του κόμματος του Ζόραν Ζάεφ, που ’ναι τώρα στην εξουσία. Αλλά την είχε ανεβάσει όχι στη χώρα του, στην οποία ήταν περίπου σε καραντίνα, ως αντιπολιτευόμενος, την οδυνηρή δεκαετία Γκρούεφσκι αλλά στο Βελιγράδι, στο εκ των κορυφαίων της 

Γιουγκοσλαβίας και, κατόπιν, της Σερβίας «Γιουγκοσλαβικό Δραματικό Θέατρο» -έχει ιδρυθεί το 1947. Το οποίο είχε φέρει την παράσταση για δυο βραδιές στην πατρίδα του σκηνοθέτη -και φυσικά, όπως γίνεται στις χώρες αυτές, την κρατάει πάντα στο ρεπερτόριό του.
Ο επίσης Μακεδόνας της Βόρειας Μακεδονίας Ρούσομιρ Μπογκντάνοφσκι έχει δραματοποιήσει την ομότιτλη ιδιότυπη «νουβέλα για τη φύση του χρόνου» του Αμερικανού Άλαν Λάιτμαν -στα ελληνικά, μεταφρασμένη απ’ την Βίκυ Νικολαΐδου, κυκλοφορεί εδώ και χρόνια απ’ τις Εκδόσεις «Κάτοπτρο»- ο οποίος, σε σύντομα κεφάλαια χρονολογημένα, εν 

είδει ημερολογίου, μεταξύ 14 Απριλίου και 28 Ιουνίου του 1905, όταν ο Αϊνστάιν διατύπωσε και δημοσίευσε την Θεωρία της Σχετικότητας, περιγράφει εικόνες απ’ την ελβετική Βέρνη όπου ζούσε, τότε, ο γερμανοεβρέος κορυφαίος φυσικός, σε σχέση με το χρόνο, μ’ έναν εντελώς ονειρικό τρόπο.
Ο Ουνκόφσκι, συνεπικουρούμενος απ’ το σκηνικό, την έξοχη μουσική του συμπατριώτη του Ζλάτκο Οριγκιάνσκι -των «Αναστάσια», θυμάστε την περίφημη ταινία «Πριν από τη βροχή» του Μακεδόνα Μίλτσο Μάντσεφσκι;- και τη διδασκαλία κίνησης του δικού μας Δημήτρη Σωτηρίου, 

έχει σκηνοθετήσει μια παράσταση-δίνη -ονειρική, ποιητική, συγκινητική παρά το εγκεφαλικό θέμα του έργου-, την οποία υπερασπίζεται μια εξαίρετη ομάδα -ομάδα, όμως!- δεκατριών ηθοποιών -ανάμεσά τους η υπέροχη γηραιά Κυρία Μπράνκα Πέτριτς κι ο σπουδαίος κι άκρως γοητευτικός Ντράγκαν Μιτσάνοβιτς ως Άλμπερτ.

Αυτή την παράσταση ΠΡΕΠΕΙ να τη δούμε κι εδώ. Δεν ξέρω ποιος θα ’ναι ο φορέας που θα την μετακαλέσει -το Φεστιβάλ Αθηνών; Το Εθνικό Θέατρο; Το ΚΘΒΕ; Η «Στέγη»; Αλλά ΠΡΕΠΕΙ. Γιατ’ είναι σπουδαία παράσταση. Φτιαγμένη από έναν άντρα, από έναν Κύριο που δεν έκρυψε τα φιλελληνικά του αισθήματα και μάλιστα σε δύσκολες ώρες και καταστάσεις.
Ειδικά, εν όψει της αναμενόμενης αποδοχής της Συμφωνίας των Πρεσπών κι απ’ το ελληνικό κοινοβούλιο, η μετάκληση μιας παράστασης, έστω σέρβικης, αλλά από ένα σκηνοθέτη πολίτη της Βόρειας Μακεδονίας, πιστεύω ότι θα ’ταν η καλύτερη επιλογή για την επισφράγιση των πολιτιστικών δεσμών ανάμεσα στις δυο φίλες πια χώρες (Φωτογραφίες παράστασης: Nenad Petrovic).

Όπου και να ταξιδέψω (φέτος) το Εθνικό δε με πληγώνει..., για να παραφράσω τον Σεφέρη. Σ’ όποια παράστασή του και να πήγα φέτος από ικανοποιημένος μέχρι ενθουσιασμένος βγήκα -ή, έστω, 

βρήκα ενδιαφέροντα στοιχεία: «Τίμων ο Αθηναίος» -επαναλαμβάνεται στην Σκηνή «Κοτοπούλη» του «Rex» από 7 Φεβρουαρίου και θα σας συνιστούσα να μην το χάσετε-, «Ξύπνα 

Βασίλη», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» -ό,τι καλύτερο είδα φέτος στην ελληνική σκηνή-, «Ο Ορφανός Τζάο», «Ο καταποντισμός του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ», η υπέροχη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία». Κι έχει και ρέντα -μαζεύει κόσμο πολύ (Φωτογραφίες: 1.Ελίνα Γιουνανλή. 2.Πάτροκλος Σκαφίδας).

Κόσμο πολύ μάζευε και το ΚΘΒΕ. Μέχρι που οι ηθοποιοί του -το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών για να ’μαι ακριβής- αποφάσισαν να το κλείσουν, με επαναλαμβανόμενες στάσεις εργασίας. Πότε; Μέσα στις γιορτές, την κατεξοχήν περίοδο που ο κόσμος πάει θέατρο. Αναμφιβόλως κάποια δίκια θα ’χουν -δεν τα ξέρω τα εργασιακά και δε θέλω ν’ ανακατωθώ. Εκείνο που ξέρω είναι ότι βρίσκεις τρόπους να διεκδικήσεις αυτά που δικαίως, ίσως, διεκδικείς αλλά όχι και να βάλεις λουκέτο στο Θέατρο -από ανήμερα τα Χριστούγεννα είναι κλειστό, τρεις βδομάδες. Και μάλιστα ένα Θέατρο χρεωμένο μέχρι τ’ αυτιά απ’ τις προηγούμενες διοικήσεις/διευθύνσεις. Γιατί, έτσι, υπονομεύεις τον αγώνα που κάνουν, εδώ και πάνω από τρία χρόνια, η νυν διοίκηση κι η νυν διεύθυνση να ξεχρεώσουν -και το ’χαν σχεδόν καταφέρει. Και γιατί, έτσι, πιθανόν, να σκάβεις το λάκκο σου -σε σένα θα γυρίσει...

«‘Φασισμός είναι όταν μηνύεται κάποιος που λέει τη γνώμη του’, σχολίασε ο Γιάννης Ζουγανέλης για τη μήνυση που έγινε εναντίον του από τον Παναγιώτη Δημητρά, του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ)», διάβασα προ καιρού στο Protagon.gr. «Όπως είπε σε δηλώσεις του στον ραδιοφωνικό σταθμό ‘Θέμα FM’, ακόμα δεν την έχει παραλάβει στα χέρια του, ωστόσο, όπως διαμηνύει, ‘δεν θα αφήσω την υπεράσπιση του ελληνικού βιώματος, της πατρίδας, την ξεχωριστότητά μας, να την υπερασπίζονται δήθεν -γιατί δεν μπορούν- κεμπελιστές και φασιστοειδή. Μου έγινε μία μήνυση αλλά εγώ δεν έχω παραλάβει τίποτα ακόμα. Αισθάνθηκα ντροπή για πράγματα αυτονόητα. Ένας άνθρωπος που λέει τη γνώμη του πρέπει να μηνύεται; Αυτό ειναι φασισμός. Δεν είμαι ρατσιστής, σέβομαι τη διαφορετικότητα και όλους τους λαούς. Σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος είμαι φύση και θέση (σ.σ. διατηρώ την ορθογραφία του πρωτοτύπου) αντιρατσιστής. Υπήρξα μετανάστης ως φοιτητής και ασπάστηκα και σεβάστηκα τη γερμανική κοινωνία. Τσακώθηκα με μετανάστη γιατί όταν τους πήγαμε κάποια στιγμή για να φάνε, εγώ ήμουν αυτός που επιλέχθηκε για να μοιράζω σαλάτες, μοιράζαμε χωριάτικη -στη λογική να συνηθίσουν τα ελληνικά φαγητά- και ένας μου την πετάει και μου λέει ‘χούμους’. Δεν μπορούσα να μην αντιδράσω σε αυτή την απέχθεια».
Εγώ δε θα φάω σαλάτα, ούτε χούμους, κρατάω μόνο την «ξεχωριστότητά μας» και τους «κεμπελιστές». Πολύτιμα πετράδια.

Στις 24 Δεκεμβρίου σας έγραφα εδώ, στο totetartokoudouni.blogspot.com -τα καλύτερα-, για τον 
«Καταποντισμό του εγωιστή Γιόχαν Φάτσερ» του Μπρεχτ, που παρουσιάζει η «Πειραματική Σκηνή» του Εθνικού, στην Σκηνή «Παξινού» -το «-1»-, σε μετάφραση και διασκευή Ελένης Βαροπούλου και σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα. 
Να σας θυμίσω, σήμερα, ότι το έργο αυτό που ο Μπρεχτ έχει αφήσει ημιτελές και σώζονται σκηνές του, θραύσματα του κειμένου και θεωρητικές σκέψεις γι αυτό, πρωτοπαρουσιάστηκε στην Ελλάδα, με τον τίτλο «Ο Φάτσερ στις πόλεις», τη σεζόν 1998/1999, απ’ το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο «Μικρό Θέατρο» της Μονής Λαζαριστών. Η μετάφραση κι η δραματουργική επεξεργασία ήταν του Πέτρου Μάρκαρη κι η σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα. Τη σεζόν 2004/2005 ανέβηκε και στο «Επί Κολωνώ», με τον τίτλο «Αρχείο Γιόχαν Φάτσερ», απ’ τον Τάκη Τζαμαργιά και την ομάδα του «Δυτικά της Πόλης».

Σχετικά με τον «Ορφανό Τζάο» που, επίσης, παρουσίασε το Εθνικό, να θυμίσω, επειδή ούτε το Εθνικό ούτε, νομίζω, κανείς άλλος το θυμήθηκε, ότι το κλασικό κινέζικο έργο του Ζι Ζουν Ζιανγκ, στην Ελλάδα, το πρωτοπαρουσίασε το «Θέατρο του Νότου», στο «Αμόρε», με σκηνοθέτη τον Θωμά Μοσχόπουλο, τη σεζόν 2006/2007. Με τον τίτλο «Ο Ορφανός του Ζάο» και σε διαφορετική διασκευή -την υπέγραφε ο σκηνοθέτης.

Φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ... Στη γειτονιά μου, στον Νέο Κόσμο, πίσω απ’ την «Στέγη» είναι καμένες, στους πέριξ δρόμους, τουλάχιστον δεκαπέντε λάμπες του δημοτικού φωτισμού. Αυτή -για την οποία έχω τηλεφωνήσει στον Δήμο ήδη δυο φορές-, στη γωνία της πολυκατοικίας μας, είναι καμένη εδώ και τουλάχιστον τρεις μήνες. Κι έτσι παραμένει: ούτε συνεργείο, ούτε φωνή, ούτε ακρόαση και το φως το αληθινόν ούτε ξέρω πότε θα το δούμε -ίσως μετά τις δημοτικές εκλογές. Αυτό 

προφανώς θα εννοούν αυτοί που βράβευσαν τον Δήμο Αθηναίων και τον -πολυβραβευμένο για τα επιτεύγματά του, αλλεπάλληλες οι διεθνείς βραβεύσεις και δικαιολογημένα, αν κρίνω απ’ ό.τι βλέπω γύρω μου... - δήμαρχο Γιώργο Καμίνη, με το Βραβείο «Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Καινοτομίας 2018». Θα ’ναι ανάμεσα στις δράσεις-κριτήρια για τη βράβευση όντως καινοτομία.
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

«Ο Πάρης Μαντόπουλος και η ομάδα θεάτρου και χορού ‘MovelnContact’ [...] παρουσιάζουν, για πρώτη φορά στην 
Ελλάδα, την γκόθικ νουβέλα του Robert Louis Stevenson ‘Dr. Jekyll and Mr. Hyde’» διάβασα στο δελτίο Τύπου που μου ’στειλαν για την παράσταση που παίζουν στο «Αργώ». Μα, βρε παιδιά, τι «για πρώτη φορά»; Μόλις πέρσι -σεζόν 2017/2018- ήταν που η Νεανική Σκηνή του «Θεάτρου Τέχνης» παρουσίασε στο «Υπόγειο» τη νουβέλα του Στίβενσον. Σε διασκευή για το θέατρο Βίλιας Χατζοπούλου και σκηνοθεσία Θανάση Δόβρη και Βασίλη Μαυρογεωργίου. Και την αμέσως προηγούμενη 2016/2017, το τελευταίο κεφάλαιό της είχε παρουσιάσει στην «Στέγη» του Ιδρύματος Ωνάση, σε μορφή μονολόγου και με τον τίτλο «Η υπόθεση Τζέκιλ», ο ελληνικής καταγωγής γάλος ηθοποιός Ντενί Πονταλιντές, που ήταν κι ο σκηνοθέτης. Μην ψάξω και για παλιότερα...

«Ο Καμμένος είναι κότα τρίλειρη και μακροπουπουλάτη [...] Οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προσπαθούν να ευτελίσουν τους θεσμούς», είπε, μεταξύ άλλων, όπως διάβασα, η Ντόρα Μπακογιάννη. Και χτες, στην προσπάθειά της, προφανώς, ν’ αναβαθμίσει με τον πολιτικό λόγο της τους θεσμούς, συμπλήρωσε: «Μόνο μια τέτοιου είδους κότα θα μπορούσε να σκηνοθετήσει όλο αυτό το χθεσινό εξαιρετικά κακοπαιγμένο παιχνίδι». 
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...