Στο Φτερό / Ζορζ, ο Ντιρλαντάς

«Ζωρζ Νταντέν: ο άναυδος σύζυγος» του Μολιέρου / Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη. 

Χωριάτης αλλά με λεφτά ο -μιας κάποιας ηλικίας- Ζορζ Νταντέν καταθέτει την περιουσία του στα πόδια της οικογένειας ντε Σοτανβίλ -απ’ τους ξεπεσμένους αλλά, ακόμα, ψηλομύτες μικροαριστοκράτες της επαρχίας του 17ου αιώνα- και τους 

ξελασπώνει απ’ τα χρέη τους αντί πινακίου φακής -έστω, αντί κάτι περισσότερου...: αντί ενός τίτλου -γίνεται Κύριος ντε λα Νταντινιέρ-, της εισόδου του στην τάξη των ευγενών και του γάμου του με τη νεαρή κόρη τους Ανζελίκ. Στην οποία, δικαίως, καθόλου δεν αρέσει αυτός ο γάμος-αγοραπωλησία κι ο σύζυγος που της φόρτωσαν. Γι αυτό και δεν τον σέβεται καθόλου, τον σνομπάρει και φλερτάρει αβέρτα με τον 

έκλυτο αυλικό της ηλικίας της Κλιτάντρ που τη μαρκάρει στενά. Ο Νταντέν πιάνει τον υπηρέτη του Κλιτάντρ να της πασάρει ραβασάκι στην πρώτη πράξη, πιάνει τον Κλιτάντρ να ’χει επισκεφθεί την Ανζελίκ στο σπίτι τους στη δεύτερη, πιάνει την ίδια να ξεπορτίζει νυχτιάτικα για να τον συναντήσει στην τρίτη, έχει πάντα το δίκιο με το μέρος του αλλά η δαιμόνια έως χυδαία Ανζελίκ που τον κοροϊδεύει κατάμουτρα, ο

κύριος κι η κυρία ντε Σοτανβίλ -τα πεθερικά του-, που ’χουν το θράσος να τον σνομπάρουν ακόμα περισσότερο κι απ’ την Ανζελίκ και να του κάνουν μαθήματα savoir vivre και savoir faire και που ο Νταντέν τους καλεί, και στις τρεις περιπτώσεις, ως αποδέκτες των παραπόνων του ή ως μάρτυρες, κι η Κλοντίν -η ομοφρονούσα ακόλουθος της Ανζελίκ, που της κάνει πλάτες- από ’δω τα φέρνουν, από ’κει τα φέρνουν, βγάζουν την άπιστη σύζυγο στον αφρό -αθώα! Κι επιπλέον ταπεινώνουν τον Νταντέν καθώς 

τον εξαναγκάζουν κάθε φορά να ζητάει συγγνώμη, φτάνοντάς τον, στο τέλος, στην απόγνωση και στην αποδοχή της μοίρας του -και κερατάς και ζημιωμένος. Η κωμωδία του Μολιέρου «Ζορζ Νταντέν: ο άναυδος σύζυγος» (1728), με στοιχεία φάρσας και ρίζες στην κομέντια ντελ άρτε, ανήκει στην περίοδο της ωριμότητάς του πια αλλά όχι στην πρώτη σειρά των έργων του. Οι τρεις πράξεις της κωμωδίας μοιάζουν να επαναλαμβάνουν το ίδιο θέμα σε παραλλαγές. Όμως, ένα καινούργιο, σημερινό κοίταγμα θα 

μπορούσε, πίσω απ’ την κωμωδία, ν’ ανακαλύψει ένα δράμα: του καταπιεσμένου και ταπεινωμένου απ’ τις κοινωνικές, ταξικές συνθήκες αστού που συνειδητοποιείται όταν είναι αργά πια. Η Μαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια του «Θεάτρου Τέχνης», ανέλαβε τη μετάφραση που κυλάει, γενικώς, απρόσκοπτα -αν και τ’ αυτιά μου δις προσέκρουσαν με σφοδρότητα σε «υπέρ του δέοντος»...-, τη δραματουργική επεξεργασία και τη σκηνοθεσία του έργου το οποίο έχει μεταφέρει σε μια ακαθόριστη σύγχρονη εποχή. Με τους

ήρωες ακινητοποιημένους -ή άχαρα κινούμενους γύρω του- σ’ ένα, φτηνών υλικών αλλά καλαίσθητο, στενόμακρο γαμήλιο τραπέζι -το, τελικά, όπως αποδεικνύεται, διόλου λειτουργικό, φωτισμένο απ’ την Στέλλα Κάλτσου, σκηνικό της Μαντώς Ψυχουντάκη- και ντυμένους με τα εκ των ενόντων -έως και κακόγουστα, όπως του Κλιτάντρ- κοστούμια της, η Μαριάννα Κάλμπαρη θέλησε να δώσει μια επίφαση μοντερνικότητας στην παράσταση. Φορτώνει αντιθεατρικά την έναρξή της μ’ έναν σοβαροφανή και παντελώς περιττό πρόλογο, με κείμενα και τσιτάτα περί έρωτος και γάμου 

-μέχρι κι από Φρόιντ-, που, υποτίθεται, θα φωτίσουν το έργο και, κατόπιν, τη συνεχίζει εντελώς άρρυθμα, με αψυχολόγητες κι αδικαιολόγητες παύσεις, με δήθεν σημαίνουσες χειρονομίες και τινάγματα του κεφαλιού, με ξεφωνητά και στριγγλιές. Υπό τους

ήχους των αλλοπρόσαλλων μουσικών που επέλεξε ο Νέστωρ Κοψιδάς, όπου το μπαρόκ συναντά -μεταδραματικά...- την Νταλιντά του «Ντιρλαντά», το «Για Μουσταφά, για Μουσταφά»,

συρτάκια κι άλλα των σίξτις μετά χορών που προσπαθούν να δικαιολογήσουν, προφανώς, στο σήμερα τον αρχικό χαρακτηρισμό του «Ζορζ Νταντέν» ως «κωμωδίας-μπαλέτου». Το επιθυμητό παραξένισμα δε λειτουργεί παρά μόνο ως κακογουστιά, κατά τη 

γνώμη μου. Εγκλωβισμένοι στη σκηνοθετική αμηχανία οι ηθοποιοί -ανάμεσά τους μερικοί που εκτιμώ ιδιαίτερα- της διανομής, Κατερίνα Λυπηρίδου, Νέστωρ Κοψιδάς, Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κουτσολέλος -δύσκαμπτος στην κίνησή του-, Δημήτρης Μαγγίνας 

και Βασίλης Μαυρογεωργίου, που προσπαθεί, μ’ επιμέλεια, στον επώνυμο ρόλο -ο οποίος καθόλου δεν του ταιριάζει- αλλά η προσπάθειά του πουθενά δεν καταλήγει, χάνουν την μπάλα. Έμεινα με την απορία γιατί η σκηνοθέτρια επέλεξε, αφού, όπως αποδεικνύεται, δεν είχε τίποτα να πει, ν’ ανεβάσει το έργο αυτό,. Παράσταση προς αποφυγή (Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης).

(Διεκπεραιωτικό -παρά τα ενδιαφέροντα, άλλα, εδώ και χρόνια, δημοσιευμένα, κείμενα του Πλάτωνα Μαυρομούστακου και του Βάλτερ Πούχνερ- το πρόγραμμα της παράστασης (επιλογή-επιμέλεια κειμένων Έλενα Τριανταφυλλοπούλου-Ελένη Σπετσιώτη), κοινό με της «Ερόικα» που παίζεται στο «Υπόγειο», καρπός της τρικυμίας εν κρανίω που διέπει, τα τελευταία χρόνια, τη «φιλοσοφία» των κοινών, ανά δυο, τρεις, τέσσερις... παραστάσεις, προγραμμάτων του «Θεάτρου Τέχνης»).

«Θεάτρο Τέχνης Καρόλου Κουν» / «Φρυνίχου», 2 Νοεμβρίου 2018.