«Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» του Ρόι Κιφτ / Σκηνοθεσία: Βασίλης Κουκαλάνι-Αντώνης Ρέλλας
Ο Άρης, αγόρι στην προεφηβική ηλικία, είναι ανάπηρος -και δεν του αρέσουν οι χαρακτηρισμοί «άτομο με ειδικές ικανότητες». Είναι παράλυτος απ’ τη μέση και κάτω εκ γενετής και κινείται σε αμαξίδιο. Ο πατέρας του τους έχει εγκαταλείψει, ζει με τη μάνα και την αδελφή του, την Ζήλη, που του παραστέκονται με θέρμη,
παρά τις δυσκολίες -και τις οικονομικές-, και τον αντιμετωπίζουν ως ίσο προς ίσους αλλά χωρίς να καλλωπίζουν την κατάστασή του. Σε καινούργιο σπίτι, σε καινούργια γειτονιά, τα παιδιά ψάχνουν διέξοδο. Παίζουν στο σπίτι αλλά πηγαίνουν να παίξουν και σ’ ένα γειτονικό, ισοπεδωμένο μετά από κατεδάφιση οικόπεδο, απ’ όπου, όμως, τους κυνηγάει ο φύλακας, επειδή «πρόκειται για ιδιωτική ιδιοκτησία» κι επειδή «εκεί πρόκειται να χτίσουν». Αλλά εκεί θα συναντήσουν και τον Φάνη. Που πάει να παίξει μπάλα αλλά ο φύλακας, επίσης, τον διώχνει.
Άπραγος κι ανίδεος τι σημαίνει παραπληγικός, ο Φάνης παίρνει ένα καλό μάθημα απ’ τα δυο παιδιά, όπως μάθημα θα πάρει κι ο φύλακας που κοροϊδεύει και διώχνει το «σπαστικό». Ο Άρης, όμως, εκτός απ’ τις δυσκολίες που ζει, νοιώθει να επικρέμαται άλλος ένας κίνδυνος: στο σπίτι φτάνει μια επιστολή απ’ την Υπηρεσία Υγείας και Πρόνοιας που, με την αδελφή του, τη διαβάζουν και μαθαίνουν ότι η μητέρα τους είναι σ’ επαφή με τον υπεύθυνο για τον Άρη κοινωνικό λειτουργό, ότι εκείνος συζήτησε μαζί της το ενδεχόμενο να βάλουν το παιδί σε ίδρυμα και ότι της το προτείνουν και πάλι, ώστε να ελαφρώσει απ’ τη φροντίδα του. Ο Άρης δε θέλει βέβαια να πάει σε ίδρυμα. Η μητέρα τους, όταν της το λένε, τους διαβεβαιώνει πως, όντως, της
το πρότειναν και το συζήτησε αλλά πώς το αρνήθηκε κατηγορηματικά και πως δε θα το δεχτεί ποτέ. Στο μεταξύ, με τον Φάνη έχουν γίνει φίλοι κολλητοί, παίζουν μαζί -ο Άρης αγαπάει το ρόλο του Σούπερμαν-, κουβεντιάζουν, κάνουν φάρσες... Πηγαίνουν και σινεμά, όπου, όμως, ο ιδιοκτήτης τους αρνείται την είσοδο,
γιατί δεν ειδοποίησαν εγκαίρως, ώστε να ετοιμάσουν χώρο για το αμαξίδιο, αλλά παίρνει κι αυτός το μάθημά του. Ο Φάνης θα ’χει ένα ατύχημα, θα σπάσει το πόδι του, θα βρεθεί, επίσης, σε αμαξίδιο για κάποιες βδομάδες και θα πάρει τη γλύκα πώς είναι να καθηλώνεσαι. Θα καταλήξουν πάλι στο οικόπεδο για να σκαρώσουν φάρσα στο
φύλακα που, τελικά, υποχωρεί και θα τους αφήνει πια να παίζουν εκεί. Ενώ το τελευταίο καλό νέο είναι ότι ο Φάνης, αν και με αμαξίδιο, θα συνεχίσει να πηγαίνει στο σχολείο της γειτονιάς, στο οποίο πήγαινε μέχρι να βρεθεί σε αμαξίδιο. Οπότε, θα το παλέψουν να πηγαίνει εκεί και ο Άρης ο οποίος μέχρι τότε πήγαινε σε «ειδικό» σχολείο που, μετά τη μετακόμισή τους στο καινούργιο σπίτι, ήταν πολύ μακριά και το σχολικό θα ’πρεπε να περνάει να τον παίρνει δυο ώρες πριν αρχίσουν τα μαθήματα. Ο
Βρετανός -Ουαλός για την ακρίβεια- Ρόι Κιφτ έγραψε το έργο για μεγάλα παιδιά «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» (1980, πρεμιέρα, μεταφρασμένο στα γερμανικά, στο Βερολίνο), ξεκινώντας απ’ τον προβληματισμό του φίλου του Φόλκερ Λούντβιχ, γερμανού συγγραφέα έργων για παιδιά κι έφηβους, καλλιτεχνικού διευθυντή του βερολινέζικου Θεάτρου «Grips» -όπου το «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» έκανε την πρεμιέρα του- πώς μπορεί να γραφτεί ένα έργο για παιδιά με θέμα τα ανάπηρα παιδιά χωρίς να ’ναι θλιβερό αλλά με 
χιούμορ. Κι ο Κιφτ το κατάφερε. Το έργο του έχει ήρωα ένα ανάπηρο παιδί σε αμαξίδιο, υπάρχει δεύτερο πρόσωπο στο έργο σε αμαξίδιο κι ένα τρίτο -αυτό προσωρινά. Και τα προβλήματα του αγοριού -μέχρι ότι κατουριόταν πάνω του μέχρι να γίνει έφηβος και τώρα κατουράει χρησιμοποιώντας καθετήρα- ακούγονται ακομπλεξάριστα, σα φυσική ροή της ζωής του, με το χιούμορ να κυριαρχεί. Είναι δυνατόν; Είναι! Το έργο έχει σίγουρα εκπαιδευτικό χαρακτήρα -ένα μανιφέστο για τα δικαιώματα των ανάπηρων να ζούν όπως όλοι μας- και το δείχνει -στόχος του να εξοικειώσει τα παιδιά με την αναπηρία και να τα κάνει να νοιώσουν πως οι ανάπηροι έχουν διαφορές χωρίς να ’ναι διαφορετικοί από ’μας-
αλλά καταφέρνει ο διδακτισμός του να μην κουράζει και να ’ναι ανάλαφρο και διασκεδαστικό. Αυτό οφείλεται, κατά πολύ, στους άμεσους διαλόγους του που με αμεσότητα, επίσης, έχει διοχετεύσει η πολύ επιτυχημένη μετάφραση της Φωτεινής Πίπη καθώς κι η μεταφορά/διασκευή του έργου απ’ τους Βασίλη Κουκαλάνι κι Αντώνη Ρέλλα. Η εύρυθμη σκηνοθεσία που συνυπογράφουν οι δυο τους συντελεί στο κλίμα ευφορίας. Όπως και τόσο η μουσική και τα τραγούδια του Φοίβου Δεληβοριά που βρίσκεται σε φόρμα, όσο και το τριπλής όψεως λειτουργικό σκηνικό του Αριστοτέλη Καρανάνου και της Αλεξάνδρας Σιάφκου: κι αν το εσωτερικό του δωματίου πάσχει, το οικόπεδο και το εξωτερικό του κινηματογράφου είναι έξοχα. Σωστά τα κοστούμια τους -έχουν μια έξοχη αίσθηση του χρώματος οι δυο τους- κι εξυπηρετικά η επιμέλεια κίνησης της Εριφύλης Στεφανίδου κι οι φωτισμοί του Γιώργου Αγιανίτη. Η παράσταση
πολλά χρωστάει και στην καλή διανομή: η εξαίρετη Τάνια Παλαιολόγου, η Μαρία Μοσχούρη, ο Μιχάλης Τιτόπουλος, ο ίδιος ο Βασίλης Κουκαλάνι, κυρίως ως Κύριος Ντάνιας, κι ο Θοδωρής Σκυφτούλης πράττουν το καλύτερο. Μείζον τάλαντο της γενιάς του, με φιγούρα που γράφει, με πλούσια κοιτάσματα κωμικού, εύπλαστος, σκηνικά ευφυής ο Γιώργος Κατσής ως Άρης διακρίνεται. Θα σας συνιστούσα ένθερμα να πάτε τα παιδάκια σας στην παράσταση αυτή. Μην τη φοβηθείτε. Θα μάθουν πολλά για ένα σοβαρότατο θέμα διασκεδάζοντας.
(Επισημαίνω, εξάλλου, ότι ο χώρος του θεάτρου είναι προσβάσιμος και φιλικός σε ανάπηρους κι εμποδιζόμενα άτομα, ότι διατίθεται διαγραμμισμένος χώρος μπροστά απ’ την πρώτη σειρά θέσεων για χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων και χώρος υγιεινής αναπήρων ενώ οι σκύλοι-οδηγοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι με τους χρήστες τους. Τις Κυριακές πραγματοποιούνται καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις για όλους, με ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ), Ενδογλωσσικούς Υπέρτιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους (CAP) καθώς κι Ακουστική Περιγραφή για ανθρώπους με προβλήματα όρασης (AD).
Το πολύχρωμο πολύπτυχο πρόγραμμα της παράστασης, επαρκές, μ' ένα εξαιρετικό κείμενο του ομότιμου καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Διατίθεται και σε μεγαλογράμματη γραφή, σε κώδικα Braille και Qr code).
«Σύγχρονο Θέατρο», «Συντεχνία του Γέλιου»-Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών, 4 Νοεμβρίου 2018.
No comments:
Post a Comment