Πέθανε το θέατρο;

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 118 

 

Πέθανε το θέατρο! Φωνάζει ο Ηλίας Κουνέλας, ο «σκηνοθέτης Ευάγγελος» στο έργο, προς το τέλος της «Παράστασής» του -είναι ο τίτλος της παράστασης που ’χει συλλάβει και σκηνοθετήσει, με σκηνικά και κοστούμια Μαρίας Καραθάνου, συνυπογράφοντας, με τους δυο ηθοποιούς του Ελίνα Παπαθεοδώρου και Παναγιώτη Καμμένο, που παίζει μαζί τους, τα κείμενα. Σ’ ένα εγκαταλειμμένο κουρείο του 

Γκύζη -Λύτρα και Λομβάρδου. Που το βρήκαν μέσα στη βρομιά, με κατοίκους κατσαρίδες και ποντίκια, το ξεβρόμισαν, το ’καναν να λάμψει και το μετέτρεψαν σ’ ένα αυτοσχέδιο θεατράκι δεκαπέντε μόνο θέσεων, όπου ανέβασαν το έργο τους με τον τίτλο «Η παράσταση». Τίτλο καθόλου τυχαίο ή αμήχανο. Γιατί είναι ακριβώς μια παράσταση για το Θέατρο -με κεφαλαίο Θήτα το γράφω, επίσης καθόλου τυχαία. 

Δυο νεαροί ηθοποιοί που τυχαίνει να ’ναι και σύντροφοι στη ζωή, ο Γιώργος κι η Ζαχαρένια, κάνουν άκαρπες πρόβες, με το σκηνοθέτη που διάλεξαν, επί μήνες -τόσους που ούτε ο Λευτέρης Βογιατζής δεν θα ’κανε για ν’ ανεβάσει παράσταση, όπως λένε. Η Ζαχαρένια παράλληλα περνάει από ακροάσεις. Έχει περάσει έως τώρα από 68 -τις μετράει...- με ατυχή έκβαση και μόλις έκανε την -πολύ καλή, πιστεύει- 69η στο Εθνικό, για Νίνα, στη σκηνοθέτρια Ευαγγελία Κατερινάτου που ανεβάζει «Γλάρο» και η οποία της τηλεφωνεί αυτοπροσώπως για να της πει πόσο εξαιρετική τη βρήκε. Αλλά... δε θα πάρει το ρόλο. 

Η παράσταση της «Παράστασης» ανοίγει με τη συνάντηση δυο αυτόχειρων ηρώων, της Οφιλίας απ’ τον «Άμλετ» και του Τρέπλιεφ απ’ τον «Γλάρο» αλλά απ’ τη σκηνή -λίγα σανιδάκια- περνάνε από αρχαίες τραγωδίες μέχρι μιούζικαλ, απ’ τον Πρόλογο με τις φρυκτωρίες του «Αγαμέμνονα» μέχρι τη σκηνή Νίνας -«Είμαι γλάρος...»- και Τρέπλιεφ της τέταρτης πράξης του «Γλάρου» -η παρουσία του τσεχοφικού έργου είναι αισθητή-, περνάνε όλες οι αγωνίες των νέων και παλιότερων ηθοποιών στην covid εποχή, εμπλέκεται η Ασπασία, η μάνα της Ζαχαρένιας, που ’χε απωθημένο να γίνει ηθοποιός και παίρνει στα γεράματα ιδιωτικά μαθήματα υποκριτικής, ακούγονται μερικές μοναδικές, σπαρταριστές ατάκες, όπως ότι, όταν η Ασπασία είδε την κόρη της να παίζει, είπε «παίζει επιτέλους, τακτοποιήθηκε», εμπλέκεται η τηλεόραση που κάποια στιγμή η Ζαχαρένια επιλέγει, το σπιρτόζικο, κάποτε αυτοσαρκαστικό χιούμορ και το γέλιο μπλέκονται με  τη μελαγχολία, η πραγματικότητα μπλέκεται με το θέατρο και την πρόβα, για να καταλήξει το όλο πράγμα σ’ ένα δυνατό φινάλε απεγνωσμένο(;), συγκινητικό έως συγκλονιστικό, «υπέρ θεάτρου» του Ηλία Κουνέλα. 

Αυτού του ταλαντούχου ανθρώπου με το παπιγιονάκι ο οποίος γεννήθηκε από οικογένεια πολιτικών προσφύγων στο χωριό Μπελογιάννης της Ουγγαρίας και μεγάλωσε, αφού έζησε μια δύσκολη παιδική ζωή που τον σημάδεψε, στην Βουδαπέστη και στην Θεσσαλονίκη. Αυτού του ταλαντούχου ανθρώπου του θεάτρου που τον πρωτοείδα να παίζει στο Εθνικό, στην τότε Πειραματική Σκηνή του Στάθη Λιβαθινού, το 2006. Και που το 2013, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, επί Γιώργου Λούκου και Δηώς Καγγελάρη, όταν η φίλη μας, η αξέχαστη Γκάγκα Ρόσιτς, μ’ έστειλε σ’ ένα παλιό νεοκλασικό του Κολωνού να δω την παράστασή του «Η εμπειρία της παράστασης ‘Κήπος στάχτες’», απ’ το μυθιστόρημα του

Ντανίλο Κις -που η Γκάγκα είχε μεταφράσει με την κόρη της Μαρία Κεσίνη- μου χάρισε μια απ’ τις πιο δυνατές μου εμπειρίες ως θεατή, όπου άρχισα να κλαίω και δε σταμάτησα μέχρι το τέλος της παράστασης.

Του Ηλία Κουνέλα που ‘χει οδηγήσει τους δυο νέους ηθοποιούς, τον εξαιρετικό Παναγιώτη Καμμένο και την όλο ζωντάνια Ελίνα Παπαθεοδώρου, οι οποίοι υπήρξαν μαθητές του -ο πρώτος στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, η δεύτερη στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου-, σ’ έναν αυτοσχεδιαστικό δρόμο -ναι, ολόκληρη η παράσταση αυτοσχεδιασμός είναι! Αλλά πάνω σε γερά θεμέλια.

Οπότε θα διαφωνήσω μαζί σου, αγαπητέ Ηλία Κουνέλα: όχι, το Θέατρο δεν πέθανε! Όταν υπάρχουν παραστάσεις βγαλμένες απ’ την ψυχή και τα σπλάχνα, όπως η δική σας. Που θέλω να πιστεύω πως θα συνεχιστεί ή πως θα επαναληφθεί (Φωτογραφίες: Δημήτρης Κοιλαλούς).