«Φάουστ» του Σαρλ Γκουνό, λιμπρέτο (Μισέλ Καρέ, Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε / Ζεράρ ντε Νερβάλ) Ζιλ Μπαρμπιέ-Μισέλ Καρέ / Μουσική διεύθυνση: Πιερ Ντιμουσό. Σκηνοθεσία: Ρενάτο Τζανέλα.
Ο Φάουστ, γέροντας επιστήμονας και φιλόσοφος στην Γερμανία του 16ου αιώνα, απογοητευμένος από τη ζωή του, που, αφοσιωμένη στη μάθηση, κύλησε μέσα από τα χέρια του, χωρίς χαρές και έρωτες, καταριέται τη γνώση και, έτοιμος να αυτοκτονήσει με δηλητήριο, ζητάει από τις σκοτεινές δυνάμεις 
τη βοήθεια που δεν του έδωσε ο Θεός. Ο Διάβολος που εμφανίζεται με τη μορφή του Μεφιστοφελή, του υπόσχεται να τον υπηρετήσει. Ο Φάουστ του ζητάει πίσω τα νιάτα του, ο Μεφιστοφελής, με δόλωμα μία εικόνα της όμορφης μικρούλας Μαργαρίτας, τον πείθει να υπογράψει ένα συμβόλαιο μαζί του 
ότι ο Φάουστ θα τον υπηρετήσει, με τη σειρά του, στον κάτω κόσμο. Εκείνος πείθεται και ο Μεφιστοφελής μετατρέπει το δηλητήριο σε ελιξήριο που τον μεταμορφώνει σε έναν γοητευτικό νέο ο οποίος, μαζί του, ξεκινάει να κατακτήσει τον κόσμο. Θα συναντήσει την Μαργαρίτα που αποχαιρετάει τον
αδελφό της Βαλεντίνο ο οποίος, φεύγοντας για τον πόλεμο, την εμπιστεύεται στον -ερωτευμένο μαζί της- φίλο του Ζίμπελ. Ο Μεφιστοφελής θα αφήσει στον κήπο της, εκ μέρους του Φάουστ υποτίθεται, μία κασετίνα με κοσμήματα. Το κορίτσι θαμπώνεται και πέφτει στην παγίδα: απορρίπτει τον Ζίμπελ, υποδέχεται στο σπίτι της, μαζί με τη γειτόνισσά της Μάρθα, στην οποία ο Μεφιστοφελής φέρνει την είδηση ότι ο άντρας της σκοτώθηκε στον πόλεμο και δεν χάνει χρόνο να της κάνει τα γλυκά μάτια και να την απομακρύνει.
Είναι θέμα χρόνου ο Φάουστ να αποπλανήσει την Μαργαρίτα. Η οποία μένει έγκυος. Όταν ο Βαλεντίνος γυρίζει από τον πόλεμο, για να ξεπλύνει την ντροπή, ξιφομαχεί με τον Φάουστ που, με παρέμβαση του Μεφιστοφελή, σκοτώνει τον νέο ο οποίος, πριν ξεψυχήσει, καταριέται την αδελφή του. Μετά από μία οργιώδη νύχτα -την Βαλπούργεια Νύχτα- που του προσφέρει ο Μεφιστοφελής, με τον έρωτα των σημαντικότερων και ωραιότερων γυναικών 
στην Ιστορία, ο Φάουστ, με τη βοήθειά του, μπαίνει στο κελί όπου είναι φυλακισμένη η Μαργαρίτα, πριν την κρεμάσουν γιατί σκότωσε το νεογέννητο παιδί τους. Προσφέρεται να τη βοηθήσει να δραπετεύσει μαζί του αλλά το κορίτσι έχει αφοσιωθεί, πια, στον Θεό. Και αρνείται. Πεθαίνει και,
μεταμελημένη και συγχωρημένη, ανεβαίνει στον Ουρανό ενώ ο Μεφιστοφελής σέρνει τον Φάουστ στην Κόλαση. Ο Σαρλ Γκουνό, πάνω στο λιμπρέτο που υπογράφουν ο Ζιλ Μπαρμπιέ και ο Μισέλ Καρέ, βασισμένοι, κυρίως, στο θεατρικό του δεύτερου «Φάουστ και Μαργαρίτα» (1850) και, δευτερευόντως, στο δράμα του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε «Φάουστ-Μέρος Α΄» (1808) -στη γαλική μετάφραση του Ζεράρ ντε Νερβάλ-, συνέθεσε τον «Φάουστ» (1859) ως opéra comique -ήτοι 
κωμική όπερα που, στην εποχή του, σήμαινε όπερα με ενδιάμεσους πεζούς διαλόγους- για να τον εξελίξει, στα επόμενα ανεβάσματα, μελοποιώντας τους διαλόγους και προσθέτοντας μπαλέτο, σε grand opéra -μεγαλόπρεπη όπερα. Μία όπερα λυρική, με την έμφυτη μελωδικότητα του συνθέτη, 
φινετσάτη -άρα απομακρυσμένη από το φιλοσοφικό υπόβαθρο του Γκέτε-, την οποία, πάντως, δεν θεωρώ, παρ’ όλη την εξαιρετική δημοφιλία της, την καλύτερη του Γκουνό -που πιστεύω πως είναι το «Ρομέος και Ιουλιέτα». Ο Ιταλός Ρενάτο Τζανέλα χορευτής άλλοτε, χορογράφος κατόπιν -και μάλιστα Διευθυντής Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
(2011-2015)- ανέλαβε τη σκηνοθεσία και ανέβασε (πρώτο ανέβασμα 2012, η τωρινή παράσταση είναι ξαναδουλεμένη επανάληψη) μία όπερα-μπαλέτο, ουσιαστικά, συμπληρώνοντας τη ροή της όπερας με παράλληλη, συμπληρωματική δράση του μπαλέτου και τοποθετώντας το έργο στην Γαλία, την εποχή -κάπως αόριστα- του Πρώτου Παγκόσμιου Πόλεμου. Διαβάζω τα θετικά που έγραψα στις 16 Φεβρουαρίου 2012 στο totetartokoudouni.blogspot.com για το πρώτο εκείνο ανέβασμα
και απορώ. Έχουν περάσει, βέβαια, δέκα χρόνια, ίσως η ματιά αλλάζει. Τώρα βρήκα άδετες έως περιττές τις χορογραφίες (του ίδιου του Ρενάτο Τζανέλα), προς το κιτς την «Βαλπούργεια νύχτα» του, αναποτελεσματική τη κινησιολογία του και σκηνικά ακαθοδήγητους τους τραγουδιστές -μία μέτρια παράσταση. Τα σκηνικά του Αλεσάντρο Κάμερα, βέβαια, με τους πανύψηλους μαυροπίνακες του εργαστηρίου του Φάουστ να κυριαρχούν, αποτελεσματικά φωτισμένα από τον Γιάκοπο Παντάνι, είναι 
καλαίσθητα και λειτουργικά, τα κοστούμια της Κάρλα Ρικότι -Ιταλοί όλοι τους-, όμως, χωρίς ιδιαίτερο χαρακτήρα. Δεν θέλω να μιλήσω για τις περούκες, ειδικά της Μάρθας και του Ζίμπελ αλλά και των υπόλοιπων... Αλλά και μουσικά η παράσταση δεν με ικανοποίησε. Ο γάλος αρχιμουσικός Πιερ Ντιμουσό έδωσε από το πόντιουμ έναν φινετσάτο ήχο στην Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής αλλά είχε πολλά προβλήματα
συμπόρευσης με τους επί σκηνής -ειδικά με την όχι σε πολλή καλή φόρμα Χορωδία της ΕΛΣ (διεύθυνση Αγαθάγγελος Γεωργακάτος). Στις δύο πρώτες πράξεις, κυρίως, είχα την αίσθηση ότι η ορχήστρα έτρεχε να προλάβει χορωδία και τραγουδιστές. Ο τενόρος Ίβαν Μαγκρί δίνει, πιστεύω, έναν μέτριο, καθόλου γοητευτικό Φάουστ, θαμπό υποκριτικά και φωνητικά- εκτός από κάποιες στιγμές-, μακριά από το ρόλο. Μακριά από το ρόλο
της αθώας παιδούλας Μαργαρίτας και η γεννημένη στην Μολδαβία ροσίδα σοπράνο Ιρίνα Λούνγκου: μεστή φωνή αλλά υποκριτικά ανέκφραστη -σαν αμέτοχη. Ο μπάσος Τάσος Αποστόλου ως Μεφιστοφελής είναι ο υποκριτικά εντελέστερος των επί σκηνής αλλά φωνητικά νομίζω πως ο ρόλος θέλει πιο βαθύ μπάσο. Δύσκαμπτος και όχι σε καλή μέρα φωνητικά, ο Βαλεντίνος του καλού βαρύτονου Διονύση Σούρμπη. Διεκπεραιωτικός, μου φάνηκε,
(Εξαιρετικό, όπως, πάντα, το έντυπο, δίγλωσσο -ελληνικά και αγγλικά- πρόγραμμα της παράστασης -υπεύθυνος Νίκος Α. Δοντάς-, χωρίς, όμως, όπως πάντα -είναι αδιανόητο!-, φωτογραφία του τιμώμενου στο πρόγραμμα, διεθνούς μας μπάσου Νίκου Μοσχονά, πρώτου -το 1959- Μεφιστοφελή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής).
Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», 12 Απριλίου 2022.
No comments:
Post a Comment