Ελένη Παπαδάκη η Μαρία Κίτσου με σκηνοθέτη τον Μάνο Καρατζογιάννη στην «Πειραματική» του Εθνικού

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση 

Η τραγική Ελένη Παπαδάκη, εκ των βασικών στελεχών του Εθνικού Θεάτρου απ’ το 1932 μέχρι το 1944, «επιστρέφει» στην κοιτίδα της στο πρόσωπο της εξαίρετης ηθοποιού Μαρίας Κίτσου. Η οποία θα την ερμηνεύσει στην παράσταση «Για την Ελένη» που ετοιμάζει ο Μάνος Καρατζογιάννης στο πλαίσιο της πλατφόρμας νέων δημιουργών «Θέμα Εμφύλιος» της «Πειραματικής Σκηνής» του Εθνικού, στην Σκηνή «Κατίνα Παξινού» -άλλως «-1»- του «Ρεξ» -θα πραγματοποιηθεί από 30 Μαρτίου μέχρι 3 Απριλίου 2016-, βασισμένος στο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου «Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές» (Εκδόσεις «Μεταίχμιο», 2006) και υπογράφοντας κείμενο και σκηνοθεσία.

Η Ελένη Παπαδάκη ανήκει στους ηθοποιούς που άφησαν μυθικό αποτύπωμα στο ελληνικό θέατρο. Γεννημένη από εύπορη οικογένεια, ιδιαίτερα καλλιεργημένη, γλωσσομαθής και με σοβαρές μουσικές σπουδές, πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή ως ερασιτέχνις του «Ελληνικού Ωδείου» το 1924 για να εκτοξευτεί στο στερέωμα του ελληνικού θεάτρου σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα: το καλοκαίρι του 1925 με το ρόλο της Προγονής στο έργο του Λουίτζι Πιραντέλο «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», τον οποίο ερμήνευσε στο θέατρο «Αθήναιον» της οδού Πατησίων, με το βραχύβιο «Θέατρο Τέχνης» του Σπύρου Μελά. Και να εξελιχθεί, στη συνέχεια, σε πρωταγωνίστρια ολκής -και μεγάλης γκάμας-, συνεργαζόμενη, μέχρι το 1932, με θιάσους όπως του Αιμίλιου Βεάκη, της Κυβέλης, της Μαρίκας Κοτοπούλη… και ερμηνεύοντας σημαντικούς ρόλους.

Μετά την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου προσλήφθηκε, τον Δεκέμβριο του 1932, ως εκ των πρωταγωνιστών του και, παρά τον πόλεμο του ζεύγους Κατίνας Παξινού-Αλέξη Μινωτή, ερμήνευσε -ερμηνείες που άφησαν εποχή-, επί δώδεκα χρόνια, πολλούς πρώτους ρόλους, ξεκινώντας απ’ την Έλα Ρεντχάιμ στον «Ιωάννη Γαβριήλ Μπόργκμαν» του Ίψεν σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη, σε έργα κλασικά και σύγχρονα του ξένου και του ελληνικού ρεπερτορίου -κορωνίδα θεωρείται η Ερσίλια Ντρέι στο «Να ντύσουμε τους γυμνούς» του Πιραντέλο- αλλά και στην τραγωδία όπου πρόλαβε να κάνει Κλυταιμνήστρα στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, στην ιστορική παράσταση του Δημήτρη Ροντήρη -η οποία εγκαινίασε και το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου-, και τους επώνυμους ρόλους στην «Αντιγόνη», την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» και την «Εκάβη» όπου ήταν και η ύστατη εμφάνισή της στη σκηνή τη σεζόν 1943/1944.

Με την κατηγορία ότι συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και ότι ήταν ερωμένη του τελευταίου κατοχικού πρωθυπουργού Ιωάννου Ράλλη -κατηγορία προφανώς ψευδής αν κανείς γνώριζε την προσωπική ζωή της…- στις 21 Δεκεμβρίου του 1944, με τα Δεκεμβριανά να μαίνονται, εκτελέστηκε με άγριο τρόπο από αποβράσματα της Εθνικής Πολιτοφυλακής, που αργότερα δικάστηκαν και εκτελέστηκαν απ’ το ίδιο το ΕΑΜ για τη δολοφονία της την οποία το ΚΚΕ καταδίκασε, χωρίς, όμως, ποτέ να γίνει γνωστή η αλήθεια στις λεπτομέρειές της, με τη φημολογία και τις αναφορές σε συγκεκριμένα πρόσωπα ως ηθικούς αυτουργούς να οργιάζουν μέχρι σήμερα. Το πτώμα της ρίχτηκε σε ομαδικό τάφο για να βρεθεί και να αναγνωριστεί στις 26 Ιανουαρίου του 1945. 

Στο «Για την Ελένη» του Μάνου Καρατζογιάννη -που θα δοθεί για μια μόνο παράσταση, την 1 Απριλίου- «η Ηθοποιός», όπως σημειώνεται, «επιστρέφει στο χώρο της και αφηγείται το εμφύλιο κύτταρο του Θεάτρου, του τόπου της, του καιρού της». Μαζί με την Μαρία Κίτσου θα παίξει ο Σπύρος Κυριαζόπουλος. Το σκηνικό θα ’ναι του Γιάννη Αρβανίτη, τα κοστούμια της Βασιλική Σύρμα, οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη κι η μουσική επιμέλεια του Γιώργου Πούλιου. 

Παράλληλα, η Μαρία Κίτσου θα συνεχίσει να ερμηνεύει τον επώνυμο ρόλο στο έργο του Όγκουστ Στρίντμπεργκ «Δεσποινίς Τζούλια» που παίζεται σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ στο «Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου» ενώ ο Μάνος Καρατζογιάννης έχει σκηνοθετήσει και το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Σ’ εσάς που με ακούτε» που πραγματοποιεί τον δεύτερο κύκλο των παραστάσεών του στο θέατρο «Σημείο». 
Την Ελένη Παπαδάκη, αλλά με το όνομα Θεανώ Γαλάτη, έχει ερμηνεύσει στην τηλεόραση, σε σκηνοθεσία Χρήστου Παληγιαννόπουλου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, στη σειρά της ΕΤ1 «Ασθενείς και οδοιπόροι», μεταφορά του βασισμένου στα τελευταία χρόνια της ζωής της σπουδαίας ηθοποιού χωρίς, όμως, να χρησιμοποιεί το όνομά της, ομώνυμου μυθιστορήματος (1964) του Γιώργου Θεοτοκά.