Και αδαής και παράφρων ή Οι επτά μικροί νέγροι

Το Τέταρτο Κουδούνι / 10 Μαρτίου 2016 

Παραιτήθηκε ο Κυριάκος Κατζουράκης απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου. Τις προάλλες παραιτήθηκε κι ο Ιωσήφ Βιβιλάκης απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου. Μετά την Αμαλία Μουτούση που, επίσης, είχε παραιτηθεί απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου. Και μετά τον Ταξιάρχη Χάνο -εκπρόσωπο του ΣΕΗ- που, ωσαύτως, είχε παραιτηθεί απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου. Κάτι σα «Δέκα μικροί νέγροι» αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου. Ή, έστω, επτά μικροί νέγροι -επτά είναι τα μέλη του.

Ο «Ορέστης» του Ευριπίδη στη μετάφραση του Γιάννη Τσαρούχη παρουσιάστηκε απ’ την Εταιρεία Θεάτρου «Χώρος» και σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου, το περσινό καλοκαίρι. Απ’ την πρώτη στιγμή είπα πως η ολιγοπρόσωπη -τέσσερις ηθοποιοί- παράσταση, με τον απέριττο λόγο και με τις σκηνικές της λεπτομέρειες, θα ευδοκιμούσε περισσότερο σε κλειστό χώρο -το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου σα να την κατάπινε, σα να μην την άφηνε ν’ ανασάνει.

Τα παιδιά του «Χώρου» την ξαναδούλεψαν. Και μ’ αυτή εγκαινιάζουν στις 18 Μαρτίου τον καινούργιο, δικό τους χώρο που, φυσικά, τον ονόμασαν… «Χώρο». Στον Βοτανικό, στην οδό Πραβίου 6-8, ένα τσιγάρο δρόμος απ’ τη στάση Κεραμεικός του μετρό.

Συντελεστές κι ηθοποιοί, οι ίδιοι: τα κοστούμια κι οι μάσκες είναι της Μάρθας Φωκά που ’χει φροντίσει μαζί με το σκηνοθέτη Σίμο Κακάλα και τον σκηνικό χώρο, η μουσική των Mohammad, οι φωτισμοί του Περικλή Μαθιέλλη και βοηθός σκηνοθέτη/δραματολόγος ο Δημήτρης Καλακίδης. 

Τον επώνυμο ρόλο επωμίζεται ο Δημήτρης Λάλος. Μαζί του, η Έλενα Μαυρίδου ως Ηλέκτρα, Τυνδάρεος και Φρύγας, η Δήμητρα Κούζα ως Ελένη, Αγγελιαφόρος, Ερμιόνη κι Απόλλωνας αλλά και στο μέρος του Χορού κι ο Μιχάλης Βαλάσογλου ως Μενέλαος, Πυλάδης κι, επίσης, στο μέρος του Χορού.

Ανυπομονώ να δω πώς εξελίχτηκε η παράσταση.

A, με την ευκαιρία. Ξέρω πως οι ομαδικές δουλειές στο θέατρο μπορεί να μεγαλουργήσουν αλλά σπάνια φτουράνε -«Ελεύθερο Θέατρο», «Σκηνή», και…, και… Κάποια στιγμή προκύπτουν διαφορές, αντιρρήσεις, φιλοδοξίες, ζήλειες, βλέψεις σκηνοθετικές, συγκρούσεις και, πολύ συχνά, αποχωρήσεις ή και διαλύσεις -ανθρώπινο είναι... Όταν, όμως, περάσουν τα χρόνια οι διασπασθέντες πιστεύω πως πρέπει να τηρούν τα στοιχειώδη. Ανεξάρτητα με το τι συνέβη στο παρελθόν -που δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε εμείς ακριβώς.

Το ’χα και παλαιότερα επισημάνει σε δελτία Τύπου ή κείμενα της «Στοάς» (Παπαγεωργίου-Καρπέτα), της «Ομάδας Εδάφους» (Παπαϊωάννου-Στελλάτου), του «Φάσματος»/«Απλού Θεάτρου» (Αντύπας-Πολίτης): να διαγράφονται και να «εξαφανίζονται» οι αποδεδειγμένα συνιδρυτές που αποχώρησαν ή που παρέμειναν -αναλόγως με το ποιος συντάσσει το κείμενο. Έτσι και τώρα, διάβασα σε δελτία Τύπου για την παράσταση «Καταλόγια» που παρουσιάζει και πάλι, με την ομάδα του «Κύκλος», ο Θοδωρής Οικονομίδης -στο «Vault» αυτή τη φορά-, στο βιογραφικό του: «Ιδρυτής της Εταιρείας Θεάτρου ‘Χώρος’» και «Ο Θοδωρής Οικονομίδης (ο δημιουργός πίσω από τις θεατρικές παραστάσεις ‘Golfw 2.3 beta’, ‘Λιωμένο βούτυρο’, κλπ)». Ένα λεπτό: αν δεν κάνω λάθος, ο Θοδωρής Οικονομίδης δεν ήταν ιδρυτής αλλά συνιδρυτής του «Χώρου» ΜΑΖΙ με τον Σίμο Κακάλα που συνεχίζει τη δουλειά κάτω απ’ το ίδιο όνομα του σχήματος, μ’ άλλους ηθοποιούς της ομάδας. Κι αν δεν κάνω λάθος ο Σίμος Κακάλας ήταν που υπέγραφε τη ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ στις προαναφερόμενες παραστάσεις. Αυτά είναι γνωστά τοις πάσι. Έτσι δεν είναι; 

Η μαμά-μου έλεγε «χίλιοι καλοί χωράνε»...

Πήγα και στην Πειραματική του Εθνικού για να δω την παράσταση του Γιάννου Περλέγκα πάνω στο έργο «Ο αδαής και ο παράφρων» του Τόμας Μπέρνχαρντ -απ’ τα πρώτα του. Ενός συγγραφέα ο οποίος μου αρέσει, κάποτε και πολύ, αλλά που το έργο του αυτό -και λυπάμαι που θα διαφωνήσω με πολλούς- καθόλου δε μου άρεσε. Μα καθόλου. Όλο αυτό το εξαντλητικής λεπτομέρειας μάθημα ανατομίας/νεκροψίας για ειδικευόμενους στην ιατροδικαστική, που δεν κατάλαβα το γιατί και το πώς το ’δεσε, ο πάντα τολμηρός αλλά και πάντα χολερικός, μακαρίτης Μπέρνχαρντ με μια κολορατούρα σοπράνο σε κατάσταση υστερίας, που ετοιμάζεται να τραγουδήσει, δεν ξέρω για ποσοστή φορά, Βασίλισσα της Νύχτας στον «Μαγικό αυλό» του Μότσαρτ, μ’ έφτασε στα όριά μου -μέχρι την κατατονία. Ούτε η παράσταση μ’ έπεισε, μάλλον με άγχωσε, με τους -καλούς- ηθοποιούς να ανεβοκατεβαίνουν, προσπαθώντας να ισορροπήσουν, σ’ αυτές τις άχαρες γκουμούτσες του σκηνικού. Μπήκα αδαής -περί ιατροδικαστικής- και βγήκα, μετά από, κοντά, τρεις ώρες, παράφρων… Συγγνώμη. (Φωτογραφίες: Karol Jarek).

Είναι η πρώτη σκηνοθετική «έξοδος» του Γιάννη Καλαβριανού στον ευρύτερο θεατρικό χώρο -τον πιο main stream που λένε. Με το ιδιότυπα συντεθειμένο μυθιστόρημα του αυστριακού Χέρμαν Μπροχ «Οι αθώοι» -αναφέρεται στη μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο γερμανική κοινωνία που κλώσησε το αυγό του φιδιού, που λειτούργησε, δηλαδή, ως εκτροφείο του ναζισμού και τον άφησε να φουντώσει, να θεριέψει και να πάρει τα ηνία οδηγώντας στην καταστροφή -τόσο, μα τόοοοσο επίκαιρο έργο…

Το ’χει ανεβάσει, στη μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου και σε διασκευή Στρατή Πασχάλη, την οποία επεξεργάστηκε δραματουργικά, για την πάντα ανήσυχη «Πράξη» της Μπέττυς Αρβανίτη και του Βασίλη Πουλαντζά. Στο θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας». Με τον τίτλο -ανούσιο κατά τη γνώμη μου- «Η Τσερλίνε και το σπίτι των κυνηγών».

Παραβλέψτε, όμως, τον τίτλο. Η παράσταση που ’χει προκύψει είναι ιδιαίτερα 

ενδιαφέρουσα, έχει πνοή και τη διαπνέει μια απειλητική ατμόσφαιρα καθηλωτική. Και διαθέτει, εκτός της Μπέττυς Αρβανίτη-Τσερλίνε -συναρπαστικός ρόλος αυτό το πρόσωπο-τέρας, σύμβολο του ναζισμού-, τέσσερις πρώτης τάξεως ηθοποιούς: την Μαρία Κατσιαδάκη -που χαιρετίζω την ευτυχή επιστροφή της, μετά από κάποια χρόνια, στη σκηνή-, τον Κώστα Βασαρδάνη, την Σύρμω Κεκέ και την -εντυπωσιακή- Εύα Σιμάτου.

Να πάτε να δείτε την παράσταση. ΓΡΗΓΟΡΑ! Γιατί την Κυριακή κατεβαίνει. Σας -μας- αφορά. (Και για να μην έχω τύψεις που άργησα να γράψω...). 

Ο Θέμης Πάνου κι ο Παντελής Παπαδόπουλος ανέλαβαν, τελικά, τους ρόλους του Στέλιου Μάινα και του Γιάννη Ροζάκη για τους οποίους σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 5 Νοεμβρίου, ότι θα ’παιζαν στο έργο του Σέρτζι Μπελμπέλ «Οι ξένοι» που ετοιμάζει ο Νίκος Μαστοράκης για το Εθνικό Θέατρο στο «Νέο Ρεξ», με πρωταγωνίστρια την Λυδία Κονιόρδου. Μαζί τους, όπως σας είχα γράψει, Δανάη Σκιάδη, Δημήτρης Πασσάς, Κρις Ραντάνοφ, Μαρσέλα Λένα αλλά κι ο Νικόλας Χανακούλας.

Την επόμενη Πέμπτη δεν έχει «Τέταρτο Κουδούνι». Ραντεβού την μεθεπόμενη, 24 Μαρτίου. Στις 15.00 πάντα.