18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης / Ημέρα (μου) πρώτη
Ο Δημήτρης Εϊπίδης, που το γέννησε και το ανάστησε, το έφτασε στην ενηλικίωση. Και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στα δεκαοκτώ του πια, ώριμο, χειραφετημένο αλλά και πάντα φρέσκο, μπορεί, με τη λήξη του, να τον αποχαιρέτησε τυπικά, καθώς είχε ήδη υποβάλει την παραίτησή του από τη θέση του διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, όχι όμως και ουσιαστικά. Κάτι μου λέει πως κάπου εκεί θα τριγυρνάει με την έγνοια του -για το παιδί σου πάντα θα νοιάζεσαι.
18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης από 11 μέχρι και 20 Μαρτίου, λοιπόν, και για άλλη μία φορά δεν μου έκανε καρδιά να μην ανεβώ στη συμπρωτεύουσα -έστω και για τέσσερις από τις δέκα μέρες του. Άλλωστε η αλήθεια είναι πως στο ντοκιμαντέρ -στην ταινία τεκμηρίωσης, όπως το έχουμε μεταφράσει επίσημα στα ελληνικά-, ακόμα και αν δεν μου αρέσει το καλλιτεχνικό κομμάτι του, πάντα θα βρω ευκαιρία για ένα ταξίδι πιο συναρπαστικό απ’ όσο σε μία ταινία μυθοπλασίας. Ο τίτλος του Φεστιβάλ «Εικόνες του 21ου Αιώνα» ανταποκρίνεται ακριβώς στην πεποίθησή μου αυτή: το ντοκιμαντέρ μού ανοίγει κόσμους και με γεμίζει εικόνες -τόπων, προσώπων, ιδεών… Από τη μία προβολή στην άλλη και ένας καινούργιος κόσμος.
Πέμπτη και από το τρένο, ξενοδοχείο -«Le Palace» πάντα!-, στα γραφεία του Φεστιβάλ για τη διαπίστευση που η Δήμητρα Νικολοπούλου, υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου, έχει την ευγένεια να μου παραχωρήσει και ντογρού στο «Ολύμπιον»: δίπτυχο «Ξενοδοχείο αστέρων» και «Το πουλί του φοίνικα» του Γιον Μπανγκ Κάρλσεν (Ενότητα «Αφιέρωμα στον Γιον Μπανγκ Κάρλσεν»).
Στο «Ξενοδοχείο αστέρων» (Δανία, 1981) το «Μοντεσίτο» του Χόλιγουντ, ένα πανύψηλο αρ ντεκό κτίριο, έχει πάψει πια να είναι ξενοδοχείο πολλών αστέρων… Μπορεί από τα δωμάτιά του να πέρασαν αστέρες όπως ο Μοντγκόμερι Κλιφτ, η Τζέραλντιν Πέιτζ, ο Τζον Βόιτ, ο Σαλ Μίνιο ή η Γκρέις Κέλι, όπως μας πληροφορεί ο ρεσεψιονίστας του που άρρηκτα το συνδέει με την ιστορία του Χόλιγουντ, σήμερα (1981), όμως, ζει την παρακμή του. Κομπάρσοι του μεροκάματου είναι πια οι ένοικοί του, μικροηθοποιοί που περιμένουν την ευκαιρία η οποία θα τους εκτοξεύσει στο στερέωμα των σταρ -η οποία δεν έρχεται-, ψώνια, τύποι περίεργοι, πόρνες… Που ταλαιπωρούνται περιμένοντας στους υποφωτισμένους διαδρόμους το ένα και μοναδικό ασανσέρ που υπολειτουργεί, πατώντας και ξαναπατώντας με αγανάκτηση τα ξεβαμμένα κουμπιά του -το πολύ εκφραστικό λάιτ μοτίφ της ταινίας.
Ο Κάρλσεν απομονώνει μερικούς που του αφηγούνται την ιστορία τους και του εκμυστηρεύονται τις ελπίδες τους κλεισμένοι στα δωμάτια, κουκουλωμένοι στα κρεβάτια τους, βλέποντας παλιές ταινίες στην τηλεόραση ή κάνοντας μπάνιο και ηλιοθεραπεία στην πισίνα… Πίκρα αλλά και χιούμορ -που αγγίζει την παρωδία και προκαλεί τον κλαυσίγελο
όταν δύο από τους κομπάρσους παίζουν μπροστά την κάμερά του, ντυμένοι στα γυναικεία, την Βίβιαν Λι-Σκάρλετ και την Χάτι ΜακΝτάνιελ/μαύρη υπηρέτρια Μάμι σε μία σκηνή του «Όσα παίρνει ο άνεμος»-, κρυμμένη απόγνωση και ανθρώπινη βλακεία, αυταπάτες και φαντασιώσεις μπλέκονται. Καθόλου γλυκά…
Στο «Πουλί του φοίνικα» (Δανία, 1984) -μάλλον ατυχής η ελληνική μετάφραση του «Phoenix Bird»- ο Τζέιμς Τζάρετ, βετεράνος του Βιετνάμ, πρώην πράκτορας του FBI και συνεργάτης της CIA, μας ξεναγεί στα άδυτα της «σχολής επιβίωσης» που διατηρεί. Και όπου οι αμερικανοί συμπολίτες του -ακόμα και νοικοκυρές, ακόμα και παιδάκια...- καταφεύγουν για να εξασκηθούν στην αυτοάμυνα: σκοποβολή, μάχες σώμα με σώμα, επιθέσεις, ενέδρες…
Ο καθημερινός φασισμός που κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος στην αμερικανική ενδοχώρα, εκεί όπου το γελοίο συναντάει τον τρόμο, αναδύεται και προβάλλει ανάγλυφος και για τις διαρκείς επιθέσεις σε σχολεία και τις μαζικές δολοφονίες για τις οποίες κάθε τόσο διαβάζουμε και ακούμε έχουμε εδώ μία καλή εξήγηση…
Ο Γιον Μπανγκ Κάρλσεν έχει σαφώς προσωπικό στιλ αλλά δεν με γοήτευσε. Η αγάπη του να μπασταρδεύει το ντοκιμαντέρ με μυθοπλασία και να «στήνει» σκηνές μπορεί, ακριβώς, να είναι το προσωπικό του στιλ αλλά με άφησε εκτός.
Αυτά σαν πρώτη γεύση, για την πρώτη μου μέρα στην Θεσσαλονίκη. Υπάρχει και η «Αγγέλα» του Σεβαστίκογλου που με περιμένει στους «Λαζαριστές» του ΚΘΒΕ -ε, ναι και λίγο θέατρο. Και έπεται συνέχεια με το Φεστιβάλ.
No comments:
Post a Comment