Tip: «Θεία κωμωδία»

Ορατόριο πάνω σε πατίνια

Εξαιρετικά τολμηρή ιδέα! Παράτολμη! Να παρουσιάσεις στη σκηνή την «Θεία κωμωδία» του Δάντη συμπτύσσοντας τους 14.233 στίχους αυτού του αριστουργηματικού αφηγηματικού, ομοιοκατάληκτου ποιήματος του Ύστερου Μεσαίωνα -γραμμένου στις αρχές του 14ου αιώνα, ο Λατίνος Βιργίλιος (στην Κόλαση και στο Καθαρτήριο) και η νεκρή αγαπημένη και μούσα του Δάντη, η Βεατρίκη (στον Παράδεισο), «ξεναγούν» τον ποιητή στο επέκεινα. 

Η σκηνοθέτρια Αργυρώ Χιώτη και οι «Vasistas» -η ομάδα της- το τόλμησαν. Όχι, δεν ανέβασαν ακριβώς την «Θεία κωμωδία». Άντλησαν από το πνεύμα της και ακολούθησαν, χαλαρά, το γράμμα της: «Κόλαση», «Καθαρτήριο», «Παράδεισος». Ο Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος σε συνεργασία με την ομάδα ανέλαβε τη δραματουργία: συμπύκνωση της «Θείας κωμωδίας» μέσα από επιλεγμένα αποσπάσματα στην παλαιά μετάφραση του Κώστα Καιροφύλα, τα οποία, με σπάνια δεξιότητα, εύστοχα, ευφυώς διεμβολίζονται με «Κάντος« του Έζρα Πάουντ και ποιήματα από την «Ανθολογία του Σπουν Ρίβερς» του Έντγκαρ Λι Μάστερς. 

Η Αργυρώ Χιώτη, με χαλί το κείμενο αυτό και κρατώντας τον Δάντη και τον Βιργίλιο πίσω από μικρόφωνα με βάση, άφησε να κυλήσουν πάνω σε πατίνια οι ψυχές που συναντούν. Ένα εύρημα που αποδεικνύεται τελικά καθόλου εύρημα για το εύρημα καθώς έτσι δίνεται στην παράσταση μία συνεχής ροή και μία αέρινη διάσταση. Παράλληλα, η σκηνοθέτρια προσπαθεί, ουσιαστικά, να πλάσει -μέσα από τους ρυθμούς της εκφοράς του λόγου αλλά και τις εξαιρετικές μουσικές που επέλεξε ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος και που εκτελούνται ζωντανά από ένα κουαρτέτο εγχόρδων- ένα ορατόριο ή μάλλον ένα κοράλ πάνω στην «Θεία κωμωδία». Και πετυχαίνει, κατά τη γνώμη μου, διάνα. Τα ιδεώδη. πολυσήμαντα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη -αυτή η οροφή που, στην Κόλαση, κατεβαίνει κλειστοφοβικά σαν για να συνθλίψει, που μετατρέπεται σε κάτι σαν λίμνη στο Καθαρτήριο και σε ανάερες κουρτίνες στον Παράδεισο-, τα λιτά, στιλιζαρισμένα -και στιλάτα- κοστούμια της Χριστίνας Κάλμπαρη, οι συναρπαστικοί φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα και ο ηχητικός σχεδιασμός του Jan Van de Engel συμβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο -μία συμφωνία σε μαύρο και λευκό, σε σκοτάδι και φως. Ο φωτεινός κύκλος που περικλείει το κουαρτέτο των εγχόρδων στην Κόλαση, 

έξοχη ιδέα, η σκηνή με την Βεατρίκη-ψυχή να βγάζει τα πατίνια της για να συνοδεύσει τον Δάντη στον Παράδεισο, τουλάχιστον συγκινητική. Οι οκτώ ηθοποιοί, με πρώτο τη τάξει τον Ευθύμη Θέου, παρά επί μέρους αδυναμίες τους, εξυπηρετούν την υλοποίηση του οράματος αυτού. Θα σας συνιστούσα ανεπιφύλακτα να δείτε την παράσταση: μία μουσική ανάγνωση της «Θείας κωμωδίας» που αποστάζει την ουσία της (φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης).