June 10, 2016

Η πολονική «Τάξη μας» της σφαγής από τον Τάκη Τζαμαργιά στο Εθνικό


Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση 

Το παιγμένο με μεγάλη επιτυχία σ’ όλο τον κόσμο έργο του άγνωστου στην Ελλάδα Πολονού Ταντέους Σλομποτζιάνεκ «Η τάξη μας», το οποίο θίγει ένα πραγματικό γεγονός που είχε αποκρυβεί, θ’ ανεβάσει το χειμώνα το Εθνικό Θέατρο -τρίτο έργο που θα παρουσιαστεί στην Κεντρική Σκηνή του-, στη μετάφραση της Έρις Κύργια και σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά. Πρόκειται για το ίδιο έργο που πρώτος στα ελληνικά ανέβασε, τη χειμερινή σεζόν που έληξε, ο Γιάννης Καλαβριανός στην Λευκωσία, για τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, στην ίδια μετάφραση αλλά σε διασκευή, παράσταση που, κατά ευτυχή συγκυρία, θα παιχτεί και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στις 17 και 18 Ιουνίου.
Το βραβευμένο έργο του Σλομποτζιάνεκ -γεννημένου στην Σιβιρία από πολονούς γονείς, εκτοπισμένους εκεί ως μέλη του «Πατριωτικού Στρατού», ήτοι της μεγαλύτερης πολονικής αντιστασιακής οργάνωσης που αγωνίστηκε στην Κατοχή κατά των Γερμανών αλλά και κατά των Σοβιετικών που επέβαλαν στην Πολονία, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κομμουνιστικό καθεστώς-, είναι εμπνευσμένο απ’ το πογκρόμ που έγινε το 1941, επί γερμανικής Κατοχής, στην πόλη Γιεντβάμπνε της Πολονίας, με θύματα πάνω από 300 Εβραίους τους οποίους, όπως, όμως, αποδείχτηκε, δεν τους σφαγίασαν Γερμανοί αλλά αντισημίτες καθολικοί συμπολίτες τους.

Ο Ταντέους Σλομποτζιάνεκ αναπτύσσει το συγκλονιστικό θέμα του -το έργο φέρει τον υπότιτλο «Ιστορία σε δεκατέσσερα μαθήματα»- μέσα από δεκατέσσερις σκηνές/«μαθήματα», όπου παρακολουθεί δέκα, πριν απ’ τον Πόλεμο, συμμαθητές, πολονούς και πολονοεβραίους, σε μια μικρή πολονική πόλη, ν’ αφηγούνται τις ζωές τους απ’ τη δεκαετία του ’30 μέχρι τις μέρες μας, με άξονα το κύμα αντισημιτισμού που ξέσπασε με την εισβολή σοβιετικών πρώτα, γερμανικών κατόπιν στρατευμάτων -να θυμίσω ότι η Πολονία διαμελίστηκε μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης απ’ την αρχή του Β΄ Πολέμου, βάσει μυστικού πρωτοκόλλου μεταξύ των δυο χωρών, το οποίο ακολούθησε την υπογραφή του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ περί μη Επιθέσεως μεταξύ τους- με βιασμούς, δολοφονίες, βασανιστήρια καταλήγοντας στο μαζικό πογκρόμ του 1941, όπου όλοι σχεδόν οι Εβραίοι της πόλης εξοντώθηκαν -σκοτώθηκαν, κάηκαν σ’ έναν αχυρώνα ή δολοφονήθηκαν στην κεντρική πλατεία- μ’ ελάχιστους να επιβιώνουν.
Το πογκρόμ, που αποσιωπήθηκε ή «μεταμφιέστηκε», ήρθε στο φως ύστερα από πολλά χρόνια κι αφού μεσολάβησαν ποικίλες έρευνες, ανακρίσεις και δίκες -μόλις το 2001, στην επέτειο των 60 χρόνων απ’ τη σφαγή του Γιεντβάμπνε, ζήτησε συγγνώμη ο τότε πολονός πρόεδρος Αλεξάντερ Κβασνιέβσκι. Και το έργο του Σλομποτζιάνεκ- πρωτοπαρουσιάστηκε, αλλά σε ανάγνωση, στο Λούμπλιν της Πολονίας το 2008 ενώ την πρεμιέρα του στη σκηνή έκανε στο Λονδίνο, στο Βασιλικό Εθνικό Θέατρο, το 2009- που έχει αντλήσει από ιστορικές και δημοσιογραφικές πηγές, είναι -καλά, πάντως, ζυγισμένο- ανάμεσα στα κείμενα τα οποία φώτισαν το γεγονός αυτό που αμαυρώνει την πολονική ιστορία -χωρίς, βέβαια, να ναι το μοναδικό στην Ευρώπη την εποχή του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, αν κρίνουμε εξ ιδίων...
Τον Τάκη Τζαμαργιά, την επόμενη σεζόν, περιμένουν, εκτός απ’ την «Τάξη μας» στο Εθνικό, «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», διασκευή για το θέατρο απ’ τον Σάββα Κυριακίδη και το σκηνοθέτη του μυθιστορήματος της Άλκης Ζέη, την οποία πρωτοπαρουσίασε για παιδιά στο Εθνικό, στην Σκηνή «Κοτοπούλη» του «Rex», τη σεζόν 2011/2012 και που τώρα θ’ ανεβάσει για τον ΘΟΚ στην Λευκωσία -αλλά και τόσο ο «Ριχάρδος Γ΄» του Σέξπιρ που ανέβασε πέρσι με την Καίτη Κωνσταντίνου στον επώνυμο ρόλο και που θα επαναληφθεί στο «Σύγχρονο Θέατρο», με αλλαγές στη διανομή, όσο κι η «Συγγνώμη» της Μάρτα Μπουτσάκα, που σκηνοθέτησε πέρσι για την Άννα Αδριανού στο θέατρο «Σταθμός» και που επίσης θα επαναληφθεί.

No comments:

Post a Comment