Στο Φτερό / Πώς να χρωματίσετε με το ζόρι τις αποχρώσεις του γκρι...

 

«Ο άνθρωπος απ’ το Παντόλσκ» του Ντμίτρι Αλεξέγιεβιτς Ντανίλοφ / Σκηνοθεσία: Γιώργος Κουτλής 

 

Ένας γκρίζος άνθρωπος: ο Νικολάι Στεπάνοβιτς Φρολόφ. Ζει σε μία γκρίζα πόλη -το Παντόλσκ, στην περιφέρεια της Μόσχας. Έχει κάνει γκρίζες σπουδές -ανόρεχτα σπούδασε ιστορία. Ο γάμος του είναι γκρίζος -η γυναίκα του τον έχει παρατήσει. Έχει μία γκρίζα σχέση -με μία κοπέλα που δεν του 

πολυαρέσει. Δουλεύει συντάκτης σε μία γκρίζα τοπική εφημερίδα. Παίζει ιντάστριαλ μουσική, που δεν αρέσει, σε ένα μέτριο, γκρίζο συγκρότημα. Και ονειρεύεται το Άμστερνταμ που κάποτε το επισκέφθηκε. Μία μετριότητα, ο Άνθρωπος απ’ το Παντόλσκ. Που δεν είναι ευχαριστημένος -γιατί να είναι;- με

τίποτα από την γκρίζα ζωή του. Αυτοί οι άνθρωποι, όμως, πρέπει να «αναμορφώνονται» -έτσι λέει η εξουσία. Μία μέρα και ενώ, απλώς, περπατάει σε ένα δρόμο της Μόσχας, στα καλά καθούμενα, συλλαμβάνεται. Και οδηγείται σε ένα μοσχοβίτικο αστυνομικό τμήμα. Χωρίς να ξέρει το λόγο. Δεν τον ξέρουν ούτε αυτοί που τον συνέλαβαν. Θα τον... ανακαλύψουν. Τρεις αστυνομικοί -δύο άντρες, κάπως παλαιάς κοπής όργανα της τάξης, και μία

πολύ «γλυκιά» και «προσηνής» και «ερωτική» γυναίκα- αναλαμβάνουν ακριβώς την «αναμόρφωσή» του. Με τη σύμπραξη του Σεργκέι, ενός Άνθρωπου από το Μιτίς -μία άλλη γκρίζα πόλη στην περιφέρεια, επίσης, της Μόσχας, ο οποίος, ήδη «αναμορφωμένος», «φιλοξενείται» στο Τμήμα. Αφού «ανακρίνουν» τον Νικολάι, δηλαδή αφού του θέσουν διάφορες ξεκάρφωτες, παράλογες ερωτήσεις, μέσα από τις οποίες, απρόσμενα, 

ξεπηδούν, γνώσεις των αστυνομικών περί... λογοτεχνίας, τέχνης και μουσικής, ερωτήσεις που για εκείνους υποτίθεται ότι έχουν σημασία, αφού τον βάλουν να φωνάζει δυνατά «Μ’ ΑΡΕΣΕΙ ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟ» και αφού του μάθουν ένα δικό τους «τραγούδι» και έναν δικό τους χορό -τον «αστυνομικό χορό για την εγκεφαλική βελτίωση»-, τον αφήνουν «ελεύθερο».

Υπογραμμίζοντας πως, από εδώ και πέρα, θα τον συλλαμβάνουν... τακτικά, για να ελέγχουν την πρόοδό του στη στάση του απέναντι στη ζωή του και, γενικά, στη ζωή. Πως παύει πια να τη βλέπει γκρίζα -όπως είναι, δηλαδή. Αλλά ροζ. Όπως επιθυμούν αυτοί να είναι. Ο Άνθρωπος από το Παντόλσκ, υποταγμένος και χωρίς απορίες πια, έχει αρχίσει να «αναμορφώνεται». Ο Ρόσος Ντμίτρι

Ντανίλοφ, από τους αντιπροσωπευτικούς του σύγχρονου ροσικού θεάτρου, στον «Άνθρωπο απ’ το Παντόλσκ» (2016, πρώτο ανέβασμα 2017), που πρωτοπαρουσιάζεται στην Ελλάδα, ξεκινάει από τον Κάφκα. Αλλά τον γυρίζει ανάποδα -το μέσα, έξω. Ο ζοφερός Τσέχος εδώ, μέσω Ντανίλοφ, σαν να δείχνει την κωμική φόδρα του. Μόνο που το γέλιο, κάτω από την υπαρξιακή φρίκη που υποβόσκει, παγώνει: αυτός είναι ο α λα Όργουελ θαυμαστός καινούργιος κόσμος; Της καθ’ υπαγόρευσιν χαράς και της κατά παραγγελίαν ευτυχίας; Που υπόσχεται, που

επιβάλλει στον άνθρωπο η εξουσία; Είτε στη σύγχρονη Ροσία είτε παντού; Ένα έξυπνο, σαρκαστικό, καυστικό έργο -μου δημιούργησε συνειρμούς με «Το σακάκι που βελάζει» του Βούλγαρου Στανισλάφ Στρατίεφ-, με το οποίο ο σκηνοθέτης Γιώργος Κουτλής, σε δική του, απευθείας από τα ροσικά, μετάφραση η οποία κυλάει σαν το νεράκι,

και με δική του δραματουργική επεξεργασία -έχει αφαιρέσει πρόσωπα-, με σύμβουλο δραματουργίας τον Βασίλη Μαγουλιώτη και δραματολόγο της παράστασης την Έρι Κύργια, «παίζει» με εξαίρετους ρυθμούς, με χάρη, με χιούμορ, διακριτικά και όχι κραυγαλέα αλλά και χωρίς να αποφεύγει τις σκοτεινές αποχρώσεις του. Και, κυρίως, οδηγώντας, διδάσκοντας, ως ορχήστρα δωματίου απόλυτα συντονισμένη,  τους πέντε εξαίρετους βασικούς ηθοποιούς του,

από τους οποίους βγάζει το καλύτερο προσέχοντας πολύ τις λεπτομέρειες. Ο Δημήτρης Ήμελλος, με το εύγλωττο αλλά όχι επιδεικτικό χτένισμα α λα Χίτλερ, ψιλοκεντάει, με δεξιοτεχνικές μεταπτώσεις, τον Πρώτο Αστυνομικό -έξοχος!- δεμένος γερά με τον πολύ καλό Αλέξανδρο Σιάτρα (Δεύτερος Αστυνομικός). Ο εκφραστικότατος Άρης Μπαλλής, με την απορημένη, τρομαγμένη, πανικόβλητη φάτσα του -στην ουσία, ένα τραγικό

πρόσωπο-, κερδίζει τις εντυπώσεις από την πρώτη στιγμή και εξελίσσει άψογα το ρόλο του. Η Ελένη Κουτσιούμπα, κάτω από την όψη της όμορφης και γλυκιάς Γυναίκας Αστυνομικού αφήνει να ενεδρεύει μία απειλή -στοιχείο βασικό στο τρίο των αστυνομικών. Έκπληξη ο Γιλμάζ Χουσμέν (Άνθρωπος από το Μιτίς): ένας κωμικός άμα τη εμφανίσει και ευφυής ηθοποιός

που πολλά υπόσχεται. Ο Παναγιώτης Μανουηλίδης με το ακορντεόν του συμπληρώνει την πεντάδα ευδόκιμα. Το «τυπικό», ρεαλιστικά γεωμετρημένο σκηνικό και τα κοστούμια του Πάρι Μέξη, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου, η 

συνειδητά ατσούμπαλη κίνηση του Αλέξανδρου Βαρδαξόγλου, η μουσική διδασκαλία της Μελίνας Παιονίδου και, κυρίως, η απειλητική μουσική και η ηχητική επιμέλεια του Panú αρμονικά συμβάλλουν στο παραστασιακό

αποτέλεσμα. Ο Γιώργος Κουτλής δίνει, για άλλη μία φορά, δείγματα ενός όχι τυχαίου ταλάντου: ξέρει να διαβάσει το κείμενο με τον τρόπο του, χωρίς σκηνοθετισμούς και εξυπνάδες, και να το μετατρέψει σε ασπαίρουσα, τερπνή σκηνική πράξη, έχει χιούμορ αλλά και -βασικό!- ξέρει να διδάξει ηθοποιούς αφήνοντας γερές ελπίδες για το μέλλον. Πολύ καλή έναρξη της σεζόν του κάνει το Εθνικό Θέατρο. Δείτε την παράσταση! (Φωτογραφίες: Χρήστος Συμεωνίδης).

 

(Εξαιρετικό το έντυπο πρόγραμμα -υπεύθυνη Μαρία Καρανάνου, επιμέλεια ύλης Έρι Κύργια-, με κείμενα ειδικά γραμμένα από την Έφη Λαμπροπούλου και την Ε.Κ. -προφανώς η Έρι Κύργια- που φωτίζουν ευεργετικά το ρεύμα «Νέο Δράμα» στο σύγχρονο ροσικό θέατρο και με το πλήρες κείμενο της παράστασης στη μετάφραση του Γιώργου Κουτλή. Πολύ κομψό και το πολύπτυχο με το φετινό δραματολόγιο του Εθνικού).

Εθνικό Θέατρο / Κτίριο Τσίλερ / Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», 20 Οκτωβρίου 2022.