Στο Φτερό / Αγάπη ανανταπόδοτη ή Ερμηνεία-ρεσιτάλ

 «Ντα» του Χιου Λέναρντ / Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας

Ιρλανδία. Ο Νικ Τάιναν, κηπουρός στο Ντόκι, έξω από το Δουβλίνο, ένας άντρας ταπεινός, απλοϊκός, αφελής, χωρίς φιλοδοξίες, που δεν χαίρει ιδιαίτερης «κοινωνικής» εκτίμησης και η γυναίκα του η Μάγκι, έχουν υιοθετήσει ένα νόθο μωρό, τον Τσάρλι, και το έχουν μεγαλώσει δίνοντάς του όλη τους την αγάπη. Μέσω ενός γνωστού τους, ανώτερου δημόσιου υπάλληλου, του  Ντραμ -και αφού ο Τσάρλι έχει μάθει ότι είναι υιοθετημένος και αυτό έχει δημιουργήσει ένα ρήγμα, μία απόσταση στις σχέσεις του με τους γονείς του-, έχουν καταφέρει, μετά τον Πόλεμο, ο Τσάρλι, αν και έχει μεγαλύτερες φιλοδοξίες, να εξασφαλίσει μία

θέση σε υπουργείο, κοντά στον Ντραμ, που τον έχει συμβουλέψει, πάντως, να φύγει στο Λονδίνο για ένα καλύτερο μέλλον αλλά εκείνος, μέχρι να το αποφασίσει και με τους θετούς γονείς του να τον αποτρέπουν από τη μετανάστευση, θα μείνει στο δημόσιο 14 χρόνια. Τελικά, όμως, έστω και αργά,

θα φύγει.  Απομακρύνεται και  ψυχικά από τους γονείς του, η μητέρα του θα πεθάνει και τον Ντα -από το daddy- όπως φωνάζει τον πατέρα του, θα τον βάλει σε μία πανσιόν για ηλικιωμένους -που εκείνος τη λέει γηροκομείο- και, όταν αρχίζει να χάνει το μυαλό του, σε ένα ψυχιατρείο- που εκείνος το λέει φτωχοκομείο. Χωρίς, όμως,

ποτέ να βαρυγκωμάει. Ο Ντα θα πεθάνει ξαφνικά και ο Τσάρλι, 40άρης, παντρεμένος και συγγραφέας πια, θα γυρίσει από το Λονδίνο για την κηδεία. Την επομένη και ενώ προσπαθεί να τακτοποιήσει διάφορα χαρτιά στο πατρικό του, οι νεκροί του θα ξυπνήσουν: ο Ντα και η μάνα του αλλά και ο νεαρός εαυτός του από το παρελθόν. Ενώ άνθρωποι του περίγυρού του θα εμφανιστούν -ο κατακαθισμένος φίλος του 

Όλιβερ και ο γέρος πια Ντραμ που, πριν φύγει, ο Τσάρλι τον είχε σνομπάρει και εκείνος του το είχε κρατήσει. Ο Τσάρλι θα συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να απαλλαγεί από τον Ντα και 

από την άδολη αγάπη του την οποία έχει ενοχές ότι δεν του την ανταπέδωσε αλλά, αντίθετα, ντρεπόταν γι αυτόν και τον περιφρονούσε. Ο Ντα θα τον ακολουθήσει και όταν ο γιος ξεκινήσει για την επιστροφή του στο Λονδίνο. Θα είναι για πάντα μαζί του, πλάι του. Εκ βαθέων αυτοβιογραφικό το «Ντα» (1973) του Ιρλανδού Χιου Λέναρντ είναι ένα έργο που, σαφώς, θέλει να αρέσει αλλά είναι γραμμένο από την ψυχή του και από χέρι δεξιοτέχνη που ξέρει να χαρακτηρίζει τους ρόλους -ακόμα και τους δεύτερους-, με πρώτο τον εντελώς ιδιαίτερο Ντα, να μπλέκει και να πλέκει το παρόν με το παρελθόν και να απογειώνει το ρεαλισμό στην ποίηση. Έχει χιούμορ και συγκίνηση -αυτή που ο Τσάρλι προσπαθεί να κρύψει και από τον εαυτό του- αλλά 

που, στο τέλος, ξεχειλίζει και σε συνεπαίρνει. Ο Πέτρος Ζούλιας που ανέλαβε τη σκηνοθεσία, πάνω στη ρέουσα μετάφραση του Αντώνη Γαλέου, η οποία, πάντως, δεν απογειώνει ποιητικά το έργο, το αντιμετώπισε πεζά, χωρίς να ψάξει την όποια ποιητικότητά του, προβάλλοντας τα μελοδραματικά στοιχεία του, αφήνοντας τους ηθοποιούς του αβοήθητους, τον καθένα στις δυνατότητές τους, και χωρίς να καταφέρει να τους δέσει μεταξύ τους. Ανασταλτικός παράγοντας, τα, φωτισμένα από την Μελίνα Μάσχα, παλαιομοδίτικα σκηνικά της Μαίρης Τσαγκάρη, με τα υλικά που ψευτίζουν το αποτέλεσμα. Διεκπεραιωτικά τα κοστούμια του Νίκου Χαρλαύτη ενώ οι

ευχάριστες στο αυτί αλλά γλυκερές μουσικές της Ευανθίας Ρεμπούτσικα, στις μεγάλες δόσεις που χρησιμοποιούνται, ενισχύουν την αίσθηση του μελοδραματικού. Άδετοι οι ηθοποιοί αλλά ατομικά υπάρχουν καλές αποδόσεις: ο Στρατής Χατζησταματίου (πειστικά εφηβικός Τσάρλι Νέος), ο Γιώργος Σουξές (Ντραμ), κυρίως η Νεκταρία Γιαννουδάκη (Πράιν, με δηκτικό χιούμορ), η πιο άπειρη Κωνσταντίνα Κλαψινού (Μαίρη) τα καταφέρνουν καλά. Σωστή Μητέρα η Μαρία Καλλιμάνη. Πολύ αδύναμος, με υπερβολές και μούτες, σχεδόν ερασιτεχνικός, ο Βασίλης Παπαδημητρίου. Ο Μιχάλης Οικονόμου έχει οδηγηθεί, προφανώς, από τη 

σκηνοθεσία να παίξει μελοδραματικά, αν και η θέση του στο έργο και ως αφηγητή αποστασιοποιεί το ρόλο, τον Τσάρλι με υπερβολές και χωρίς χιούμορ, έτσι ώστε ο ένας πόλος της

παράστασης να υστερεί. Την παράσταση παίρνει στα χέρια του και, παρά τις αδυναμίες της, τη σηκώνει ψηλά ο Γρηγόρης Βαλτινός που, χωρίς να αποκόπτεται από την παράσταση,

αυτονομείται. Αν και σχετικά νέος για το ρόλο δεν καμώνεται το γέρο, αν και ηθοποιός φύσει λαμπερός δεν μιμείται τον μίζερο. Ώριμος υποκριτικά εδώ και χρόνια πια, με έλεγχο των μέσων του, μετρημένος, χωρίς υπερβολές, με χιούμορ, εκφραστικότατος, με λεπτομέρειες στην υποκριτική του, δίνει έναν Ντα που ακτινοβολεί αγάπη ανάγλυφο, ο οποίος μένει στη μνήμη. Αξίζει να δείτε την παράσταση για να χαρείτε την ερμηνεία αυτή. Κρίμα που το τελικό παραστασιακό αποτέλεσμα δεν συμπλέει με την ερμηνεία αυτή (Φωτογραφίες: Διονύσης Κούτσης).

 

(Ικανοποιητικό το έντυπο πρόγραμμα της παράστασης -επιμέλεια έκδοσης Ελένη Κανελλοπούλου- με βασικό προσόν του ότι περιέχει το κείμενο του έργου στη μετάφραση του Αντώνη Γαλέου. Παράλειψη: υπάρχουν τα ονόματα των ηθοποιών αλλά όχι και οι ρόλοι που παίζουν).

 

Θέατρο «Ιλίσια», Θέασις Δράσεις Πολιτισμού ΕΠΕ, 14 Οκτωβρίου 2022.