Στο Φτερό / Black is beautiful

«Αμερικανικό Χοροθέατρο Άλβιν Έιλι». Α΄- Β΄ Πρόγραμμα 

Ήταν καλοκαίρι του 1982 όταν πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, το «Αμερικανικό Χοροθέατρο Άλβιν Έιλι». Είκοσι τέσσερα χρόνια απ’ την ίδρυσή του (1958) -ζούσε, τότε, ακόμα, ο ιδρυτής του Άλβιν Έιλι που ’φυγε απ’ τη ζωή πρόωρα, στα 58 του χρόνια, το 1989. Ήταν σαν να ’χε πέσει κεραυνός: ένα αποκλειστικά μαύρο, ρωμαλέο, δυναμικό, συγκλονιστικό χορευτικό σύνολο, με δική του γλώσσα -ένα σύγχρονο ιδίωμα-, που πατούσε πάνω στη μαύρη μουσική -στην τζαζ- αντλώντας απ’ τον κλασικό χορό αλλά χωρίς να διστάζει ν’ αγγίξει και τα όρια του μιούζικαλ. Οι «Αποκαλύψεις» («Revelations») -χορογραφία του ίδιου του Άλβιν Έιλι-, ειδικά, ήταν κυριολεκτικά μια αποκάλυψη. Πέρασαν, έκτοτε, άλλα 36 χρόνια. Το συγκρότημα επισκέφθηκε πολλές φορές την Ελλάδα -με την ίδια απήχηση. Φέτος που γιορτάζει τα 60 του χρόνια επανήλθε: ένα αποκλειστικά μαύρο -με μια-δυο λευκές και κίτρινες «πινελιές»-, ρωμαλέο, δυναμικό, συγκλονιστικό χορευτικό σύνολο, με δική του γλώσσα -ένα σύγχρονο ιδίωμα- που πατάει πάνω στη μαύρη μουσική -στην τζαζ- αντλώντας απ’ τον κλασικό χορό αλλά χωρίς να διστάζει να αγγίξει και τα όρια του μιούζικαλ. Σα να μην πέρασε ο χρόνος. Πολλά έχουν αλλάξει, ο χορός έχει προχωρήσει, έχει ακολουθήσει καινούργιους δρόμους, η Τζούντιθ Τζάμισον -που διαδέχτηκε τον Άλβιν Έιλι στην καλλιτεχνική διεύθυνση του συγκροτήματος και κράτησε τη θέση της 21 χρόνια, μέχρι το 2011- δε χορεύει πια την καθηλωτική «Κραυγή» του, η σπουδαία Ντόνα Γουντ έχει αποσυρθεί αλλά το «Άλβιν Έιλι», με το προσωπικό του ύφος, εξακολουθεί την πορεία του και μεταφέρει τη ζωογόνο πνοή του στην τέχνη του αμερικάνικου χορού χωρίς να αφήνει καμιά μουσειακή αίσθηση. 

Το Α΄ Πρόγραμμα -απ’ τα δυο που παρουσιάζει- ανοίγει με το χορογραφικό τρίπτυχο «Ο χειμώνας στην Λισαβόνα» (1992) του Μπίλι Γουίλσον ο οποίος εύφορα κινεί τη μουσική του Ντίζι Γκιλέσπι καταλήγοντας, μετά από ένα ερωτικότατο ντουέτο, σ’ ένα λάτιν φινάλε που ξεσηκώνει. 

Ο Τζαμάρ Ρόμπερτς με το «Τα μέλη δεν κουράζονται» (2017, πρεμιέρα, εκτός ΗΠΑ, στην Αθήνα) συνδέει, σε μουσικές του Τζον Κολτρέιν, διακριτικά αλλά καίρια τη δουλειά του με το φλέγον και στη χώρα του πολιτικό θέμα των παράνομων μεταναστών: μια χορογραφία μάλλον αδύναμη που την υπερασπίζονται, όμως, με θέρμη οι χορευτές του. Η «Έλα» (2008) του Ρόμπερτ Μπατλ, του σημερινού, τρίτου στη σειρά καλλιτεχνικού διευθυντή του 

συγκροτήματος, σόλο που το 2016 ο χορογράφος μετέτρεψε σε ντουέτο, κρατάει όσο και το τραγούδι «Airmail Special» της Έλα Φιτζέραλντ, με τα κωμικά στοιχεία να κυριαρχούν δυναμικά.
Με Άλβιν Έιλι ξεκινάει το Β΄ Πρόγραμμα: το συναρπαστικό «Πλάσμα της νύχτας» (1974, 1975). H μουσική, του Ντιουκ Έλινγκτον -αγαπημένου συνθέτη του Έιλι που θαυματούργησε χορογραφώντας επανειλημμένα μουσικές του. Ο
Έιλι δένει την τζαζ με το κλασικό μπαλέτο και προχωράει, με τους λικνιζόμενους χορευτές του, από τον αισθησιασμό σε μια ξέφρενη κορύφωση. Στο «In/Side» (2008) ο Ρόμπερτ Μπατλ χρησιμοποιεί

το τραγούδι «Άγριος είναι ο άνεμος» του Ντμίτρι Τιόμκιν, σε στίχους Νεντ Γουάσινγκτον, γραμμένο για την ομότιτλη ταινία (1957) του Τζορτζ Κιούκορ, σπαρακτικά τραγουδημένο εδώ απ’ την Νίνα Σιμόν, ως αφορμή για ένα φόρο τιμής στους νεοϊορκέζους άντρες χορευτές που χάθηκαν στην επιδημία του AIDS -ας μην ξεχνούμε πως κι ο Άλβιν Έιλι θύμα του ήταν: ένα συγκλονιστικό σόλο που ο υπέροχος Σάμιουελ Λι Ρόμπερτς ερμήνευσε αποστομωτικά. 

Τρίτο κομμάτι του Β΄ Προγράμματος που, προσωπικά βρήκα και το πιο ενδιαφέρον, οι «Τέσσερις γωνιές» (2013), χορογραφία του Ρόναλντ Κ. Μπράουν, σε μουσικές Καρλ Χάνκοκ Ραξ, Ρασάαν Ρόλαντ Κερκ και Γιακούμπ: οι δοκιμασίες ενός πνευματικού ταξιδιού που, τελικά, οδηγούν στο θρίαμβο. Μια χορογραφική γλώσσα με αφρικάνικες επιρροές, εξαιρετικά ταιριαστή στο μαύρο συγκρότημα.
Και τα δυο Προγράμματα κλείνουν με τις εμβληματικές «Αποκαλύψεις» (1960) του Άλβιν Έιλι -σήμα κατατεθέν του «Αμερικανικού Χοροθεάτρου Άλβιν Έιλι». Πάνω σε γκόσπελ, κυρίως, ο Έιλι έχει πλάσει, έχει σμιλέψει ένα αριστούργημα υποδειγματικής, μοναδικής ισορροπίας, που δοξάζει τα πάθη των Αφροαμερικανών αλλά αποτελεί, ταυτόχρονα, κι έναν ύμνο χαράς, που κάθε σκηνή του είναι ένα διαμάντι κι όλες μαζί συνθέτουν ένα αξεπέραστο κομμάτι το οποίο, παρά τα 58 χρόνια που το βαραίνουν, δεν έχει χάσει τίποτα απ’ τη φρεσκάδα του. Τα κοστούμια και οι φωτισμοί, εξαιρετικού επιπέδου σ’ όλα τα κομμάτια και μια παραγωγή υψηλού επιπέδου. Μη χάσετε την ευκαιρία! (Φωτογραφίες: 1.AP Photo/GaryMallerbaVisually, 2, 7, 8.Paul Kolnik, 3.Andrea Mohin, 4.Teresa Wood, 6.Gert Krautbauer).

«Αμερικανικό Χοροθέατρο Άλβιν Έιλι», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», 11 (Α΄ Πρόγραμμα) και 12 (Β΄ Πρόγραμμα) Σεπτεμβρίου 2018.