Στο Φτερό / Τρίο για δυο φωνές και κρουστά

«Ίων» του Ευριπίδη / Σκηνοθεσία Ιόλη Ανδρεάδη 

Η Κρέουσα, κόρη του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέως, κι ο σύζυγός της Ξούθος, που διαδέχτηκε τον Ερεχθέα, έρχονται απ’ την Αθήνα στο Μαντείο των Δελφών να μάθουν γιατί είναι άτεκνοι. Όμως ο θεός Απόλλων έχει βιάσει, πριν από χρόνια, την Κρέουσα στη σπηλιά της Ακρόπολης, με καρπό του βιασμού ένα γιο που εκείνη γέννησε κρυφά και τον εγκατέλειψε έκθετο στην ίδια σπηλιά -το μυστικό της. 

Ο Απόλλων δεν άφησε το μωρό να πεθάνει: ζήτησε απ’ τον Ερμή να το φέρει στους Δελφούς όπου το μεγάλωσε η Πυθία. Έφηβος πια, με τ’ όνομα Ίων, που υπηρετεί στον ναό του Απόλλωνος, συναντάει τη μητέρα του χωρίς κανείς τους να γνωρίζει την αλήθεια. Ο Απόλλων παίζει ένα παιχνίδι εις βάρος τους: δίνει χρησμό στον Ξούθο ότι ο Ίων είναι δικό του παιδί από μια τρελή νύχτα του με μια Δελφίδα Μαινάδα. Της Κρέουσας καθόλου δεν της αρέσει αυτό -ο εξώγαμος γιος του Ξούθου να βρεθεί στην 

Αθήνα και ν’ αποκτήσει δικαιώματα. Γι αυτό αναθέτει να τον δηλητηριάσουν. Το σχέδιο, όμως, ναυαγεί κι αποκαλύπτεται. Ο Ίων θα καταδιώξει την Κρέουσα με σκοπό να τη σκοτώσει για εκδίκηση. Αλλά απ’ το καλαθάκι, όπου τον είχε αφήσει, μωρό, η άγνωστη μάνα του, και το περιεχόμενό του -τα σπάργανα, ένα κόσμημα κι ένα στεφάνι ελιάς-, που τα παρουσιάζει η Πυθία, θ’ αναγνωριστούν. Κι η από μηχανής θεά Αθηνά θ’ αποκαλύψει ότι ο Ίων είναι γιος της Κρέουσας απ’ τον Απόλλωνα, ότι θα βασιλέψει στην Αθήνα κι ότι θα γίνει ο γενάρχης των Ιώνων. Η Ιόλη Ανδρεάδη μετέφρασε εξαιρετικά, μ’ έξυπνες αναφορές και κλεισίματα του ματιού, την τραγωδία μ’ αίσιο τέλος του Ευριπίδη 

«Ίων» (χρονολογείται μεταξύ 414 και 412 π.Χ.), μαζί με τον Άρη Ασπρούλη την προσάρμοσε δεξιοτεχνικά για δυο ηθοποιούς και την ανέβασε (2017), χωρίς να παραβλέψει την -προδρομική, εντυπωσιακή για την εποχή του- ειρωνεία του Ευριπίδη -μεγάλος μάστορας, σταθμός στην εξέλιξη του θεάτρου- αλλά και χωρίς να την υπερτονίσει, μ’ αίσθηση του ρυθμού κι ενδιαφέρουσα αισθητική: η Κρέουσα κάθεται μέχρι το τέλος σχεδόν της παράστασης σε διάδρομο του κοίλου κι ο Ίων, απ’ την ορχήστρα, 

της απευθύνει, όπως και σ’ όλο το κοινό, το λόγο, είτε ως Ίων είτε ως ένας απ’ τους υπόλοιπους ρόλους στους οποίους ο ίδιος ηθοποιός που τον ερμηνεύει μεταλλάσσεται -Ερμής, Ξούθος, Παιδαγωγός, Υπηρέτης, Πυθία, δυο Γυναίκες του Χορού. Θα σμίξουν στην ορχήστρα μόνον όταν θα τη σύρει απ’ το πορφυρό ύφασμα που την περιβάλλει και που θα παίξει το ρόλο του ομφάλιου λώρου ο οποίος αποδεικνύεται ότι τους ενώνει. Και στο τέλος θα ερμηνεύσουν ως διωδία το ρόλο της Αθηνάς. Το εύρημα λειτουργεί θαυμάσια ενώ η μεταλλαγή του Ίωνα από ρόλο σε ρόλο -εκτός απ’ την, χωρίς πολλά τερτίπια, προσαρμογή της φωνής του- με απλά χρώματα με τα οποία βάφει το κορμί του, ευφυής και λειτουργικότατη λύση. Η Δήμητρα Λιάκουρα με τα διακριτικά σκηνικά της και τα πολύ 

ενδιαφέροντα κοστούμια της βοηθάει στο παραστασιακό αποτέλεσμα. Το οποίο δε θα ήταν το ίδιο, αν η Ιόλη Ανδρεάδη δεν είχε στη διάθεσή της τους δυο συγκεκριμένους ηθοποιούς που έχει:  

η Δήμητρα Χατούπη, σε πλήρη ωριμότητα τα τελευταία χρόνια, 

αντιμετωπίζει την Κρέουσα, αν και σχεδόν στερημένη από κίνηση, με κύρος αξιομνημόνευτο αλλά ο Κωνσταντίνος Μπιμπής είναι που 

κλέβει τις εντυπώσεις. Τάλαντο πηγαίο, με υπέρκομψη κίνηση που παραπέμπει στον ινδικό χορό -την οποία, επίσης, έχει διδάξει η Ιόλη Ανδρεάδη-, με

γνώση του ύφους που υπηρετεί, με λόγο γερά στερεωμένο, εκφραστικότατος, με χιούμορ, περνάει δεξιοτεχνικά απ’ τον ένα ρόλο στον άλλο εντυπωσιάζοντας. Απ’ τους καλύτερους ηθοποιούς που ’χει βγάλει η γενιά του, οφείλει αυτό να το γνωρίζει αλλά πρέπει να το ξεχνάει όταν βρίσκεται στη σκηνή και να μην το «δείχνει». Είναι ο κίνδυνος που ενεδρεύει στις περιπτώσεις αυτές. Ίσος μεταξύ ίσων, ο Νίκος Τουλιάτος: με το ηχοτοπίο που δημιουργεί με τα κρουστά του επί σκηνής συνοδεύει εκπληκτικά το λόγο και τους δυο ηθοποιούς, ως alter ego τους -ένα εξαιρετικό τρίο για δυο (δέκα) φωνές και κρουστά. Μια παράσταση σφιχτή, άμεση, καίρια, ελκυστική, που θα σας ενδιαφέρει και θα σας κρατήσει. Τη συνοδεύει η προσεγμένη έκδοση, απ’ την «Κάπα Εκδοτική», της μετάφρασης 

του έργου απ’ την Ιόλη Ανδρεάδη, με εμπεριστατωμένο πρόλογο -που λειτουργεί ως δραματουργική πλατφόρμα- του Γιάγκου Ανδρεάδη.

Θέατρο Κολωνού, Ομάδα «Ιδέα», Φεστιβάλ Κολωνού, 12 Σεπτεμβρίου 2018.