Μαθήματα θεατρικής υστερίας

Το Τέταρτο Κουδούνι / 26 Σεπτεμβρίου 2018 

Παραάργησε το «Τέταρτο Κουδούνι» αυτή τη φορά. Κοντά δυο μήνες. Αλλά να μην κάνει διακοπές; Να μη χαλαρώσει; Ήταν, βέβαια, να το βγάλω νωρίτερα αλλά μ’ αυτά τα αλλεπάλληλα τούβλα των αναγγελλομένων «πολυρεπερτορίων» και των, κατά συρροήν, θεατρικών φεστιβάλ και «φεστιβάλ», σε συσκευασία μέιλ(ς)/δελτίων Τύπου έως και 50 σελίδων, να εκτοξεύονται κατά της κεφαλής μου και να ’χω χάσει τον μπούσουλα πια -μια ζάλη, ένας ίλιγγος, μια αντράλα...-, τι «Τέταρτο Κουδούνι» να συγκεντρωθώ να γράψω; Να χαν’ η μάνα το παιδί κι η «Δεσποινίς Ζουλί» την «Κυρά της θάλασσας» κι ο «Άμλετ» τον Ψαθά. Και να τα διαβάζω πια -τα μέιλ(ς)- κουράστηκα. Αφού και το δύστυχο το λάπτοπ τα ’φτυσε. Θεατρική υστερία! Δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες παραστάσεις. Αγιούτο χριστιανοί! (Στη φωτογραφία [Farina6000], θεατρόφιλη [ή θα μπορούσε να ’ναι...] στα πρόθυρα νευρικής κρίσης). 

Κι όλοι, ο ένας μετά τον άλλο, πλην ελαχίστων σωφρόνων εξαιρέσεων, να υποκύπτουν. Θέατρα με 15, 20, 25, 30... παραστάσεις στην καθισιά τους -μέσα σε μια σεζόν. Και τι θέατρα... Κάτι θεατράκια που λες ΠΏΣ θα τα χωρέσουν ολ’ αυτά; Και πόσοι θα πάνε; Πόσοι θα τα δούνε; Πόσοι για πόσα θα προλάβουμε να γράψουμε, που τα χωνεύουμε αμάσητα;

Πάλι καλά που, μέσα στον θεατρικό παραλογισμό, βρέθηκε κι ο Θωμάς Μοσχόπουλος της «Πόρτας» -επιτέλους κι ένας, μεταξύ ολίγων, σκεπτόμενος στο ελληνικό θέατρο...- να ’χει συνειδητοποιήσει την κατάσταση -στην οποία είχε εμπλακεί κι ο ίδιος- και να κάνει πίσω (ή, μήπως, να κάνει μπροστά;) και να βγάλει αυτή την ανακοίνωση/αυτοκριτική που βάζει τα πράγματα στη θέση τους -«[...] συνεχίζουμε, όμως, να βομβαρδίζουμε με προϊόν και πληροφορία τον θεατή χρησιμοποιώντας κάθε μέσο θεμιτό και αθέμιτο για να τραβήξουμε την προσοχή του, μέσα σ’ έναν ορυμαγδό παραστάσεων [...]». Ορυμαγδός: η σωστή λέξη! Οι άλλοι -οι περισσότεροι-, με σπασμένα φρένα... Ελπίζω να το σκεφτούν και να χαλαρώσουν λίγο. Και να συνειδητοποιήσουν το κοινότοπον «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Διότι σα να ’χουν στραβωθεί. 

Μετά τις Εκδόσεις Σοκόλη που κατάφεραν να εκδοθεί στην Αγγλία, απ’ τον εκδοτικό οίκο «Oberon Books», μια συλλογή σύγχρονων ελληνικών θεατρικών έργων, με πέντε έργα μεταφρασμένα στα αγγλικά, ιδού η σειρά και της Ισπανίας. Στην Μαδρίτη, απ’ τον εκδοτικό οίκο «Antígona», ο οποίος εκδίδει 

αποκλειστικά θέατρο κι είναι ο κορυφαίος στο είδος του στη χώρα του, οσονούπω κυκλοφορεί ένας τόμος, με τον τίτλο «Σύγχρονο ελληνικό θέατρο», που θα περιλαμβάνει, 

μεταφρασμένα στα ισπανικά, τα έργα «Πείνα» του Χαράλαμπου Γιάννου (Κρατικό Βραβείο Θεάτρου 2016) και «Γιοι και κόρες» του Γιάννη Καλαβριανού, και τα δυο σε μετάφραση Αλμπέρτο Κονεχέρο, «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α» της Λένας Κιτσοπούλου σε 

μετάφραση Κυριακής Χριστοφορίδη, «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας» της Αλεξάνδρας Κ*, «Το τυφλό σημείο» του Γιάννη Μαυριτσάκη και «Θέλω μια χώρα» του Ανδρέα Φλουράκη, και τα τρία σε μετάφραση Κριστίνα Μαγιόργκα 

-όλες οι μεταφράσεις απ’ το πρωτότυπο, μ’ επιμέλεια της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, στην οποία οφείλεται η πρωτοβουλία και που το πάλευε απ’ το 2015, όταν παρουσιάστηκαν στην Μαδρίτη, σε μορφή «θεατρικού αναλογίου», τα τρία απ’ τα εκδιδόμενα έργα -του Καλαβριανού, της Κιτσοπούλου και του Φλουράκη. Ο πρόλογος, του προέδρου της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων της Ισπανίας Ιγνάθιο δελ Μοράλ.

Η επίσημη παρουσίαση του τόμου με τα έξι έργα θα γίνει στο πλαίσιο του 19ου Διεθνούς Σαλονιού Θεατρικού Βιβλίου, στις 3 Νοεμβρίου, παρουσία των τριών απ’ τους συγγραφείς -Γιάννης Καλαβριανός, Χαράλαμπος Γιάννου, Αλεξάνδρα Κ*, οι άλλοι τρεις έχουν ανειλημμένες υποχρεώσεις- ενώ τη συζήτηση θα συντονίσουν η Κοντσίτα Πίνια, μια εκ των εκδοτών, κι η Μαρία Χατζηεμμανουήλ.

Θέλω να ελπίζω ότι η έκδοση αυτή θ’ ανοίξει μια πόρτα για το ελληνικό θέατρο όχι μόνο στην Ισπανία αλλά και στην Λατινική Αμερική. 

Πενήντα χρόνια μέτοικος -εκ Βόλου- στην Αθήνα έκλεισα στις 15 Σεπτεμβρίου. Πενήντα χρόνια και στο Ηρώδειο και το Φεστιβάλ Αθηνών. Το πρώτο μου Ηρώδειο! Το θυμάμαι τόσο καλά! Ήταν 22 Σεπτεμβρίου, μεσούσης της Χούντας, η τελευταία εκδήλωση του Φεστιβάλ Αθηνών του ’68, η τελευταία (για ’κείνο το καλοκαίρι, διότι παιζόταν απ’ το ’57 μέχρι το ’80!) της «Λυσιστράτης» του Αλέξη Σολομού και του Εθνικού Θεάτρου. Με Μαίρη Αρώνη. Τότε πρόλαβα να δω και τον Χριστόφορο Νέζερ. Πού, σπουδαίος ηθοποιός βέβαια, έπαιζε, γεννηθείς το 1887, στα 81 του(!!!!), τον εν στύσει Κινησία -έτσι ήταν, τότε, οι κανόνες κι

οι ιεραρχίες στο (θεωρούμενο σήμερα ιδανικό, την εποχή εκείνη) Εθνικό, αν ήσουν ο πρώτος διδάξας το ρόλο στην ίδια παράσταση (ο Νέζερ τον ανέλαβε -ναι, τον Κινησία!- στα 70 του, το 1957), τον έπαιζες μέχρι τον τάφο. Ήταν η τελευταία παράσταση που ’δωσε, μετά από ενάμιση χρόνο, το 1970, έφυγε απ’ τη ζωή.

Στην πάνω ζώνη -εκεί βρήκα εισιτήριο, ήταν φίσκα το Ωδείον, γκραν σουξέ η «Λυσιστράτη»-, σε πλαϊνή κερκίδα -διότι δεν ήξερα ακόμα τα κατατόπια και τους τρόπους και τους σωστούς χρόνους προσέλευσης-, με τη θεία Μάρω (που ’χε σοκαριστεί απ’ τα λεγόμενα του Αριστοφάνη...). Αχ, και να ’μουνα σήμερα ο αθώος θεατής του ’68, να με μαγεύουν όλα, ακόμα κι ο 81χρονος Κινησίας... 

Ταααα ’λεγα ’γω -άγγελος κακών... Στις 14 πόλεις μας που αγωνίζονταν και διαγκωνίζονταν για τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας του 2021, που ήταν η σειρά της Ελλάδας: προς τι ο αλληλοσπαραγμός, παιδιά; Τι έγινε στην Αθήνα το ’85 -και δε βγήκε στα φόρα-, τι έγινε στην Θεσσαλονίκη το ’97 και βγήκε -όσα βγήκαν...- στα φόρα, τι έγινε στην Πάτρα το 2006 κι επίσης βγήκαν -όσα βγήκαν...- στα φόρα -στις τρεις προκάτοχες ελληνικές Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, δηλαδή- δεν τα ξέρατε; Κι αν δεν τα ξέρατε, δε ρωτούσατε;

Στην Ελευσίνα η οποία το πήρε, τελικά, το χρίσμα -μ’ έναν φάκελλο που ’δειχνε ιδιαίτερα ενδιαφέρων και σοβαρός- άρχισαν ΗΔΗ τα όργανα. Μ’ ανησυχητικά ρεπορτάζ κι ανακοινώσεις εκ των ένδον, καρφωτικές, που μας τις στέλνουν, μετά μας γράφουν ότι «αφορούν μόνο τη δική σας ενημέρωση (!) και όχι δημοσίευση» (δηλαδή, τι; Να μείνει μεταξύ μας;) κι ύστερα τις αποσύρουν κιόλας...

Κι ως το ’21 έχουμε μέλλον. Θα με θυμηθείτε.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Ε, λοιπόν, το «τολμηρό» καναδέζικο έργο του Τζον Χέρμπερτ, που ανεβαίνει στο «Vault» με τον τίτλο «Τύχη και των ανδρών τα βλέμματα (Σονέτο 29)» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου

Κυριακού δεν παρουσιάζεται «για πρώτη φορά στην Ελλάδα», όπως διάβασα. Έχει παρουσιαστεί -είχα δει την παράσταση- ήδη απ’ τη σεζόν 1981/1982 -τότε κι αν ήταν τόλμη...- σε μετάφραση Δημήτρη Παπακωνσταντίνου, με τον τίτλο «Η μοίρα και τα μάτια των ανδρών» απ’ το «Ασκητικό Θέατρο» του Κωνσταντίνου Μάριου, σε σκηνοθεσία του, στην αίθουσά του -ένα μαγαζί ήταν...- ονόματι «Ασκός», στην Κωστή Παλαμά, κάπου στα Πατήσια, με Γιώργο Κροντήρη, Σπύρο Μπιμπίλα, Σπύρο Κουβαρδά, Λεονάρδο Αυγερινό, Αντώνη Φουστέρη και τον ίδιο το σκηνοθέτη.

Φαντάζομαι οι Κερκυραίοι κι όσοι βρεθήκατε στην Κέρκυρα να επωφεληθήκατε απ’ τις καταπληκτικές εκπτωτικές τιμές που πρόσφερε εκείνο εκεί το εστιατόριο: ΜΟΝΟ 90 ευρώ το άτομο (αντί 180, τα μισά λεφτά)…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Εξαιρετικός ο καινούργιος ιστότοπος Artivist, πρωτοβουλία του εκλεκτού συναδέλφου Γιώργου Βουδικλάρη, με τη στήριξη αξιολογότατων συνεργατών. Οι περί το θέατρο και, γενικότερα, οι περί τα πολιτιστικά, ψάξτε τον.

«Το βδέλυγμα», «Ο πάτος»… Οι φανατικοί αναγνώστες του -θεατρικού, βασικά, συγγραφέα- Δημήτρη Δημητριάδη την περιμένουμε τη συμπλήρωση της τριλογίας των άρθρων που εξαπολύει, ως νεφεληγερέτης Ζευς, μέσα απ’ το αγαπημένο του έντυπο. Κι ας έχουν κατακτηθεί τα, κατά Έντι Γουόρχολ, «15 λεπτά δημοσιότητας». Το θέμα είναι πώς τη συντηρείς τη δημοσιότητα…

Κλεισμένος, για λόγους πέρα απ’ τη θέλησή μου, στο σπίτι, προ πολλού καιρού, χωρίς να μπορώ να κοιμηθώ, χωρίς καμιά, μα καμιά όρεξη για γράψιμο, διάβασμα ή ίντερνετ, το ’ριξα στην τηλεόραση -Mezzo, πολλή και καλή μουσική. Οπότε πέφτω σε μια γαλική παράσταση του «Γάμου του Φίγκαρο» του Μότσαρτ, που ’χει μαγνητοσκοπηθεί στο Παρίσι, απ’ το κανάλι, τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στην κεντρική αυλή του χρονολογούμενου απ’ την εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ΄ συγκροτήματος των «Απομάχων» («Invalides»), στο πλαίσιο του ετήσιου 17ου Φεστιβάλ «Όπερα στην Ύπαιθρο» που οργανώνεται εκεί -ενώ προηγείται ή ακολουθεί περιοδεία σε ανάλογους, «ειδικούς χώρους-, για να προωθήσει νέους λυρικούς καλλιτέχνες και να φέρει την όπερα πιο κοντά στο ευρύτερο κοινό, με την ιδιοτυπία να καλεί, κάθε χρόνο, μια διασημότητα, συχνά άσχετη με την όπερα, ν’ αναλάβει τη σκηνοθεσία -για παράδειγμα τον οικονομολόγο Ζακ Αταλί, την τραγουδίστρια/ηθοποιό Αριέλ Ντομπάλ, το δημοσιογράφο Πατρίκ Πουάβρ ντ’ Αρβόρ…

Τον περασμένο Σεπτέμβριο την παράσταση είχαν αναλάβει, ως συν-σκηνοθέτες η ηθοποιός/κινηματογραφική παραγωγός Ζιλί Γκαγιέ κι ο ηθοποιός Κεν Ιζλέν. Για τη διεύθυνση ορχήστρας

διαβάζω στους τίτλους: Yannis Pouspourikas. Yannis Pouspourikas; Καθόλου ελληνικό τ’ όνομα… Γκουγκλάρω: «Γάλος» -καλά…- «διευθυντής ορχήστρας. Γεννημένος στην Μασαλία το 1971». Πουθενά -και στην επίσημη σελίδα του- αναφορά σ’ ελληνική καταγωγή, ρίζες… Πάντως η διατήρηση του δυσπρόφερτου για τους ξένους ονοματεπώνυμου κάτι σημαίνει. Ίσως είναι απ’ τους παλιούς Έλληνες της Μασαλίας.

Με σπουδές στην Γενέβη -όπου, στην Όπερά της, έκανε και το ντεμπούτο του το 1999-, εκπαίδευση στην Ζιρίχη, βοηθός στην Εθνική Όπερα στο Παρίσι, κοντά στον Σάιμον Ρατλ στο Φεστιβάλ του Γκλάιντμπορν, ο Πουσπουρίκας κινείται δραστήρια στην Ευρώπη, τόσο στο χώρο της όπερας όσο και της συμφωνικής μουσικής. Πριν από λίγες μέρες, στο φετινό Φεστιβάλ «Όπερα στην Ύπαιθρο», στους «Invalides» και πάλι, διάβασα ότι διηύθυνε «Κάρμεν» του Μπιζέ, αυτή τη φορά, με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη θεάτρου Νικολά Μπριανσόν και το σκηνοθέτη κινηματογράφου και σεναριογράφο Ράντου Μιχαϊλεάνου να ’χουν συνεπωμιστεί τη σκηνοθεσία, παράσταση η οποία, προηγουμένως, περιόδευσε σε πύργους και κάστρα της Γαλίας. Έψαξα -Γιάννης Πουσπουρίκας- μήπως έχει διευθύνει στην Ελλάδα ολ’ αυτά τα σχεδόν είκοσι χρόνια της καριέρας του, δε βρήκα τίποτα. Εύχομαι να κάνω λάθος…

Αυτό πάλι; Που γιόρτασαν εις τας εορτάς «Πρέσπες 2018», τον Αύγουστο, τα 70 χρόνια απ’ τη λήξη του Εμφύλιου; Ο οποίος έληξε τον Αύγουστο του ’49; Πριν από 69 χρόνια; Μηδέν, κουλούρα στην αριθμητική -στην αφαίρεση ειδικά...

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...

Η Δανάη Σκιάδη (φωτογραφία: Νίκος Νικολόπουλος), τελικά, αντί της Βίκυς Παπαδοπούλου, θα συμπρωταγωνιστήσει με τον Νίκο Πουρσανίδη στο έργο του Άρτουρ Σνίτσλερ «Reigen» που ανεβάζει, όπως σας έγραφα στις 29 Απριλίου, στο totetartokoudouni.blogspot.com, η Αλίκη Δανέζη-Κνούτ/σεν, στο «Θησείον». Ο οριστικός τίτλος της ελληνικής παράστασης, «Reigen-Δέκα διάλογοι για το σεξ». Η πρεμιέρα, προγραμματισμένη για τις 19 Οκτωβρίου.

Ελάτε, όμως, που ανακαλύπτω ότι το ίδιο έργο του Σνίτσλερ, με τον γαλικό του τίτλο «La Ronde», ανεβαίνει και στο «Αγγέλων Βήμα», σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά (φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μάντζαρης), επίσης σ’ εκδοχή με δυο ηθοποιούς -εδώ η Τζούλι Τσόλκα κι ο Αποστόλης Ψαρρός. Η πρεμιέρα, στις 7 Νοεμβρίου.

Ελάτε, όμως, που διαβάζω ότι το έργο με τον τίτλο «Ο κύκλος

του έρωτα» θ’ ανεβάσει ΚΑΙ ο Θωμάς Μοσχόπουλος, στο Δημοτικό του Πειραιά, την άνοιξη. Με τους δέκα ηθοποιούς που προβλέπει η διανομή στο πρωτότυπο: Στεφανία Γουλιώτη, Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, Αυγουστίνο Κούμουλο, Αλέξανδρο Λογοθέτη, Άννα Μάσχα, Κίττυ Παϊταζόγλου, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Σίσσυ Τουμάση, Χάρη Φραγκούλη, Αλέξανδρο Χρυσανθόπουλο.

Όοοχι, δεν τελειώσαμε. Διότι θα ’χουμε και γκέι εκδοχή του έργου! Ο Αντώνης Γαλέος, όπως έγραψε ο Βασίλης Μπουζιώτης στο enikos.gr, σκηνοθετεί το πόνημα του Αμερικανού Τζο NτιΠιέτρο «Fucking Men», προσαρμογή του έργου του Σνίτσλερ μόνο με ανδρικούς ρόλους. Για 3 Νοεμβρίου αναγγέλλεται η πρεμιέρα.

Πρωτοφανές! Το μόνο αντίστοιχο που θυμάμαι ήταν τη σεζόν 2002/2003, με πέντε «Γλάρους» του Τσέχοφ αλλά όχι όλους στην Αθήνα -δυο στην Αθήνα, δυο στην Θεσσαλονίκη (ο ένας εισαγόμενος εκ Ρωσίας) κι έναν στην Λάρισα.

Δεν ξέρω τι θα πράξετε εσείς οι θεατρόφιλοι αλλά εγώ -ο αδιόρθωτος- σχεδιάζω να... εμπλακώ και στα τέσσερα «Γαϊτανάκια». Κι ο θεός βοηθός.

Όπου και να ταξιδέψω ο Γιούρι Γκριγκaρόβιτch, ο θρύλος των Μπαλshόι, με πληγώνει…