Εντελβάις, εντελβάις… ή Πώς έχασα, μέσα στο χείμαρρο, τρεις παραστάσεις

Το Τέταρτο Κουδούνι / 19 Ιανουαρίου 2017 

Ποταμός. Χείμαρρος. Που συμπαρασύρει ηθοποιούς, θεατές κι εντυπώσεις. Η ελληνική θεατρική σκηνή -ούτε Μπρόντγουέι... Θέατρα, θέατρα, θέατρα... Δεκάδες παραστάσεις, εκατοντάδες παραστάσεις. Πότε ανεβαίνουν, πότε κατεβαίνουν, πότε διακόπτονται, πότε συνεχίζουν, πότε επαναλαμβάνονται, πότε ξανασταματούν δεν προλαβαίνεις ούτε να το μυριστείς. Δυο σε κάθε θέατρο ταυτόχρονα, τρεις σε κάθε θέατρο ταυτόχρονα, τέσσερις, πέντε, έξι… Κατά ριπάς. Πέντε, δέκα, είκοσι, τριάντα τη σεζόν σε κάθε θέατρο: «Νέου Κόσμου», «Αγγέλων Βήμα», «Εθνικό (α)», «Θέατρο(α) Τέχνης», «Vault», «104», «Αλκμήνη», «Πόρτα», «Bios», «Δημοτικό Πειραιά», «Επί Κολωνώ», «Faust», «Οδού Κεφαλληνίας», «Οδού Κυκλάδων», «Θησείον», Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», «ΚΕΤ», «Olvio», «Studio Μαυρομιχάλη», «Tempus Verum-Εν Αθήναις», «Φούρνος»… Θέατρα-σούπερ μάρκετ. Άλλο έργο στο πάνω χώρο, άλλο στον κάτω, άλλο στο μετζοπάτωμα, άλλο στο εξώστη, άλλο στο υπόγειο, άλλο Δευτερότριτα, άλλο Τεταρτόπεμπτα, άλλο Παρασκευοσαββατοκύριακα, άλλο τ’ απόγευμα, άλλο το βράδυ, άλλο μετά τα μεσάνυχτα, άλλο μια φορά τη βδομάδα κάθε Κυριακή, άλλο μια φορά τη βδομάδα κάθε Τετάρτη… Ίλιγγος σε πιάνει. Και κορεσμός. 
Και να οι προσκλήσεις, και να οι πιέσεις -«ελάτε!»- , και να τα παράπονα -«γιατί δεν ήρθατε;»-, και να οι υπομνήσεις -«τελειώνουμε!»-, στο inbox, και να τα ειρωνικά sms -«σ’ όλα πήγατε, μόνο σ’ εμάς δεν ήρθατε...»… Μια κούραση, προσωπικά, ομολογώ, την αισθάνομαι. Έχω όλη την καλή διάθεση να τα δω ΟΛΑ αλλά το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής. Αφήστε το χρόνο...: πώς να διαιρεθούν 1500-1600 παραστάσεις με τους δέκα μήνες της χειμερινής/ανοιξιάτικης σεζόν -άντε από Σεπτέμβριο μέχρι Ιούνιο; Πέντε την ημέρα; Ε, δε βγαίνει.

Προσφιλέστερο ανάγνωσμά μου, «Αθηνόραμα» / ηλεκτρονική έκδοση / η στήλη «Θέατρο» / «Τελειώνουν Αυτήν την Εβδομάδα». Με το μότο, από κάτω, «Κατεβάζουν αυλαία. Σπεύσατε!». Δηλαδή τι προσφιλέστερο, σκέτο σασπένς… Ειδικά αυτό το «Σπεύσατε!» και μάλιστα με θαυμαστικό, ρίγη μου προκαλεί, παλμούς ανεβάζω -η αγωνία στο κατακόρυφο!

Για να καταλάβετε: Έχω κλείσει την περασμένη βδομάδα να πάω Πέμπτη στο «Γλυκό πουλί της νιότης» της Κάτιας Δανδουλάκη, που είχα μάθει ότι κατεβαίνει -ναι, κατέβηκε, πριν την ώρα του...-, σιωπηλά, την Κυριακή, την Παρασκευή στο «1984» της Κατερίνας Ευαγγελάτου, το Σάββατο στην «Φροσύνη» του Καρρέρ που ’κανε η Ζωή Χατζηαντωνίου στο Μέγαρο και την Κυριακή να δω το «Metropolis» του Λανγκ με συνοδεία της ΚΟΑ στο Μέγαρο. Ανοίγω, Τετάρτη βράδυ, τη… λατρεμένη στήλη. Ανακαλύπτω, ξαφνικά, ότι «αυτή την εβδομάδα» τελειώνουν στο «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου το «Διάφορες επιλογές Πέτρος» με τον Χρήστο Στέργιογλου και στο Υπόγειο «Η επανένωση της Βόρειας με την Νότια Κορέα» του Νίκου Μαστοράκη. Ψάχνω να δω μήπως έχουν κάποια απογευματινή για να συνδυάσω δυο μαζί, τίποτα. Πέμπτη πρωί τηλεφωνώ στην Φρυνίχου: «Η παράσταση του Στέργιογλου, δεν τελειώνει την Κυριακή, τελείωσε χτες», η πρώτη κρυάδα. Κι η δεύτερη και… μακρύτερη: «Το ‘Relax… My Notis’ του Βασίλη Παπαβασιλείου» είναι που τελειώνει την Κυριακή» - για το οποίο ούτε το «Αθηνόραμα» έγραφε κάτι. «Θα επαναληφθεί;». «Δεν είναι κάτι προγραμματισμένο». Με την ελπίδα ότι θα επαναληφθεί, όπως κι η προηγούμενη παράστασή του, αποφασίζω να θυσιάσω την «Φροσύνη» για να δω τουλάχιστον την «Επανένωση» -να χάσω παράσταση του Μαστοράκη;! 

Τηλεφωνώ στο Υπόγειο: «Δεν υπάρχει ούτε μια θέση, όλες οι παραστάσεις, έως και την Κυριακή, είναι sold out». «Θα ξαναπαιχτεί;». «Φέτος όχι. Ίσως τον επόμενο χρόνο». Με μια ελπίδα ζούμε… Οπότε, καλού-κακού, έκλεισα θέση κι είδα τον Παπαβασιλείου.

Και, ξαφνικά, μέσα στον πανικό, να κι η χαριστική βολή: δελτίο Τύπου απ’ το «Θέατρο του Νέου Κόσμου». Τίτλος: «5 πρεμιέρες 16-20 Ιανουαρίου»! Τουλάχιστον, απ’ τον «Νέο Κόσμο» έγκαιρα ενημερώνουν για τη λήξη των παραστάσεών τους…

Κι αναρωτιέμαι: γιατί αυτός ο προγραμματισμός; Είναι αρκετό μια παράσταση να παίζεται για δυο μόνο μήνες, τέσσερις φορές τη βδομάδα; Αμάσητες κι αχώνευτες δεν πάνε οι παραστάσεις αυτές; Πόσο μάλλον όταν στην Ελλάδα ρεπερτόριο δεν υπάρχει, να κρατηθούν για κάποιες σεζόν. Πότε θα προλάβουν να τη δουν την παράσταση οι θεατές; Πότε θα τη δουν οι δημοσιογράφοι κι οι κριτικοί και θα προλάβουν κάτι να γράψουν; Συμφέρει στα θέατρα να κατεβάζουν τόσο γρήγορα παραστάσεις που μοσκοπουλάνε; Αυτός πια δεν είναι προγραμματισμός, είναι πανικός.

Θα μου πείτε: «Εδώ ο κόσμος χάνεται, εσύ με τις παραστάσεις που ’χασες μας σκοτίζεις -στο χείμαρρο ήταν που τις έχασα...;». Και δίκιο θα ’χετε. Αλλά ο καθένας με το χούι του…

Και κάτι ειδικότερο, για το «Θέατρο Τέχνης», σχετικό: αρκεί η ημερομηνία λήξεως των παραστάσεων να υπάρχει στην ιστοσελίδα του Θεάτρου και στο έντυπο πρόγραμμα; Με τόσα θέατρα και τόσες παραστάσεις δεν πρέπει να ενημερώνονται οι δημοσιογράφοι με δελτίο Τύπου και για τη λήξη της καθεμιάς, δέκα μέρες πριν, μια βδομάδα πριν; Άλλη δουλειά δεν έχουμε απ’ το να μπαινοβγαίνουμε στις ιστοσελίδες και να μελετάμε, κάθε μέρα, τα προγράμματα; 

Απ’ τον «Ιανό» μου ’ρθε το δελτίο Τύπου. Με τον τίτλο «O IANOS στο Κρεμλίνο του Πειραιά παρουσιάζει την Αγγελική Νικολούλη». Στην αρχή μπερδεύτηκα και νόμιζα ότι ο Πούτιν θα δεχτεί την Νικολούλη στο Κρεμλίνο. Μετά κατάλαβα: παρουσίαση του νέου -έχει γράψει κι άλλα- μυθιστορήματος της Αγγελικής Νικολούλη «Έρωτας φονιάς» -σπέρμα κι αίμα, η τέλεια συνταγή της επιτυχίας…- στον πολυχώρο «Κρεμλίνο». Δεν προλαβαίνετε να πάτε, ήταν για τις 10 Ιανουαρίου, αλλά με τίποτα δεν μπορώ να σας στερήσω τα «λίγα λόγια για το βιβλίο»:

«Ο κοσμοπολίτης, γοητευτικός άντρας που ακροβατεί ανάμεσα στο σκοτάδι και στο φως. Τα πρόσωπα και οι ρόλοι που αλλάζει με μοναδική μαεστρία. 

Η γλυκιά κι ευαίσθητη αεροσυνοδός στο μοιραίο ταξίδι στη Σαντορίνη. Η ξεχασμένη αποθήκη και η βαλίτσα με τα θαμμένα μυστικά. Η μονοκατοικία του τρόμου. 

Η ταλαντούχα μουσικός και ο παραμυθένιος γάμος στη στολισμένη με εντελβάις εκκλησία του Γολγοθά. 

Η ανυποψίαστη νεαρή, τα φρικτά βασανιστήρια και το μωρό που δεν γεννήθηκε ποτέ.

Η συνοδός πολυτελείας στη σουίτα γνωστού ξενοδοχείου, όπου τα κρίνα βάφτηκαν με αίμα.

Το μικρό αγόρι που έγινε μάρτυρας εγκλήματος.

Μια περιπλάνηση στον κόσμο του μυστηρίου από την Αθήνα, την Ιθάκη και τη Σαντορίνη ως τη Βιέννη και τη λίμνη του ονειρικού Χάλστατ. 

Ένα μυθιστόρημα που ξετυλίγει το νήμα μιας σκοτεινής ιστορίας και ακολουθεί την αιματοβαμμένη διαδρομή της. 

Θύματα γυναίκες, σε μια σειρά άγριων εγκλημάτων, που έρχονται στο φως με διαδοχικές αποκαλύψεις και αλλεπάλληλες ανατροπές.

Ένα βιβλίο όπου η δημοσιογράφος-ερευνήτρια μπαίνει στο στόχαστρο του δολοφόνου, μετατρέπεται σε τιμωρό και δικαιώνει τα θύματα».

Δεν ξέρω γιατί αλλά απ’ ολ’ αυτά στα εντελβάις έμεινα. Με τα οποία ήταν στολισμένη η «εκκλησία του Γολγοθά». Αχ... Εντελβάις, εντελβάις...

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή (στολισμένη μ’ εντελβάις)... 

Επέστρεψε. Στο «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου. Ο Βασίλης Παπαβασιλείου. Μετά τον απολαυστικό περσινό μονόλογό του «Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή, θα πεις κι ένα τραγούδι» ανέβασε φέτος ένα κομμάτι για δυο, απ’ τον ίδιο, κι αυτή τη φορά, γραμμένο: «Relax…My Notis» κι ένας, ηλικίας… 102 ετών, αδάμαστος πρωταγωνιστής του θεάτρου -που σχεδιάζει ν’ αγοράσει ένα διαμέρισμα στα… 108 του- υπαγορεύει την… 35η διαθήκη του σ’ έναν νεαρό συμβολαιογράφο. Οι αναφορές στον Αλέξη Μινωτή είναι περισσότερο από εμφανείς, όσοι ξέρουν τα πρόσωπα και τα πράγματα τις απολαμβάνουν αλλά και στους υπόλοιπους η παράσταση μόνον ευφορία προκαλεί: ο Βασίλης Παπαβασιλείου ερμηνεύει -άξιος πλάι του, ο Γιάννος Περλέγκας- με χιούμορ απολαυστικό -αυτή τη διαπεραστική, ειρωνική, σαρδόνια «πονηριά» του-, το ρόλο, η γλώσσα του κειμένου σπιθίζει και σπάει κόκαλα αλλά, και πάλι, αυτό που πρυτανεύει είναι τα ουσιώδη που ο Βασίλης Παπαβασιλείου θέλει να πει, με τον τρόπο αυτό που διάλεξε,  για τον εαυτό του, για το θέατρο, για τη δουλειά του, για τον κόσμο στον οποίο ζει -και στον οποίο ζούμε.

Ελπίζω η παράσταση, που ’κλεισε τον προγραμματισμένο κύκλο της, να ξαναπαιχτεί. Γι αυτό μιλώ στον ενεστώτα. Αξίζει τον κόπο να την απολαύσετε. 

Ήταν τυχερός ο Θάνος Αλεξανδρής που είδε το σπαρταριστό βιβλίο του «Αυτή η νύχτα μένει» -μια βιωματική «περιοδεία» στα επαρχιακά σκυλάδικα της δεκαετίας του ’80- να μεταφέρεται στον κινηματογράφο απ’ τον Νίκο Παναγιωτόπουλο κι η ταινία αυτή -η ομότιτλη- να μένει. Διότι η μεταφορά του στο θέατρο, σε σκηνοθεσία Κίρκης Καραλή -στη δική μου, τουλάχιστον, μνήμη- δε θα μείνει: το αλαλούμ του σκυλάδικου δε μεταφέρεται, πιστεύω, στη σκηνή με αλαλούμ.

Αλλά μέσα στο αλαλούμ αυτό, στο οποίο συμμετείχαν μερικοί καλοί ηθοποιοί -όπως ο Ιωσήφ Πολυζωίδης- που τα ’βγαλαν πέρα, θέλω να ξεχωρίσω την Μαρία Διακοπαναγιώτου. Ηθοποιός ιδιαίτερη, που απ’ την πρώτη στιγμή έχω εντοπίσει -«Γκόλφω», «Φλαντρώ», «Δεκαήμερο», «Όρνιθες»…-, φάτσα αλμοδοβαρική, ταμπεραμέντο εκρηκτικό, τάλαντο κωμικό κι όχι μόνο κωμικό, εδώ τα ’δινε όλα. Και το σημαντικότερο: διατηρώντας τον έλεγχο και το μέτρο. Η Μπέμπα Ντόλυ των σκυλάδικων που ερμήνευσε είχε μια αυθεντικότητα μο-να-δι-κή. Απ’ τον τρόπο που κρατούσε το μικρόφωνο μέχρι τον τρόπο που καθότανε στην καρέκλα του πάλκου, μέχρι τον τρόπο που φορούσε το κοστούμι της, μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια. Εξαιρετική!

Α, και κάτι ακόμα για το συγκεκριμένο θέατρο όπου η παράσταση παίχτηκε -το παλιό «Θέατρο του Ήλιου» του Ανδρέα Παπασπύρου, το οποίο, υποτίθεται, ανακαινίστηκε. Με τις λεκιασμένες μοκέτες, τις τρύπες στους τοίχους-κόντρα πλακέ, την αφώτιστη σκάλα, τις τουαλέτες στην κατάσταση που βρίσκονται και…, και… μήπως είναι προσβλητικό για τη μνήμη του ιστορικού σκηνοθέτη, που το βάφτισαν «Δημήτρης Ροντήρης»;

Υπάρχει -υπήρχε, τέλος πάντων…- κάτι στη δημοσιογραφία που λέγεται -λεγότανε…- δεοντολογία. Δηλαδή, για παράδειγμα: αν κάποιος δημοσιογράφος βγάλει μια είδηση -για την οποία μπορεί και να κουράστηκε πολύ να τη γράψει…- καθόλου δεν απαγορεύεται, μετά, την είδηση να την αναδημοσιεύσει -ακόμα και να την αντιγράψει κατά λέξη- και κάποιο άλλο έντυπο ή ιστοσελίδα ή ιστότοπος. Αρκεί ν’ αναφέρει την πηγή και τ’ όνομα του δημοσιογράφου που την έγραψε πρώτος. Είναι -ήταν- κάτι σαν έθιμο.

Την έννοια «αποκλειστικό» καθόλου δεν την πιστεύω. Την έννοια σεβασμός, όμως, εγώ, την πιστεύω. Ακόμα. Βέβαια, τώρα, με το διαδίκτυο, όλα έχουν μεταβληθεί σε ξέφραγο αμπέλι κι αυτά, τα περί δεοντολογίας, έχουν εντελώς ξεπεραστεί. Ή, μάλλον, για να λέω τα πράγματα με τ’ όνομά τους, τα ’χουν χέσει. Απ’ τον ιστότοπο tospirto.net, όμως, τον οποίο πολλές φορές στο παρελθόν έχω επαινέσει, περίμενα αυτό το «έθιμο» να το τηρεί. Επανειλημμένα, εντούτοις, βλέπω να μην το τηρεί. Και, βέβαια, η νεαρή συνάδελφος που επιδίδεται στο σπορ να εμφανίζει με θρασύτητα ως ειδήσεις της, υπογραμμένες, μάλιστα -φαρδιά-πλατιά..., ξεπατικώματα, ειδήσεις, δηλαδή, που ’χει αντιγράψει, καλά, μπορεί να μην τα ’χει μάθει αυτά. Αλλά η Άννα Βλαβιανού που ’ναι διευθύντριά της θα πρέπει -για τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία του ιστότοπου- να της τα μάθει. Είμαι σίγουρος ότι τα ξέρει.