Συναρπαστική ερμηνεία στα… κορακίστικα ή Κλοντ Βιβιέ: μια αποκάλυψη

Αποκάλυψη! Είναι γνωστό προ πολλού το μουσικό σύνολο «Ergon Ensemble» για την εξαιρετική δουλειά του στην προώθηση της σύγχρονης μουσικής στον τόπο μας. Αλλά το αφιέρωμά του σε έναν άγνωστό μου/μας, τόσο σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, συνθέτη πρέπει να υπογραμμιστεί: αποκαλυπτικό! Δεν ξέρω αν είχε παιχτεί στο παρελθόν έργο του Κλοντ Βιβιέ (1948-1983) στην Ελλάδα -μόνο στο ηχογραφημένο μουσικό παστίς-«χαλί» για τη χορογραφία «Continu» της Σάσα Βάλτς, που παρουσίασε το συγκρότημα «Σάσα Βάλτς και Καλεσμένοι» στο Φεστιβάλ Αθηνών του 2012, εντόπισα ένα έργο του- η συναυλία-αφιέρωμα, όμως, στον Καναδό -από τον γαλόφωνο Καναδά- συνθέτη ήταν ένα γεγονός που, έτσι κι αλλιώς, θα μπορούσε να θεωρηθεί πρωτιά: 

το «Ergon Ensemble» μάς τον γνώρισε ουσιαστικά, με πέντε από τα 49 έργα που πρόλαβε να αφήσει στα 35 χρόνια που έζησε -μία ζωή με πολύ σκληρή αρχή, καθώς οι άγνωστοι γονείς του τον εγκατέλειψαν μόλις γεννήθηκε και πέρασε τα πρώτα χρόνια του σε ορφανοτροφείο μέχρι να τον υιοθετήσει μία φτωχή οικογένεια και ακόμα πιο σκληρό, τραγικό τέλος, καθώς δολοφονήθηκε άγρια στο διαμέρισμά του στο Παρίσι από έναν εραστή της μιας νύχτας που είχε γνωρίσει το ίδιο βράδυ σε κάποιο μπαρ. Μας γνώρισε ένα συνθέτη με σύγχρονη αλλά εντελώς προσωπική γλώσσα όπου ανίχνευσα επιδράσεις Ντεμπισί -στα ηχοχρώματά του- και Σοστακόβιτς -στις δυναμικές του-, επιδράσεις, πάντως, χωνεμένες απόλυτα και δημιουργικά μετασχηματισμένες.

Η συναυλία άνοιξε με το έξοχο -σε πολλά σύντομα μέρη- «Και θα ξαναδώ αυτή την παράξενη πόλη» για ενόργανο σύνολο (1981), ένα κομμάτι που αρχίζει και κλείνει -σαν κύκλος- «εμβατηριακά». Ακολούθησε το συγκλονιστικό σόλο για πιάνο «Σιράζ» (1977). 

Ο σολίστας Χρήστος Σακελλαρίδης, παρά τις μεγάλες δυσκολίες του κομματιού, έδωσε μία πολύ δυνατή εκτέλεσή του.

Το πρώτο μέρος της συναυλίας έκλεισε με το επίσης για ενόργανο σύνολο -και επίσης ιδιαίτερα ενδιαφέρον- κομμάτι (1977) του Βιβιέ «Η νήσος Ντεβάτα» (Ντεβάτα: το παρατσούκλι του Μπααλί).

Το δεύτερο άνοιξε με το «Παραμαρίμπο» (1978), ένα ιδιότυπο «κουαρτέτο» για φλάουτο (Νίκος Νικόπουλος), βιολί (Κώστας Παναγιωτίδης), τσέλο (Δημήτρης Τραυλός) και πιάνο (Στέφανος Νάσος). Ένα κομμάτι που διερευνά με ιδιαίτερο τρόπο τις σχέσεις ανάμεσα στα τέσσερα όργανα κλείνοντας με μία κρατημένη βαθιά ανάσα των τεσσάρων μουσικών που έδωσαν το καλύτερο και όπου ο καλός πιανίστας Στέφανος Νάσος διακρίθηκε και στο… σφύριγμα που ζητάει ο συνθέτης!

Φινάλε, με το εκπληκτικό «Μπουσαρά» για σοπράνο, κουιντέτο ξύλινων πνευστών, κουαρτέτο εγχόρδων και κρουστά (1981). Ένα διαρκές τραγούδι χωρίς κενό, χωρίς ανάσα, συνοδευόμενο συνεχώς από τη μουσική, σε κείμενο του ίδιου του συνθέτη: κείμενο που είναι γραμμένο στα κορακίστικα -σε ανύπαρκτη, δηλαδή, σε φανταστική γλώσσα! Η Άρτεμις Μπόγρη, με φωνή κρυστάλλινη, δεν τραγούδησε μόνο συναρπαστικά.

Έφερε εις πέρας, με τη συμπαράσταση του συνόλου, το… απεγνωσμένο εγχείρημα να τραγουδήσει με βαθύτατο συναίσθημα, να ερμηνεύσει σε μία ανύπαρκτη γλώσσα, θριαμβευτικά.

Ο Ολανδός αρχιμουσικός Κάσπερ Ντε Ρο, ακριβέστατος, διηύθυνε με απόλυτη επιτυχία την συναυλία. Μία συναυλία που πιστώνεται στις προσφορές της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών».

ΥΓ. Κατά σατανική σύμπτωση το αφιέρωμα στον Κλοντ Βιβιέ, που από το ορφανοτροφείο ξεκίνησε τη ζωή του, ήρθε στην «Στέγη» τρεις μέρες μετά την παράσταση των Αρσακείων με «Τα παιδιά της χορωδίας», όπου ο ένας από τους δύο βασικούς ήρωες, ο αφηγητής-μαέστρος Πιερ Μοράνζ, είναι ένα παιδί του ορφανοτροφείου που διέπρεψε ως μουσικός… (Φωτογραφίες: Γιάννης Σούλης).

«Ergon Ensemble», «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» Ιδρύματος Ωνάση, 13 Φεβρουαρίου 2016.