Ένορκοι-Πνευματικά δικαιώματα: 12(«Δώδεκα»)-0

Το Τέταρτο Κουδούνι / 7 Αυγούστου 2014

«Οι 12 ένορκοι», έργο του Ρέτζιναλντ Ρόουζ γραμμένο αρχικά (1954) για την τηλεόραση, που ’γινε διάσημο μέσα απ’ την ομώνυμη ταινία-ντεμπούτο του Σίντνεϊ Λουμέτ το 1957 στον κινηματογράφο (ελληνικός τίτλος «Οι δώδεκα ένορκοι») αλλά και μέσα απ’ το ριμέικ «12» (2007) του Νικίτα Μιχαλκόφ, ανεβαίνουν τον Οκτώβριο στο θέατρο «Αλκμήνη» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη. Διαβάζω τη σύνοψη που επισυνάπτουν στο δελτίο Τύπου το οποίο μας έστειλαν για να το ανακοινώσουν, κάτι πρόσφατο έντονα μου θυμίζει -την ταινία την έχω δει αιώνες πριν, δεν τη θυμάμαι.

Ψάχνω στη σελίδα του ΚουΘουΒουΕ, να το: «Δώδεκα…». Έργο που ανέβηκε στο Φουαγιέ του Βασιλικού της Θεσσαλονίκης στις 2 Ιουλίου κι οι παραστάσεις του -μου ’πανε και καλά λόγια- έληξαν την 1 Αυγούστου. Διαβάζω το σχετικό δελτίο Τύπου, η σύνοψη ίδια. Διαβάζω παρακάτω: Κείμενο Βασίλης Ισσόπουλος. Κουβέντα ούτε για Ρέτζιναλντ Ρόουζ, ούτε για Σίντνεϊ Λουμέτ, ούτε για Νικίτα Μιχάλκοφ. Όταν δε στο πρόγραμμα μιας παράστασης γράφουμε «κείμενο», τι ακριβώς εννοούμε; Συγγραφή; Μετάφραση; Αν, απλώς, εννοούμε ότι δεν έχουμε πληρώσει τα πνευματικά δικαιώματα, ε, τότε μόνο για ντροπή θα μιλούσα εγώ. Κι επειδή, επιπλέον, εδώ, δεν πρόκειται για καμιά ομαδούλα ή, έστω, για ιδιώτη θεατρικό παραγωγό αλλά για κρατικό Θέατρο, θα μπορούσα να το χοντρύνω το πράγμα και το «ντροπή» να το κάνω «αίσχος»… Θέλω να ελπίζω πως κάνω λάθος.

«Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2»: σας είχα γράψει αναλυτικά στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 5 Ιανουαρίου για την παράσταση. Η οποία, αφού πρωτοπαρουσιάστηκε πρόπερσι -σεζόν 2002/2013- στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», στο πλαίσιο του πετυχημένου Low Budget Festival που οργανώνει tospirto.net, συνέχισε τον περασμένο χειμώνα στο «104» όπου και την είδα -δυο φορές. Σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη με δυο ταλαντούχους έως υπερταλαντούχους νεότατους ηθοποιούς, τον Κωνσταντίνο Μπιμπή και την Αθηνά Μουστάκα. Μια συναρπαστική διασκευή/σύνοψη της σεξπιρικής τραγωδίας, την οποία υπογράφουν και οι τρεις τους. Μαθαίνω πως η παράσταση, που έσκισε στο «104» -είχε κι άλλη εκδοχή, μ’ άλλους ηθοποιούς, την οποία ανέβασε ο Κώστας Γάκης, σε συνεργασία με τους ελλαδίτες ηθοποιούς του, στην Κύπρο, στην Λευκωσία, για τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου- και που παρουσιάστηκε τον Ιούνιο και στο πρώτο Φεστιβάλ Σέξπιρ το οποίο οργανώθηκε στην Ίντζια της σερβικής επαρχίας της Βοϊβοντίνα με πρωτοβουλία του παλιού μας γνώριμου σέρβου σκηνοθέτη Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς ο οποίος και προσκάλεσε την ελληνική παράσταση, θα επαναληφθεί το χειμώνα. Μετακομίζει στο «Θησείον» κι αυτή τη φορά θα ’ναι ο ίδιος ο Κώστας Γάκης που θα παίξει ζωντανά τη μουσική την οποία, επίσης, έχει γράψει για την παράσταση. Δεν έχετε καμιά δικαιολογία πια, αν δεν την έχετε δει έως τώρα.

Στο μεταξύ ο καλός σκηνοθέτης/συγγραφέας/ηθοποιός/μουσικός βρέθηκε στην Νέα Υόρκη παίρνοντας μέρος στο Lincoln Center Directors Lab, ένα πρόγραμμα για σκηνοθέτες απ’ όλο τον κόσμο -συμμετείχαν 75 από 35 χώρες κι απ’ την Ελλάδα (για την οποία μεσολάβησε το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος»), εκτός του Κώστα Γάκη, εντόπισα την Αννίτα Καπουσίζη και τον Ηλία Παναγιωτακόπουλο.

Στις 3 Ιουλίου ανέβηκε στο θέατρο «Αθηνά» το έργο «Δεν πετάω, δεν πετάω» του Αιμίλιου, λέει, Κοέν. Την επομένη, 4 Ιουλίου, το έργο κατέβηκε άναυλα μετά από παρέμβαση της ΣΟΠΕ -της Εταιρείας Προστασίας Συγγραφικού Δικαιώματος- διότι θύμιζε σκανδαλωδώς τη γαλλική κωμωδία του Μαρκ Καμολετί «Boeing Boeing» -ε, δε χρειαζόταν και πολλά για να το καταλάβεις, η σύνοψη στο δελτίο Τύπου που μας έστειλαν έκανε μπαμ, σας έγραψα σχετικά στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 16 Ιουλίου- και διότι ο Αιμίλιος Κοέν είναι ήρως επιστημονικής (;) φαντασίας...

Ο θίασος, όμως, επέμεινε -είναι πεισματάρης. «Πάμε σ’ άλλα» είπαν και πότε βρήκαν έργο, πότε έκαναν πρόβες, πότε το ανέβασε ο Βασίλης Θωμόπουλος κι έκαναν πρεμιέρα στις 25 Ιουλίου δεν πρόλαβα ούτε εγώ να το καταλάβω. Μέσα σε είκοσι μέρες! Δηλαδή, μπράβο τους. Ασύλληπτο! Ρεκόρ! Το νέο έργο ακούει στο όνομα «Δεν θα με τρελάνεις εσύ …εμένα!» (σαν ξεκαθάρισμα λογαριασμών ακούγεται ο τίτλος…) και το ’χουν γράψει, λέει, ο Παναγιώτης Καποδίστριας κι ο Αργύρης Γιαμάλογλου. Κι η υπόθεσή του, κατά σύμπτωση προφανώς, μοιάζει αρκετά με το «Δεν πετάω, δεν πετάω» που ’μοιαζε πάρα πολύ με το «Boeing, Boeing». Αφού, αν προσέξετε τις φωτογραφίες, ούτε σκηνικό δεν άλλαξαν…

Δώδεκα χρόνια κάνει ο Σιδερής Πρίντεζης στο δημόσιο ραδιόφωνο εκπομπές για το ελληνικό ελαφρό τραγούδι ή για το ξένο ρεπερτόριο, αξιοποιώντας το πάμπλουτο μουσικό και θεατρικό αρχείο τού δημόσιου ραδιοφώνου, ενώ έχει ασχοληθεί και με την επιμέλεια των cd με ραδιοφωνικές θεατρικές παραστάσεις, που κυκλοφορούσαν μέσω το περιοδικού «Ραδιοτηλεόραση».

Πρωτάκουσα τ’ όνομά του απ’ την ενθουσιασμένη μαζί του Άννα Παναγιωτοπούλου σε μια συνέντευξη που ’χαμε κάνει στα «Νέα» μ’ αφορμή την «Θεία από το Σικάγο» που ανέβαζε τότε -και την ανέβασε έξοχα- ο Πέτρος Φιλιππίδης κι όπου η Άννα Παναγιωτοπούλου πρωταγωνιστούσε. Πολύ αργότερα τον γνώρισα σ’ ένα θέατρο -φανατικός θεατρόφιλος, ξέρει τα πάντα. Δεν είχα αξιωθεί ν’ ακούσω εκπομπή του. Την περασμένη Κυριακή -κάλλιο αργά παρά ποτέ…- άκουσα την τρέχουσά του «Από το Γραμμόφωνο στο Μαγνητόφωνο». Στο Τρίτο Πρόγραμμα -κάθε Κυριακή επτά μ’ εννιά το βράδυ.

Η εκπομπή ασχολείται με το ελληνικό ελαφρό τραγούδι μέσα από ηχογραφήσεις δίσκων γραμμοφώνου αλλά και με το θέατρο μέσα απ’ τις ταινίες του ραδιοφωνικού αρχείου. Τάνγκο, βαλς, ρομάντζες, αρχοντορεμπέτικα, δημοτικοφανή, τζαζ, λάτιν τραγούδια του ελαφρού ρεπερτορίου, τραγούδια από οπερέτες και επιθεωρήσεις -από δίσκους και ραδιοφωνικές- συνδυάζονται με μικρά αποσπάσματα από ηχογραφήσεις θεατρικών έργων και συνεντεύξεις καλλιτεχνών, όπως υπάρχουν σε ραδιοφωνικές θεατρικές εκπομπές του παρελθόντος.

Δυο ολόκληρες ώρες -εκπομπή ζωντανή. Τι χείμαρρος ήταν αυτός! Τι άκουσαν τ’ αυτιά μου κι ευφράνθηκαν! Υπέροχη εκπομπή, απολαυστική, από μια ζεστή φωνή ενός ανθρώπου που κάνει μπαμ ότι λατρεύει το αντικείμενό του και ότι το γνωρίζει εις βάθος και πλάτος και ότι ψάχνει το υλικό του. Αυτό που συνοπτικά λέμε «μερακλής».

Διάβασα στο protagon.gr ένα άρθρο-σχόλιο του Ανδρέα Μανωλικάκη, μέλους του «Actors Studio», καθηγητή σκηνοθεσίας και υποκριτικής. Με τον τίτλο «Καλοκαιρινή θεατρική σύγχυση». Δε λέω πως πολλά απ’ όσα γράφει δεν είναι σωστά. Αλλά η χρήση κατά το δοκούν αποσπασμάτων από ξένα κείμενα που χρησιμοποιεί όσο και το περί «διαπλεκομένων συμφερόντων» που έντεχνα ρίχνει, πόσο, μα πόσο μου θύμισαν κάτι άλλα κείμενα -δεκαπέντε χρόνια πριν ήταν; -τα οποία τον έκαναν με τα κρεμμυδάκια και που κάποιοι τον υπερασπιζόμασταν γιατί τα θεωρούσαμε αήθη. Πώς περνούν τα χρόνια…

Το σημερινό «Τέταρτο Κουδούνι» είναι αφιερωμένο στην μνήμη ενός Ποιητή: του Βύρωνα Λεοντάρη που μας άφησε χτες. Ελάχιστος φόρος τιμής, λίγοι στίχοι του:

Έμπλεος από σένα

πώς κι από πού να σε φωνάξω;

Χύνεται μέσα μου η φωνή μου

δεν μ’ ακούς και δε μ’ ακούω

και σε ζητώ και δε σε βρίσκω

γιατί είσαι όπου είμαι

κι είμαι όπου είσαι

και κανείς μας δεν είναι όπου είναι.

Απροσδιόριστοι στον κόσμο

Ένα κυμάτισμα είμαστε ένα τρέμισμα

έρωτα το είπαν

ποίηση το είπαν…

Ας ήταν να βρεθούμε

έξω από μένα

έξω από σένα

γιατί περνάει η ώρα και βραδιάζω.

Στα δυτικά μου πάντα ήθελα να ’σουν

να μου γνέφεις

απ’ τα βαθιά των ημερών.

                                             

Την άλλη Πέμπτη δεν έχει «Το Τέταρτο Κουδούνι» -κάτι Δεκαπενταύγουστος, κάτι διακοπές, κάτι η καλοκαιρινή χαλάρωση... Δε δίνω ακριβή ημερομηνία πότε θα επανέλθει η τακτική στήλη αλλά totetartokoudouni.blogspot.com θα ’ναι ανοιχτό για τα άλλα θέματα.