«Θουκυδίδης» με… λοιμό αποχωρήσεων

Το Τέταρτο Κουδούνι / 31 Ιουλίου 2014

«Το ατλαζένιο γοβάκι» του Πολ Κλοντέλ: 371 σελίδες ψαχνό κείμενο στην ελληνική μετάφραση! Φαραωνικών διαστάσεων θεατρικό έργο. Που χρειάζεται επώδυνη δραματουργία -κόψιμο δηλαδή- για ν’ ανεβεί στη σκηνή, εκτός κι αν κάνεις το απονενοημένο διάβημα και το ανεβάσεις ολόκληρο που κάπου έντεκα ώρες χρειάζονται…- στην Γαλλία το ’χουν τολμήσει μόνον ο Ζαν-Λουί Μπαρό, ο Αντουάν Βιτέζ κι ο Ολιβιέ Πι.

Η Έφη Θεοδώρου αποτόλμησε για το Φεστιβάλ Αθηνών μια εκδοχή τεσσάρων ωρών και είκοσι λεπτών, συμπεριλαμβανομένων δυο σύντομων διαλειμμάτων -ένα τετράωρο δηλαδή καθαρή παράσταση. Θα μπορούσε να φάει τα μούτρα της μ’ αυτό το πυκνό, άκρως ποιητικό κείμενο που αλλάζει κάθε τόσο ύφος. Δεν τα ’φαγε. Το αντίθετο! Η παράστασή της, η προτελευταία για μένα του Φεστιβάλ, χτες βράδυ την είδα- ήταν απ’ τις καλύτερες στιγμές του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών. Διότι η Έφη Θεοδώρου είχε στη διάθεσή της μια συγκλονιστική μετάφραση -ένα επίτευγμα, που δε θα δίσταζα να το χαρακτηρίσω σταθμό- του Στρατή Πασχάλη (η οποία, ευτυχώς, μόλις εκδόθηκε -η πλήρης εκδοχή του έργου- απ’ την «Άγρα» που ξέρουμε το επίπεδο των εκδόσεών της). Διότι ο Νίκος Πλάτανος που ’χει αναλάβει τη μουσική έστιξε την παράσταση συ-ναρ-πα-στι-κά αλλά διακριτικά χωρίς ούτε μια στιγμή να καπελώσει το κείμενο. Και διότι στη διανομή η σκηνοθέτρια είχε δώδεκα καλούς -τουλάχιστον- ηθοποιούς. Τους οποίους, όμως, απέδειξε πως ήξερε και να τους οδηγήσει με τον καλύτερο τρόπο: να κατεβάσουν άψογα το δύσκολο κείμενο στην πλατεία κρατώντας το κοινό τέσσερις ολόκληρες ώρες -προσωπικά καθόλου δεν κουράστηκα.

(Α, επιπλέον, αν και η σκηνή «λείπει» στον Χώρο Δ της «Πειραιώς 260», αν κι η παράσταση στα μπετά γίνεται -υπό τους έξοχους φωτισμούς του Αλέκου Γιάνναρου-, αν και με μικρόφωνα παίζουν οι ηθοποιοί, αυτή τη φορά ΑΚΟΥΓΑΜΕ τι λένε…)

Αυτή η δουλειά, αυτό «Το ατλαζένιο γοβάκι» δεν πρέπει να πάει έτσι χαμένο -δυο, όλες κι όλες, παραστάσεις στο Φεστιβάλ, η δεύτερη απόψε στις 8. Κάποια συνέχεια πρέπει να ’χει.

Το χειρότερο με τις… υποθαλάσσιες, αφρισμένες, ποτισμένες από νερό θαλασσινό, σχεδόν αλμυρές φωτογραφίες που ’στειλε το Εθνικό Θέατρο για τη λεγόμενη προμόσιον του «Ιππόλυτού» του σε σκηνοθεσία Λυδίας Κονιόρδου και που έγραψαν ιστορία…- κάτι μεταξύ Κουστό και ντοκιμαντέρ του Κάμερον για τον «Τιτανικό»- είναι πως, συν τοις άλλοις, απεδείχθησαν προφητικές. Της κιτς τρικυμίας που θα ξέσπαγε. Και του ναυαγίου που θα επακολουθούσε…

Ξανάδα -μέσα στην υπέροχη, απόλυτη décadence της ταράτσας του «Παλάς» Παγκρατίου, όπου νοιώθεις να διακτινίζεσαι στη δεκαετία του ’20- την «Σύντομη συνάντηση» του Ντέιβιντ Λιν. «Τ’ άλλα ’ναι σιωπή» -για την ταινία μιλώ, τι περισσότερο να πω για το αριστούργημα αυτό;

Εκεί που θα σταθώ είναι στα credits. Όπου διάβασα -που το ’ξερα- πως η ταινία είναι βασισμένη σε μονόπρακτο του Νόελ Κάουαρντ. Τον τίτλο δε θυμόμουν του μονόπρακτου: «Still Life»! Ακριβώς όπως η τελευταία –υπέροχη- δημιουργία του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Που το πρώτο της «κεφάλαιο» με τον τίτλο «Sisyphus» («Σίσυφος») μόλις παρουσιάστηκε, μετά από πρόσκληση του Ρόμπερτ Γουίλσον, για πρώτη φορά στις ΗΠΑ -στην Νέα Υόρκη, στο φετινό Watermill Center Summer Benefit Gala. Εκλεκτικές συγγένειες!

Ότι θα δω και την Ελένη Ερήμου στην Επίδαυρο -την Μικρή, προς το παρόν- να ερμηνεύει Θουκυδίδη σε διδασκαλία Ρούλας Πατεράκη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου, όχι, δε θα μπορούσα να το φανταστώ ποτέ. Κι όμως! Έγινε. Στην παράσταση «Το μανιφέστο του πολέμου/Μέρος Α΄». Μια παράσταση καλαίσθητη, με μερικούς καλούς ηθοποιούς να κάνουν καλά τη δουλειά που τους ζητήθηκε -και πάλι θα ξεχωρίσω τον Δημήτρη Λιγνάδη, αν και καθόλου δε συμμερίστηκα τη συγκίνησή του (εντός ρόλου; Εκτός;) που τόσο την άφησε να φανεί, το Σάββατο τουλάχιστον, και την Διώνη Κουρτάκη-, με κάποιες «εκκεντρικότητες» που πάντοτε η Ρούλα Πατεράκη συνηθίζει, η οποία παράσταση όμως καθόλου δε με έπεισε ότι υπήρχε λόγος σοβαρός το σύγγραμμα του Θουκυδίδη για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο να γίνει θέατρο… Άντε, το φθινόπωρο να δω τι έχει κάνει με το συγκεκριμένο κείμενο κι η Άννα Κοκκίνου που δεν πρόλαβα την περασμένη σεζόν την παράστασή της, μπας κι αυτή με πείσει.

Όσο για τα Μέρος Β΄ και Γ΄ που εξήγγειλε η Ρούλα Πατεράκη για τα επόμενα δυο καλοκαίρια στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου -μιλώντας για τριλογία που ’χει σχεδιάσει-, αν, τελικά, γίνουν, διότι η προετοιμασία του Α΄ ήταν επώδυνη, Αθηνά Μαξίμου και Μαριάνθη Σοντάκη και Καλλιρρόη Μυριαγκού, τρεις συνολικά εκ των ηθοποιών της διανομής, την έκαναν απ’ τις πρόβες…-, να υποθέσω ότι μπορεί τότε να δούμε και την Ζωζώ (Σαπουντζάκη) να συμμετέχει;

Tο Διεθνές Καλλιτεχνικό Κέντρο «Athenaeum» ανακοίνωσε τη διεξαγωγή του 38ου Διεθνούς Gran Prix Μαρία Κάλλας-Όπερα για 4 έως 11 Οκτωβρίου. Μέσα στις πιο αντίξοες οικονομικά συνθήκες αντέχουν. Και επιμένουν. Τους/ις θαυμάζω.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… Ενίοτε σκηνή αξιοθαύμαστη.

Συμπλήρωνα στο προηγούμενο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 16 Ιουλίου, για την «Κολεξιόν» του Χάρολντ Πίντερ τα προηγούμενα ανεβάσματα του έργου στην Ελλάδα, που ήταν περισσότερα απ’ όσα μας είχαν πει, όταν το έργο ανέβηκε στο «Εμπορικόν» τον περσινό χειμώνα. Κι από αβλεψία έγραφα, εκτός των άλλων, πως η «Κολεξιόν» το 1982 παρουσιάστηκε στην Θεσσαλονίκη απ’ την «Επιθεώρηση Δραματικής Τέχνης» της Ρούλας Πατεράκη σε σκηνοθεσία της. Να διορθώσω -μου το επεσήμαναν ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης, ο Γιάννης Παλαμιώτης κι ο Νικηφόρος Παπανδρέου και τους ευχαριστώ- πως ανέβηκε, όντως, απ’ το θίασο αυτό αλλά σε σκηνοθεσία του Αχιλλέα Ψαλτόπουλου.

«Η παράσταση ανεβαίνει κάθε Δευτέρα και Τρίτη», «Το έργο ανεβαίνει και την Κυριακή των εκλογών», «Το ‘…’ ανεβαίνει κάθε Παρασκευή και Σαββατοκύριακο στο τάδε θέατρο». Κύριοι συνάδελφοι! Κύριοι συνάδελφοι! Η παράσταση «ανεβαίνει» ΠΡΙΝ ανεβεί. Και τη μέρα που κάνει πρεμιέρα -ΑΝΗΜΕΡΑ. Μετά απλώς ΠΑΙΖΕΤΑΙ, ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ (και άλλα συνώνυμα). Δεν ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ. Ανέβηκε ήδη. Διότι αν ανεβαίνει κάθε βράδυ που παίζεται πού θα φτάσει; Και πώς θα κατεβεί μετά; Θα τσακιστεί.

Τι ωραία, που εκπέμπει πάλι το Τρίτο… Τι ωραία, που δουλεύω και το ’χω συνέχεια ανοιχτό απ’ τα ξημερώματα μέχρι το απόγευμα και το ακούω… Κι ακούω τις παλιές γνώριμες φωνές…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… Ή, μάλλον, ένας ραδιοφωνικός σταθμός.