Ντάνιελ Ντέι-Λίνκολν

Η ιστορία. Ιανουάριος του 1865, ο Αμερικανικός Εμφύλιος βρίσκεται κοντά στη λήξη του, οι Νότιοι είναι φανερό πια πως θα είναι οι ηττημένοι και ο επανεκλεγμένος για δεύτερη φορά, τον Νοέμβριο του 1864, πρόεδρος των ΗΠΑ Έιμπραχαμ Λίνκολν επιχειρεί να περάσει από την Βουλή την 13η Τροποποίηση του Συντάγματος που δεν σημαίνει παρά την κατάργηση της δουλείας και την απελευθέρωση των μαύρων, τροποποίηση που πηγή της είναι η Διακήρυξη Χειραφέτησης της 1ης Ιανουαρίου 1863 που έχει ο ίδιος κάνει και που έχει ήδη ψηφιστεί, στη διάρκεια της πρώτης του θητείας, από την Γερουσία. Εδώ, όμως, δεν διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία των 2/3 και μετέρχεται παν θεμιτ;o και αθέμιτο μέσο για να την αποκτήσει. Η τροπολογία θα ψηφιστεί. Αλλά ο Λίνκολν θα δολοφονηθεί στις 14 Απριλίου στο θεωρείο ενός θεάτρου της Ουάσινγκτον. Οι Νότιοι ύστερα από λίγες μέρες

θα συνθηκολογήσουν.  

Η σκηνοθεσία. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ με τον «Λίνκολν» του έκανε μία ταινία που δεν απομυθοποιεί τον αμερικανό Πρόεδρο ο οποίος ηρωποιήθηκε, όπως όλοι όσοι πέσουν θύματα δολοφονίας, αλλά και δεν τον αγιογραφεί. Πάνω στο _ βασισμένο στη βιογραφία του Λίνκολν «Ομάδα αντιπάλων: Η πολιτική ιδιοφυία του Έιμπραχαμ Λίνκολν» της Ντόρις Κερνς – Γκούντγουιν _ ε-ξαι-ρε-τι-κό σενάριο του Τόνι Κούσνερ που συμπυκνώνει υποδειγματικά τους τέσσερις τελευταίους αυτούς μήνες της ζωής του Λίνκολν με αναφορές στο παρελθόν του, ισορροπώντας τον πολιτικό με τον άνθρωπο και τις σχέσεις με τους συνεργάτες του με τις σχέσεις του με την οικογένειά του με μοναδική δεξιοτεχνία, ακολουθεί τη μεγάλη αφηγηματική παράδοση του αμερικάνικου κινηματογράφου. Χωρίς να μπατάρει στο μελόδραμα που ενεδρεύει, φιλοτεχνεί μια σκοτεινή νωπογραφία η οποία δεν κοντράρεται με την κατεστημένη αμερικάνικη ιστορία, σίγουρα απευθύνεται στα ευρύτερα στρώματα κοινού αλλά μέσα της πάλλεται το δαιμόνιο της πολιτικής.

Όλη η διαδικασία στη Βουλή, αντί να μου προκαλέσει πλήξη, με τον τρόπο που ο Σπίλμπεργκ τη χειρίζεται _ γκρο πλάνα, ζουμαρίσματα, υποδειγματικοί ρυθμοί… _ μου δημιούργησε μια αίσθηση σασπένς. Αν σας ενδιαφέρει το πολιτικό παιχνίδι _ είτε από τη θετική είτε από την αρνητική του πλευρά… _ πιστεύω πως θα γοητευτείτε. Και το εύρημα η δολοφονία του Λίνκολν στο θέατρο «Φορντ» να περνάει μόνο με την ανακοίνωσή της _ που διακόπτει την παράσταση _ σ’ ένα άλλο θέατρο, μ’ ένα ουρλιαχτό του παιδιού του που παρακολουθεί την παράστσαη αυτή και μ’ ένα γρήγορο πλάνο της συντετριμένης, υποβασταζόμενης γυναίκας του το βρήκα ιδιοφυές.

Η εκπληκτική φωτογραφία του Γιάνους Καμίνσκι, με τους πλάγιους φωτισμούς, η σκηνογραφική δουλειά του Ρικ Κάρτερ, τα καταπληκτικά κοστούμια της Τζοάνα Τζόνστον, η μουσική του Τζον Γουίλιαμς, το μοντάζ του Μάικλ Καν στηρίζουν σαν αγκωνάρια το δύσκολο εγχείρημα που συνειρμικά μού ανακάλεσε τον αξέχαστο «Μπάρι Λίντον» του Κιούμπρικ.

Οι ερμηνείες. Και βέβαια το στηρίζουν οι ηθοποιοί _ μία ιδεώδης διανομή: ένας κι ένας στους ρόλους τους, με πρώτη την Σάλι Φιλντ _ συγκλονιστική ως Μέρι Τοντ Λίνκολν.

Το κείμενο, όμως, για μια ταινία που, έτσι κι αλλιώς, με ενθουσίασε, για έναν και μόνο λόγο το έγραψα. Για να αναρωτηθώ αν μπορούμε πια να φανταστούμε τον πραγματικό Λίνκολν διαφορετικό από τον Λίνκολν που έπλασε ο Ντάνιελ Ντέι - Λιούις. Με το κοκαλιάρικο, «σκεβρωμένο» σώμα, το κυρτωμένο, που σα να κουβαλάει όλο αυτό το ασήκωτο βάρος του Εμφύλιου και της απόφασης που επωμίστηκε, μ’ αυτή την πανύψηλη, απόκοσμη φιγούρα σαν του Νοσφεράτου, μ’ αυτή τη «μονόχορδη», χαμηλότονη, σχεδόν υπόκωφη αλλά επιβλητική φωνή την οποία έχει υιοθετήσει, μ’ αυτό το βλέμμα του που ποτέ δεν είναι ευθύ κρύβοντας πολλά αλλά που γλυκαίνει κάποιες στιγμές και γίνεται ανθρώπινο και γοητεύει, μ’ αυτή την κούραση που βγάζει, μ’ αυτή την κατάθλιψη με την οποία φλερτάρει, με την αποκαλυπτική αυτή ερμηνεία του ο Ντάνιελ Ντέι - Λιούις για άλλη μια αφορά αποδεικνύει πως ανήκει στους εντελώς κορυφαίους του κινηματογράφου: συναρπαστικός!

Το συμπέρασμα. Θα σας συνιστούσα να μη χάσετε την ταινία _ ένα μεστό ιστορικό δράμα. Πρώτος, αν και όχι μοναδικός λόγος: ο Ντάνιελ Ντέι – Λιούις – Λίνκολν.

«Odeon Πλατεία», Θεσσαλονίκη, 28 Ιανουαρίου 2013.