Καλά, μην κάνετε κι έτσι… ή Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε…

Το Τέταρτο Κουδούνι / 1 Σε(μ)πτε(μ)βρίου 2016 

Kαλώς τονα το μήνα με τα πολλά τα μι… 

Οι «Όρνιθες» λοιπόν… Τελευταίος και καταϊδρωμένος φτάνω. Αλλά είπα να λείψω λίγο κι άργησα να γράψω κάτι. 

Ναι, είδα την παράσταση του Νίκου Καραθάνου. Και πολύ μου άρεσε πώς άρχισε -με τους μουσικούς να μπαίνουν χαλαροί, με τα σορτσάκια τους, μισόγυμνοι… Μια καινούργια πνοή. Αλλά απ’ τη στιγμή που βγήκε ο Έποπας, γριά καμπουριασμένη, μαυροφορούσα και μαυρομαντηλοφορούσα -ναι, με το τσεμπέρι-, χωρίς να καταφέρω να καταλάβω το λόγο, και, ειδικά, αφότου κατέβασε το βρακί μέχρι τους αστραγάλους -κι ας θαύμασα πάλι τον Χρήστο Λούλη που και στις πιο απίθανες εκδοχές ρόλων τα καταφέρνει τόσο καλά- έπαψε να μου αρέσει. 

Ξαναβρήκα την ευφορία κάποιες στιγμές -με συγκίνησε μέχρι δακρύων ο μονόλογος της Αηδόνας-Βασιλικής Δρίβα -σα να ξεκόλλησε από κάποιον Γκόγια-, που τον βρήκα το ομόλογο του δια χειρός Λένας Κιτσοπούλου παρένθετου μονολόγου «Ειν’ η αγάπη…» στην «Γκόλφω» του Καραθάνου, το τεράστιο μπαλόνι-Νεφελοκοκκυγία μαγευτικό το βρήκα, πανέμορφος ο Δίας του Γιάννη Σεβδικαλή που σα να αιωρούνταν, σα να πέταγε, μ’ εντυπωσίασαν με την ενέργειά τους ο Μιχάλης Σαράντης -και με την κίνησή του-, η Μαρία Διακοπαναγιώτου, ο Κωνσταντίνος Μπιμπής…. Αλλά μέχρις εκεί. 

Ειδικά όταν έριξαν την τούρτα στη μούρη της Ίριδας κι άρχισαν τα γλιστρήματα κι άρχισε ο Άγγελος Παπαδημητρίου (μ’ εμφάνιση, λέει, εμπνευσμένη απ’ την Τσαβέλα Βάργκα, το γιατί επίσης δεν το κατάλαβα) να μας φασκελώνει, ε, τότε ξαναθυμήθηκα αυτό που στο θέατρο το λένε όχι σλάπστικ αλλά αλαλούμ. Α, ναι και βαρέθηκα πια αυτή την ενδυματολογία/σετάρισμα -που ψάχνουμε στο Μοναστηράκι και συνταιριάζουμε ό,τι βρούμε. 

Η παράσταση -αυτοί οι «Όρνιθες» που ολίγη από «Όρνιθες» του Αριστοφάνη έχουν στο κείμενό τους, απ’ τη μέση και κάτω ειδικά-, η οποία εμένα μου φάνηκε κι από άποψη ρυθμού ιδιαίτερα προβληματική και μ’ ένα όμορφο, δυσλειτουργικό, όμως, σκηνικό, σε πολλούς, πάντως, άρεσε και πολλές κριτικές και παρουσιάσεις και γνώμες θετικότατες -ή έστω με λίγες επιφυλάξεις- συγκέντρωσε. Εύχομαι, λοιπόν, να ’χει την καλύτερη συνέχεια -ήδη διαβάζω ότι οι πέντε παραστάσεις της που ’χουν προγραμματιστεί στην παραγωγό Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών είναι, ΗΔΗ, sold out -που λέμε στα ελληνικά, Εγώ, λυπάμαι αλλά δε θα πάρω. 

Ναι, ομολογώ πως βρίσκω τον Αριστοφάνη βαρετό κι αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο είναι να παιχτεί στη σκηνή και να βρεθούν λύσεις. Ναι, ομολογώ πως με πολύ μεγάλα καλάθια πήγα στην παράσταση κι άντε να τα γεμίσω... Ναι, ομολογώ, όπως έχω ξαναγράψει -και πολύ αυτό άρεσε σε νεάζοντα πρωταγωνιστή μας…-, πως σκέφτομαι μήπως έχω πια γεράσει και δεν πιάνω τον παλμό της εποχής και τις νέες εκφράσεις της τέχνης. Ο χρόνος θα δείξει. Αλλά αυτός πάλι ο εμφύλιος που ξεκίνησε, όπως, φέτος, και μετά την «Ορέστεια» του Γιάννη Χουβαρδά και μετά την «Λυσιστράτη του Μιχαήλ Μαρμαρινού, μεταξύ των οπαδών του «Ήρθε η Νέα Εποχή!» και του «Έτσι χτύπησαν στην αρχή και τους ‘Όρνιθες’ του Κουν!» και των οπαδών -διότι, ναι, περί οπαδισμού πρόκειται…- του «Εξαφάνισε τον Αριστοφάνη!» και του «Πώς τολμάει να πιάνει στο στόμα του τον Κουν!», τι ελληνική υπερβολή! Καλά, βρε παιδιά, μην κάνετε κι έτσι. Μη συγχίζεστε τόσο. Θέατρο είναι. Πώς έχετε ΤΟΟΟΟΟΣΗ σιγουριά; Και οι μεν και οι δε.

Αυτό που διάβασα με μισόλογα στην «Καθημερινή» ομολογώ πως δεν το κατάλαβα: Οι Κύπριοι -ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου ο οποίος συμμετέχει, μαζί με το Εθνικό και το ΚΘΒΕ, στην παραγωγή της «Αντιγόνης» του Στάθη Λιβαθινού, που είδαμε στην Επίδαυρο - δεν έχουν καμιά αντίρρηση να παιχτεί η παράσταση στις 28 Σεπτεμβρίου στην Κύπρο, στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, που βρίσκεται στην περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου και «προβληματίζονται» ηθοποιοί της παράστασης;…  

Ολόκληρος ο Αριστοφάνης σε μια ώρα και 55 λεπτά. Μια οδυνηρή ώρα και 55 λεπτά… Στον Κώστα Γάκη, τον Κωνσταντίνο Μπιμπή και την Αθηνά Μουστάκα -που ’χουν συμπήξει την ομάδα θεάτρου «Ιδέα»- χρωστάω -χρωστάμε- μια υπέροχη θεατρική στιγμή, έναν θεατρικό αφρό, το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2». Γι αυτό δε θα ’θελα να επεκταθώ στην παράσταση «Αριστοφανιάδα» του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης που είδα στον Βύρωνα -συμμετείχε στο Φεστιβάλ Αθηνών και παίχτηκε, μάλιστα, στο Ηρώδειο- και στην οποία συνυπογράφουν με τον Δημήτρη Ζουγκό τη δραματουργική επεξεργασία και τη σύνθεση κειμένων ενώ η σκηνοθεσία είναι του Κώστα Γάκη.

Μόνο να ρωτήσω: μια τέτοια παράσταση, αλήθεια, πιστεύουν, ότι εκφράζει, αυτά που γράφουν στο «Ένα μικρό μανιφέστο» το οποίο διάβασα στο πρόγραμμα -«μας ενδιαφέρει η δημιουργία παραστάσεων που κρατούν σε εγρήγορση τη συναισθηματική νοημοσύνη του κοινού, παραστάσεις αισθητηριακών ξυπνημάτων και συγκινησιακών φορτίσεων, που μετακινούν το θεατή σε μια νέα, ανάγλυφη πραγματικότητα η οποία, μέσω καθαρών μηνυμάτων και ισχυρών συναισθημάτων τον ξεπλένει από τη σκόνη της καθημερινότητας»; Κι ότι η παράσταση ΑΥΤΗ μπορεί να αντιταχθεί «σε μια μεταμοντέρνα αισθητική που έχει επιβληθεί στα θεατρικά μας πράγματα»; 

Κρίμα, πάντως, να χαραμίζονται έτσι καλοί έως και εξαίρετοι ηθοποιοί, όπως η Ευαγγελία Μουμούρη -μεγάλο ταλέντο, όμορφη, χιούμορ, γκάμα, σκηνική ενέργεια, φωνάρα, κίνηση, απορώ πώς ακόμα δεν της έχουν εμπιστευτεί επώνυμους ρόλους-, ο Γεράσιμος Γεννατάς -μη κρίνετε ίνα μη κριθείτε…-, ο Γιώργος Πυρπασόπουλος, ο Θάνος Τοκάκης… (Για τον Αντώνη Καφετζόπουλο ανέκαθεν είχα κι έχω την εντύπωση ότι πάντα αναρωτιέται κι ο ίδιος τι γυρεύει στη σκηνή…).  

Σας έγραφα στο προηγούμενο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 18 Αυγούστου, για την απογοήτευσή μου απ’ τα καλλιτεχνικά αποτελέσματα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών. Θα ’θελα να συμπληρώσω ότι φέτος ένοιωσα, στην «Πειραιώς» κυρίως, ότι το Φεστιβάλ, μετά τα φάουλ -για να χρησιμοποιήσω την ελαφρότερη έκφραση- Λούκου και Φαμπρ, σα να ’χασε τη δυναμική του, σα να ’χασε το κύρος του. Σα να το μείωσαν, σα να το ευτέλισαν όσα, από φαιδρά έως χονδροειδή, διέπραξαν εξ αμελείας -οι άσχετοι- ή εκ προμελέτης -οι σχετικοί. Τα οποία εις βάρος του θεσμού, τελικά, απέβησαν. Κι άντε να δούμε τώρα πώς θα ορθοποδήσει…

Έξυπνα κινείται στο Φεστιβάλ Φιλίππων, ο Θοδωρής Γκόνης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του. Δεν το ’χει βάλει κάτω. Η έλλειψη πόρων δεν τον έχει οδηγήσει στη μιζέρια. Ούτε σε λαϊκίστικες λύσεις τύπου Χατζάκη -μπούγια κι ευκολίες και πούλμαν.

Πλάι στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων, που αναγκαστικά δέχεται τις παραστάσεις της Επιδαύρου και τις λοιπές περιοδεύουσες, ισορροπώντας, έχει βάλει στο φεστιβαλικό παιχνίδι την πόλη της Καβάλας, όπου με φαντασία, ευρηματικότητα, καλό γούστο και πνευματικότητα εντάσσει μικρές

αλλά ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις, προσεκτικά επιλεγμένες και με πρόσωπα σοβαρά κι ενδιαφέροντα, που τις αναδεικνύει ο άξονας γύρω από τον οποίο κινούνται. 

Φέτος, ειδικά, που ο άξονας ήταν ο Γιώργος Σεφέρης, ο Αύγουστος της Καβάλας και του Φεστιβάλ Φιλίππων κύλησε γεμάτος με εκδηλώσεις που ερέθιζαν και κινητοποιούσαν. Και που πολύ θα ’θελα να τις παρακολουθήσω, αν ήμουν εκεί.

Άντε πάαααλι: «Αναμένεται η σιδηροδρομική σύνδεση Αθήνας- Θεσσαλονίκης σε τρεισήμισι ώρες». Κάθε τρεις μήνες, κατά μέσο όρο, χρόοονια τώρα, δεκαετίες τώρα, κάποιος «αρμόδιος» -υπουργός, πρόεδρος, διοικητής…- βγαίνει και το δηλώνει. Ανερυθρίαστα. «Για το 2018», λέει -την προηγούμενη φορά την περιμέναμε, λέμε τώρα, την περί ης ο λόγος «σύνδεση» για το 2017, αυτή τη φορά το ’17 έγινε 2018. Πρόκειται πλέον περί «αστικού», που λένε πια, μύθου. Που συναγωνίζεται αυτόν των εγκαινίων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης… 

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… (Η φωτογραφία ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα των τρένων της ΤραινΟΣΕ που κυκλοφορούν).

«Ο Δημήτρης Λιγνάδης θα παρουσιάσει, σε μετάφραση Δημήτρη (σ.σ. που λέγεται Διονύσης) Καψάλη […]». Και πιο κάτω: «Ο Αλέξανδρος Ρήγας θα ανεβάσει τον ‘Πυγμαλίων’ του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω». Τα διάβασα σε είδηση, υπογραμμένη μάλιστα -που δεν είναι είδηση, καθώς όλα που περιλαμβάνει έχουν ξαναγραφτεί αλλού αλλά ας μην το πιάσουμε αυτό το θέμα που επαναλαμβάνεται διαρκώς και υποτροπιάζει γιατί καίει… -σε ιστότοπο που ασχολείται με τον πολιτισμό και που ’χε ξεκινήσει ευοίωνα. Εκεί είχα διαβάσει και τη γενική «της Αργυρούς» που σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 23 Ιουνίου... Μήπως, εκτός απ’ τον πολιτισμό, ο ιστότοπος θα πρέπει ν’ ασχοληθεί και με τη γραμματική; 

«Το Τέταρτο Κουδούνι» θα επανέλθει στις 22 Σε(μ)πτε(μ)βρίου. Προσπαθώ, όσο μπορώ, να αποφύγω τον Σε(μ)πτέ(μ)βριο με τα πολλά τα μι…