Ριχάρδος Β΄ ο Άρης Σερβετάλης σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση  

Την παράσταση «Ριχάρδος Β΄», βασισμένη στο ελάχιστα παιγμένο στην Ελλάδα και, γενικά, όχι συχνά παιζόμενο ιστορικό δράμα του Γουίλιαμ Σαίξπηρ «Ο βασιλιάς Ριχάρδος ο Β΄» ανεβάζει τον Νοέμβριο η εικαστικός/σκηνοθέτρια Έφη Μπίρμπα με το σχήμα «Rēs Ratio Network», στο θέατρο «Ροές» που στεγάζει την ομάδα για τρίτο χειμώνα, με πέντε ερμηνευτές: τον Νίκο Καμόντο, τον Ερμή Μαλκότση, τον Άρη Σερβετάλη -που επωμίζεται και τον επώνυμο ρόλο-, την Ιωάννα Τουμπακάρη και τον Αχιλλέα Χαρίσκο. 

Ιστορικό δράμα που χρονολογείται περί το 1595 -της πρώιμης περιόδου του Σέξπιρ-, ο «Ριχάρδος Β΄» είναι εμπνευσμένος απ’ τη ζωή και τη βασιλεία του βασιλιά Ριχάρδου Β΄ της Αγγλίας που διαδέχτηκε το 1377, σε ηλικία δέκα ετών, τον παππού του Εδουάρδο Δ΄, καθώς ο πατέρας του πρίγκιπα της Ουαλίας Εδουάρδος, ο επιλεγόμενος Μαύρος Πρίγκιπας, διάδοχος του θρόνου, πέθανε πριν απ’ το θάνατο του βασιλιά πατέρα του. Υπερφίαλος, αντιπαθητικός, χωρίς διπλωματικότητα, ο Ριχάρδος Β΄ ξεσήκωσε εναντίον του λαό και ευγενείς, με αποτέλεσμα να καθαιρεθεί το 1399, να φυλακιστεί και να πεθάνει, τελικά, στη φυλακή την επόμενη χρονιά, το 1400, σε ηλικία 33 ετών ενώ στο θρόνο τον διαδέχτηκε ο πρώτος του ξάδελφος Ερίκος -Μπόλιμπροκ στο έργο- ως Ερίκος Δ΄.

Ο Ριχάρδος Β΄ του Σέξπιρ, ο οποίος βασίστηκε σε χρονικογράφους και παλαιότερα θεατρικά έργα, είναι ένας μεσαιωνικός μονάρχης που ξυπνάει απ’ το λήθαργό του μόνον όταν συνειδητοποιεί ότι του αφαιρείται η κοσμική εξουσία η οποία ήθελε να πιστεύει ότι εκπορευόταν απ’ τη «θεία βούληση».

Η παράσταση, αφορμώμενη, όπως σημειώνεται, απ’ τα ανθρώπινα πάθη, την κατάρρευση της ηθικής τάξης και τον Μέγα Μηχανισμό της Ιστορίας που αποδεικνύεται ισχυρότερος απ’ τα πρόσωπα και την εξουσία, στοχεύει να επικεντρωθεί στην τραγικότητα της απογύμνωσης του βασιλιά απ’ το βασιλικό αξίωμα αλλά κι από κάθε αυταπάτη καθώς η εκθρόνιση του δημιουργεί ένα συνειδησιακό σεισμό.

Η Έφη Μπίρμπα -στην οποία οφείλονται τα δυο τελευταία χρόνια δυο εξαιρετικές παραστάσεις που ανέβασε στις «Ροές» με την ομάδα «Rēs Ratio Network» (που δημιουργήθηκε το 2014 απ’ τον Άρη Σερβετάλη, την Έφη Μπίρμπα, την Μιχαήλα Πλιαπλιά και τον Νίκο Ηλία), ο «Σωσίας» απ’ το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι και «Τα ωραία χέρια μας», μια συγκλονιστική Νέκυια, σκηνική σύνθεσή της με θέμα το θάνατο πάνω σε κείμενα του Ευθύμη Φιλίππου-, στον «Ριχάρδο Β΄», εκτός απ’ τη σκηνοθεσία υπογράφει τη σύλληψη της ιδέας, τη σκηνογραφία και τα κοστούμια. Οι φωτισμοί θα ’ναι του Θύμιου Μπακατάκη, ο ηχητικός σχεδιασμός του Coti K. και καλλιτεχνικοί συνεργάτες η Μιχαήλα Πλιαπλιά στην επιμέλεια των κειμένων, η Σοφία Γεωργοβασίλη ως βοηθός σκηνοθέτη κι η Αλέγια Παπαγεωργίου στην επιμέλεια των σκηνικών και των κοστουμιών.

Το έργο του Σέξπιρ έχει ανεβεί δυο μόνο φορές στην Ελλάδα: τη σεζόν 1947/1948 -ήταν η πρώτη του παρουσίαση-, στο Εθνικό Θέατρο, απ’ τον Δημήτρη Ροντήρη,  με τον Δημήτρη Χορν στον επώνυμο ρόλο -η παράσταση παίχτηκε και στην Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 1948 ενώ επαναλήφθηκε στο Εθνικό τη σεζόν 1949/1950- και το 2013/2014, στο «Βυρσοδεψείο», απ’ την Έλλη Παπακωνσταντίνου,  οπότε και τον Ριχάρδο επωμίστηκε γυναίκα ηθοποιός, η Αγλαΐα Παππά (Φωτογραφία Άρη Σερβετάλη: Γιώργος Καπλανίδης. Έφης Μπίρμπα: Δέσποινα Σπύρου).