Στο Φτερό / Δεν ήσουν ο Γιόνας π’ αγαπούσα μια φορά...

Γιόνας Κάουφμαν, τενόρος: ρεσιτάλ τραγουδιού. Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής / Μουσική διεύθυνση: Γιόχεν Ρίντερ. 

 

Σπουδαία φωνή. Πεντακάθαρο φωνητικό μέταλλο. Εξαιρετική τεχνική. Μουσικότητα. Καθόλου επιδειξιμανία της κορόνας. Ο γερμανός τενόρος Γιόνας Κάουφμαν είναι από τους κορυφαίους της εποχής μας. Πόσο μάλλον όταν διαθέτει και υποκριτικές ικανότητες και γοητευτική εμφάνιση. Αλλά ο Γιόχαν Κάουφμαν που άκουσα προχτές δεν ήταν ο Γιόχαν Κάουφμαν που είχα ακούσει στο Μέγαρο Μουσικής το 2008, το 2011, το

2014 ή στις παραστάσεις του MET Live. Δεν ξέρω αν είναι η ηλικία, τα χρόνια που πέρασαν ή αν ήταν σε μία όχι καλή στιγμή του -κάποια βηχαλάκια του στα ενδιάμεσα και οι φήμες που κυκλοφόρησαν ότι ήταν ελαφρά κρυωμένος. Ή αν ήταν οι τόσο υψηλές προσδοκίες μου που δεν υλοποιήθηκαν... Δεν υπήρχαν φανερά προβλήματα, δεν υπήρξαν «ατυχήματα», δεν πήγε κάτι στραβά. Αλλά άκουσα έναν πολύ καλό τενόρο, δεν άκουσα τον σπουδαίο τενόρο που είχα ακούσει στο παρελθόν και που περίμενα να ακούσω. Έμοιαζε να έχει χάσει τη φωνητική λάμψη του, έμοιαζε κάπως θαμπή η φωνή του, έμοιαζε σαν να ζοριζόταν και η φωνή να μην έβγαινε όπως άλλοτε, πλούσια και πηγαία. Αλλά και το πρόγραμμα της συναυλίας ήταν «για το μεγάλο κοινό» -το απάρτιζαν άριες κοινόχρηστες, πασίγνωστες, «δημοφιλείς» από ιταλικές και γαλικές ρομαντικές όπερες, ένα πρόγραμμα αποκλειστικά «για να αρέσει». Τη βραδιά άνοιξε πολύ αδύναμα, με προβλήματα στα πνευστά, η Ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής που διηύθυνε ο γερμανός αρχιμουσικός Γιόχεν Ρίντερ -στη συνέχεια τα πράγματα βελτιώθηκαν αλλά δεν ξεπέρασαν το επίπεδο της ρουτίνας-, με την Εισαγωγή στην «Νόρμα»

του Βιντσέντσο Μπελίνι και, αμέσως μετά, ο τενόρος τραγούδησε την άρια του Καβαροντόσι «Recondita armonia» («Κρυμμένη αρμονία») από την «Τόσκα» (1900) του Τζάκομο Πουτσίνι. Σειρά πήραν η «Αΐντα  (1871) του Τζουζέπε Βέρντι -Πρελούδιο από την ορχήστρα και η ρομάντσα του     Ρανταμές       «Celeste Aida» («Ουράνια Αΐντα») από τον τενόρο- και η «Κάρμεν» του Ζορζ Μπιζέ (1875) -Χορός από την Αραγονία και Τσιγγάνικος χορός της Σουίτας από την «Κάρμεν» αρ. 1 (1882, απάνθισμα Ερνέστ Ζιρό) από την ορχήστρα και από τον τενόρο η άρια του Ντον Ζοζέ «La fleur que tu m’ avais jetée» («Το λουλούδι που μου πέταξες»). Το πρώτο μέρος έκλεισε με Πιέτρο Μασκάνι και «Καβαλερία ρουστικάνα» (1891): ιντερμέτζο από την ορχήστρα και «Mamma, quel vino e generoso» («Μάνα, το κρασί αυτό είναι δυνατό») -ο αποχαιρετισμός του Τουρίντου στη μητέρα του- από τον Γιόνας Κάουφμαν. Μια σύντομη

παύση και το δεύτερο μέρος ξεκίνησε ορχηστρικά και πάλι, με την θυελλώδη Εισαγωγή στην «Δύναμη του πεπρωμένου» (1862) του Βέρντι ενώ ακολούθησε Ζιλ Μασνέ: πρώτα από τον Γιόνας Κάουφμαν, πιο χαλαρό πια, η άρια του Ροντρίγκ «Ô souverain, ȏ juge, ȏ père» («Ω ηγεμόνα, ω κριτή, ω πατέρα») από τον «Σιντ»(1885) -η μόνη άρια της βραδιάς που ξέφευγε από τα τετριμμένα- και από την Ορχήστρα της ΕΛΣ το Πρελούδιο «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» από το ορατόριό του «Η Παρθένος». Επιστροφή  στην ιταλική όπερα και «αυτοσχεδιασμός» του Σενιέ «Un di all’ azzurro spazio» («Την απεραντοσύνη τη γαλάζια») από την όπερα «Αντρέα Σενιέ» (1896) του Ουμπέρτο Τζορντάνο -ίσως η καλύτερη στιγμή του Κάουφμαν στο ρεσιτάλ-, η ορχήστρα με το Iντερμέτζο στη δεύτερη πράξη της «Μανόν Λεσκό» (1893) του Πουτσίνι  και φινάλε με μία ακόμα δημοφιλή άρια: «Nessun dorma» («Κανείς δεν θα κοιμηθεί») του Καλάφ από την «Τουραντότ» (1926) του Πουτσίνι. Το θερμό χειροκρότημα έγινε ενθουσιαστικό και με γέλια όταν ο Γιόνας Κάουφμαν, με τις παλάμες χωνί στο στόμα, μας εξήγησε -ή δικαιολογήθηκε;- ότι η θέση του στη σκηνή, εξαιτίας των υποχρεωτικών αποστάσεων λόγω covid 19, δεν ήταν η κατάλληλη για την καλύτερη ακουστική και κατευθύνθηκε ανάμεσα στην ορχήστρα επαναλαμβάνοντας στεντόρεια το καταληκτήριο «vincero» της τελευταίας άριας για να μας δείξει πώς θα ακουγόταν από τη σωστή θέση -αν και η θέση που είχε ήταν η θέση που έχει πάντα ο σολίστας τραγουδιστής στη σκηνή του Ηρωδείου... Επανέκαμψε  για

τέσσερα ανκόρ, ακόμα πιο προβλέψιμα: άρια «E lucevan le stelle» («Και λάμπαν τ’ αστέρια») από την «Τόσκα» του Πουτσίνι, οι ναπολιτάνικες καντσονέτες «Core ’ngrato» («Αχάριστη καρδιά») του Σαλβατόρε Καρντίλο και «Non ti scordar di me» («Μη με ξεχάσεις») του Ερνέστο ντε Κούρτις, καθώς και η άρια «Dein ist mein ganzes herz» («Η καρδιά μου είναι όλη δική σου») απ’ την οπερέτα του Φραντς Λέχαρ «Η χώρα του μειδιάματος». Μία βραδιά ικανοποιητική αλλά όχι αξέχαστη (Φωτογραφίες: Χάρης Ακριβιάδης).

(Με τα απολύτως απαραίτητα το -δίγλωσσο, ελληνικά και αγγλικά- καλόγουστο μικρό έντυπο πρόγραμμα για το ρεσιτάλ -επιμέλεια Τομέας Δραματολογίας ΕΛΣ).

Ωδείο Ηρώδη του Αττικού, Εθνική Λυρική Σκηνή, 13 Σεπτεμβρίου 2021.