«Πενθεσίλεια» του Κλάιστ στην «Στέγη» από τον Παντελή Δεντάκη με Βίκυ Βολιώτη

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση

Την «Πενθεσίλεια» του Χάινριχ φον Κλάιστ θ’ ανεβάσει τον προσεχή Φεβρουάριο, στην πρώτη του συνεργασία με την «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» του Ιδρύματος Ωνάση, ο Παντελής Δεντάκης, σε νέα μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα και με την Βίκυ Βολιώτη στον επώνυμο ρόλο και τον Θάνο 


Τοκάκη (φωτογραφία: Ιωάννα Ρουφοπούλου) στο ρόλο του Αχιλλέα.

Στη διανομή, επίσης, Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κορωναίος, Ηρώ Μπέζου, Αργύρης Ξάφης, Άλκηστις Πουλοπούλου, Αινείας Τσαμάτης -το πολυπρόσωπο έργο θ’ ανεβεί μ’ οκτώ ηθοποιούς. 

Στην «Πενθεσίλεια», του σπουδαίου, κλασικού πια, του γερμανικού ρομαντισμού, στο γύρισμα του 18ου προς τον 19ο αιώνα, αυτόχειρα στα 34 χρόνια του, γραμμένο το 1808 -τραγωδία το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας του-, που βρήκε το δρόμο της σκηνής, στο Βερολίνο, μόλις το 1876, 65 χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή, πεζογράφου, θεατρικού συγγραφέα και δημοσιογράφου Κλάιστ -ακόμα κι ο Γκέτε το ’χε βρει ακατάλληλο για παρουσίαση-, η υπόθεση εκτυλίσσεται στη διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Οι Έλληνες που πολιορκούν την Τροία δέχονται την επίθεση των πολεμόχαρων Αμαζόνων οι οποίες, αρχικά, αιχμαλωτίζουν τον ήρωά τους Αχιλλέα που, όμως, καταφέρνει, τελικά, να το σκάσει. Αλλά είναι αργά: η βασίλισσά τους, η Πενθεσίλεια, κι ο Αχιλλέας ερωτεύονται ο ένας τον άλλον παράφορα. Όπου το ερωτικό πάθος ταυτίζεται με το πολεμικό μένος. Στην επόμενη σύγκρουσή τους, η Πενθεσίλεια, σε κατάσταση παροξυσμού, φρενιασμένη, ξεσκίζει, κατασπαράζει μαζί με τα σκυλιά της, τον Αχιλλέα. Όταν, αργά, όπως η Αγαύη των «Βακχών», συνειδητοποιεί τι διέπραξε, αυτοκτονεί.

Το έργο έχει γίνει όπερα τέσσερις φορές: με τον ίδιο τίτλο απ’ τον γερμανό συνθέτη Ότμαρ Σεκ το 1927 κι απ’ τους Γάλους Ρενέ Κοερίνγκ το 2008 και Πασκάλ Ντιζαπέν το 2015 και με τον τίτλο «Μάουερσάου» απ’ τον Γερμανό Χάουκε Μπερχάιντε το 2016. Ενώ έχει εμπνεύσει και συμφωνικά κομμάτια στον ούγγρο συνθέτη Κάροϊ (Καρλ) Γκόλντμαρκ και τους Γερμανούς Χούγκο Βολφ και Φέλιξ Ντράιζεκε.

Την «Πενθεσίλεια» του Κλάιστ στην Ελλάδα πρωτοπαρουσίασε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: την ανέβασε, τη σεζόν 1986/1987 και σε μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη (Εκδόσεις Γράμματα, 2016), ο Γιάννης Χουβαρδάς, στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου της «Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών», με την Φιλαρέτη Κομνηνού στον επώνυμο ρόλο, Αχιλλέα τον Στέφανο Κυριακίδη κι, επίσης, στη διανομή, μεταξύ πολλών άλλων, Αλέκα Παΐζη, Λυδία Φωτοπούλου, Νικηφόρο Νανέρη, Νίκο Βρεττό, Νίκο Σεργιανόπουλο, Κώστα Μπερικόπουλο, Νίκο Κολοβό, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Ρένια Λουιζίδου, Πέτρο Ζηβανό, Στέλλα Μιχαηλίδου, Εύρη Σωφρονιάδου, Μόνα Κιτσοπούλου, Άννα Μιχαήλου, Βαρβάρα Λαζαρίδου (Φωτογραφία: Φανή Σαρρή).

Την άνοιξη του 2013 ο Ακύλλας Καραζήσης σκηνοθέτησε το έργο του Κλάιστ για τους τελειόφοιτους μαθητές του στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ως διπλωματική εργασία. Η παράσταση αυτή, ξαναδουλεμένη, παίχτηκε, επαγγελματικά πια, στο «Bios Tesla», το χειμώνα 2013/2014 με «σπασμένους» τους ρόλους της Πενθεσίλειας και του Αχιλλέα ανάμεσα σ’ όλους τους νεαρούς ηθοποιούς.

Το καλοκαίρι του 2002 η «Πενθεσίλεια» παρουσιάστηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου -εκτός του πλαισίου του Φεστιβάλ Επιδαύρου-, στα ιταλικά, σε σκηνοθεσία Πέτερ Στάιν, με την Μανταλένα Κρίπα στον επώνυμο ρόλο και τον Γκρατσιάνο Πιάτσα ως Αχιλλέα, με σκηνικά, όμως -ένα εκπληκτικό σκηνικό-, του Έλληνα Διονύση Φωτόπουλου, με πολλές νέες ελληνίδες ηθοποιούς στον -πρόσθετο απ’ το σκηνοθέτη- Χορό των Αμαζόνων και με συμπαραγωγό την ελληνική Αττική Πολιτιστική Εταιρεία. Η παράσταση, μετά την πρεμιέρα της στην Επίδαυρο, ταξίδεψε σε διάφορες πόλεις και φεστιβάλ της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Αυστρίας.

Στο πλαίσιο, επίσης, του Φεστιβάλ Αθηνών 2015 παρουσιάστηκε απ’ τη γαλική Ομάδα Χορού της Κατρίν Ντιβερές, η εμπνευσμένη απ’ το έργο του Κλάιστ, χορογραφία της Ντιβερές «Πενθεσίλειες…».

Στο μεταξύ, ο Παντελής Δεντάκης, καλός ηθοποιός που εδώ κι αρκετά χρόνια έχει αρχίσει, παράλληλα, να ενεργοποιείται ως σκηνοθέτης, ανεβάζει, φέτος το καλοκαίρι, το σατυρικό δράμα του Ευριπίδη «Κύκλωπας» σε μια εκδοχή μόνο με γυναίκες ηθοποιούς, που κινεί το ενδιαφέρον -με την Στεφανία Γουλιώτη στον επώνυμο ρόλο, την Άννα Καλαϊτζίδου ως Οδυσσέα, την Αλεξάνδρα Αϊδίνη ως Σιλινό κ.α. Η παράσταση, παραγωγή του Φεστιβάλ Επιδαύρου, δίνει απόψε την πρεμιέρα της στην Θεσσαλονίκη, στο «Θέατρο Δάσους», στο πλαίσιο του 1ου Διεθνούς Φεστιβάλ Δάσους που οργανώνει το ΚΘΒΕ και της συνεργασίας των δυο φεστιβάλ, ενώ θα παιχτεί, στις 21 και 22 Ιουλίου, στο «Μικρό Θέατρο» της Αρχαίας Επιδαύρου.
Όσο για την Βίκυ Βολιώτη-Πενθεσίλεια, θ’ ανοίξει τη σεζόν της 2017/2018, ερμηνεύοντας την Άιβι Γουέστον στην επανάληψη του «Αύγουστου» του Τρέισι Λετς, που θα παρουσιαστεί για δεύτερη χρονιά στο θέατρο «Δημήτρης Χορν», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη.