Ποιος κυβερνάει αυτό το Φεστιβάλ;

Το Τέταρτο Κουδούνι / 11 Ιουλίου 2017

(Για ελάχιστες ακόμα αναρτήσεις…)


Μέγας Eικονοπλάστης: ο Ρομέο Καστελούτσι. Μπορεί η δραματουργία του να ’χε ελλείψεις και, κάπως, να πλατείαζε στο «Democracy in America» που μας έφερε το Φεστιβάλ Αθηνών στην «Στέγη», αλλά οι εικόνες του -αυτές οι εικόνες που τις δημιουργεί γρήγορα, «μαλακά», με αλλαγές σα χάδι- σε μαγνήτιζαν, σε μάγευαν, σε καθήλωναν -αφηνόσουν και χανόσουν μέσα τους. Ένα θέαμα παλλόμενο -απόλαυση! Και δεν παύει ο 57χρονος να ’ναι τολμηρός στις θέσεις του. Και ελεύθερος (Φωτογραφία Guido Mencari).

Η Ελένη Μουσταΐρα -της «Αττικής Πολιτιστικής Εταιρείας», η οποία Εταιρεία αναφερόταν στην ηλεκτρονική σελίδα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ως «αποκλειστικός εκπρόσωπος για την Ελλάδα» για την παράσταση «Γράμμα σ’ έναν άντρα/Βασισμένο στα Ημερολόγια του Νιζίνσκι» των Ρόμπερτ Γουίλσον και Mιχαήλ Μπαρίσνικοφ που ’ναι κι ο μόνος ερμηνευτής της, παράσταση που το Φεστιβάλ παρουσιάζει από χτες στην «Στέγη», μου τηλεφώνησε, μετά το σχόλιό μου για τις υψηλότατες τιμές των εισιτηρίων της παράστασης, που ’γραψα στο προηγούμενο (5 Ιουλίου) «Τέταρτο Κουδούνι». Για να μου επισημάνει ότι η Εταιρεία δε λειτουργεί ως καλλιτεχνικό γραφείο-ατζέντης. Αλλά ότι είναι συμπαραγωγός στην παράσταση. Της εξήγησα ότι αυτό στη σελίδα του Φεστιβάλ δεν αναφερόταν κι άνοιξα μάλιστα τη σελίδα για διασταύρωση κι επιβεβαίωση. Μου είπε πως πρόκειται για λάθος. Αμέσως μετά το τηλεφώνημα μπήκα πάλι στη σελίδα. Το «Αποκλειστικός εκπρόσωπος για την Ελλάδα: Αττική Πολιτιστική Εταιρεία» είχε εξαφανιστεί κι η Εταιρεία είχε προστεθεί ως συμπαραγωγός. Απρόσεκτοι οι υπεύθυνοι της σελίδας…

Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως και σ’ όλες τις επίσημες σελίδες (http://www.bam.org/theater/2016/letter-to-a-man, http://www.festivaldispoleto.com/2015/Teatro.asp?id_progetto=245&lang=eng, https://www.bam.org/media/7544742/LetterToAMan.pdf, https://cap.ucla.edu/data/notes/812_LTAM_HP_SPnewpdf.pdf, https://www.tnc.cat/ca/letter-to-a-man) για την παράσταση, σε προηγούμενες παρουσιάσεις της, σ’ Ευρώπη και ΗΠΑ -πρωτοανέβηκε το 2015-, που μπήκα, «Αττική Πολιτιστική Εταιρεία», ως παραγωγό, δεν είδα. Μόνο «A Change Performing Arts and Baryshnikov Productions». Περίεργα πράγματα. Που, ίσως ένας «μη εξοικειωμένος», στα θέματα αυτά δημοσιογράφος δεν μπορεί να τα καταλάβει... Όπως, τελικά, σίγουρα δεν κατάλαβα γιατί οι τιμές των εισιτηρίων για το ««Γράμμα σ’ έναν άντρα» είναι διπλάσιες (15 έως 65 ευρώ) απ’ την προηγούμενη παράσταση Γουίλσον-Μπαρίσνικοφ που παρουσίασε, επίσης, το Φεστιβάλ Αθηνών στην «Στέγη» το 2013. Ή, γιατί, για την ίδια παράσταση στο Μιλάνο, το 2015, τα εισιτήρια κόστιζαν 8 έως 35 ευρώ… 

Το κλου, βέβαια, ήταν χτες, Δευτέρα. Όταν έφτασε απ’ το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στις 4:53 μ.μ. -τέσσερις (ναι!) περίπου ώρες πριν απ’ την έναρξη της πρώτης παράστασης, στην «Στέγη», του θεάματος Γουίλσον/Μπαρίσνικοφ, δελτίο Τύπου που μας ενημέρωνε: «Μετά από τη μεγάλη ζήτηση του κοινού, το Φεστιβάλ Αθηνών, σε συνεργασία με την παραγωγή της παράστασης ‘Γράμμα σε έναν άντρα’, ανοίγει επιπλέον θέσεις για την παράσταση. Οι θεατές που δεν πρόλαβαν να προμηθευτούν εισιτήρια εγκαίρως, μπορούν από σήμερα να βρουν θέσεις και για τις τέσσερις ημέρες παραστάσεων. Οι θέσεις που θα διατεθούν βρίσκονται στο Β΄ Θεωρείο (κανονικής και περιορισμένης ορατότητας)». Και κατέληγε με την προτροπή -τύπου διαφήμισης για κατσαρόλες: «Προλάβετε!». 

Έμεινα. Ενεός! Πρώτον: Πώς θα ενημερωνόταν το κοινό -για τις «επιπλέον» θέσεις της Δευτέρας, τουλάχιστον- την τελευταία στιγμή; Δεύτερον και βασικότερο -βασικότατο θα ’λεγα. Η προπώληση για την παράσταση άνοιξε στις 16 Ιουνίου. Απ’ τις 16 Ιουνίου αυτές οι -«επιπλέον»- θέσεις ΓΙΑΤΙ δεν ήταν διαθέσιμες; Και ΠΩΣ ξαφνικά ΕΓΙΝΑΝ διαθέσιμες; Αν δεν ήταν λόγω κακής ορατότητας πώς, τελικά, αποφάσισαν να τις πουλήσουν; Μπορώ αυτό να το θεωρήσω σοβαρό και υπεύθυνο; Όταν μάλιστα έμαθα ότι οι θέσεις αυτές -στο Β΄ Θεωρείο- πουλιούνται προς 15 έως 35 (!) ευρώ, έφριξα. Αν πάλι πρόβλημα ορατότητας δεν είχαν, ΓΙΑΤΙ δεν τις είχαν διαθέσει εξαρχής; Τι παιχνίδια κι από ποιους παίχτηκαν με τα εισιτήρια της συγκεκριμένης παράστασης; Επιτρέπεται τα σκανδαλώδη αυτά παιχνίδια που αρμόζουν σε θεατρώνες τρίτης διαλογής να τα κάνει ένας δημόσιος θεσμός; Δε δίνει λογαριασμό; Πόσο, μάλλον, όταν, ήδη, ο τόπος βούιζε πώς τα εισιτήρια και των τεσσάρων παραστάσεων μπορεί να εξαφανίστηκαν, με ηλεκτρονικές αγορές, την πρώτη μέρα, μέσα σε τρεις ώρες, ενώ, μέσα σε τρεις ώρες, θεωρείται αδύνατον το σύστημα ν’ αντέχει να υποστηρίξει πωλήσεις κάπου 2500-3000 εισιτηρίων.

Μήπως οι αρμόδιοι του Φεστιβάλ οφείλουν να δώσουν στο κοινό μια ξεκάθαρη απάντηση/εξήγηση; Διότι, αν δε δώσουν, θα ’λεγα, παραφράζοντας: «Ποιος κυβερνάει αυτό το Φεστιβάλ;». Επίσης δε φαντάζομαι οι συνάδελφοι του ρεπορτάζ να τα κάνουν ολ’ αυτά γαργάρα…

Αν πετύχετε κάπου στην περιοδεία της -και κάνει μεγάλη καλοκαιρινή περιοδεία, χτες ξεκίνησε- την παράσταση «Φιλιώ Χαϊδεμένου» ΜΗΝ τη χάσετε! Το κείμενο της Άνδρης Θεοδότου πάνω στην αληθινή ζωή και δράση της σπουδαίας αυτής Μικρασιάτισσας, η σκηνοθεσία του Βασίλη Ευταξόπουλου, τα έξοχα στη λιτότητά τους σκηνικά και κοστούμια του Άγγελου Αγγελή, ο πολύ καλός θίασος, ο αηδονόλαλος Ζαχαρίας Καρούνης -που τραγουδάει, παίζει αλλά έχει, επίσης, τη μουσική και καλλιτεχνική επιμέλεια- κι η συγκλονιστική ερμηνεία της Κυρίας Δέσποινας Μπεμπεδέλη συναποτελούν ένα βαθιά συγκινητικό αλλά καθόλου μυξιάρικο παραστασιακό αποτέλεσμα (Και απόψε στην Νέα Ιωνία του Βόλου -στις προσφυγικές πηγές).

Ένα σωστά οργανωμένο φεστιβάλ, εκτός απ’ το πρόγραμμα/βιβλιαράκι -καλοφτιαγμένο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου αλλά μόνο με τις βασικές πληροφορίες κάθε εκδήλωσης και με λίγα λόγια, εν είδει, στις περισσότερες σελίδες, δελτίου Τύπου («σπουδαίος», «συγκλονιστική», «μνημειώδης»…)-, σε κάθε εκδήλωση, θα τύπωνε ένα μονοφυλλάκι με τους συντελεστές της συγκεκριμένης, για ενημέρωση των θεατών/ακροατών της. Όπως γινόταν παλιότερα. Διότι δεν είναι υποχρεωμένοι ν’ αγοράζουν το ολόκληρο πρόγραμμα των εκατόν είκοσι τόσων εκδηλώσεων ούτε, αν το αγόρασαν μια φορά στην αρχή, να το κουβαλούν κάθε φορά μαζί τους.

Το δικό μας το Φεστιβάλ, φέτος, δεν το κάνει. Κακώς -άκουσα με τ’ αυτιά μου τουρίστες να ζητούν, μετά το τέλος της πρώτης συναυλίας της Φιλαρμονικής της Αγίας Πετρούπολης, στο γκισέ με τα έντυπα, απ’ τις –ευγενέστατες- κοπέλες να τους πουν τι άκουσαν κι από ποιον το άκουσαν... Αλλά η ανάγκη γίνεται επιτακτική όταν συμβαίνουν αλλαγές μετά την εκτύπωση του βιβλίου/προγράμματος. Στις δυο συναυλίες, για παράδειγμα, της ορχήστρας αυτής -άκουσα την πρώτη και ψιλοαπογοητεύτηκα πλην
του νεαρού ισπανού τσελίστα σολίστ Πάβλο Φεραντέθ που με ενθουσίασε- είμαι απολύτως σίγουρος ότι πολλοί ακροατές θα πίστεψαν ότι τις διηύθυνε, όπως το πρόγραμμα/βιβλίο έγραφε, ο Γιούρι Τεμιρκάνοφ. Ο οποίος, όμως, την τελευταία στιγμή είχε αντικατασταθεί απ’ τον Νικολάι Αλεξέεβ. Αλλαγή που ούτε καν απ’ τα μεγάφωνα δεν ανάγγειλε κάποιος.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Αχ, αυτά τα φετινά, τα κατά ριπάς, φεστιβάλ… Που δεν τα προλαβαίνεις… Διαβάζω το πρόγραμμα του 1ου Διεθνούς Φεστιβάλ Δάσους που οργανώνει το ΚΘΒΕ, πολλές οι ενδιαφέρουσες παραστάσεις (που επέλεξαν η Μαρία Τσιμά, αναπληρώτρια διευθύντρια του ΚΘΒΕ, ο κριτικός θεάτρου Σάββας Πατσαλίδης κι η υπεύθυνη του Τμήματος Δραματολογίου του ΚΘΒΕ Αμαλία Κοντογιάννη), από Σλοβενία, Ρουμανία (η φωτογραφία απ’ τη ρουμάνικη «Τρικυμία»), Πολονία, Ισπανία, Ισραήλ…,
όχι οι «συνήθεις ύποπτοι» του Φεστιβάλ Αθηνών, τρέχουν τα σάλια μου, σκάω απ’ τη ζήλια αλλά πού να πάω… Φεστιβάλ Αθηνών ξεχειλωμένο μέχρις εκεί που δεν παίρνει, Μεγάλη Επίδαυρος, Μικρή Επίδαυρος…, ΠΩΣ να προλάβω να πάω ΚΑΙ εκεί; Βέβαια στόχος τους δεν είμαστε εμείς οι χαμουτζήδες αλλά δεν μπορούσαν να το οργανώσουν το Φεστιβάλ τους τον Σεπτέμβριο;

Επανέρχομαι -για τέταρτη φορά (οι προηγούμενες, στο «Τέταρτο Κουδούνι, στις 25 και 30 Ιουνίου και στις 5 Ιουλίου) και τελευταία, ελπίζω, διότι κουράστηκα και θα σας κούρασα …- στις ελληνικές υποψηφιότητες για το Βραβείο Θεάτρου «Ευρώπη»/«Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες». Τελικά, φέτος, υποψήφιοι απ’ την Ελλάδα, όπως πληροφορήθηκα από απολύτως έγκυρη πηγή, εκτός απ’ τον Δημήτρη Καραντζά και τον Σάββα Στρούμπο, ήταν, για μια ακόμα φορά, κι οι υποψήφιοι σε 
προηγούμενες απονομές Δημήτρης Παπαϊωάννου -ολίγον μεγάλος πια για «Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες», ε; Έχει φτάσει σε ηλικία κι ωριμότητα για το Μεγάλο Βραβείο- και «Blitz». Ενώ πλην Μιχαήλ Μαρμαρινού, Δημήτρη Παπαϊωάννου, Θεόδωρου Τερζόπουλου και «Blitz», υποψήφιος έχει διατελέσει κι ο Σίμος Κακάλας.

Ο τυχερός -οι τυχεροί, μάλλον, γιατί τα τελευταία χρόνια το Βραβείο μοιράζεται σε περισσότερους από έναν- θ’ ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο κι η απονομή, μαζί με την απονομή του κυρίως Βραβείου Θεάτρου «Ευρώπη», θα γίνει στην Ρόμη, τον Δεκέμβριο. 

Πολύ ενδιαφέρον το φετινό «ρεπεράζ» για καινούργιους χώρους διεξαγωγής εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών. Και το μεζεδοπωλείο «Ρεβαΐζι» στον Πειραιά, στο… τριεθνές Πειραιά-Δραπετσώνας-Κερατσινίου, όπου είδα το «Κώστας Νούρος: Ξένος δυο φορές», και τα -εκτός θεάτρου- εξωτερικά των κτιρίων στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας, όπου παίχτηκε το «Λουιζέτα: το καμαρίνι μιας επανάστασης», και το εξωτερικό του Παλαιού Ατμοηλεκτρικού Σταθμού της ΔΕΗ στο Νέο Φάληρο, όπου ανέβηκε η «Πεντηκοστή», και οι χώροι του Γεωπονικού Πανεπιστημίου όπου είδα «Το ξύπνημα της μνήμης. Τα παιδιά-πρόσφυγες του ελληνικού Εμφυλίου» εξαιρετικό ενδιαφέρον, ο κάθε χώρος με τον τρόπο του, είχαν -το διαπίστωσα ιδίοις όμμασι.

Όσο για το Μικρό Χρηματιστήριο όπου πήγα για την παράσταση «Στο στόμα του λύκου» έκθαμβος έμεινα: υπέροχη αίθουσα! Αλλά η παράσταση που είδα, παράσταση χορού ήταν -χωρίς λόγια.

Ξαναπάω εκεί για τις «Κόρες» που ήταν παράσταση θεατρική -απογοήτευση: μόνο λέξεις σκόρπιες άκουγα. Ούτε μια φράση ολόκληρη. Ούτε ένα στίχο ολόκληρο. Ακουστική μηδέν. Κι ο Γιάννης Σκουρλέτης, ο σκηνοθέτης, να ’χει βάλει τις δυο ηθοποιούς του, ώρες-ώρες, να ξελαρυγγιάζονται -όπου και το πλήρες ηχητικό κομφούζιο. Καλό λοιπόν το «ρεπεράζ» αλλά ένα τεστ ακουστικής, πριν αποφασίσουν ν’ ανεβάσουν εκεί παράσταση θεατρική, δεν έκαναν;

«Juvenoia» είναι ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάστηκε στο ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» στις 29 Ιουνίου και θα συνεχιστεί μέχρι 13 Σεπτεμβρίου. Ο όρος «juvenoia» είναι επινόηση -το 2010- του αμερικανού κoινωνιολόγου Ντέιβιντ Φίνκελχορ, σύνθεση των λέξεων juvenile (νεότητα) και paranoia (παράνοια). Και σημαίνει το φόβο, την εχθρότητα της παλιότερης γενιάς προς τη νεότερη. Ενδιαφέρουσα προσέγγιση στον όρο juvenoia είναι η διατύπωση του George Orwell «η κάθε γενιά φαντάζεται πως είναι πιο ευφυής απ’ την προηγουμένη και σοφότερη απ’ την επόμενη». Μωρέ κάτι δικούς μας, κάτι δικούς μας μου θυμίζει αυτό...

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… 

Venus Α.Ε.: η, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και το πρόγραμμα της παράστασης, παραγωγός εταιρεία του «Οιδίποδα επί Κολωνώ» του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη με τον Κώστα Καζάκο στον επώνυμο ρόλο και τον Δημήτρη Λιγνάδη ως Ξένο-άξονα της παράστασης. Μου φάνηκε κάπως περίεργος ο τίτλος, δεν τον είχα ξανακούσει στα θεατρικά πράγματα -ποιοι είναι, πάλι, αυτοί;- και το googlαρα. Μου βγάζει: Venus Α.Ε. στην κατηγορία… Διεθνείς Μεταφορές! Μπήκαν κι οι Μεταφορικές στο Φεστιβάλ Επιδαύρου; Ποιος να ξέρει. Πολλά, πλέον, τα μυστήρια -ποιος, πότε, από πού, πόθεν έσχες κλπ…- στον θεατρικό χώρο -όλο και πληθαίνουν. Κι ανεξιχνίαστα… (Φωτογραφία: Σταύρος Χαμπάκης).

Μεγάλωσε, διάβασα, η απόσταση Λέσβου-Χίου μετά τον πρόσφατο σεισμό στην Μυτιλήνη. Να η ευκαιρία για τους πλοιοκτήτες ν’ αυξήσουν -κι άλλο…- το σχετικό ναύλο ανάμεσα στα δυο νησιά.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Εξαιρετικά τολμηρή η επιλογή του Δημήτρη Μαραμή να «μιουζικαλοποιήσει» τον «Ερωτόκριτο», τη χρονολογούμενη απ’ το γύρισμα του 16ου στον 17ο αιώνα και τη βενετοκρατούμενη Κρήτη, έμμετρη μυθιστορία του Βιντσέντζου Κορνάρου, τη γραμμένη στην κρητική διάλεκτο της εποχής και σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο, αυτό το έπος, το απόλυτα ταυτισμένο με την κρητική κουλτούρα -τα Άγια των Αγίων…- , άφοβα, χωρίς να καταφύγει σε κρητικούς μουσικούς τρόπους -αλλά και χωρίς να προδώσει την ταυτότητα, την ουσία του έργου. Και με εξαιρετικά αποτελέσματα. Δουλειά που την ξεκίνησε το 2011, γράφοντας τη μουσική για τον «Ερωτόκριτο» του Στάθη Λιβαθινού -στο «Ακροπόλ».

Βέβαια η παράσταση -που, πάντως, έσκισε ταμειακά-, σε σκηνοθεσία/χορογραφία/σκηνικό του Κωνσταντίνου Ρήγου και την οποία είδα στην Εναλλακτική Σκηνή της καινούργιας Λυρικής, στο ΚΠΙΣΝ -με μουσική διεύθυνση του συνθέτη- δυστυχώς, δεν απογείωσε, κατά τη γνώμη μου, το έργο, παρά τους καλά επιλεγμένους και με άριστη απόδοση πρωταγωνιστές -Θοδωρής Βουτσικάκης, Μαρίνα Σάττι, Γκωτιέ Βελισσάρης (μόλις έμαθα πως είναι γιος της εκλεκτής Κατρίν Βελισσάρη, διευθύντριας του αλήστου μνήμης Εθνικού Κέντρου Βιβλίου που κάποιοι, κάποτε, βάλθηκαν να το εξαφανίσουν και το εξαφάνισαν…), Ιωάννα Φόρτη, Κωστής Μαυρογένης.

Σε συναυλική μορφή, πάντως, ο «Ερωτόκριτος» έχει συνέχεια. Καλοκαιρινή. Ως κύκλος τραγουδιών, με αφηγηματικά μέρη ανάμεσα, προερχόμενος απ’ το μιούζικαλ. Με ζωντανή ορχήστρα και σολίστ τους τέσσερις πρώτους απ’ τους πρωταγωνιστές της παράστασης. Σε περιοδεία ανά την Ελλάδα, σε αρχαιολογικούς βασικά χώρους. Ευκαιρία να πάρετε μια καλή γεύση!