Στο Φτερό / Γκρεμισμένο σπίτι

 

«Ηλέκτρα» του Σοφοκλή / Σκηνοθεσία Δημήτρης Τάρλοου.

 

Η Ηλέκτρα, εξαθλιωμένη, παραλογισμένη, πεταμένη έξω από το παλάτι των Μυκηνών, ζει εδώ και χρόνια με μία έμμονη ιδέα: περιμένει τον αδελφό της Ορέστη -που τον είχε φυγαδεύσει σε φίλους στην Φωκίδα- να εκδικηθεί τη δολοφονία του πατέρα τους Αγαμέμνονα, βασιλιά του Άργους, αρχιστράτηγου στην εκστρατεία κατά της Τροίας, όταν εκείνος 

γύρισε, μετά την εκπόρθηση της Τροίας, δολοφονία που διέπραξε η Κλυταιμνήστρα, η σύζυγός του, μαζί με τον εραστή της Αίγισθο -οι οποίοι κυβερνούν πια-, με το επιχείρημα ότι η Κλυταιμνήστρα τον εκδικείται γιατί θυσίασε στην Αυλίδα τη μεγαλύτερη κόρη τους Ιφιγένεια, όπως η χολωμένη 

θεά  Άρτεμις ζήτησε, ώστε να επιτρέψει να φυσήξουν ούριοι άνεμοι για να βοηθήσουν τον πανελλήνιο στόλο να αποπλεύσει στην Τροία, εκδικούμενος την αρπαγή της Ελένης από τον Πάρι. Στην ουσία, όμως, ο φόνος έγινε για να κρατήσουν την εξουσία. Η αδελφή της, η Χρυσόθεμις της συμπαρίσταται αλλά, υποταγμένη στην εξουσία, παραμένει στο ανάκτορο. Ο 

Ορέστης γυρίζει μυστικά και ανώνυμα -έχει μεγαλώσει, είναι αγνώριστος-, μαζί με τον Παιδαγωγό του, στον οποίο τον είχε παραδώσει η Ηλέκτρα για να τον γλυτώσει από το ζευγάρι των φονιάδων εραστών, και το φίλο του Πυλάδη, με το τέχνασμα ότι κομίζει την τέφρα του Ορέστη που έχει, δήθεν, σκοτωθεί. Η Κλυταιμνήστρα πανηγυρίζει γιατί θα απαλλαγεί από το φόβο του εκδικητή και τις κατάρες/απειλές της Ηλέκτρας. Η απόγνωση της Ηλέκτρας 

μετατρέπεται σε άγρια χαρά όταν τα δύο αδέλφια αναγνωρίζονται. Ο Ορέστης σκοτώνει τη μάνα τους. Ο κύκλος της εκδίκησης -αίμα στο αίμα- κλείνει(;). Ο Δημήτρης Τάρλοου παρέλαβε την έξοχη, ποιητική, στο αποκλειστικά προσωπικό του ύφος, μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά και, κόντρα στους «αποδομητικούς» ανέμους των καιρών, που όλο και σε πιο σφοδρούς εξελίσσονται..., ανέβασε μία παράσταση η οποία σέβεται το αριστουργηματικό κείμενο του Σοφοκλή με ελάχιστες και δικαιολογημένες επεμβάσεις (δραματολόγος Έρι Κύργια) -για παράδειγμα, έχουν αφαιρεθεί οι καταληκτήριοι στίχοι, δηλαδή η Έξοδος του Χορού, στίχοι οι 

οποίοι μιλούν για δικαίωση που δεν την αναγνωρίζει η σκηνοθεσία- και το αναδεικνύει. Η παράσταση έχει πολύ καλούς ρυθμούς, εντάσεις ταιριαστές, διαπνέεται από έναν ανεπαίσθητο αλλά διάχυτο ερωτισμό και συγκινεί. Ειδικά η σκηνή της αναγνώρισης των δύο αδελφών, συγκινητική από τη 

φύση της, έχει αναδειχθεί με εξαιρετικές παύσεις, με τον Πυλάδη να σιγοτραγουδάει ένα παραδοσιακό τραγούδι και, κατόπιν, να συνοδεύει τη σκηνή παίζοντας φλάουτο, με τρόπο συγκλονιστικό αλλά και με λεπτές αποχρώσεις -τα βλέμματα στον Πυλάδη του Ορέστη που αναρωτιέται αν πρέπει να 

μιλήσει και να πει την αλήθεια. Πρώτη φορά συγκινήθηκα τόσο στη σκηνή αυτή, κι αν έχω δει «Ηλέκτρες»… Επίσης η σκηνή της ανακοίνωσης από τον Ορέστη του δήθεν θανάτου του, με την Ηλέκτρα να σπαράζει σε Πιετά με τα μέλη του Χορού και την Κλυταιμνήστρα επίσης να σπαράζει αλλά σχεδόν οργασμικά, αποτελεί μία τέλεια θεατρική αντίστιξη. Συνταρακτικό και το θριαμβικό τρομπόνι του Πυλάδη όταν μέσα στο παλάτι ο Ορέστης διαπράττει τη μητροκτονία.  

Ευρήματα που επειδή είναι ζυγισμένα και καλά μετρημένα -τόσο, όσο- δεν καπελώνουν την παράσταση αλλά την προβάλλουν. Με απώθησαν κάποιες υπερβολές φωνητικές με τα στεντόρεια μικρόφωνα και βρήκα αντιλειτουργική τη λύση η Ηλέκτρα να αποσύρεται κάτω από τη σκάλα του σκηνικού αλλά αυτά ωχριούν μπροστά στο τελικό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον το α λα Τιμ Μπάρτον σκηνικό του γκρεμισμένου Οίκου  

των Ατρειδών από τον Πάρι Μέξη, φωτισμενο τέλεια από τον Αλέκο Αναστασίου και με γοήτευσαν οι μονοχρωμίες των κοστουμιών του αλλά βρήκα άδετο το «ηρωικό» του Παιδαγωγού -πώς να δεθούν Τσαρούχης και Θεόφιλος με Τιμ Μπάρτον;- και το «φαντεζί» του Αίγισθου. Πολύ ενδιαφέρουσες, οι, ζωντανά

παιγμένες από τον ίδιο και  τον Τάσο Μισυρλή, μουσικές του Φώτη Σιώτα, όταν δεν είχαν, κάποιες, λίγες, ευτυχώς, στιγμές, ύφος soundtrack. Η Μαρκέλλα Μανωλιάδη κινεί τον άψογο στη σύνθεσή του και με πεντακάθαρο λόγο Χορό (Μαργαρίτα Αλεξιάδη, Ασημίνα Αναστασοπούλου, Ελένη Βλάχου, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Ελένη Κιλινκαρίδου-Σίστη, Ιωάννα Λέκκα, Λυδία Στέφου, Άννα Συμεωνίδου, Χαρά Τζόκα) απολύτως αποτελεσματικά. Η παράσταση υποστηρίζεται από μία άψογη και άριστα διδαγμένη διανομή. Αν και ο Γιάννης Αναστασάκης, Παιδαγωγός με χιούμορ, μου φάνηκε κάπως άτονος και η 

Γρηγορία Μεθενίτη, Χρυσόθεμις με εξαιρετική κίνηση, κάπως υπερβολική, ο Νικόλας Παπαγιάννης - Αίγισθος είναι πολύ σωστός και ο Αναστάσης Ροϊλός, ηθοποιός γεμάτος, με γκάμα, εκφραστικός, υποστηρίζει δυναμικά και με αποχρώσεις τον Ορέστη. Αγνώριστη η Ιωάννα Παππά ως Κλυταιμνήστρα: ώριμη πια ηθοποιός, με φωνή δουλεμένη, διαπρέπει και 

μάλιστα σε ένα ρόλο που δεν της έρχεται κουτί. Η Λουκία Μιχαλοπούλου, συγκλονιστική Ηλέκτρα, επίσης ώριμη για μεγάλους ρόλους, με μία σπάνια ποιότητα, παλλόμενη και πάσχουσα, θριαμβεύει. Οι σκηνές των δύο τους καθηλώνουν. Ο Δημήτρης Τάρλοου νομίζω πως είναι ο πρώτος σκηνοθέτης -και μπράβο του- που έδωσε με συγκινητικό τρόπο δικαιολογία ύπαρξης αλλά και κύρος στο 

βουβό Πυλάδη του δράματος αυτού. Ο νεαρός Περικλής Σιούντας έχει αδράξει στην ευκαιρία και ξεχωρίζει. Μία παράσταση τραγωδίας με δύναμη, με άποψη καθαρή και με συγκίνηση.  

(Πληρέστατο το έντυπο πρόγραμμα της παράστασης -επιμέλεια ύλης Έρι Κύργια-, με ενδιαφέροντα κείμενα, παρά το εξαντλημένο θέμα της πολυπαιγμένης τραγωδίας του Σοφοκλή).

 

Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη», Εταιρεία Θεάτρου«Δόλιχος»/Θέατρο «Πορεία», Φεστιβάλ «Στη Σκιά των Βράχων», 3 Σεπτεμβρίου 2025.