«All Star Verdi Gala»: Άννα Νετρέμπκο, σοπράνο / Ανίτα Ρατσβελισβίλι, μέτζο σοπράνο / Γιουσίφ Εϊβάζοφ, τενόρος / Δημήτρης Πλατανιάς, βαρύτονος. Ορχήστρα Εθνικής Λυρικής Σκηνής / Μουσική διεύθυνση: Φιλίπ Ογκέν.
Να επισημάνω καταρχάς: πρώτον, οι μεγάλες συναυλίες «κλασικής» μουσικής ή οι παραστάσεις όπερας σε μεγάλους εξωτερικούς χώρους πάντα βρίσκονται στο έλεος των καιρικών συνθηκών -μπορεί καλοκαιρία αλλά μπορεί και βροχή, καταιγίδα, καύσωνας, ξαφνικό κρύο... Στη δεδομένη, το «All Star Verdi Gala» που οργάνωσε -και οργάνωσε πολύ καλά- η Εθνική Λυρική Σκηνή, το πρόβλημα ήταν ο αέρας που είχε σηκωθεί τις τελευταίες 
μέρες. Δεύτερον, οι μεγάλες συναυλίες «κλασικής» μουσικής ή οι παραστάσεις όπερας σε μεγάλους εξωτερικούς χώρους απαιτούν τεχνική ηχητική υποστήριξη. Αυτό, όμως, στερεί τον ήχο από τη φυσικότητά του και τις αποχρώσεις. Το Gala της Λυρικής συγκέντρωσε τέσσερις Mεγάλες φωνές στην πλήρη άνθησή τους: τη διεθνούς βεληνεκούς ροσίδα σοπράνο Άννα Νετρέμπκο, την ,επίσης διεθνή, ήδη γνωστή μας, γεοργιανή μέτζο σοπράνο Ανίτα Ρατσβελισβίλι, τον διεθνούς καριέρας αζέρο τενόρο Γιουσίφ Εϊβάζοφ, και τον δικό μας, με καριέρα και εκτός Ελλάδας, βαρύτονο Δημήτρη Πλατανιά. Και ήταν αφιερωμένο -τι καλύτερο!- στον Τζουζέπε Βέρντι, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 150 χρόνων από την πρεμιέρα (1871) στο Κάιρο της «Αΐντα» την οποία είχε παραγγείλει στον ιταλό συνθέτη ο τότε χεδίβης της Εγίπτου για το 1869, με αφορμή τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ, αλλά το ανέβασμά της, τότε, είχε αναβληθεί. Τη βραδιά, στην οποία έδωσαν το «παρών», με αποσπάσματά τους εννιά, από τις 25 όπερές του, πρώιμες και ώριμες, άνοιξε -η μεγάλη εξέδρα-σκηνή στημένη παράλληλα προς τη μία πλευρά του πέταλου, το κοινό των ακριβών εισιτηρίων σε καρέκλες στο
στίβο, μπροστά της, το υπόλοιπο στις κερκίδες τής απέναντι από τη σκηνή πλευράς, μία μεγάλη οθόνη ψηλά, στην κορυφή, στις φωτιζόμενες από τον Γιώργο Τέλλο, με διαρκείς εναλλαγές, άδειες κερκίδες πίσω από την εξέδρα, συνδεμένη με κάμερα που κινούταν στερεωμένη σε βραχίονα πάνω στη σκηνή, ώστε όλοι οι θεατές/ακροατές να βλέπουν λεπτομέρειες- η Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής υπό τον γάλο αρχιμουσικό Φιλίπ Ογκέν που τη διεύθυνε με σταθερό χέρι, με καλά δουλεμένους τους τραγουδιστές στα ντουέτα, τρίο, και κουαρτέτα αλλά με ήχο, λόγω των μικροφώνων μέσα από τα οποία βούιζε ο αέρας, προβληματικό: εισαγωγή στον πρώιμο «Ναμπούκο» (1842). Και, μετά, στη σκηνή η πολυαναμενόμενη ντίβα: Άννα Νετρέμπκο και «Nel dì della vittoria… Vieni! T’ affretta… Or tutti sorgete» («Την ημέρα της νίκης... Έλα! Βιάσου! Εγερθείτε τώρα όλοι») -σκηνή και καβατίνα της Λέδης Μακμπέθ από την πρώτη πράξη του «Μακμπέθ» (1847, αναθεωρημένη εκδοχή 1865). Μεγάλη φωνή, με εξαιρετικό τίμπρο, με ανοίγματα, δύναμη, τεχνική προωθημένη αλλά η ντίβα προσωπικά, συμπαθάτε με, δεν με γοητεύει: νοιώθω να της λείπει η φινέτσα και η
πνευματικότητα, μία μπαναλιτέ εισπράττω. Η Ανίτα Ρατσβελισβίλι, έγκυος στον τέταρτο μήνα έμαθα παρασκηνιακά, άνοιξε τα αποσπάσματα στον «Τροβατόρε» (1853, αναθεωρημένη εκδοχή στα γαλικά 1856) με «Stride la vampa!» («Τρίζει η φωτιά!») από τη δεύτερη πράξη. Την Ανίτα Ρατσβελισβίλι μπορεί να μη τη βρίσκω εξωτερικά γοητευτική αλλά, εκτός από ένα πλουσιότατο φωνητικό κοίτασμα, έχει ψυχή, τραγουδάει από τα σπλάχνα της και σε κερδίζει αμέσως. Ο Δημήτρης Πλατανιάς τραγούδησε, κατόπιν, το κατακτημένο με το σπαθί του, μοναδικό «Credo in un Dio crudel» («Πιστεύω σε έναν σκληρό θεό»), το μονόλογο του Ιάγου από τη δεύτερη πράξη του «Οθέλου» (1887) και η Άννα Νετρέμπκο με τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ, σύζυγό της στη ζωή, παρέμειναν στον «Οθέλο» με το αριστουργηματικό ντουέτο Δισδεμόνας-Οθέλου «Già nella notte densa» («Καθώς πυκνώνει το σκοτάδι») από την πρώτη πράξη κλείνοντάς το με ένα πολύ τεατράλε ρεαλιστικό φιλί που 
χειροκροτήθηκε από το κοινό. Εντυπωσιακή η απόδοση του τενόρου από το Αζερμπαϊτζάν, που, προσωπικά, δεν γνώριζα ούτε το όνομά του. Εισαγωγή στον «Σικελικό εσπερινό» (1855 στα γαλικά, αναθεωρημένη εκδοχή στα ιταλικά με τον τίτλο «Τζοβάνα ντε Γκουζμάν» 1855, αναθεωρημένη εκδοχή με τον τίτλο «Μπατίλντα ντι Τουρέν» 1858 και, από το 1861, με τον αρχικό τίτλο) από την ορχήστρα και επιστροφή στον «Τροβατόρε» με την Άννα Νετρέμπκο στο ρετσιτατίβο, άρια και καμπαλέτα της Λεονόρας «Un’ altra notte ancora… Tacea la notte placida… Di tale amor» («Ακόμα μια νύχτα... Ήταν μια ήσυχη νύχτα... Γεμάτη από έρωτα») από την πρώτη πράξη. «Τροβατόρε» και από τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ: άρια και καμπαλέτα του Μανρίκο «Ah si, ben mio… Di quella pira» («Α, ναι, αγαπημένη... Της φωτιάς αυτής») από την τρίτη πράξη. Η 
αρχική εντύπωση για μία μεγάλη φωνή τενόρου, με εντυπωσιακά κρατήματα, στερεώθηκε. Πήγα με μικρά καλάθια ότι θα ακούσω τον επιβαλλόμενο σε πακέτο «κύριο της κυρίας» και άκουσα έναν τενόρο της πρώτης γραμμής, με προσωπικότητα, που έκλεψε την παράσταση. Η Ανίτα Ρατσβελισβίλι επανήλθε με «Τροβατόρε» και την άρια «Condotta ell’ era in ceppi» («Σιδεροδέσμια οδηγήθηκε στη μοίρα της») από τη δεύτερη πράξη. Η έκταση της φωνής της, 
με τις χαμηλές νότες της να απλώνονται στην τεσιτούρα της κοντράλτο, έδωσε ένα συγκλονιστικό κλείσιμο στην άρια. Σύντομο διάλειμμα για τους καλλιτέχνες -εμείς στις θέσεις μας- και το δεύτερο μέρος άνοιξε με την ορχήστρα κάτω από τη διεύθυνση, πάντα, του Φιλίπ Ογκέν, στην εισαγωγή στη «Δύναμη του πεπρωμένου» (1862, αναθεωρημένη εκδοχή 1869). Και ο Δημήτρης Πλατανιάς συνέχισε, πάντα εξαιρετικός, με την επίσης δοκιμασμένη στα ρεσιτάλ και τις συναυλίες του -πρέπει να διευρύνει το ρεπερτόριό του- άρια «Cortigiani, vil razza dannata» («Αυλικοί, άθλια, καταραμένη ράτσα») από τη 
δεύτερη πράξη του «Ριγκολέτο» (1851). Κατόπιν, επήλθε το δημοφιλές τραγούδι «La donna è mobile» («Φτερό στον άνεμο»), από την τρίτη πράξη της ίδιας όπερας, από τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ, εξαιρετικό κάτοχο του βερντιάνικου ύφους, με άψογο φραζάρισμα και τέλεια ιταλικά και ικανού για ιταλιάνικα κόλπα με υπερβολικά κρατήματα της κορόνας που εντυπωσιάζουν. Ιδού και η τιμώμενη αλλά μόνο με ένα απόσπασμα «Αΐντα»: η Άννα Νετρέμπκο-Αΐντα και η Ανίτα Ρατσβελισβίλι-Άμνερις στο υπέροχο ντουέτο «Silenzio! Aida verso noi s’ avanza… Felice esser poss’ io» («Σιωπή! 
Πλησιάζει η Αΐντα... Μπορώ να είμαι ευτυχισμένη») από τη δεύτερη πράξη της «Αΐντα» που μαζί την έχουν ήδη τραγουδήσει στη σκηνή της «Μετροπόλιταν Όπερα» της Νέας Ιόρκης. Άννα Νετρέμπκο, Γιουσίφ Εϊβάζοφ και Δημήτρης Πλατανιάς έκλεισαν το πρόγραμμα του Gala με «Τροβατόρε» και πάλι -η ευνοημένη βερντιάνικη όπερα της βραδιάς: τρίο Λεονόρα-Μανρίκο-Κόμη ντι Λούνα «Tace la notte!... Deserto sulla terra… Infida!…No! Di geloso amor sprezzato» («Ήσυχη είναι η νύχτα!... Έρημος πάνω στη γη... Άπιστη!... Όχι! Γεμάτος από τη φλόγα της ζήλιας») της πρώτης πράξης. Το πρώτο ανκόρ ήταν αυτονόητο όταν έχεις στη σκηνή μία 
σοπράνο, μία μέτζο, ένα τενόρο και έναν βαρύτονο: κουαρτέτο «Bella figlia dell’ amore» («Ωραία κόρη της αγάπης») -κορυφαίο δημιούργημα, του Βέρντι, αποθέωση των συμπλεκόμενων τεσσάρων φωνών-, από την τρίτη πράξη του «Ριγκολέτο». Δεύτερο ανκόρ, το «Brindisi» («Πρόποση») «Libiamo, libiamo ne’ lieti calici» («Ας πιούμε, ας πιούμε από τα χαρούμενα κύπελλα») από την «Τραβιάτα» (1853), ντουέτο με χορωδία, μετασχηματισμένο εδώ σε κουαρτέτο, για το οποίο οι επί σκηνής τέσσερις ζήτησαν τη συμμετοχή, με ρυθμικό χειροκρότημα, του κοινού που ανταποκρίθηκε. Και που έφυγε έχοντας ακούσει τέσσερις φωνάρες, αδικημένες, όμως, από τον ήχο και τον αέρα, σε μία καλά οργανωμένη παραγωγή που την καλλιτεχνική διεύθυνσή της υπέγραφε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης και την καλλιτεχνική επιμέλειά της ο Υπεύθυνος Προβολής, Επικοινωνίας, Τύπου και ΜΜΕ Βασίλης Λούρας. Με τη σιγουριά ότι ο Τζουζέπε 
Βέρντι δεν είναι απλώς ένα σπουδαίος λαϊκός συνθέτης αλλά ότι, 120 ακριβώς χρόνια μετά το θάνατό του, συνεχίζει να έχει ξεφύγει από τα σύνορα της πατρίδας του, της Ιταλίας, και να γίνεται όλο και πιο παγκόσμιος. Πιο τρανή απόδειξη για την παγκοσμιότητά του δεν ήταν, στο ίδιο το Gala, οι εθνικότητες των συντελεστών του; Ελληνική η ορχήστρα και Έλληνας ο βαρύτονος, Ροσίδα η σοπράνο, Γεοργιανή η μέτζο, Αζέρος ο τενόρος -κανένας Ιταλός! (Φωτογραφίες: Ανδρέας Σιμόπουλος).
(Κομψό το -δωρεάν- έντυπο πρόγραμμα της παράστασης -επιμέλεια Τομέας Δραματολογίας ΕΛΣ-, με το φούξια εξώφυλλο και τις φούξια ενδιάμεσες σελίδες, περιλάμβανε το πρόγραμμα του Gala -που είχε, πάντως, αναστατωθεί στην πράξη, αν και θα μπορούσε να είναι πιο συγκροτημένο-, τα ονόματα των συντελεστών και τα βιογραφικά των καλλιτεχνών).
Παναθηναϊκό Στάδιο, Εθνική Λυρική Σκηνή, 10 Ιουλίου 2021.
No comments:
Post a Comment