Ήταν όλοι τους παιδιά της

 

Οι καρέκλες για τους συγγενείς ήταν κενές. Δεν υπήρχαν συγγενείς. Δεν είχε παιδιά, δεν είχε αδέλφια εν ζωή, δεν είχε συγγενείς η Μάγια Λυμπεροπούλου. Κάτι ξαδέλφια στην Γερμανία, μόνο. Έτσι η πολιτική κηδεία της έγινε στην ειδική αίθουσα του Πρώτου Κοιμητηρίου, με το φέρετρο κλειστό και χωρίς συγγενείς. Είμαι ακριβής όταν το γράφω αυτό αλλά δεν είμαι απολύτως ειλικρινής. Η Μάγια κηδεύτηκε ανάμεσα σε αγαπημένους της που ήταν καλύτεροι από συγγενείς, κηδεύτηκε ανάμεσα στα παιδιά της. Που η Ηθοποιός Μάγια, η Δασκάλα Μάγια δεν τα γέννησε με φυσικό τοκετό αλλά με την ψυχή της και με τον τρόπο της.

Η πολιτεία έλαμψε δια της απουσίας της -φυσικό ήταν, υπουργός Πολιτισμού δεν είναι η Μελίνα Μερκούρη, ούτε ο Θάνος Μικρούτσικος, ούτε ο Σταύρος Μπένος... Η υπουργός Πολιτισμού και ο υφυπουργός για Θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού εξέδωσαν δύο συλλυπητήριες ανακοινώσεις και... ώς εκεί ήταν. Ούτε «δημοσία δαπάνη», ούτε παρουσία τους, ούτε εκπροσώπηση, ούτε καν ένα στεφάνι. Μη μιλήσω για ανώτερα κλιμάκια, μη μιλήσω για Δήμο Αθηναίων... Το Εθνικό Θέατρο και το «Θέατρο Τέχνης» εξέδωσαν ανακοινώσεις και έστειλαν στεφάνι, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας εξέδωσαν ανακοινώσεις χωρίς στεφάνι ενώ στεφάνι είχε στείλει και το Ίδρυμα «Μελίνα Μερκούρη». Κανείς από τις κεφαλές τους, πάντως, δεν παρέστη στην κηδεία. Η πιο ηχηρή απουσία, όμως, ήταν του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου -άκρα του τάφου σιωπή κι ας το είχε τιμήσει με το παραπάνω η Μάγια Λυμπεροπούλου παίζοντας ή σκηνοθετώντας εκεί πολλές φορές. Πλάι στο φέρετρο και ένα στεφάνι «Στην Μάγια του Θεάτρου» από την Ειρήνη Λεβίδη εκ μέρους της «νέας Σκηνής» του Λευτέρη Βογιατζή. Αν τις είχε ανάγκη τις τιμές η Μάγια Λυμπεροπούλου; Καμία ανάγκη! Το είχε αποδείξει στη ζωή της. Η Μάγια Λυμπεροπούλου θα μείνει η Μάγια Λυμπεροπούλου στην ιστορία του θεάτρου μας. Οι υπόλοιποι θα πάνε από ’κει που ’ρθαν.

Ούτε μουσικές ακούστηκαν -δεν τις επιτρέπουν, λέει, οι αρχές του Νεκροταφείου-, ούτε κείμενα διαβάστηκαν, ούτε επίσημοι επικήδειοι εκφωνήθηκαν. Μόνο που, στο τέλος, «αυθαίρετα», είπαμε, κάποιοι δικοί της άνθρωποι, απλώς να μιλήσουν, έξω από την αίθουσα, για την Μάγια. Και μίλησαν. Συγκρατώντας τη συγκίνησή τους ή χωρίς να καταφέρουν να τη συγκρατήσουν: η Κάτια Γέρου, η Μάνια Παπαδημητρίου, η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, ο Νίκος Χατζόπουλος, ο Περικλής Βασιλόπουλος -από την εποχή της στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας-, ομότεχνοί της όλοι, ο σκηνογράφος/ενδυματολόγος Γιώργος Ζιάκας κι ένας φετινός απόφοιτος της δραματικής σχολής του «Θεάτρου Τέχνης», ο Χρήστος Δεσπότης, που περισσότερο την αγωνία του για την τύχη του Θεάτρου εξέφρασε, αγωνία που έτρωγε και την Μάγια. Αυτοσχεδίασαν, τραύλισαν τα λόγια τους, τρέχαν τα δάκρυα, ρουφούσαν μύξες, έκαναν λάθη, αλλά ΑΥΤΟ ήταν: ό,τι καλύτερο, ό,τι πιο ουσιαστικό, ό,τι πιο συγκινητικό έχω ακούσει και δει σε κηδεία. Ο ένας επενέβαινε στα λόγια του άλλου και τα συμπλήρωνε, η Κάτια Γέρου έδινε χαρτομάντηλο στην απαρηγόρητη Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, αγκαλιάζονταν... Μια παρέα που κουβέντιαζε και αποχαιρετούσε την Μάγια με αγάπη, με πολλή αγάπη -σίγουρα αυτό πολύ θα της άρεσε. Δεν ήταν πολλοί αλλά ήταν αρκετοί και διαλεχτοί: από μια συμμαθήτριά της στο Κολέγιο έως μαθητές της στη δραματική του ΚΘΒΕ και στα σεμινάριά της, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μεταφραστές... -δεν θέλω ν’ αρχίσω τη στείρα ονοματολογία γιατί κάποιους θα ξεχάσω που θα πικραθούν, μόνο την Βίκυ Βολιώτη να αναφέρω, που η τόσο διακριτική παρουσία της ήταν αντιστρόφως ανάλογη προς την παρουσία της στη ζωή, στα εύκολα και στα δύσκολα της Μάγιας, και τον Πέτρο Σεβαστίκογλου, τον γιο του Γιώργου Σεβαστίκογου με τον οποίο πολύ δυνατές στιγμές έδεσαν την Μάγια. Εκεί ήταν κι αυτοί που έλειπαν αλλά ξέρω ότι εκεί ήθελαν να είναι.

Και, μετά, σήκωσαν το φέρετρο και το έβαλαν στην νεκροφόρα για να το μεταφέρουν στο αποτεφρωτήριο. Κι άρχισε ένα χειροκρότημα, μα τι χειροκρότημα! Που τελειωμό δεν είχε -μέχρι που η νεκροφόρα ξεκίνησε.

Τώρα πια η Μάγια είναι «μια φούχτα στάχτη, σ’ ένα μικρό λεβέτι μέσα». Αλλά η στάχτη αυτή θα είναι σκορπισμένη στην ψυχή μας και στο ελληνικό θέατρο.

Έτυχε να είμαι ο μόνος παρών δημοσιογράφος και θεώρησα υποχρέωσή μου να τα καταγράψω αυτά για να μείνει η στιγμή. Αλλά...δεν μπορώ άλλο...