Κοντέσσα Βαλέραινα η Μαρία Σκούντζου

Το Τέταρτο Κουδούνι / Έκτακτο

Η καλή Μαρία Σκούντζου επιστρέφει στη σκηνή με το ρόλο της Κοντέσσας Βαλέραινας στο δράμα του Γρηγορίου Ξενοπούλου «Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας» που θ’ ανεβάσει ο Γιώργος Φρατζεσκάκης στο θέατρο «Eliart».

Στη διανομή, επίσης, Χρήστος Ευθυμίου, Αννέτα Παπαθανασιου –που είναι συνδημιουργός, μαζί με τον Γιώργο Φρατζεσκάκη και τον Θανάση Ρουμελιώτη, του «Eliart»- Ελένη Βουτυρά, Κώστας Ζέκος, Στέλιος Καραγεωργίου ενώ το σκηνικό και τα κοστούμια θα ’ναι του Σάββα Πασχαλίδη.

Στο έργο, που διαδραματίζεται στην Ζάκυνθο -πατρίδα, ουσιαστικά, του Ξενόπουλου που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά έζησε τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια στο νησί απ’ το οποίο καταγόταν ο πατέρας του-, εγκαινιάζοντας τη σειρά των «ζακυνθινών» έργων του, οι Βαλέρηδες, αρχοντική γενιά, έχουν ξεπέσει οικονομικά αγγίζοντας την εσχάτη ένδεια. Η ηλικιωμένη Κοντέσσα Βαλέραινα συνεχίζει, πάντως, να παρασκευάζει ένα γιατροσόφι που θεραπεύει τη θέλα _ τον καταρράκτη των ματιών _ και που η πλήρης συνταγή της παρασκευής του είναι μυστικό επτασφράγιστο το οποίο περνάει μόνο στις γυναίκες της οικογένειας, τις συζύγους των πρωτότοκων Βαλέρηδων, απ’ τη μια στην άλλη, όταν η πρεσβύτερη νοιώσει πως αγγίζει το θάνατο. Και το οποίο παρέχεται και πρέπει να παρέχεται -με όρκο που δίνεται απ’ την παρασκευάστρια- αφιλοκερδώς σ’ όποιον το χρειάζεται.

Η οικονομική ανάγκη ωθεί το γιο της, τον Μανώλη, και τη νύφη της, την Τασία, να πιέζουν ψυχολογικά την Κοντέσσα να πουλήσει το μυστικό του γιατρικού σ’ έναν επιχειρηματία, τον Πάπουζα, ο οποίος έχει εμφανιστεί και ζητάει να το αγοράσει έναντι υψηλού οικονομικού ανταλλάγματος που θα τους βγάλει απ’ τη μιζέρια -άσχετα αν στο τέλος αποδειχθεί κοινός απατεώνας. Η Βαλέραινα, η οποία αντιστέκεται σθεναρά, θα υποκύψει τελικά στη μεγάλη πίεση που δέχεται: πείθεται να φανερώσει το μυστικό -που, όμως, τελικά, δεν υπάρχει…- στη νύφη της, απαλλάσσοντάς την απ’ τον όρκο που θα τη δέσμευε να μη το χρησιμοποιήσει για οικονομικά οφέλη. Αλλά για να μείνει συνεπής στον όρκο που εκείνη είχε δώσει στη δική της πεθερά, πριν το αποκαλύψει, θα πάρει φαρμάκι. Όταν το μυστικό θα ’χει διαβιβαστεί, θα ψυχορραγεί.

«Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας», μετασχηματισμός και ανάπτυξη του ομώνυμου διηγήματος που ο Γρηγόριος Ξενόπουλος είχε γράψει το 1897 -πρακτική την οποία στη συνέχεια εφάρμοζε συχνά μεταποιώντας πεζά του σε θεατρικά-, έκανε την πρεμιέρα του -ήταν το τέταρτο θεατρικό που ’γραψε- την 1 Αυγούστου του 1904 στην «Νέα Σκηνή» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, σε διδασκαλία του, με τη βεντέτα της εποχής Ευαγγελία Παρασκευοπούλου στον βασικό ρόλο, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Ξενόπουλος, που πίστευε το έργο, το ξαναδούλεψε το 1918, αλλάζοντας μάλιστα το τέλος του το οποίο είχε αίσια έκβαση -η Βαλέραινα σώζεται την τελευταία στιγμή ενώ στη νεότερη εκδοχή, η οποία και διασώθηκε, πεθαίνει- για την Μαρίκα Κοτοπούλη που επωμίστηκε το ρόλο.

Τον έπαιξαν έκτοτε, μεταξύ άλλων, η Κυβέλη, η κόρη της η Αλίκη (Πωλ Νορ), η Νίκη Τριανταφυλλίδη, η Τζένη Ρουσσέα, η Μαρούλα Ρώτα… Το πιο πρόσφατο ανέβασμα του έργου έγινε τη σεζόν 2005/2006 στο θέατρο «Κνωσσός» απ’ τον Λάμπρο Τσάγκα με Κοντέσσα Βαλέραινα την Άννα Συνοδινού η οποία είχε ερμηνεύσει τον ίδιο ρόλο και στο ανέβασμα του «Μυστικού» στο Εθνικό απ’ τον Γιώργο Μεσσάλα το χειμώνα του 1991/1992 με επανάληψη την επόμενη σεζόν, παράσταση στην οποία, μάλιστα, ο σκηνοθέτης του επικείμενου τον Ιανουάριο ανεβάσματος στο «Eliart» Γιώργος Φρατζεσκάκης κρατούσε το ρόλο του Παυλάκη, του εγγονού της Βαλέραινας.

Η Μαρία Σκούντζου, στο Εθνικό Θέατρο -του οποίου αναδείχθηκε σε μια εκ των βασικών πρωταγωνιστών του στις δεκαετίες του ’70, του ’80 και του ’90- επί 32 χρόνια (1964 – 1996), είχε να εμφανιστεί στη σκηνή απ’ τη σεζόν 2010/2011 όταν ερμήνευσε τον κεντρικό ρόλο στο έργο του Χάρη Ρώμα «Γηραιά ηθοποιός χάνει τον έλεγχο» που παίχτηκε στο αμφιθέατρο του δημοτικού ραδιοσταθμού Αθήνα 9.84, στο Γκάζι.