November 4, 2019

Στο Φτερό / Ένα άλμα: από τις Παραλλαγές στις Παραλλαγές των Παραλλαγών


Γιόονας Αχόνεν, πιάνο και «Klangforum Wien» / Μουσική διεύθυνση: Ιλάν Βόλκοφ: συναυλία. 


Το 1819 ο αυστριακός μουσικός εκδότης και ελάσσων συνθέτης Αντόν Ντιαμπέλι έστειλε στους σημαντικότερους συνθέτες της Αυστριακής Αυτοκρατορίας -ή που ζούσαν σ’ αυτή, όπως ο 
Γερμανός Λούντβιχ φαν Μπετόβεν- ένα Βαλς σε ντο μείζονα, που συνέθεσε -και, μάλλον, χαρακτήρα λέντλε παρά βαλς είχε-, ζητώντας τους να γράψουν από μία παραλλαγή πάνω σ’ αυτό και όλες μαζί να συγκροτήσουν, με τον τίτλο «Πατριωτικός Σύνδεσμος Καλλιτεχνών», μία πατριωτική ανθολογία που τα έσοδα από τις πωλήσεις της εκτύπωσής της θα τα διέθετε για να ενισχυθούν οι χήρες και τα ορφανά των Ναπολεοντείων Πολέμων. Ο Μπετόβεν, αν και στην αρχή αρνήθηκε, γιατί έβρισκε ευτελές το πρωτότυπο υλικό, τελικά, κινητοποιήθηκε και συνέθεσε (1819-1823, πρώτη 

εκτέλεση 1823), όχι μία αλλά 33 παραλλαγές που ζήτησε να εκδοθούν (1824) ως έργο ξεχωριστό, όπως και έγινε: «33 παραλλαγές πάνω σε ένα βαλς για πιάνο φόρτε», γνωστές πια ως «Παραλλαγές-Ντιαμπέλι», έργο 120. Και δεν έγραψε απλώς 33 παραλλαγές, έγραψε ένα πιανιστικό αριστούργημα που οι μουσικολόγοι λένε πως μόνο με τις «Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ συγκρίνεται. Σχεδόν 200 χρόνια μετά (2011) ένας άλλος γερμανός συνθέτης, που διέπρεψε στο χώρο της σύγχρονης μουσικής και που πέθανε πριν από λίγες, 
μόλις, μέρες, ο Χανς Τσέντερ, με προϊστορία σε ανάλογα εγχειρήματα, συνθέτει τις «33 παραλλαγές πάνω σε 33 παραλλαγές», μία συνθετική ερμηνεία των «Παραλλαγών-Ντιαμπέλι» του Μπετόβεν. Ξεκινώντας από τα κομμάτια του Μπετόβεν, άλλοτε πιστά, άλλοτε απομακρυνόμενος, προχωράει σε μία αποδόμησή τους, πολύ έντεχνα ενορχηστρωμένη, χωρίς πιάνο, ενώ στην τελευταία παραλλαγή το πιάνο ακούγεται να παίζει πίσω από τις κουίντες


-ένας ήχος μακρινός, συγκινητικός, από το παρελθόν που ο Τσέντερ τιμά. Εξαίρετη η ιδέα, στο πλαίσιο του, διανθισμένου με μουσική, κινηματογράφο και παραστάσεις, διεπιστημονικού διημέρου «Happiness Machine. 24 ώρες ευτυχίας με το Klangforum Wien», για μία συναυλία που να συνδυάζει τα 
δύο αυτά έργα. Όταν, επιπλέον, τις «Παραλλαγές-Ντιαμπέλι» ερμήνευσε, στο πρώτο μέρος, ένας άγνωστός μας, εξαιρετικός φινλανδός πιανίστας, ο Γιόονας Αχόνεν: ακριβέστατος, ελεγχόμενος, με εκτυφλωτική τεχνική αλλά και βαθύ συναίσθημα, εντυπωσιακό δυναμισμό αλλά και μέτρο, με γνώση βαθιά του μπετοβενικού ύφους έδωσε μία συναρπαστική ερμηνεία του αριστουργήματος αυτού. Στο δεύτερο μέρος, με ένα άλμα στο 

χρόνο, τη σκυτάλη πήρε το «Klangforum Wien», η στιβαρή βιενέζικη ορχήστρα δωματίου, που με την αποτελεσματική διεύθυνση του Ισραϊλινού Ιλάν Βόλκοφ μας έφερε σε άμεση επαφή με τις «Παραλλαγές» του Τσέντερ γεφυρώνοντας το έργο με τη μπετοβενική μήτρα του. Μία πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα και μία πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία (Φωτογραφίες συναυλίας: Γιάννης Σούλης).

(Το -δωρεάν- έντυπο πρόγραμμα του πακέτου των εκδηλώσεων «Happiness Machine» -δίγλωσσο, ελληνικά και αγγλικά-, ικανοποιητικό. Θα ήταν καλύτερο, αν είχε κάποιες περισσότερες λεπτομέρειες για τα δύο έργα της συναυλίας, ειδικά για το άγνωστο δεύτερο -έλειπε ακόμα και η μετάφραση του τίτλου του στα ελληνικά-, το σολίστα και το μαέστρο).

«Στέγη» Ιδρύματος Ωνάση / Κεντρική Σκηνή, «Happiness Machine. 24 ώρες ευτυχίας με το Klangforum Wien», 2 Νοεμβρίου 2019.

No comments:

Post a Comment