Στο Φτερό / Δύο σπουδαίες κεντήστρες δαντέλας

«Αέρας» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη / Σκηνοθεσία: Μανώλης Δούνιας 

Δύο αδελφές: η Νόρα και η Έντα -τα ονόματά τους, που δεν ακούγονται, όμως, καθόλου στο έργο, ούτε στο πρόγραμμα αναφέρονται, ένα κλείσιμο του ματιού στις δυο πασίγνωστες ηρωίδες του Ίψεν, από το «Κουκλόσπιτο» και την «Έντα Γκάμπλερ» του. Κάποιας ηλικίας πια. Μόνες (;). Η Νόρα, η μικρότερη,

φτάνει  (έχοντας αφήσει το «κουκλόσπιτό της»;) στο σπίτι της Έντας (αυστηρής, αδέκαστης, ίσως, όσο και η Γκάμπλερ;), σε κάποιο απροσδιόριστο νησί, κοντά στη θάλασσα, με τον αέρα να φυσάει αλύπητα, για να της αναγγείλει ότι η μητέρα τους πέθανε πριν από μερικές μέρες -δείχνουν να μη συμπαθούν η μία την άλλη. Δεν την ειδοποίησε για την κηδεία γιατί η σχέση της Έντας με τη μάνα τους ήταν πολύ κακή. Στο παρόν τους υπάρχει ένας μεγαλύτερος αδελφός -ο ακατονόμαστος «μεγάλος»- και στο παρελθόν τους, ένας μικρότερος -ο ακατονόμαστος «μικρός»-, γκέι, που είχε σχέση ερωτική με έναν ζωγράφο, πριν κλειστεί, μετά το θάνατο του συντρόφου του, σε μοναστήρι όπου και έχει, προ καιρού, πεθάνει και ο ίδιος. Ο ζωγράφος, αναγνωρισμένος ως σπουδαίος στη τέχνη του, είχε αφήσει στον «μικρό» τρεις, μεγάλης αξίας πίνακες, που εκείνος άφησε, με τη σειρά του, στην Έντα και στον «μεγάλο», 

αποκλείοντας την Νόρα που δεν ενέκρινε τη σχέση του. Η Νόρα έχει έρθει φέρνοντας και ευχάριστα νέα: υπάρχουν πέντε ακόμη πίνακες και δύο αλλεπάλληλες διαθήκες του μικρού -δύο ανεπίσημα γράμματά του. Στην πρώτη τους αφήνει κι αυτούς στην Έντα, στη δεύτερη, που ακυρώνει την πρώτη, τους αφήνει στο

μοναστήρι που τον φιλοξένησε. Η Νόρα, και ενώ πίνουν το τσάι τους, πίνουν και το κρασάκι τους, χωρίς περιστροφές, ορθά-κοφτά, προτείνει στην Έντα να αφήσουν στην άκρη τις διχόνοιες και να εμφανίσει μόνο το πρώτο γράμμα-διαθήκη, παραμερίζοντας το μοναστήρι και τον «μεγάλο», αλλά με τον όρο οι δύο αδελφές να μοιραστούν τη -μεγάλη- αξία των πινάκων. Η Έντα, αναγκαστικά, θα συμφωνήσει. Ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης στον «Αέρα» του (2011, πρώτη παρουσίαση 2013) φέρνει αυτά τα δύο πρόσωπα από το πουθενά, σαν πλάσματα ονείρου -που και είναι, όπως ο ίδιος ομολογεί, καθώς τις πρωτοείδε σε όνειρό του-, τα δένει με απλές, καθημερινές καταστάσεις, με απλούς, καθημερινούς διαλόγους αλλά φλερτάρει και με το Θέατρο του Παραλόγου, φλερτάρει με τον Μπέκετ, φλερτάρει με τον Πίντερ με ένα υπόρρητο κείμενο -ένα υπο-κείμενο. Όλα αυτά 

τυλιγμένα, διαποτισμένα με ένα απολαυστικό, ευεργετικό, λεπτό, κυνικό χιούμορ. Δεν είναι ένα μεγάλο, βαρυσήμαντο έργο ο «Αέρας». Είναι ένα κομψοτέχνημα, ένα σκηνικό παιχνίδι, μία δαντέλα που παραδίδεται στα χέρια του σκηνοθέτη ο οποίος αναλαμβάνει και την ευθύνη. Και ο Μανώλης Δούνιας, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αποδεικνύεται παραλήπτης ιδανικός: 

έχει σχεδιάσει μία ελαφριά -αφρός-, αέρινη, ονειρική, φαντασιακή παράσταση, με τα δύο πρόσωπα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, μεταξύ αέρα και γης. Ο Άγγελος Μέντης, με τα καλά φωτισμένα από τον Νίκο Βλασόπουλο, σκηνικά του και τα υπέροχα κοστούμια του -βγάζουν χαρακτήρες, εκφράζουν απόλυτα αυτά τα ιδιαίτερα πλάσματα- έχει γίνει, καθώς και ο Φοίβος Δεληβοριάς, με το ωραίο, χαριτωμένο τραγούδι που έγραψε και τραγουδούν οι δύο «αδελφές» στο φινάλε, αποτελεσματικός αρωγός στο παραστασιακό αποτέλεσμα. Το οποίο, βέβαια, δεν θα ήταν το ίδιο, αν ο σκηνοθέτης δεν παρέδιδε, με τη σειρά του, τη δαντέλα σε δύο 

σπουδαίες κεντήστρες. Η Ναταλία Τσαλίκη και η Όλια Λαζαρίδου, η Όλια Λαζαρίδου και η Ναταλία Τσαλίκη, από τη στόφα των παλιών, καλών θεατρίνων, ηθοποιοί διακεκριμένες αλλά εντελώς διαφορετικού ύφους και ιδιοσυγκρασίας, εξαιρετικά, εντούτοις, δεμένες μεταξύ τους από το σκηνοθέτη, κεντούν με ψιλοβελονιά, χωρίς να χάσουν ούτε ένα πόντο, ανταλλάσσουν ατάκες σε έναν, ιλιγγιώδους δεξιοτεχνίας, αγώνα πινγκ-πονγκ αλλά απλά, σαν να πίνουν νεράκι, και μας προσφέρουν ένα υποκριτικό λεπτούργημα, διαποτισμένο με χιούμορ διάφανο,απολαυστικό, αποκαλύπτοντας τις κωμικές τους φλέβες. Ακούστε 

και μόνο πώς αρθρώνει η Όλια Λαζαρίδου τη λέξη «αχάραγα», με τα σύμφωνα τονισμένα να ωθούν το χιούμορ. Είναι και οι δύο υπέροχες. Μην τις χάσετε! (Φωτογραφίες: 1,2,3,4,5,6,7 -που δεν είναι από την παράσταση- Μαριλένα Σταφυλίδου, 8 -της παράστασης, από βίντεο).

(Το έντυπο πρόγραμμα-αφίσα της παράστασης, λιτό και καλόγουστο).

Θέατρο «Ιλίσια» / Σκηνή «Βολανάκης», 16 Νοεμβρίου 2019.