Στο Φτερό / Ένα Γεγονός! Ένας κορυφαίος έλληνας μπάσος!

 

Αλέξανδρος Σταυρακάκης, μπάσος, Δημήτρης Βεζύρογλου, πιάνο: βραδιά τραγουδιού με πιάνο

 

Είναι διαφορετικό να βλέπεις ένα βίντεο από τον 16ο (τον πιο πρόσφατο) Διεθνή Διαγωνισμό «Τσαϊκόφσκι» του 2019 -ανά τετραετία στην Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη-, με τον τιμημένο με Πρώτο Βραβείο συν Χρυσό Μετάλλιο μπάσο μας Γεώργιο Αλέξανδρο Σταυρακάκη, πρώτο και μοναδικό Έλληνα στα 61, μέχρι τότε, χρόνια του κορυφαίου Διαγωνισμού (ξεκίνησε το 1958 και η ανδρική φωνή προστέθηκε στις διαγωνιζόμενες κατηγορίες το 1966), όσο συγκλονιστικό και αν είναι. Και άλλο να τον ακούς ζωντανά. Και χτες άκουσα τον Αλέξανδρο Σταυρακάκη ζωντανά. Και η εμπειρία ήταν

αποκαλυπτική. Απόφοιτος του Ωδείου Αθηνών (2014) και της Μουσικής Ακαδημίας της Δρέσδης (2017), μέλος, από το 2018, της «Semperoper» της Δρέσδης, με διεθνή πια καριέρα -έχει τραγουδήσει σε διάφορους σημαντικούς οπερατικούς οίκους, με κορυφαίους το Θέατρο «Μπολσόι» της Μόσχας (Ντον Μπαζίλιο στον «Κουρέα της Σεβίλης» του Ροσίνι) και, φέτος, την «Metropolitan Opera» της Νέας Ιόρκης (Βασιλιάς στην «Αΐντα» του Βέρντι) ενώ είναι προγραμματισμένο να εμφανιστεί και σε άλλους εξίσου σημαντικούς, ο 35χρονος Αλέξανδρος Σταυρακάκης διαθέτει φωνητικά προσόντα καθόλου συνηθισμένα: μέταλλο ζεστό, βαθύ και σταθερό, φωνητικό εύρος και τεχνική υψηλότατη -ανάσες άψογες, εξαιρετικό φραζάρισμα, σύμφωνα που ηχούν πεντακάθαρα, φωνήεντα όσο πρέπει ανοιχτά, μεταβάσεις εντυπωσιακά άνετες... Και συναίσθημα πλούσιο αλλά ελεγχόμενο. Αυτά έγιναν φανερά χθες. Σοφά  

οργανωμένο το πρόγραμμα επικεντρώθηκε αποκλειστικά σε λίντερ του Αυστριακού Σούμπερτ και τραγούδια του Ρόσου Μούσοργκσκι. Και στους δύο συνθέτες η εισαγωγή ήταν πιανιστική. Ο εξαίρετος πιανίστας Δημήτρης Βεζύρογλου άνοιξε τη συναυλία με το τραγούδι του Φραντς Σούμπερτ, σε στίχους Λούντβιχ Ρέλσταμπ, «Κατοικία», από τη συλλογή τραγουδιών του «Κύκνειο άσμα» D.957 (1827, μεταθανάτια έκδοση 1828), μεταγραμμένο για πιάνο (1838/1839) από τον Ούγγρο Φραντς (Φέρεντς) Λιστ. Αρμονικά δεμένα με τον «πρόλογο» ακολούθησαν έξι τραγούδια από την ίδια συλλογή αλλά σε στίχους του λυρικού «τελευταίου των ρομαντικών» Χάινριχ Χάινε, τραγουδημένα από τον μπάσο με άψογη γνώση του ύφους: «Ο Άτλας», «Το πορτρέτο της», «Η όμορφη ψαροπούλα», «Η πόλη», «Στη θάλασσα», «Ο σωσίας». Στο ζοφερό αλλά και πρωτόγονο κλίμα του Μοντέστ Μούσοργκσκι

μας εισήγαγε και πάλι ο πιανίστας με μία εξαιρετική, θυελλώδη εκτέλεση του «Ιντερμέδιου με κλασικό τρόπο» (1867). Ο Αλέξανδρος Σταυρακάκης τραγούδησε, στη συνέχεια -ιδανική η προφορά του στα ροσικά, όπως και  στα γερμανικά στον Σούμπερτ- πρώτα το «Τα φύλλα θρόισαν λυπημένα» (1858), σε στίχους του Αλεξέι Νικολάιεβιτς Πλεσέγιεφ, και άφησε για το τέλος τα συγκλονιστικά, σε στίχους Αρσένι Αρκάντιεβιτς Γκολιενίτσεφ-Κουτούζοφ, τέσσερα τραγούδια του κύκλου «Τραγούδια και χοροί του θανάτου» (1875-1877): «Νανούρισμα-Θάνατος ενός παιδιού στην αγκαλιά της μητέρας» -η πιο συγκινητική, η πιο συγκλονιστική στιγμή της βραδιάς αυτός ο διάλογος μάνας και Χάρου πάνω 

από την κούνια ενός μωρού που δεν ηρεμεί με το νανούρισμα της μάνας του αλλά «κοιμάται» μόνο με το νανούρισμα του Χάρου, ένα τραγούδι που ο τρόπος με τον οποίο ο νεαρός μπάσος το ερμήνευσε (διότι, ναι, είναι ερμηνευτής) εμένα, αλλά όχι μόνο εμένα, με έκανε να κλάψω-, «Σερενάτα-Ο θάνατος μια νέας γυναίκας», «Τρεπάκ/Τρελός χορός-Ο θάνατος ενός μέθυσου», «Αρχιστράτηγος-Ο θάνατος των στρατιωτών στον πόλεμο» (ένα τραγούδι πολύ επίκαιρο....). Το ανκόρ με το οποίο έκλεισε τη συναυλία ήταν το, βασισμένο στο «Τραγούδι του Μεφιστοφελή στο κελάρι του Άουερμπαχ», από το Πρώτο Μέρος του «Φάουστ» του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε, στη μετάφραση στα ροσικά του Αλεξάντερ Νικολάιεβιτς

Στρουγκόβσικοφ, «Τραγούδι του ψύλλου» (1879, πρώτη έκδοση μεταθανάτια 1883). Και πάλι του Μούσοργκσκι αλλά σε εντελώς διαφορετικό ύφος: σατιρικό. Ο Αλέξανδρος Σταυρακάκης, με τον κεφάτο, περιπαικτικό τρόπο που το τραγούδησε, μετά από τα σκοτεινά, σπαρακτικά «Τραγούδια του θανάτου», δεν άφησε, μόνο, μία αισιόδοξη επίγευση αλλά απέδειξε και το υποκριτικό εύρος του. Πολύ θα θέλαμε να τον δούμε στη σκηνή σε ένα ρόλο που του ταιριάζει. Στα προσόντα του είναι, άλλωστε, και το εντυπωσιακό σκηνικό του παράστημα καθώς και η εκφραστικότητά του. Η Λυρική Σκηνή πιστεύω πως μπορεί να το καταφέρει. Δεν είναι, απλώς, μία σκέψη, είναι απαίτηση. Ο νέος αυτός καλλιτέχνης βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο. Πολύ πάνω από τον μέσο όρο. Η χθεσινή συναυλία ήταν Γεγονός: μία σπουδαία, μία, χωρίς τις υπερβολές που συνηθίζουμε γράφοντας, Μεγάλη Φωνή, ένα κορυφαίος μπάσος του καιρού μας. Διεθνώς. Ας μην περιμένουμε να περάσουν 65 χρόνια για να γιορτάσει η Ελλάδα τα 100 χρόνια από τη γέννησή του (Δυστυχώς δεν υπάρχουν φωτογραφίες από τη χτεσινή συναυλία, παρά μόνον η ασπρόμαυρη από κινητό. Οι υπόλοιπες είναι από άλλες εμφανίσεις του μπάσου).

(Έντυπο πρόγραμμα για τη συναυλία δεν υπήρχε αλλά υπήρχε ένα μονόφυλλο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Πολύ, πάντως, βοήθησαν οι μεταφρασμένοι στα ελληνικά στίχοι των τραγουδιών, οι οποίοι προβάλλονταν σε μεγάλο μόνιτορ. Να επισημάνω, επίσης, την πολύ καλή ακουστική της Αίθουσας «Άρης Γαρουφαλής»).

Ωδείο Αθηνών / Αίθουσα «Άρης Γαρουφαλής», 22 Μαρτίου 2023.