Χειροκρότημα να φαν’ κι οι κότες...

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 136

 

Ακούω ζωντανά συμφωνικές συναυλίες, συναυλίες μουσικής δωματίου, ρεσιτάλ..., συστηματικά, απ’ το σωτήριον έτος 1968 -εδώ και 54 χρόνια. Στο «Rex», στον «Ορφέα», στον «Παρνασσό», στο Μέγαρο Μουσικής, στο Ηρώδειο, σ’ άλλους χώρους... Από ορχήστρες ή μικρότερα σύνολα ή σολίστες -δικούς μας και ξένους. Έφτασε ο καιρός να κάνω μια πρόταση. Σχετικά με το κοινό μας.

Αυτό το κοινό μας που, στα 54 χρόνια που ’χουν περάσει, δε βλέπω να ’χει βελτιωθεί. Ως κοινό. Και δε μιλώ για τους θορύβους που κάνει, δεν μιλώ για τα κινητά που αφήνει ανοιχτά και κουδουνίζουν, δε μιλώ για τις φωτεινές οθόνες των κινητών που ανοίγει για να δει «μήπως έχει μήνυμα», δε μιλώ για τον μη καλυπτόμενο βήχα ή τις τσάντες και τα κιάλια που πέφτουν απ’ τα χέρια και σκαν σα βόμβες...

Μιλώ για τα ενδιάμεσα, στα έργα που παίζονται, χειροκροτήματα. Τι στο διάολο, σ’ αυτά τα σχολεία μας της συμφοράς, στο μάθημα της μουσικής, δεν τους μάθανε το στοιχειώδες; ΄Οτι οι συμφωνίες, τα κοντσέρτα, οι σονάτες... αποτελούνται από μέρη που είθισται, ανάμεσά τους, να μη χειροκροτούμε αλλά να περιμένουμε, πρώτα, να τελειώσει ολόκληρο το έργο -οπότε κι ο μαέστρος, ο μουσικός, ο καλλιτέχνης θα δώσει να καταλάβεις ότι «το έργο τελείωσε, χειροκροτείστε»;

Σπάνια να υπάρχει συναυλία ή ρεσιτάλ που κάποιοι να συγκρατήσουν τον ενθουσιασμό τους και να μη χειροκροτήσουν στα ενδιάμεσα. Στα χρόνια του Μεγάρου, κάπως, το κοινό συμμορφώθηκε -κάτι του ’μαθε το Μέγαρο. Δε μιλώ για το -περιορισμένο- μουσικόφιλο κοινό που ξέρει. Μιλώ για το ευρύτερο κοινό του Μεγάρου, λίγο κομπλεξαρισμένο, λίγο μαγκωμένο, λίγο μ’ αίσθηση της άγνοιάς του, που... ντρέπεται και σφίγγεται και περιμένει να χειροκροτήσουν πρώτα αυτοί που ξέρουν. Στο Ηρώδειο, όμως τα πράγματα, είναι χειρότερα: πολύς κόσμος, πολλοί οι τυχάρπαστοι των προσκλήσεων, πολλοί οι άσχετοι...

Κορωνίδα, η χτεσινή συναυλία της Φιλαρμονικής της Σκάλας του Μιλάνου υπό τον Νοτιοκορεάτη Μιουνγκ-Γουν Τσουνγκ -οργανωμένη απ’ το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Δεν ξέρω με πόσες προσκλήσεις -που δεν τις δίνουν, βέβαια, σε σχετικούς...- τιγκάρανε το Ηρώδειο, δεν ξέρω πόσα πακέτα «αγνώστου ταυτότητος συναυλία στο θέατρο κάτω απ’ την Ακρόπολη» πουλήσανε, μέσω πρακτορείων και ξενοδοχείων, σε γκρουπ ασχέτων, επίσης, τουριστών που ανέβαιναν, κατά στίφη, τα σκαλιά, δεν ξέρω στους κάπου 4000 ακροατές της βραδιάς πόσοι ήταν σχετικοί αλλά δυο συμφωνίες, εκτός απ’ την Εισαγωγή στην «Ιταλίδα στο Αλγέρι» του Ροσίνι, έπαιξε η ορχήστρα, την Δεύτερη του Μπετόβεν και την Ένατη, «Του Νέου Κόσμου», του Ντβόρζακ -τετραμερείς κι οι δυο- αλλά και στις δυο, στο τέλος και των τριών πρώτων μερών τους, έπεσε χειροκρότημα παταγώδες  που κατέπνιγε τα μάταια και περιττά -και πιο ενοχλητικά, ομολογώ- «σσστ» των ειδημόνων. Στο τρίτο μέρος, μάλιστα, της Συμφωνίας «Του Νέου Κόσμου» του Ντβόρζακ, σε μια ύφεση, χειροκρότησαν κι ανάμεσα στο μέρος -έξαλλος, υποθέτω ο Νοτιοκορεάτης...

Προτείνω, λοιπόν, πέρα απ’ τις υποδείξεις για τα λόγω covid μέτρα, περί απαγόρευσης της φωτογράφησης και της ηχογράφησης, περί σίγασης των κινητών -λέμε, τώρα...-που ακούγονται απ’ τα μεγάφωνα στην αρχή, να δίνονται, πριν από κάθε έργο, και κάποιες οδηγίες: «η συμφωνία που θ’ ακούσετε, το κοντσέρτο που θ’ ακούσετε αποτελείται από τέσσερα ή, αντίστοιχα, από τρία μέρη, ανάμεσά τους υπάρχει παύση, παρακαλείστε να μη χειροκροτάτε τότε γιατί διασπάται η ενότητα του έργου παρά μόνο στο τέλος που, μη φοβάστε, θα το αντιληφθείτε».

Θα το βρείτε, ειδικά οι διευθυντές Φεστιβάλ και Ορχηστρών κι οι καλλιτέχνες υποτιμητικό για το επίπεδο του κοινού μας αλλά μήπως είναι καλύτερο αυτό απ’ τα ακατάσχετα και άσχετα χειροκροτήματα; Σε υπανάπτυκτες χώρες απαιτείται. Δε θυμάστε, παλαιότερα, που, τρένα και λεωφορεία, είχαν ταμπέλες «απαγορεύεται το πτύειν»; Ε, κάτι ανάλογο. Απ’ το να ρεζιλευόμαστε, ειδικά στους ξένους -«τι αμόρφωτο, άσχετο κοινό ειν’ αυτό» θα λένε κατ’ ιδίαν-, προτιμότερο δεν είναι;