Ντα ο Γρηγόρης Βαλτινός στο «Ιλίσια», σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση

 

Με το «Ντα» του Χιου Λέναρντ και στον επώνυμο ρόλο που δόξασε ο Μάνος Κατράκης, επανέρχεται, την επόμενη σεζόν, στη σκηνή του θεάτρου «Ιλίσια», μετά από απουσία δύο χρόνων, στην πλήρη καλλιτεχνική ωριμότητά του και με σκηνοθέτη τον Πέτρο Ζούλια, ο Γρηγόρης Βαλτινός. Το έργο θα παρουσιαστεί σε αρχική μετάφραση Αντώνη Γαλέου, προσαρμοσμένη από το σκηνοθέτη, με σκηνικά Μαίρης Τσαγκάρη, κοστούμια Νίκου Χαρλαύτη και σχεδιασμό φωτισμών Μελίνας Μάσχα. 

Το, εν πολλοίς, αυτοβιογραφικό έργο του ιρλανδού συγγραφέα διαδραματίζεται το 1968 στην Ιρλανδία -στο Ντάλκι, της κομητείας του Δουβλίνου-, με πολλά φλας μπακ. Πρωταγωνιστής του, ο Τσάρλι Τάιναν -το alter ego του Χιου Λέναρντ-, ένας εκπατρισμένος στο Λονδίνο συγγραφέας, παιδί υιοθετημένο, που επιστρέφει στην πατρίδα του μετά το θάνατο του θετού πατέρα του. Στο πατρικό του «ζωντανεύουν» οι θετοί γονείς του, ο νεαρός εαυτός του, στιγμές, γεγονότα καθοριστικά και κάποια πρόσωπα του παρελθόντος του, όπως ο μέντοράς του -ο κυνικός δημόσιος υπάλληλος Ντραμ-, με κυρίαρχη την παρουσία του Ντα -ιρλανδέζικο υποκοριστικό του ντάντι (μπαμπάς)-, του ταπεινού κηπουρού πατέρα του. Αλλά ζωντανεύουν και οι τύψεις του: ότι δεν μπόρεσε να ανταποδώσει στον Ντα όσα του πρόσφερε και, κυρίως, την αγάπη του. Και ότι ντρεπόταν γι αυτόν... 

Το «Ντα» έκανε την πρεμιέρα του το 1973, στις ΗΠΑ, στην περιφέρεια -στο Όουνι του Μέριλαντ- και μόνον το 1978 στην Νέα Ιόρκη, Οφ-oφ-Μπρόντγουέι, για να μεταφερθεί όμως, πολύ σύντομα, την ίδια χρονιά, στο Μπρόντγουέι, όπου παίχτηκε επί δύο σχεδόν χρόνια, συγκεντρώνοντας, το 1978, τέσσερα βραβεία: το Βραβείο Drama Desk για Καλύτερο Νέο Θεατρικό Έργο, το Βραβείο του Κύκλου Κριτικών Θεάτρου της Νέας Ιόρκης για Καλύτερο Θεατρικό Έργο, το Βραβείο του Κύκλου Outer Critics για Καλύτερο Θεατρικό Έργο της Σεζόν της Νέας Ιόρκης και το Βραβείο Τόνι για Καλύτερο Θεατρικό Έργο. Ντα ήταν ο Μπάρναρντ Χιουζ και, αργότερα, ο Μπράιαν Κιθ και Τσάρλι (τώρα) ο Μπράιαν Μάρεϊ, σκηνοθέτης ο Μέλβιν Μπέρνχαρτ. 

Το 1988 το έργο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Μάρτιν Κλαρκ με Ντα τον πρώτο διδάξαντα στην πρεμιέρα του θεατρικού στο Μπρόντγουέι Μπάρναρντ Χιουζ και Τσάρλι (τώρα) τον Μάρτιν Σιν.

Στην Ελλάδα το πρωτοπαρουσίασε, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, που ήταν και η τελευταία του, ο Μάνος Κατράκης με το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρό» του, στο θέατρο «Μπροντγουαίη», τη σεζόν 1979/1980, με τόση επιτυχία που η παράσταση κράτησε δύο ακόμη θεατρικές περιόδους (1980/1981, 1981/1982) και γυρίστηκε για το κανάλι της ΕΡΤ. Το ρόλο του Τσάρλι (τώρα), πλάι στον Μάνο Κατράκη-Ντα, κράτησε την πρώτη σεζόν ο Φάνης Χηνάς, τις επόμενες δύο, ο Γιώργος Κυρίτσης.

Το έργο παρουσιάστηκε, έκτοτε, στην ελληνική / ελληνόφωνη σκηνή το 1996/1997, στην Λευκωσία, από την Νέα Σκηνή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, με σκηνοθέτη τον Χρήστο Σιοπαχά, Ντα τον Σπύρο Σταυρινίδη και Τσάρλι (τώρα) τον Κυριάκο Ευθυμίου, το 1997/1998- με επανάληψη το 1998/1999- στο «Αλκυονίς», από το «Μοντέρνο Θέατρο» του Γιώργου Μεσσάλα, σε σκηνοθεσία του, με Ντα τον ίδιο και Τσάρλι (τώρα) τον Γιώργο Κωνσταντή, το 2000/2001 από το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης -η παράσταση παίχτηκε και στην Αθήνα και, μάλιστα, στο «Μπροντγουαίη»-, σε σκηνοθεσία Πάνου Σκουρολιάκου, με τον Πέτρο Φυσσούν στον επώνυμο ρόλο και τον Θόδωρο Κατσαφάδο ως Τσάρλι (τώρα). Το 2006/2007 το έργο ανέβηκε στο θέατρο «Βασιλάκου», από το Θέατρο «Διαδρομή», σε σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαλακόπουλου, με Ντα τον ίδιο και Τσάρλι (τώρα) τον Παναγιώτη Μπουγιούρη, το 2017/2018, στην Θεσσαλονίκη, από το ΚΘΒΕ, στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών -με επανάληψη το 2018/2019 αλλά στο «Βασιλικό Θέατρο» πια -, σε σκηνοθεσία Δημοσθένη Παπαδόπουλου -Ντα ο Κώστας Σαντάς, Τσάρλι (τώρα) ο Δημήτρης Σιακάρας- και το 2020/2021 -με επανάληψη το 2021/2022, το πιο πρόσφατο ανέβασμα-, στην Λευκωσία και πάλι, από τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, στην Νέα Σκηνή του, σε σκηνοθεσία Μαρίας Μανναρίδου-Καρσερά, με τον Κώστα Βήχα ως Ντα και τον Νεκτάριο Θεοδώρου ως Τσάρλι (τώρα).

Το «Ντα στη μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ έχει κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις «Ηριδανός» (2009).

Στο νέο ανέβασμα -το όγδοο, αν δεν έχω κάτι παραλείψει, στα ελληνικά- από τον Πέτρο Ζούλια για τον Γρηγόρη Βαλτινό -που είχε να εμφανιστεί στη σκηνή του «Ιλίσια» από τη σεζόν 2019/2020, όταν παρουσίασε το έργο του Χένρικ Ίψεν «Ο αρχιμάστορας Σόλνες», σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, ερμηνεύοντας τον επώνυμο ρόλο- Τσάρλι (τώρα) θα είναι ο Μιχάλης Οικονόμου ενώ στη διανομή έχουν, μέχρι τώρα κλείσει να συμμετάσχουν, η Μαρία Καλλιμάνη, η Νεκταρία Γιαννουδάκη, ο Γιώργος Σουξές, ο Βασίλης Παπαδημητρίου, ο Στρατής Χατζησταματίου. Η παραγωγή θα είναι της «Θέασις -Δράσεις Πολιτισμού» Ε.Π.Ε. του Γιάννη Κανελλόπουλου.

Η πρεμιέρα προσδιορίζεται για τις 6 Οκτωβρίου.