Στο Φτερό / Τα ’δωσε όλα!

Δημήτρης Πλατανιάς, βαρύτονος: ρεσιτάλ τραγουδιού. Στο πιάνο: Σοφία Ταμβακοπούλου

Στην απόλυτη ακμή του. Σε εξαιρετική φόρμα. Του άξιζε το ατομικό ρεσιτάλ. Μας άξιζε το ατομικό του ρεσιτάλ. Και μπράβο στην Λυρική που το οργάνωσε -δεν το συνηθίζει. Αλλά αξίζει να τιμάει τους καλλιτέχνες της. Αυτούς, ειδικά, που μας τιμούν έξω από τα σύνορα. Και ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς μας τιμάει. Και με το παραπάνω. Χωρίς τη συνοδεία ορχήστρας, μόνο με την άξια Σοφία Ταμβακοπούλου στο πιάνο, με γυμνή τη φωνή του αναμετρήθηκε νικηφόρα με μία σειρά από άριες και τραγούδια σε ένα πρόγραμμα καλά συγκροτημένο. Άνοιξε τη βραδιά με Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ -ρετσιτατίβο και άρια «Όλα είναι έτοιμα... Ανοίξτε λίγο τα μάτια σας» του Φίγκαρο από τον «Γάμο του Φίγκαρο» (1786)- και συνέχισε με Τζοακίνο Ροσίνι 

-«Μείνε ακίνητος», άρια του Γουλιέλμου Τέλου από την ομώνυμη όπερά του (1829). Δύο τραγούδια του Πάολο Τόστι -το ιταλικό «Δεν σ’ αγαπώ πια» (1884), σε στίχους Καρμέλο Ερίκο, και το γαλικό «Τραγούδι του αποχαιρετισμού» (1898), σε ποίηση Εντμόν Αροκούρ-, τραγουδημένα με μία ιδιαίτερη ποιότητα που τα ανέδειξε, μεσολάβησαν, πριν ο Δημήτρης Πλατανιάς προχωρήσει σε «Βέρθερο». Ζιλ Μασνέ, 1892 και «Pourquoi me réveiller?» -«Γιατί να με ξυπνήσεις;». Άρια του επώνυμου ρόλου -που είναι γραμμένος για τενόρο! Με την αμεσότητα και το χιούμορ που τον

διακρίνει προχώρησε στο προσκήνιο και μας διευκρίνισε, λύνοντας την απορία μας και προκαλώντας το γέλιο: «Δεν θα σας τραγουδήσω την άρια του τενόρου. Αλλά την εκδοχή της για βαρύτονο». Όντως, ο Μασνέ, το 1902, όταν η όπερά του ανέβηκε στην Αγία Πετρούπολη, έγραψε, για να ερμηνεύσει τον επώνυμο ρόλο ο περίφημος βαρύτονος Ματία Μπατιστίνι που έδρεπε δάφνες, τότε, στην τσαρική Ροσία, μία εκδοχή του «Βέρθερου» για βαρύτονο πρωταγωνιστή. Και την τραγούδησε έξοχα ο Δημήτρης Πλατανιάς -άψογα τα γαλικά του -την άρια αυτή. Για να κλείσει το πρώτος μέρος πλέοντας στα χωρικά του ύδατα: Τζουζέπε Βέρντι, 

«Ένας χορός μεταμφιεσμένων» (1859), άρια του Ρενάτο «Σήκω!... Ήσουν εσύ που κηλίδωσες αυτή την ψυχή» και ο Δημήτρης Πλατανιάς, ιδανικός βερντιάνος βαρύτονος, μ’ αυτό το γλυκόπιοτο φωνητικό μέταλλο, μουσικότατος, χωρίς να ζορίζεται και να υπερβάλει, με γερά πιασίματα, με δεξιοτεχνικά σβησίματα των φράσεων, συνάρπασε. Με Βέρντι άνοιξαν, με την Σοφία Ταμβακοπούλου πάντα στο πιάνο, και τα δεύτερο μέρος. Αλλά όχι συνηθισμένο Βέρντι: δύο τραγούδια του από τις «Έξι Ρομάντσες» του 1838: «Μην πλησιάζεις την τεφροδόχο», σε ποίηση Γιάκοπο Βιτορέλι, και «Μέσα στον τρόμο μιας νύχτας σκοτεινής», σε ποίηση Κάρλο Αντζολίνι. Και, μετά, «Ντον Κάρλο» (1867): «Εγώ είμαι, δικέ μου Κάρλο...Έφτασε η τελευταία μου μέρα... Ω, Κάρλο, άκουσε... Θα πεθάνω», άρια του Ροντρίγκο, Μαρκίσιου ντι Πόζα. Οι αναμνήσεις από τον κορυφαίο μας Κώστα Πασχάλη -η γυναίκα του, σοπράνο Μαρίνα Κρίλοβιτς ήταν στην πλατεία και η παρουσία της ήταν τιμητική-, μετά από τόσα χρόνια, έντονες. Και ήταν η φωνή του Δημήτρη Πλατανιά που τις ανακάλεσε. Έχουν περάσει, μετά τον Πασχάλη, από τη σκηνή της Λυρικής και άλλοι σημαντικοί έλληνες βαρύτονοι, κάποιοι απόλυτα ενεργοί, που διαπρέπουν και σήμερα αλλά, κατά τη γνώμη μου, μόνον ο Δημήτρης Πλατανιάς τον έχει επάξια αντικαταστήσει. Ο Βάγκνερ 

του -«Σαν προμήνυμα θανάτου... Ω, εσύ, υπέροχε Αποσπερίτη», άρια του Βόλφραμ από τον «Τανχόιζερ» (1845)-, τραγουδημένος στα ιταλικά -«έτσι πρωτάκουσα την άρια κι έτσι μ’ αρέσει περισσότερο» μας είπε- ήταν σωστός αλλά δεν απογείωσε. Απογείωσαν, όμως, τα δύο τραγούδια του -ολυμπιακού μας- Σπυρίδωνος-Φιλίσκου Σαμάρα: «Μάνα και γιος», σε ποίηση Γεωργίου Δροσίνη, και «Εξομολόγηση», σε ποίηση Ιωάννου Πολέμη, από τη συλλογή του «Σπασμένα μάρμαρα» του 1917. Φραζάρισμα άψογο, τόσο, που θα έκανε περιττή και τη σκέψη ακόμα για υπέρτιτλους! Το πρόγραμμα του ρεσιτάλ έκλεισε με ένα από τα μεγάλα ατού του Δημήτρη Πλατανιά: «Nemico della Patria?» -«Εχθρός της πατρίδας;»-, άρια του Ζεράρ από τον «Αντρέα Σενιέ» του βερίστα Ουμπέρτο Τζορντάνο (1896). Έξοχος! Η βραδιά, όμως, έκλεισε, μέσα στο εξαιρετικά θερμό χειροκρότημα, εξίσου λαμπρά. Για ανκόρ ο Δημήτρης Πλατανιάς, ο καλαματιανός βαρύτονος που μας κάνει περήφανους, μας επιφύλασσε άλλο ένα μεγάλο ατού του: το «Credo» -«Credo in Un Dio Crudel» («Πιστεύω σε ένα σκληρό Θεό»), η συγκλονιστική άρια του Ιάγου- από τον «Οθέλο» του Βέρντι. Άξιος! (Φωτογραφίες: Δημήτρης Σακαλάκης).

(Φτωχό το έντυπο πρόγραμμα για τη συναυλία -Τομέας Δραματολογίας Νίκος Α. Δοντάς, Σοφία Κομποτιάτη, Φοίβη Παπαγιαννίδη. Περίμενα ένα από τα συνήθη εμπεριστατωμένα άρθρα για τα κομμάτια του προγράμματος).

Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», 18 Απριλίου 2019.