October 13, 2016

Πώς να (μη) διασπαστεί η προσοχή σας…


Το Τέταρτο Κουδούνι / 13 Οκτω(μ)βρίου 2016 



Αυτοί, πάλι, οι σκηνοθέτες, οι αμείλικτοι, οι ασυμβίβαστοι, οι επικεντρωμένοι αποκλειστικά στο όραμά τους, που δε βάζουν νερό στο κρασί τους και που όλο και κάνουν παραστάσεις δυόμισι ωρών, τριών ωρών, σα να ’ναι για χόρταση; Και, επιπλέον, ΧΩΡΙΣ διάλειμμα; Για να μη διασπαστεί η προσοχή σου; Και που, πάνω στις δυο ώρες και κάτι, σου ’ρχεται να κατουρήσεις; Και δε θες να βγεις για τουαλέτα για να μη διασπαστεί η προσοχή σου; Κι αρχίζεις να κοιτάς κάθε τόσο το ρολόι και να σφίγγεσαι σαν τον Πίτερ Σέλερς στο «Πάρτι» αλλά έτσι διασπάται η προσοχή σου; Πόσο μάλλον όταν είσαι στην ηλικία που ο προστάτης προστάζει, όπως άκουσα τον παλιό μου φίλο, τον Ζήνωνα, να λέει… 



Περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον το καινούργιο -τρίτο- έργο «Από τη σιωπή ώς την άνοιξη» του -αξιολογότατου αλλά ολιγογράφου (ίσως γι αυτό και αξιολογότατου…)- Λεωνίδα Προυσαλίδη, ο οποίος άριστα πράττει και δε βιάζεται,  που θ’ ανεβάσει η Λίλλυ Μελεμέ στο «Χορν» με Γιάννη Φέρτη, Νικήτα Τσακίρογλου, Κατερίνα Λέχου.
Στο σχετικό δελτίο Τύπου, όμως, διαβάζω: «Δέκα χρόνια μετά το βραβευμένο ‘Εφτά λογικές απαντήσεις’ και τέσσερα χρόνια από το υποψήφιο για το βραβείο Κάρολος Κουν ‘Βαγόνια στα νερά’, δύο έργα που ανέβηκαν στο ‘Απλό Θέατρο’ και απέσπασαν τον έπαινο κοινού και κριτικών, ο συγγραφέας Λεωνίδας Προυσαλίδης επιστρέφει […]».
Να διευκρινίσω: Το -εξαιρετικό- πρώτο έργο του Λεωνίδα Προυσαλίδη ‘Εφτά λογικές απαντήσεις’ ανέβηκε, όντως, πριν από δέκα χρόνια -σεζόν 2006/2007- στο «Απλό Θέατρο» απ’ τον Αντώνη Αντύπα (όπως και το δεύτερο ‘Βαγόνια στα νερά’ που σταμάτησε ξαφνικά τις παραστάσεις του -σεζόν 2011/2012- και δεν πρόλαβα να το δω, αιφνίδια τερματίζοντας τη λαμπρή πορεία του θιάσου «Φάσμα» του Αντύπα). Αλλά ήταν το δεύτερο ανέβασμα του έργου. Το πρώτο του, εξίσου καλό με το δεύτερο, έγινε στην Θεσσαλονίκη, στο ΚΘΒΕ -στο «Μικρό Θέατρο» της Μονής Λαζαριστών- απ’ τον Πέτρο Ζηβανό, δυο χρόνια πριν -σεζόν 2004/2005-, καθώς, άλλωστε, είχε τιμηθεί με το πρώτο βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Συγγραφής Θεατρικού Έργου που είχε προκηρύξει, τω καιρώ εκείνω, ακριβώς, το ΚΘΒΕ -είχα γράψει γιατί το χα δει. 
Το άκουσε, τότε, πως το έργο αξίζει, ο Αντώνης Αντύπας κι, έξυπνα ποιών, το «άρπαξε» και το κατέβασε Αθήνα.
Είχε, δε, κι ένα τρίτο ανέβασμα, το «Εφτά λογικές απαντήσεις», μόλις στο τέλος της περασμένης σεζόν 2015/2016, απ’ τον Νίκο Σακαλίδη στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών -ελπίζω ότι δε μου διαφεύγει κάποιο άλλο. 
Άρα το «Από τη σιωπή ώς την άνοιξη» -έξοχος και πάλι, ποιητικότατος ο τίτλος που βρήκε ο Προυσαλίδης- ανεβαίνει δώδεκα -κι όχι δέκα- χρόνια μετά τις «Εφτά λογικές απαντήσεις».



Το διήγημα του Φιόντορ Μιχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι «Το όνειρο ενός γελοίου», έργο της ωριμότητάς του, γραμμένο και πρωτοδημοσιευμένο το 1877, θα ερμηνεύσει, με τη μορφή μονολόγου, επιστρέφοντας στη σκηνή μετά από τρία χρόνια, ο Θωμάς Κινδύνης, στο θεατρό του «Μορφές Έκφρασης» και σε σκηνοθεσία Άννας Σεβαστής Τζίμα.
Στο διήγημα, ένα όνειρο γίνεται αιτία ν’ αλλάξει για πάντα ένας άνθρωπος που μέχρι εκείνη τη νύχτα προετοιμαζόταν να βάλει τέλος στη δίχως νόημα ζωή του. Μετά το όνειρο θα παλέψει για έναν κόσμο διαφορετικό, τόσο απίστευτα όμορφο κι αληθινό που μόνο ένας γελοίος άνθρωπος θα μπορούσε ποτέ έστω και να πιστέψει ότι είναι δυνατό να υπάρξει…
«Το όνειρο ενός γελοίου» ανεβαίνει σε μετάφραση που υπογράφει η ομάδα «Μορφές Έκφρασης», διασκευή του Θωμά Κινδύνη, με σκηνικά Κωνσταντίνας Μαρδίκη και μουσική Κωνσταντίνου Ευαγγελίδη. Η πρεμιέρα είναι προγραμματισμένη για τις 25 Νοεμβρίου. 
Το διήγημα του Ντοστογιέφσκι παρουσιάστηκε πρόσφατα στην ελληνική σκηνή δυο φορές: τη σεζόν 2014/2015, στο θέατρο «Βαφείο-Λάκης Καραλής», ως μονόλογος, απ’ τον Δημήτρη Βερύκιο, με τη σύμπραξη της σοπράνο Ευτυχίας Δημητρακοπούλου και σε σκηνοθεσία Τάκη Χρυσικάκου και τη σεζόν 2015/2016 απ’ το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, σε μετάφραση, διασκευή και σκηνοθεσία Γλύκας Στόιου (Φωτογραφία: Μυρτώ Αποστολίδου). 



Τον οσκαρούχο Ανγκ Λι -που, όσο κι αν έψαξα, πουθενά δε βρήκα να ’χει κάνει θέατρο- ξεσήκωσε κι έφερε απ’ το Χόλιγουντ η Πέμη Ζούνη για να τη σκηνοθετήσει -«ενδεχομένως», λέει- στο μονόλογο του Άκη Δήμου «…και Ιουλιέτα». Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Και δη του ηθοποιού… Μην πεισμώσω όμως. Και φέρω τον Φίλιπ Ροθ να μου γράψει στο blog. Άντε, τον Μουράκαμι...






Ενθουσιάστηκα, φέτος το καλοκαίρι, με τους «Επτά επί Θήβας» του Τσέζαρις Γκραουζίνις. Τους είδα στην Ελευσίνα, με Ετεοκλή τον Γιάννη Στάνκογλου, είπα να πάω και στην αμέσως επόμενη στάση τους, στην Πετρούπολη, για να ξαναδώ την παράσταση και να δω και τον Χρίστο Στυλιανού ως Ετεοκλή -μια και παίζονταν με διπλή διανομή στο ρόλο. Πικρά μετάνιωσα. Διότι είδα τους «Επτά επί Θήβας» με το λόγο του Αισχύλου και τις μουσικές του Δημήτρη Θεοχάρη, τις ευαίσθητες, τις αντιστικτικές στο κείμενο,
μιξαρισμένα με ήχους ποπ-τζαζ που έφταναν απ’ το γιγαντιαίων διαστάσεων καφέ-εστιατόριο «Terra Petra» το οποίο ο Δήμος της Πετρούπολης έχει χτίσει κολλητά στο χώρο των θεάτρων -όπου, το καλοκαίρι, με υπερηφάνεια οργανώνει το Διεθνές (τρομάρα τους!) Φεστιβάλ Πέτρας- και το ’χει δώσει για εκμετάλλευση σε ιδιώτη.
Και δεν ήταν μοναχά οι στεντόρειες μουσικές που το ευνοϊκό (;) αεράκι τις έφερνε γλυκά να μπερδεύονται με τον Αισχύλο. Ήταν κι οι στεντόρειες φωνές του ίδιου, αυτοπροσώπως, του ιδιοκτήτη(;), μάνατζερ (;) -δεν ξέρω ακριβώς- του αναψυκτήριου, που εισέβαλε στο χώρο μπροστά απ’ το θέατρο κι άρχισε να διαπληκτίζεται εις επήκοον κοινού και ηθοποιών γιατί, λέει, κάποιοι θεατές πήγαν και του διαμαρτυρήθηκαν για τις μουσικές και ζητούσε τα ρέστα κι απειλούσε «θα σας τη διαλύσω την παράσταση». Καταλαβαίνετε…
Οπότε, σας συνιστώ, απ’ το επόμενο καλοκαίρι, όταν ακούτε Διεθνές Φεστιβάλ Πέτρας, μακριά… 

Μεγάλη, πάντως, και πονεμένη ιστορία τα νταμάρια αυτά, τα γοητευτικά, που τα «ανακάλυψε» ο Μίνως Βολανάκης με τον Γιάννη Βόγλη και τους ανθρώπους τους, εκεί, γύρω στο ’82 -στην Πετρούπολη, στον Βύρωνα και στην Νίκαια- κι είχε την ιδέα να στήσει στους χώρους τους θερινά θέατρα -σκαλωσιές και ξύλο- και να δημιουργήσει τις «Γιορτές των Βράχων». Πού να ξερε πως θα καταντούσαν τσιμέντο και πλαστικό...

Στην Πετρούπολη, το ’85, με την Αθήνα-(πρώτη) Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η Μελίνα έστησε εκεί, επίσημα πια, στο ίδιο πνεύμα, δυο λυόμενα αμφιθέατρα: ένα, με τα βράχια απέναντι στο κοίλον, για την «Μαχαμπχάρατα» του Πίτερ Μπρουκ, κι ένα, με την Αθήνα απέναντι στο κοίλον, πλάι στην είσοδο του νταμαριού, για την «Ορέστεια» του Πέτερ Στάιν -μεγάλες στιγμές ζήσαμε τότε! Κατόπιν, «του Στάιν» το θέατρο το μετέφεραν στον Βύρωνα- είναι το σημερινό «Μελίνα Μερκούρη». Το υπέροχο «του Μπρουκ» ο (δεν ξέρω ποιος) δήμαρχος της Πετρούπολης το βρήκε στενόχωρο. Κι έχτισε επιπλέον ένα φριχτό τσιμεντένιο
αμφιθεατρικό μεγαθήριο, στο βάθος, με τα επιβλητικά βράχια πλάτη, αόρατα -τι βλακεία!- και με θέα -συναρπαστική…- σε κάτι κτίσματα προς την είσοδο του χώρου -γραφεία, τουαλέτες, δεν ξέρω τι είναι ακριβώς. Και το παλιό, που του ’δωσαν τ όνομα του Πίτερ Μπρουκ, περιέπεσε σε αχρησία. Μετά πρόσθεσαν, ως κερασάκι στην τούρτα, το περί ου ο λόγος αναψυκτήριο κι ήταν στραβό το κλήμα, το ’φαγε κι ο γάιδαρος…
Στον Βύρωνα, πάλι, δεν τους έφτανε το «Μερκούρη», κι ο (δεν ξέρω ποιος) δήμαρχος έστησε και δεύτερο αμφιθέατρο, το «Άννα Συνοδινού». Που δεν ξέρουν -ποτέ δεν ήξεραν…- τι να το κάνουν. Κατόπιν έχτισαν κι αυτοί, κολλητά στα θέατρα, αναψυκτήριο -τώρα το ’χουν «απενεργοποιήσει», ευτυχώς. 
Οπότε οι παραστάσεις/συναυλίες, το καλοκαίρι, για κάποιο διάστημα, δε δίνονταν απλώς «Στη Σκιά των Βράχων», όπως είναι ο τίτλος του Φεστιβάλ τους, αλλά, μετά τις 10,  και στη σκιά των γάμων -συνοδεία ήχων γαμήλιων γλεντιών.
Τι κι αν «απενεργοποίησαν», όμως, το αναψυκτήριο... Έχουν φτιάξει, τριγύρω απ’ τα θέατρα, δεκάδες γήπεδα. Όπου αθλούνται τα παιδιά των ψηφοφόρων των δημάρχων. Γήπεδα τα οποία κλείνουν, υποτίθεται, στις 9. Αλλά δεν… Οπότε, για παράδειγμα, την «Λυσιστράτη» του Μιχαήλ Μαρμαρινού την είδα, φέτος, εκεί, με συνοδεία γηπεδικές ιαχές και μπινελίκια και γαμοσταυρίδια…
Στον Κοκκινόβραχο της Νίκαιας, άλλο τσιμεντένιο θέατρο-τέρας -κατά πλάτος-, το «Κατράκειο», ανηγέρθη εκεί.  Εκεί δεν έκτισαν -ακόμα…- αναψυκτήριο ούτε άνοιξαν γήπεδα. Άνοιξαν, όμως, δρόμο. Φαρδύ κι άνετο. Κολλητά στο θέατρο. Όπου οι νεαροί, ρηξικέλευθοι, μηχανόβιοι Νικαιώτες και ξεχαρμανιάζουν: μαζεύονται με τις μηχανές τους κι επιδίδονται, τις ώρες των παραστάσεων, σε κόντρες και σούζες που εμπλουτίζουν με τους χορταστικούς ήχους τους τις εκδηλώσεις, χωρίς κανενός τ’ αυτί να ιδρώνει… 
Κι όχι, βέβαια, ότι αυτά συμβαίνουν μόνον εκεί που σας γράφω. Όχι, δηλαδή, ότι αλλού είναι καλύτερα τα πράγματα με τα θερινά δημοτικά θέατρα… Για τον κανόνα πρόκειται -με κάποιες, ίσως, εξαιρέσεις. Απλώς για την τύχη των νταμαριών-θεάτρων του Βολανάκη -του οποίου, σημειωτέον, το όνομα ΚΑΝΕΝΑ των ανωτέρω θεάτρων δεν φέρει, αυτό θα πει αχαριστία!- στην Ελλάδα του 21ου αιώνα και της... έφεσης των Δήμων στον πολιτισμό, ήθελα να μιλήσω.



Είναι τα παιδιά με το χαμόγελο και την απέραντη υπομονή. Τα ευγενικά κι άριστα ντρεσαρισμένα. Που μας αντέχουν τα καλοκαίρια στο Ηρώδειο -όπως κι οι συνάδελφοί τους στην «Πειραιώς 260»-, που τρέχουν σαν τρελά, ανεβοκατεβαίνοντας, για τον αγώνα τον άγονο να αποτρέψουν τις φωτογραφίσεις, που ακούν τα πιο κουφά, που αντέχουν το θράσος πολλών θεατών και την αγένεια περισσότερων, που ξεροσταλιάζουν στις σκάλες τις άβολες, που προσπαθούν να μας ενημερώσουν και να μας εξυπηρετήσουν με τον καλύτερο τρόπο… Μαζεύτηκαν και φωτογραφήθηκαν με τη λήξη της σεζόν στις κερκίδες του Ηρώδειου. 
«Ένα γεμάτο καλοκαίρι έφτασε στο τέλος!!! Θα μου λείψετε!!!!» σχολιάζει, πάνω απ τη φωτογραφία, ένας τους -αυτός που την ανάρτησε στο facebook. Κι εμάς, παιδιά, θα μας λείψετε. Κι ευχαριστούμε. 


Την 30η ευδόκιμη σεζόν της θα γιορτάσει στο θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας» η Εταιρεία Θεάτρου «Πράξη» της Μπέτυς Αρβανίτη και του Βασίλη Πουλαντζά -με τις «Τρωάδες σήμερα», παράσταση βασισμένη στις «Τρωάδες» του Ευριπίδη, σε συγγραφή/σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη. Που ήταν μάλιστα κι η σκηνοθέτρια της εναρκτήριας παράστασης του θιάσου, τον Δεκέμβριο του ’87, με «Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ» του Φασμπίντερ.
Η χαρά, όμως, από προχτές κουτσουρεύτηκε. Απ’ την 30η αυτή σεζόν θα λείπει κάποια που ήταν πάντα παρούσα στις 29 προηγούμενες: η Γεωργία Γιαννακοπούλου. Η επί 29 ολόκληρα χρόνια υπεύθυνη του θεάτρου -η Γεωργία του «Κεφαλληνίας». Που έφυγε ξαφνικά απ’ τη ζωή.
Μια Κυρία ήταν η Γεωργία. Ευγενέστατη, αξιοπρεπής, σοβαρή, αυστηρή αλλά συμπαθέστατη, στοργική, άξια, πρόθυμη, επικοινωνιακή, εξυπηρετικότατη… Ένα απ’ τα μπουντέλια που μια ζωή στηρίζουν ορισμένα θέατρα, ψυχή τε και σώματι, ταμένα, με αγάπη και νοιάξιμο, στους ανθρώπους τους. Θα τη θυμάμαι πάντα, στο φουαγιέ, να με υποδέχεται με το χαμόγελο στα χείλια και το πρόγραμμα της παράστασης στα χέρια, θα τη θυμάμαι πάντα, στο φουαγιέ, να με περιμένει και στο τέλος, για να με ρωτήσει αν μου άρεσε η παράσταση. Και πόσο λυπόταν αν της έλεγα ότι δε μου άρεσε ή δε μου πολυάρεσε…
Το θέατρο «Οδού Κεφαλληνίας» έχασε μια πολύτιμη συνεργάτριά του. Κι η Μπέτυ Αρβανίτη κι ο Βασίλης Πουλαντζάς έχασαν έναν δικό τους άνθρωπο, ταμένο. Είμαι σίγουρος ότι θα τους λείψει. Πολύ. Κι εμένα θα μου λείψει. Καλό κατευόδιο!

1 comment:

  1. Το πόσο χαίρομαι που από τότε που έφυγες απ'τα έντυπα και αφιερώθηκες στο διαδίκτυο απελευθέρωσες όλο σου το χιούμορ...δεν λέγεται!

    ReplyDelete