Το Τέταρτο Κουδούνι / 7 Ιουλίου 2016
Περιμένω πώς και πώς την «Αντιγόνη» του Στάθη Λιβαθινού στην Επίδαυρο. Η πρώτη εικόνα -διανομή, συνεργάτες κλπ- είναι πολύ καλή, δεν μπορώ, βέβαια, να προβλέψω το αποτέλεσμα που εύχομαι να ’ναι το καλύτερο αλλά αυτή η ιδέα της συμπαραγωγής, της, για πρώτη φορά, ουσιαστικής, πρακτικής συνεργασίας Εθνικού Θεάτρου, Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου -των τριών ελληνόφωνων δημόσιων Θεάτρων- είναι ό,τι καλύτερο έχω δει να συμβαίνει στο χώρο τα τελευταία χρόνια. Ίσως να ’ναι και «μία κάποια λύσις» στις δύσκολες μέρες της Κρίσης.
Πάντως, σίγουρα, είναι ένα -μεγάλο- βήμα μπροστά από κάποιες παλαιότερες εποχές αντιπαλότητας -τουλάχιστον μεταξύ Εθνικού και ΚΘΒΕ. Και θυμάμαι συγκεκριμένα μέρες -όχι του ’36…- του ’76, όταν για το Φεστιβάλ Επιδαύρου είχαν αναγγείλει «Μήδεια» του Ευριπίδη και το Εθνικό -επί παντοκρατορίας Αλέξη Μινωτή, καλλιτεχνικού διευθυντή τότε- σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, με Ελένη Χατζηαργύρη και Νίκο Τζόγια, και το ΚΘΒΕ -καλλιτεχνικός διευθυντής του, τότε, ο Μίνως Βολανάκης- σε σκηνοθεσία του ίδιου, με Μελίνα Μερκούρη, Δημήτρη Παπαμιχαήλ.
Με χαμένο απ’ το προηγούμενο καλοκαίρι -του ’75- για το Εθνικό το επί είκοσι συναπτά έτη μονοπώλιο της Επιδαύρου, καθώς… επετράπη η είσοδος του ΚΘΒΕ και του «Θεάτρου Τέχνης» στο Φεστιβάλ, ο Μινωτής έχει σκυλιάσει. Και ισχυρίζεται -η εκδίκηση είναι, ως γνωστόν, ένα πιάτο που τρώγεται κρύο...-, επιμένει, βάζει βέτο ότι δεν είναι δυνατό να παιχτούν δυο «Μήδειες» στο Φεστιβάλ. Και τα καταφέρνει παρά την έντονη πολεμική: αποκλείει το ΚΘΒΕ -που θα ’ταν η μόλις δεύτερη συμμετοχή του- απ’ την Επίδαυρο! Και απ’ το Ηρώδειο! Χωρίς να λείπουν απ’ τη διαμάχη -σύγκρουση θα ’ταν το σωστότερο- κι οι πολιτικές διαστάσεις, με τον Μινωτή παρά τω Καραμανλή και τη πανισχύρω, τότε, «Νέα Δημοκρατία» που ’ναι κυβέρνηση και την Μελίνα παρά τω ορμητικά ανερχομένω, τότε, Ανδρέα Παπανδρέου και τω ΠΑΣΟΚ που ’ναι στην αντιπολίτευση.
Το ΚΘΒΕ θα παρουσιάσει την παράστασή του (που αποδείχτηκε ότι ήταν κι η καλύτερη…) στην έδρα του -την Θεσσαλονίκη-, στους Φιλίππους και, πεισματικά, θα τη φέρει και στην Αθήνα, για να την παίξει στον Λυκαβηττό, εκτός του -τότε- καμένου θεάτρου-, στο χώρο του πάρκινγκ -ήταν το καλύτερο που ’χε να του δώσει η κυβέρνηση της «Νέας Δημοκρατίας»…-, σε σκηνή που έστησε ειδικά για την παράσταση, η οποία και θριαμβεύει.
«Περασμένα, ξεχασμένα» θα μου πείτε και «όλοι έχουν πεθάνει πια, που τα θυμήθηκες;». Ε, μου τα θύμισε η συνεργασία των δυο Θεάτρων συν η επέτειος των 40 χρόνων από εκείνη τη σύγκρουση… γιγάντων. Καιρός ήταν ν’ αφήσουν τα μίση. Και να πιάσουν την «Αντιγόνη» -κι ας μη ριμάρει η λέξη…
Βρε, πώς τα κατάφεραν; Ο Γιώργος Κιμούλης έκανε τον «Πλούτο» του, τη μικρότερη -1209 στίχοι-, αμέσως μετά απ’ τις ελαχίστων στίχων συντομότερες «Εκκλησιάζουσες», κωμωδία του Αριστοφάνη, που είδαμε την Παρασκευή στην Επίδαυρο, να κρατάει δυο ώρες και δέκα λεπτά,
ο Γιάννης Χουβαρδάς έχει κάνει, μας λένε, τη δική του «Ορέστεια», τη μακρότατη -και μόνη σωζόμενη ολόκληρη- τριλογία του Αισχύλου -1673+1076+1047=3796 στίχοι-, που θα δούμε αύριο, στο ίδιο μέρος το γνωστό, δυο ώρες και τέταρτο. Θαύμα! Θαύμα! Και, ω, της αντίφασης, μέσα σε δυο διαδοχικά Παρασκευοσάββατα του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου (Φωτογραφία: Έφη Γούση).
Ειλικρινά απόρησα με τα τόσα παιδάκια που ’χαν κουβαλήσει οι γονείς τους -την περασμένη Παρασκευή, τουλάχιστον, που είδα την παράσταση- στην Επίδαυρο για τον ανωτέρω «Πλούτο». Δεκάδες! Ίσως τα ’φεραν να δουν δημοφιλείς κωμικούς που τους ξέρουν απ’ την τηλεόραση. Το τι άκουσαν, όμως, αυτά τα παιδάκια σχετικά με τη γενετήσια πράξη και τα γεννητικά όργανα, ειδικά στο επεισόδιο Γριάς-Νεανία, και μάλιστα εις την ανά τας ρύμας και τας αγυιάς καθομιλουμένη, μέσω μετάφρασης Κ. Χ. Μύρη και διασκευής Γιώργου Κιμούλη, δε λέγεται… Ολόκληρο μάθημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης! Φαντάζομαι σε πόσες ερωτήσεις θα ’χαν ν’ απαντήσουν οι γονείς μετά την παράσταση, στην επιστροφή, και τις προσεχείς μέρες… Κι ως πότε θ’ ακούνε να τους τα ξεφουρνίζουν αυτά τα εντυπωσιακά «αλλιώτικα» τα παιδάκια τους… (Φωτογραφία: Γιάννης Κανελλόπουλος).
«Δεν έχεις δει τα βιντεάκια απ’ τα ορνιθοτροφεία που ανεβάζει η Άννα;» θα μου πείτε. «Δεν τρως κοτόπουλο;». Ναι, θα σας απαντήσω. Ούτε συμμερίζομαι κάποιες ζωοφιλικές υστερίες -όπως αυτή με το σκύλο που απλώς εμφάνιζαν επί σκηνής στον «Φάουστ» του Μιχαήλ Μαρμαρινού στην «Στέγη» και κάποιοι ζωόφιλοι ξεσηκώθηκαν. Αλλά επί σκηνής να βασανίζουν ζώα μπροστά στα μάτια μου ως δείγμα πρωτοποριακής δράσης, ε, έξαλλο με κάνει. Ακριβώς έξαλλο μ’ έκανε να βλέπω στην «Πειραιώς 260» τους τέσσερις ηθοποιούς του «4», κατά διδασκαλία του Αργεντινού Ροδρίγο Γκαρσία, να φέρνουν στη σκηνή τέσσερα κοκοράκια με τα πόδια τους σφηνωμένα μέσα σε αθλητικά παπουτσάκια και να τ’ αφήνουν ακινητοποιημένα -που δεν κατάλαβα πώς και δε φτεροκοπούσαν... Ποτισμένα με ουσίες τα ’χαν;-, η σκηνή να σείεται από ήχους απόκοσμους, απ’ τα ηχεία να βροντάει ηλεκτρική κιθάρα και πάνω απ’ τα κεφάλια τους απειλητικά να ίπταται ένα drone... Και μετά να τα βουτάνε, το ένα να το κρατάνε κρεμασμένο ανάποδα, τ’ άλλα να τα χώνουν μέσα στα ρούχα τους…
«Είναι σκηνοθέτης-προβοκάτορας», σου λέει… «Ε, άντε στο διάολο» θα ’λεγα εγώ. Άσε που το θέαμά του ήταν εξόχως βαρετό και με κανένα τρόπο δε βρήκα ότι τα κοκοράκια έδεναν με κάτι άλλο απ’ τα επί σκηνής «δρώμενα». Αν δε θύμωνα, θα ’χα πεθάνει από πλήξη…
Προσφέρθηκαν, μετά από πρόσκληση του σκηνοθέτη Βασίλη Κυρίτση, τότε -πρώτου- καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής να κάνουν, τω καιρώ εκείνω, τέλος δεκαετίας του ’80, τη μελέτη για το Θερινό Δημοτικό Θέατρο της Κομοτηνής. Οι διακεκριμένοι αρχιτέκτονες Σουζάνα και Δημήτρης Αντωνακάκης. Την έκαναν. Δωρεάν. Κι έστειλαν τα σχέδια -δεκαετία του ’90 πλέον, ο Βασίλης Κυρίτσης είχε πάψει να ’ναι διευθυντής. Το θέατρο κτίστηκε κι εγκαινιάστηκε. Ερήμην τους. Ας πάει και το παλιάμπελο… Συνηθίζονται αυτά εν Ελλάδι.
Φέτος, καμιά εικοσαριά, εικοσπενταριά χρόνια μετά, το ζεύγος Αντωνακάκη βρέθηκε στην Κομοτηνή και το είδε το θέατρο. Που έχει υποστεί αρκετές φθορές. Σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποκατάστασή του, όπως και για βελτιώσεις στον περιβάλλοντα χώρο. Κάθισαν, λοιπόν, κι έγραψαν μια ευγενική επιστολή στο δήμαρχο Γιώργο Πετρίδη. Με e-mail. Απάντηση δεν πήραν. Είπαν μήπως και χάθηκε το mail κι έστειλαν την επιστολή και με το ταχυδρομείο. Απάντηση και πάλι δεν πήραν.
Όταν την έστειλαν και στον Βασίλη Κυρίτση κι εκείνος τη διαβίβασε στις δυο κυριότερες εφημερίδες της Κομοτηνής, τον «Χρόνο» και τον «Παρατηρητή» κι αυτές τη δημοσίευσαν, τότε μόνο τον έτσουξε τον κ. δήμαρχο. Και βγήκε με λόγια επαινετικά για τους σεβαστούς αρχιτέκτονες, και «λυπάμαι που δεν τους συνάντησα», και «θα τους καλέσω», και διάφορες υποσχέσεις για το θέμα. Μήπως θα ’ταν πιο ευγενικό να τους απαντήσει; Όταν έπρεπε;
Δεν υποτιμώ την τηλεοπτική εκπομπή «Στην υγειά μας, ρε παιδιά» του Σπύρου Παπαδόπουλου στον «Alpha». Δεν υποτιμώ αυτό που κάνει -«Στην υγειά μας, ρε παιδιά» είναι άλλωστε ο τίτλος της-, ούτε το επίπεδο που κινείται μουσικά υποτιμώ -πολλές καλές έως κι εξαιρετικές φωνές παρελαύνουν από ’κει. Μου ’ναι αδύνατον, όμως, να κατανοήσω πώς η εκπομπή αυτή μπορεί να αποτελέσει το όχημα για να προβληθεί το έργο ενός κρατικού Θεάτρου. Όπως το ΚΘΒΕ. Το ’χα δει να συμβαίνει επί Σωτήρη Χατζάκη, το ’δα στο youtube -γιατί τηλεόραση δε βλέπω πια, πολύ σπάνια- να συμβαίνει κι επί Γιάννη Αναστασάκη: οι επικεφαλής του Θεάτρου κι οι καλλιτέχνες που σκηνοθετούν ή παίζουν στις τρέχουσες ή στις μέλλουσες παραστάσεις του και φίλοι να παρατάσσονται στα τραπέζια τού «Στην υγειά μας, ρε παιδιά», μετά χορών και ασμάτων.
Και μου ’ναι αδύνατο να κατανοήσω πώς δένονται οι «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου κι η «Μάνα κουράγιο» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, που παρουσιάζει και θα παρουσιάσει, αντίστοιχα, το Κρατικό, με το «Χτύπα τα πόδια, γύφτισσα, τσιγγάνα τουρκογύφτισσα» και με τις ζεϊμπεκιές του Γιάννη Στάνκογλου και του Ταξιάρχη Χάνου. Ίσως είμαι ξεπερασμένων αντιλήψεων.
No comments:
Post a Comment